ID.nl logo
Dossier: Einde Windows XP
© PXimport
Huis

Dossier: Einde Windows XP

De dag dat Windows 8.1 Update 1 uitkomt is de dag dat Microsoft Windows XP niet meer ondersteunt. Wat doe je als je pc nu nog op Windows XP draait en welke mogelijkheden heb je om over te stappen van besturingssysteem? In dit artikel verzamelen wij al onze bevindingen en bieden we je alternatieven.

Help, ik draai nog Windows XP! Wat nu?

Toegevoegd op 31 maart 2014

Op 8 april 2014 is het zover, dan beëindigt Microsoft officieel de ondersteuning voor Windows XP. Geen probleem als je al bent overgestapt op Vista, 7 of 8, maar wat als je dat niet hebt gedaan. Het gevaar van XP blijven draaien moet niet worden onderschat en we leggen je hier uit waarom.

De risico's

Wanneer Microsoft stopt het met bieden van ondersteuning, dan betekent dit niet (alleen) dat je het bedrijf niet meer kunt benaderen voor problemen met het besturingssysteem. Het betekent vooral dat Microsoft geen patches meer maakt voor beveiligingsproblemen die opduiken binnen het besturingssysteem. Lekken zullen dus niet meer worden gedicht. Dat weet Microsoft, dat weet jij, maar dat weten hackers ook. Na 8 april hebben ze dus vrij spel, omdat Microsoft problemen niet meer zal verhelpen.

Zo'n vogelvrije situatie, daar wil je je niet in bevinden. Her en der duiken nu bedrijven op die beweren dat ze (tegen flinke betaling) XP veilig kunnen maken, maar dat is niet mogelijk. Ze kunnen hoogstens wat pleisters plakken, maar de wond zal niet meer helen.

©PXimport

Lees wat je kunt doen als je nog Windows XP gebruikt.

NL-overheid koopt extra support voor Windows XP bij Microsoft

Toegevoegd op 4 april 2014

De ondersteuning voor Windows XP is minder eindig dan we denken. Als je maar betaald. De Nederlandse rijksoverheid betaalt Microsoft miljoenen voor verlenging van de support op Windows XP-machines.

Het Rijk beschikt ook na 8 april nog over tienduizenden pc's met Windows XP. Die worden vanaf die datum normaliter niet meer voorzien van de broodnodige beveiligingsupdates omdat Microsoft dat 13 jaar oude besturingssysteem niet meer ondersteunt.

Lees verder over de overheidsinvestering op WIndows XP support.

Windows XP zo veilig mogelijk gebruiken

Toegevoegd op 31 maart 2014

Dat het einde van Windows XP allerlei risico's met zich meebrengt als je het besturingssysteem blijft gebruiken, weet je waarschijnlijk al. Wij raden dus af XP nog te gebruiken. Wil je toch verder met Windows XP? Lees dan hier hoe je dit zo veilig mogelijk doet.

Hoewel XP niet meer door Microsoft ondersteund zal worden, blijft het wel mogelijk het besturingssysteem te gebruiken. Het grootste risico is dat beveiligingslekken niet meer worden gedicht, waardoor Windows XP nog kwetsbaarder wordt dan het besturingssysteem al was.

01 Zero day attack

Besturingssystemen en andere programmatuur bevat altijd kwetsbare plekken. Hierdoor kunnen beveiligingsproblemen ontstaan. Zodra een kwetsbaarheid bekend wordt in het Windows-besturingssysteem, wordt dit (meestal snel) verholpen via Windows Update. Als de tijd tussen het bekend worden van een lek en het uitbuiten ervan echt heel kort is, dan noemt men dat een 'zero day attack'.

Leer meer over hoe je Windows XP zo veilig mogelijk kunt gebruiken.

Einde Windows XP-tijdperk: Overstappen op Linux

Toegevoegd op 17 maart 2014

Nu Windows XP niet meer door Microsoft ondersteund wordt, zou je zeker ook eens een kijkje moeten nemen bij Linux. In deze workshop leggen wij je uit welke distributie het eenvoudigst is voor Windows-gebruikers, hoe je deze installeert en hoe je je bestanden overzet.

