ID.nl logo
De beste browsers waar je nog nooit van hebt gehoord
© CIDimport
Huis

De beste browsers waar je nog nooit van hebt gehoord

Welke browser gebruik jij als toegangspoort tot internet? De meeste mensen houden het bij Chrome, Internet Explorer of Firefox en Apple-gebruikers zweren bij Safari. De kaarten lijken daarmee geschud. Al zijn er nog veel meer alternatieve browsers die allemaal op een of ander vlak uitblinken. En daar laten we je nu kennis mee maken.

Tip 01: Avant – webdesigner

Alle browsers zijn gebaseerd op een bepaalde engine. Bij Mozilla is dat Gecko, Google Chrome gebruikt Blink en Safari doet beroep op WebKit. De engine stuurt de browser aan en is bepalend voor de formats die worden ondersteund. Dit is dan ook de reden dat bepaalde webpagina’s er op de ene browser anders uitzien dan op de andere. Avant (Windows) gebruikt maar liefst drie engines: WebKit, Gecko en Trident (van Internet Exporer). Als je de Avant Ultimate-editie hebt binnengehaald, kun je heel eenvoudig, via één muisklik, tussen die motoren schakelen. Dat is onder meer heel nuttig voor wie een blog of website ontwerpt en die snel wil weten hoe de website in een andere browser oogt. Avant ondersteunt ook multiprocessing, wat inhoudt dat wanneer het in één tabblad fout gaat, niet direct je hele browser bevriest. Bovendien is dit een van de browsers die het minste werkgeheugen vraagt. De video’s die je bekijkt in de browser kun je rechtstreeks downloaden en Avant werkt met een meer-kanaals downloader waardoor je sneller bestanden binnenhaalt.

©PXimport

Alienforce - buitenaards

Alienforce is een snelle tabgeorganiseerde browser in een strakke lay-out en werkt à la Firefox. Bovendien heeft de browser een ingebouwde synchronisatiefunctie om alle bookmarks van Firefox uit te wisselen. Ook ondersteunt Alienforce private browsing en plug-ins.

©PXimport

Less is more, is het motto van Midori, een lichtgewicht browser voor de wat oudere pc

-

Tip 02: Midori – oude pc’s

Less is more, is het motto van Midori. Het is dan ook een lichtgewicht browser voor Windows die ook als portable app werkt. De browser bevat alleen het broodnodige en het uiterlijk van Midori is erg strak en minimalistisch. Waar een oudere laptop of pc het zwaar kan krijgen met een moderne browser die veel systeembronnen nodig heeft, kan het wellicht wel overweg met Midori. Opvallend is ook dat DuckDuckGo de standaardzoekmachine van deze browser is, de concurrent van Google die bekendstaat om het beschermen van de privacy van de gebruiker. De browser past zich aan de standaardtaal van het systeem aan en heeft verschillende thema’s die het uiterlijk veranderen.

©PXimport

Tip 03: Coowon – gamer

Coowon (macOS, Windows) heeft de reputatie van browser voor de online gamer die bovendien graag valsspeelt met speed hacks en game botting. Game botting zijn tools die zowel eenvoudige als complexe functies in games automatisch uitvoeren. In online games komen zulke bots vaak van pas om gewassen te laten groeien, de kracht van personages te verhogen enzovoort; functies die anders behoorlijk tijdrovend kunnen zijn. Coowon is een browser die gebaseerd is op Google Chrome. Na de installatie neemt hij dan ook de bladwijzers van die browser over. Je kunt met de snelheidsregeling de speeltijd van Flash-games versnellen en vertragen. Er is ook ondersteuning voor de Xbox-controller en je kunt meerdere afzonderlijke schermen openen om tegelijk in te loggen op verschillende of dezelfde games. En voor wie af en toe eens een spelletje speelt tijdens de kantooruren, is er de speciale Boss-knop (Alt+F1) waarmee je razendsnel alle spelschermen kunt verbergen, zodat het net lijkt alsof je keihard aan het werk bent.