Een eerste vraagstelling bij Linux is: welke distributie kiest je? Linux wordt immers door meerdere partijen aangeboden, met elk hun eigen versie. Zo'n versie noemen we een distributie.

Linux-distributies

De bekendste distributie is Ubuntu. Ubuntu wordt ook wel de Mac van de Linux-distributies genoemd, omdat de nadruk op gebruiksgemak en 'eye candy' ligt. De distributie is heel populair, waardoor je erop kunt vertrouwen dat de meeste Linux-software werkt op Ubuntu.

Lees verder over de overstap naar Linux.

Niet meer internetbankieren met Windows XP!

Toegevoegd op 5 februari 2014

Internetbankieren wordt een stuk linker als je nog een computer gebruikt met Windows XP. Sinds begin dit jaar kunnen slachtoffers van fraude via internetbankieren zelf aansprakelijk worden gesteld voor hun financiële verlies als zij onveilige software gebruiken.

Microsoft stopt per 8 april met het verhelpen van gaten in het bejaarde besturingssysteem Windows XP, dat daardoor kwetsbaar wordt voor aanvallen van criminelen die het hebben gemunt op mensen die internetbankieren. Met gebruikmaking van de gaten in Windows XP is het na 8 april prijsschieten voor die fraudeurs. De financiële gevolgen zijn waarschijnlijk voor de consument en niet meer voor de bank.

Lees verder over het risico van internetbankieren met Windows XP.

Windows XP-nostalgie: 'Dit is het einde van een tijdperk'

Toegevoegd op 4 februari 2014

Toen XP eind 2001 uitkwam, maakte dat besturingssysteem een einde aan het tijdperk MS-DOS. Windows was eindelijk los van die legacy. Nu is XP de legacy, die Microsoft vanaf april afkapt.

Toenmalig Microsoft-CEO Bill Gates licht Windows XP toe. "Dit is het einde van een era. Microsoft en de oorspronkelijke pc zijn prominent geworden op basis van het MS-DOS product. En zelfs toen Windows kwam - Windows 3.1, Windows 95, Windows 98 - draaide daaronder MS-DOS." Aan dat tijdperk is in oktober 2001 een einde gekomen.

Lees verder en zie meer over het einde van het Windows XP-tijdperk.

5 oplossingen voor Windows XP

Toegevoegd op 29 januari 2014

Na 8 april 2014 staakt Microsoft de ondersteuning van Windows XP. Dit houdt in dat beveiligingslekken en andere problemen niet meer opgelost worden via Windows Update. Het risico van hacking of gegevensdiefstal is dan veel groter als je online gaat met je oude XP-machine. Er zijn echter oplossingen.

1. Upgraden

Een voor de hand liggende oplossing is je pc upgraden naar Windows 7 of Windows 8. Let op of je hardware de betreffende Windows-versie aankan. Een nieuwe pc kopen kan, maar loopt ook in de kosten en biedt geen oplossing voor incompatibele randapparatuur.

Lees verder over de oplossingen voor Windows XP.

Einde Windows XP-tijdperk: Hoe stap je over?

Toegevoegd op 24 januari 2014

Microsoft staakt op 8 april 2014 de ondersteuning voor Windows XP. Dit betekent dat je pc geen nieuwe updates meer ontvangt. Vind je het gebruik van XP zonder updates te gevaarlijk, dan kun je lezen hoe je het beste kunt overstappen.

h]Tip 01: Over op Windows 8

Ondanks alle beveiligings- en onderhoudstips die we eerder bespraken, is het mogelijk dat XP vanwege het gebrek aan updates op termijn niet meer prettig werkt. Het is ook nog maar de vraag hoe lang hardware-fabrikanten nog geschikte drivers leveren voor XP. Als je printer bijvoorbeeld defect raakt, is het heel goed mogelijk dat een nieuw exemplaar niet meer goed samenwerkt met XP.

©PXimport

lees verder over overstapopties vanaf Windows XP.

Windows XP gebruiken zonder Microsoft-ondersteuning

Toegevoegd op 20 januari 2014

Microsoft staakt op 8 april de ondersteuning voor Windows XP. Dit betekent dat je pc geen nieuwe updates meer ontvangt. Wil je XP graag nog een tijdje zo veilig mogelijk gebruiken? Dankzij deze slimme tips stel je het afscheid van dit mooie besturingssysteem nog een tijdje uit.

Tip 01: XP met pensioen

Via het onderdeel Windows Update zorgt Microsoft ervoor dat het besturingssysteem actueel en stabiel blijft. De meeste pc's staan zo ingesteld dat ze via internet automatisch nieuwe updates binnenhalen. Microsoft dicht op deze manier beveiligingslekken en voegt verbeteringen toe. Windows XP kun je dankzij de updates al ruim twaalf jaar veilig gebruiken. Hoewel het bejaarde besturingssysteem nog altijd een groot marktaandeel heeft, trekt het Amerikaanse softwarebedrijf op 8 april 2014 de stekker eruit. Het besturingssysteem gaat definitief met pensioen. Na deze datum ontvangt je computer geen nieuwe updates meer.

Lees verder over het gebruiken van Windows XP zonder ondersteuning van Microsoft.

Einde Windows XP stuwt pc-verkoop

Toegevoegd op 20 januari 2014

West-Europese bedrijven hebben in het vierde kwartaal van 2013 meer pc's gekocht. Oorzaak: het naderende einde van de ondersteuning van Windows XP.

Het einde van de XP-support stimuleert de verkoop van nieuwe pc's, stelt marktonderzoeker IDC. Bedrijven in West-Europa kochten in het vierde kwartaal 1,9 procent meer pc's, terwijl consumenten juist 8,3 procent minder pc's kochten. De totale pc-markt daalde in 2013 met 10 procent, aldus IDC.

Lees verder over toename pc-verkopen door einde Windows XP.

Zo blijf je Windows XP ook in 2014 gebruiken

Toegevoegd op 7 oktober 2013

In juli 2014 zal Microsoft de ondersteuning voor Windows XP Service Pack 3 stopzetten. Hier leggen we uit wat dat betekent, en hoe je Windows XP toch nog relatief veilig kunt blijven draaien nadat Microsoft de ondersteuning beëindigt.

De beëindiging van de ondersteuning voor Windows XP betekent dat Microsoft niet langer beveiligingsupdates voor het besturingssysteem zal produceren of bugs zal repareren. Het betekent ook dat je geen (gratis of betaalde) hulp of technische ondersteuning meer kunt krijgen.

XP is een gerijpt OS

Met zijn twaalf jaar is XP een gerijpt besturingssysteem, maar dat betekent niet dat het tegen toekomstige aanvallen beschermd is. Exploits die in nieuwere versies van Windows gevonden worden, zullen waarschijnlijk getest worden om te zien of ze gebruikt kunnen worden om Windows XP aan te vallen, en als dat lukt hoef je niet op de hulp van Microsoft te rekenen om het probleem op te lossen. Er kunnen andere manieren zijn om zo'n exploit te voorkomen, maar dan zal je afhankelijk zijn van derden om ze te vinden.

Lees verder over hoe je Windows XP ook in 2014 kunt blijven gebruiken.

Moet je Windows XP blijven gebruiken?

Toegevoegd op 13 augustus 2013

Op 8 april 2014 stopt Microsoft met de ondersteuning van Windows XP. Dat is over minder dan acht maanden. Wordt het dan inmiddels tijd om je oude pc met Windows XP te vervangen voor een nieuw systeem met Windows 8? Of kan je nog prima met het degelijke XP blijven werken?

Het einde van de ondersteuning voor Windows XP betekent feitelijk het einde van updates - zelfs beveiligingsupdates. Als er na die datum nog een groot digitaal gevaar ontdekt wordt, heb je dus pech gehad; er komt geen patch. Geleidelijk zal Windows XP dus steeds minder veilig worden.

©PXimport

Kom er achter of je Windows XP moet blijven gebruiken.