©PXimport

Vivaldi is een power-browser met enorm veel personalisatiemogelijkheden

-

Tip 04: Vivaldi – poweruser

Een veelbelovende browser is Vivaldi (macOS, Windows, Linux) met inmiddels ruim een miljoen gebruikers. Dat is flink, vooral omdat de telg pas in april 2016 het levenslicht zag. Vivaldi is een browser voor de poweruser en dat heeft vooral te maken met de enorm brede personalisatiemogelijkheden. Je kunt nagenoeg alles instellen: van het thema tot de sneltoetsen, de muisbewegingen, de kleurinstellingen en ga zo maar door. Erg handig is bovendien de zijbalk waar zowel je bladwijzers als downloads en notities verzameld worden. Zelfs de geschiedenis is bijzonder uitgebreid en er is een grafiek die je internetactiviteit laat zien. Alle browsers werken momenteel met tabs, maar in Vivaldi is het mogelijk om verschillende pagina’s op eenzelfde tab onder te brengen. Deze browser werkt namelijk met tabgroepen en wanneer je de muisaanwijzer boven een tabgroep houdt, zie je de miniaturen van alle pagina’s in die groep. Bovendien is het mogelijk een tab in slaapstand te zetten, waardoor de webpagina’s in die tab geen geheugen meer gebruiken. Ten slotte ondersteunt Vivaldi muisgebaren die je instelt bij de Voorkeuren / Muis. Zo kun je een beweging van de muis gecombineerd met het indrukken van de Alt-toets, koppelen aan allerlei functies: een nieuwe tab openen, een pagina opnieuw openen, terug naar vorige pagina, …

©PXimport

Tip 05: Opera – netkletsers

Opera (macOS, Windows, Android, iOS) is de eerste browser die WhatsApp en Facebook Messenger standaard heeft ingebouwd in zijn linkerbalk. Hoe handig, want nu kun je lekker blijven kletsen terwijl je aan het internetten bent. In 2015 was Opera de rijzende ster onder de browsers en had het 55 miljoen maandelijkse gebruikers verzameld. Ondertussen is dit van oorsprong Noorse bedrijf overgekocht door een Chinese firma en weten we veel minder over het aantal gebruikers. Wel heeft Opera dankzij de Chinese kapitaalinjectie enkele fikse veranderingen ondergaan, zoals een vernieuwde interface, een ingebouwde adblocker en een geïntegreerde vpn-verbinding. Opera richt zich tegenwoordig duidelijk meer op mobiele gebruikers. Download je Opera dus ook op je Android-smartphone, dan kun je de synchronisatie inschakelen tussen je computer en je mobiele browser. Ook staat Opera bekend om zijn energiezuinigheid, wat vooral van pas komt op je laptop. De nieuwe batterijbesparingsfunctie zou volgens de producent ervoor zorgen dat je onderweg 50% langer kunt surfen.

©PXimport

Tip 06: Tor – anoniempje

Na de onthullingen van Edward Snowden is het Tor-netwerk drukbezet. Logisch, mensen laten zich nu eenmaal niet graag afluisteren door overheidsinstanties en marketingbureaus. Tor (macOS, Windows) is de ongekroonde keizer onder privacy-beschermers. De werking van Tor voelt vertrouwt aan, omdat het gebaseerd is op de broncode van Firefox. Het online netwerk waarvan Tor gebruikmaakt, maskeert al je activiteiten voor de buitenwereld. Tor komt regelmatig in opspraak, omdat het je toegang geeft tot het dark web, zeg maar de duistere krochten van het internet. Het dark web bestaat uit websites die nooit worden geïndexeerd door Google. Je vindt de inhoud dus ook niet via deze zoekmachine, maar hebt daar speciale software voor nodig. Heb je lak aan die darkweb-toestanden, dan nog zul je Tor waarderen omwille van de bescherming van je privacy. Wanneer je in hotels of in openbare gelegenheden inlogt op een openbaar draadloos netwerk weet je dat je risico loopt. Een browser die het Tor-protocol volgt, anonimiseert en versleutelt je internetverkeer. Al zorgt deze bescherming er helaas ook voor dat het laden van webpagina’s een stuk trager verloopt. Ook voor Android zijn er Tor-browsers beschikbaar: Orbot en Orfox en voor iOS is er Onion.

©PXimport

Yandew heeft de reputatie van ‘s werelds mooiste browser

-

Tip 07: Yandex – minimalist

Yandex (macOS, Windows, Android, iOS) is een Russisch-Nederlands bedrijf dat bekend is geworden door de zoekmachine Yandex Search. Het hoofdkwartier is gevestigd op Schiphol, maar de operationele divisie zit in Moskou. 60% van de onderdanen van Poetin zou gebruikmaken van dit Russische product. Yandex heeft de reputatie van ‘s werelds mooiste browser. Bij de installatie stelt Yandex direct voor om je standaardbrowser te worden en wil het browsergegevens versturen voor analyse. We weigeren beide. Daarna importeert Yandex de favorieten en de settings van je standaardbrowser. Yandex houdt zichzelf zo veel mogelijk op de achtergrond, de nadruk ligt immers op de inhoud. Bij Yandex lijkt het alsof de webpagina op zichzelf staat. Wie dacht dat Firefox of Chrome uitblinken door de minimalistische interface, moet zijn mening herzien als hij de strakke looks van deze Rus ontdekt. Er zijn geen taakbalken, enkel een tabbladstrook en een zoekbalk. Yandex is compatibel met alle Chrome-plug-ins. De Chrome-extensies worden zelfs automatisch overgebracht als je overstapt op deze browser.