Windows XP heeft nog 1 jaar te leven

Toegevoegd op 8 april 2013

Windows XP heeft vanaf vandaag nog één jaar 'te leven'. Microsoft beëindigt op 8 april 2014 de support voor het nog altijd veelgebruikte besturingssysteem.

Eerder is de support voor Windows XP al verlengd: in 2007 voor de consumentenvariant. Tussentijds is het voortbestaan van deze Windows-versie nog opgerekt wat betreft verse installaties op netbooks en op desktopvariant nettops. Opvolger Vista was namelijk te zwaar voor die lichtere pc's. Sinds april 2009 krijgt XP alleen nog maar updates voor beveiligingsproblemen, niet voor nieuwe functies.

Lees verder over de eerste tekenen die het einde van Windows XP inluiden.

Google laat Windows XP met IE8 vallen

Toegevoegd op 17 september 2012

Google schrapt support van zijn clouddiensten voor gebruikers die nog IE8 draaien. Die versie van Microsofts webbrowser is de hoogste voor het nog altijd in gebruik zijnde Windows XP.

De omslag komt zodra Internet Explorer 10 uitkomt, op 26 oktober tegelijk met Windows 8. Ruim twee weken daarna laat Google de eervorige IE-versie vallen. Gebruikers van IE8 krijgen bij gebruik van Google's clouddiensten na 15 november de melding voorgeschoteld dat ze moeten upgraden naar een nieuwere browser. Voor IE-aanhangers betekent dat een Windows-upgrade: XP-opvolger Vista draait ook IE9 (dat in maart 2011 is uitgekomen) en Windows 7 krijgt straks nog IE10.

Lees verder over de eerste updateproblemen voor Windows XP.

Lees alles over het einde van Windows XP

▼ Volgende artikel
Laptop nodig voor school? Zo kies je de juiste voor je kind
© Svitlana
Huis

Laptop nodig voor school? Zo kies je de juiste voor je kind

Gaat je kind na de zomervakantie naar de middelbare school? Dan heeft hij of zij waarschijnlijk een laptop nodig. Als ouder wil je natuurlijk een laptop kiezen die past bij wat de school vraagt én bij de manier waarop je kind ermee werkt. Maar waar let je dan op?

💻 🎒 Schoollaptop kopen? Hier moet je op letten

Bij het kiezen van een schoollaptop zijn er een aantal zaken die belangrijk zijn: • Besturingssysteem – Chrome of Windows? • Snelheid en geheugen – Voldoende RAM en snelle SSD • Formaat en gewicht – Licht en handzaam voor in de schooltas • Batterijduur – Moet een hele schooldag meegaan • Degelijkheid – Moet tegen een stootje kunnen • Handige extra's – Denk aan laptophoes of los toetsenbord. • Veiligheid en updates – Van updatebeleid tot vingeradrukscanner • Connectiviteit en aansluitingen – Wifi, USB en HDMI. • Kosten en regelingen – Check schoolopties en gemeentelijke hulp

Lees ook: Van powerbank tot adapter: dit zijn de handigste accessoires voor je laptop

Een laptop is best een uitgave; wanneer je schoolgaande kind er een nodig heeft, is het dus zaak dat je er eentje koopt waarmee hij of zij een aantal jaar vooruit kan (sterker nog: het liefst de hele schooltijd). Door vooraf goed te kijken naar wat de school aanraadt en specificaties te vergelijken, weet je zeker dat je de juiste laptop voor je kind vindt. 

Chromebook of Windows?

De eerste keuze die je vaak moet maken is die tussen een Chromebook en een Windows-laptop. Veel scholen werken met Google Workspace, zoals Google Docs, Drive en Classroom. In dat geval is een Chromebook een logische keuze: snel, betaalbaar en makkelijk in gebruik.

Werkt de school met specifieke software zoals Office of educatieve programma's die alleen op Windows draaien? Dan is een Windows-laptop een betere optie. Die kan bovendien zwaardere toepassingen aan, zoals fotobewerking of programmeren – handig als je kind in de bovenbouw zit of een technisch profiel kiest.

Snelheid en geheugen

Een laptop moet vlot reageren, ook als er meerdere tabbladen openstaan. Kijk daarom naar de processor en het werkgeheugen. Voor een Chromebook volstaat een eenvoudige chip, maar ook daar is 8 GB werkgeheugen aan te raden – 4 GB is eigenlijk te krap. Bij een Windows-laptop is een i3 of Ryzen 3 het minimum, maar voor soepel multitasken is een i5 of Ryzen 5 verstandiger.

Ook het type opslag maakt verschil: kies voor een SSD in plaats van een traditionele harde schijf. Een SSD is stiller, sneller en minder kwetsbaar. Met 256 GB heb je voldoende ruimte voor schoolwerk, documenten en af en toe een download.

Formaat en gewicht

Een laptop voor school gaat dagelijks mee in de tas. Hij moet dus niet te zwaar zijn. Een scherm van 13 tot 15 inch is een goede keuze: dat is groot genoeg om prettig op te kunnen werken, klein genoeg om mee te nemen. Let ook op het gewicht. Alles onder de 1,7 kilo is prima voor dagelijks vervoer. Sommige modellen zijn 2-in-1: ze hebben een touchscreen en kunnen ook als tablet worden gebruikt. Dat is handig bij creatieve opdrachten, maar niet per se nodig voor iedereen.

Batterijduur

De batterij moet een hele schooldag meegaan, want opladen in de klas is vaak geen optie. Reken op minimaal zes uur, maar meer is beter. Chromebooks scoren hier vaak goed, met accuduur tot tien uur of meer. Bij Windows-laptops verschilt het sterk per model. Kijk daarom niet alleen naar de opgegeven accuduur, maar ook naar ervaringen van andere gebruikers.

©ID.nl

Lees ook: Zo geef je je laptop een langere adem

Degelijkheid

Scholieren gaan niet altijd even voorzichtig met hun spullen om. Het is daarom slim om te letten op de bouwkwaliteit van de laptop. Modellen met een stevige behuizing kunnen beter tegen een stootje in een volle schooltas. In dat opzicht zijn zogeheten 'zakelijke laptops' interessant. Denk aan laptopseries zoals de HP EliteBook, Dell Latitude of Lenovo ThinkPad. Die zijn oorspronkelijk bedoeld voor intensief gebruik op kantoor, maar juist daardoor zijn ze vaak robuuster dan vergelijkbare consumentenmodellen.

Als ouder ga je waarschijnlijk niet direct op zoek naar een zakelijke laptop voor je kind, maar in het aanbod van refurbished laptops kom je dit soort modellen veel tegen. Ze zijn dan professioneel opgeknapt, opnieuw geïnstalleerd en meestal voorzien van garantie. Voor een bedrag van 200 à 300 euro heb je dan een laptop die beter gebouwd is dan veel nieuwe modellen in die prijsklasse. Je betaalt niet voor uiterlijk of overbodige functies, maar voor een betrouwbaar apparaat dat tegen een stootje kan.

Handige extra's

Naast de laptop zelf zijn er nog wat dingen die het gebruik makkelijker maken. Een stevige hoes of laptoptas is natuurlijk een must: het is niet slim om de laptop los in een schooltas of rugzak mee te nemen. Een extra toetsenbord of losse muis kan thuis handig zijn, bijvoorbeeld als je kind huiswerk maakt aan een bureau. Een laptopstandaard helpt om rechter te zitten en voorkomt dat je kind lang in een verkeerde houding werkt.

Laptop veilig mee naar school?

Gebruik een laptophoes

Veiligheid en updates

Het is de bedoeling dat de schoollaptop die je koopt jarenlang meegaat, dus het is verstandig om te controleren hoe lang het besturingssysteem nog updates krijgt. Zeker bij Chromebooks kun je per model opzoeken tot welk jaar er beveiligingsupdates worden aangeboden. Omdat Google een updatebeleid heeft waarbij Chromebooks van na 2021 10 jaar updates krijgen, zit je hiermee dus eigenlijk altijd goed. Heb je een model op het oog? Dan kun je online opzoeken wat de AUE-datum (Auto Update Expiration) is.

Ook voor Windows krijg je jarenlang updates. Belangrijk is wel dat je kiest voor de meest recente versie – op dit moment is dat Windows 11. Kom je ergens een goedkope laptop met Windows 10 tegen? Let dan goed op of de hardware geschikt is voor een upgrade naar Windows 11. Is dat niet het geval, dan kun je die laptop maar beter niet kopen, want de ondersteuning voor Windows 10 stopt op 14 oktober 2025.

Let er ook op of je de aanwezige opslag of het werkgeheugen eventueel nog kunt uitbreiden – dat maakt het apparaat toekomstbestendiger. Extra beveiligingsopties zoals een vingerafdrukscanner of webcamcover zijn geen noodzaak, maar kunnen wel prettig zijn.

Zorg er ook voor dat bestanden automatisch worden opgeslagen in de cloud, bijvoorbeeld via Google Drive of OneDrive. Afhankelijk van de leeftijd kan het ook nog slim zijn om ouderlijk toezicht in te stellen, bijvoorbeeld via een beheerd Google-account of de instellingen van Windows.

Connectiviteit en aansluitingen

De meeste laptops zijn standaard uitgerust met wifi, maar het loont om te letten op ondersteuning voor wifi 6. Daarmee is de verbinding sneller en stabieler, wat handig is op drukke schoolnetwerken. Een USB-C-poort is aan te raden voor opladen, randapparatuur en accessoires. Een HDMI-aansluiting is handig als je kind presentaties moet geven of thuis een groter scherm wil aansluiten. En hoewel steeds minder laptops er standaard mee komen, kan een ethernetpoort soms handig zijn als wifi tijdelijk niet werkt. De laptop kan dan met een kabel rechtstreeks op de router worden aangesloten.

Kosten en regelingen

Een goede laptop hoeft niet extreem duur te zijn, maar je moet toch al snel rekenen op een bedrag van minimaal 400 euro voor een geschikt Chromebook. Voor een nieuwe Windows-laptop ben je al snel 550 euro of meer kwijt. Kies je voor refurbished, dan ben je goedkoper uit. Kun je het zelf niet betalen, kijk dan of de school een regeling heeft. Informeer ook bij je gemeente: vaak bieden die een vergoeding of tegemoetkoming voor mensen met een minimum inkomen die een laptop voor hun kind moeten kopen

Sommige ouders kiezen ervoor om een laptop te verzekeren, wat zeker iets is om te overwegen bij jongere kinderen. Schade of diefstal komt helaas regelmatig voor. Daarnaast bieden bedrijven als Microsoft en Adobe korting aan wanneer hun software wordt aangeschaft voor leerlingen (én ouders).  Kijk ook eens op Surfspot; daar is veel software waarvoor je korting kunt krijgen verzameld.

Tot slot

Voor de meeste middelbare scholieren is een Chromebook met 8 GB werkgeheugen een goede, betaalbare keuze, zeker als de school volledig met Google werkt. Wordt er intensiever met software gewerkt of wil je dat de laptop ook in de bovenbouw nog voldoet? Kies dan voor een Windows-model met een snellere processor en meer opslag. Wat je ook kiest: let op het gewicht, de batterijduur en hoe lang het apparaat nog updates krijgt. Dan weet je zeker dat je kind er niet alleen dit schooljaar, maar ook daarna goed mee uit de voeten kan.

▼ Volgende artikel
Bovenwarmte, onderwarmte, hetelucht of grill: zo kies je de juiste ovenstand
© Dejan Krsmanovic
Huis

Bovenwarmte, onderwarmte, hetelucht of grill: zo kies je de juiste ovenstand

Je oven kan veel meer dan je denkt. Toch gebruiken veel mensen alleen de heteluchtstand – ook al is dat niet altijd de beste keuze. Boven- en onderwarmte, grill en hetelucht: ze doen allemaal iets anders. Wat je waarvoor gebruikt, lees je hier.

Als je weet wanneer je welke stand gebruikt, zijn mislukte cakes, uitgedroogde lasagne en slappe pizzabodems verleden tijd. In dit artikel leggen we per stand uit wat het effect is, wanneer je hem gebruikt en hoe je je oven slimmer benut.

Onder- en bovenwarmte: langzaam en zeker

Bij onder- en bovenwarmte komt de warmte van twee verwarmingselementen die los of samen gebruikt kunnen worden. De oven verwarmt gelijkmatig van boven en beneden, maar zonder ventilator. Daardoor is dit een wat tragere maar stabiele manier van garen, ideaal voor gerechten die tijd nodig hebben om te rijzen of die niet mogen uitdrogen. Denk aan cakes, appeltaarten of ovenschotels. Ook als je werkt met meerdere lagen bladerdeeg of deeg met gist, helpt deze stand om alles rustig en gelijkmatig te laten garen.

Wil je juist een knapperige onderkant, zoals bij quiches of pizza's? Dan kun je alleen onderwarmte gebruiken, zodat de bodem stevig en bruin wordt zonder dat de bovenkant te snel kleurt. Let er wel op dat deze stand minder geschikt is voor het tegelijk bakken van meerdere gerechten, omdat de warmte zich niet vanzelf verspreidt zoals bij hetelucht.

©Povozniuk Olha & Max

Hetelucht: snel en gelijkmatig

De heteluchtstand gebruikt een ventilator om warme lucht gelijkmatig door de oven te blazen. Daardoor is de temperatuur overal ongeveer gelijk, wat ideaal is als je meerdere bakplaten tegelijk wilt gebruiken. Denk aan koekjes, ovenfriet of groenten die je op twee niveaus tegelijk wilt garen.

Hetelucht is ook efficiënter: je gebruikt minder energie omdat je de temperatuur 10 tot 20 graden lager kunt instellen dan bij boven- en onderwarmte, terwijl het gerecht even snel klaar is. Maar daar schuilt ook het risico: door de circulerende lucht droogt je gerecht sneller uit. Bij bijvoorbeeld brood of cake kan het resultaat daardoor minder luchtig zijn dan bij boven- en onderwarmte. Gebruik bij baksels dus liever onder- en bovenwarmte, tenzij je ervaring hebt met aanpassen van de temperatuur en baktijd.

©Daisy Daisy

Grillstand: bruinen en gratineren

De grillstand gebruik je wanneer je snel een korstje of bruine bovenkant wilt creëren. De bovenste verwarmingselementen worden extra heet, waardoor kaas smelt, paneerlagen krokant worden en vlees een mooie kleur krijgt krijgt. Denk aan gegratineerde gerechten, tosti's of het afbakken van een lasagne.

De grill is minder geschikt voor volledige bereidingen: de hitte is te eenzijdig en te sterk om iets gelijkmatig te garen. Gebruik deze functie daarom alleen voor korte bereidingen of als afmaker. Houd je gerecht goed in de gaten; de grill werkt razendsnel en je wilt natuurlijk voorkomen dan je gerechten aanbranden.

©Monkey Business Images

Combinatiestanden: het beste van twee

Veel moderne ovens bieden combinaties van de bovengenoemde functies, zoals hetelucht met grill of onderwarmte met ventilator. Die kun je slim inzetten voor specifieke gerechten. Bij vleesgerechten bijvoorbeeld zorgt hetelucht-grill voor een sappige binnenkant én een krokante buitenlaag. Bij het bakken van ovenschotels zorgt onderwarmte met ventilatie dat de inhoud gelijkmatig warm wordt, terwijl de bovenkant niet uitdroogt.

Tot slot

Welke ovenstand je kiest, maakt een groter verschil dan je misschien denkt. Wie blind op hetelucht vertrouwt, loopt het risico op droge cake, slappe frietjes of mislukte pizza's. Door te begrijpen hoe elke functie werkt, kies je gericht de stand die past bij jouw gerecht. Zo haal je meer uit je oven én uit je kookinspanningen. Wanneer je op zoek bent naar een nieuwe oven, loont het dan ook zeker de moeite om na te denken over welke standen je nodig hebt en ovens uitgebreid te vergelijken, online of bij de keukenspecialist. Want heb je de ovenstanden eenmaal in de vingers, dan wil je misschien wel meer: wie weet heb je dan ook wel behoefte aan extra's als een warmhoud- of stoomfunctie!