©PXimport

Tip 08: Brave – bitcoiner

Brave (macOS, Windows, Linux, htpps://brave.com) is ontstaan in de schoot van Mozilla Firefox. CEO Brendan Eich stapte op na een schandaal en richtte een gloednieuwe browser op. In mei 2017 haalde Brave in anderhalve minuut maar liefst 35 miljoen dollar op bij geïnteresseerde investeerders. Eich bracht zelfs een virtuele munt op de markt waarin mensen kunnen investeren. Bovendien zet Brave de internetwereld op zijn kop door een ingebouwde adblocker in de browser, een nieuw verdienmodel te lanceren en zich radicaal te focussen op privacy. Brave is dus volledig ingericht om advertenties, trackers en virussen te blokkeren. De gebruiker die instemt om toch reclame te zien, kan een graantje meepikken via microbetalingen en daarom werkt Eich met een eigen advertentienetwerk. Je hebt wel enige kennis van bitcoins nodig, want dat is de valuta waarin Brave uitbetaalt. Brave beweert slechts vijf procent van het geïnde geld in te houden – dat is een stuk minder dan het geld dat nu verdwijnt bij alle partijen die zich bezighouden met advertenties. Het initiatief is behoorlijk controversieel, want ondertussen loopt er een trein aan rechtszaken van Amerikaanse mediabedrijven tegen Brave, omdat het bedrijf het bestaande advertentiemodel zou ontwrichten. Wij houden er in ieder geval weer een minimalistische browser aan over met weinig ballast en afleiding.

©PXimport

Tip 09: SeaMonkey – mixer

Ook SeaMonkey (macOS, Windows, Linux) heeft de inspiratie bij Firefox vandaan gehaald. Het programma heette voorheen Mozilla Suite en was het opensource-totaalpakket van de Mozilla Foundation. De suite combineert diverse toepassingen in één programma: een internetbrowser, een mail- en newsfeedprogramma, een irc-kanaal om te chatten en een html-editor. Het was Mozilla zelf die besloot de stekker uit te trekken van Mozilla Suite, maar ondertussen houden vrijwilligers het project onder de naam SeaMonkey nog altijd in stand en ontwikkelen ze het verder. Het uiterlijk heeft iets weg van de oude Netscape Navigator, maar dan met nieuwe icoontjes.

©PXimport

Het bedrijf achter Epic gelooft dat alles wat de gebruiker bekijkt en zoekt privé moet blijven

-

Tip 10: Epic – geheimhouder

Deze behoorlijk onbekende browser komt uit India en wil het online advertentie-ecosysteem verbeteren. Epic (macOS – Windows) is gebouwd op Chromium, het opensource-project van Google. Dat betekent dat de Epic-ontwikkelaars het steeds moeten hebben van de laatste code van een Chromium-versie voordat ze hun eigen project kunnen updaten. Het bedrijf achter Epic, Hidden Reflex, gelooft dat alles wat de gebruiker bekijkt en zoekt privé moet blijven. Epic heeft dan ook geen knop om anoniem te surfen, omdat deze browser altijd in die modus werkt. Wanneer je Epic sluit, worden alle sporen automatisch verwijderd, inclusief de cookies, de browsergeschiedenis en de inhoud van de cache. Bovendien voert Epic alle zoekopdrachten uit via een ingebakken proxyservice, eigenlijk een vpn-netwerk dat Hidden Reflex zelf in handen houdt. Dit betekent dat dat zoekmachines het echte ip-adres van de gebruiker nooit kunnen achterhalen. Je kunt de proxy/vpn ook handmatig inschakelen via een pictogram naast de adresbalk. Daarnaast blokkeert Epic alle advertenties, een groot aantal advertentietrackers die de gebruikers volgen en bijna alle add-ons. Het nadeel van het blokkeren van de add-ons, is dat zullen bepaalde webdiensten niet meer zullen werken.

©PXimport

▼ Volgende artikel
De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin
© Olga Seyfutdinova
Huis

De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Dit doe je in februari is het tijd om: 🪻 Eenjarige zomerbloemen voorzaaien 🪻 Kale plekken in het gazon inzaaien 🪻 Groene aanslag van de bestratingverwijderen 🪻 Bepaalde (fruit)bomen snoeien

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

▼ Volgende artikel
Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?
© ryanking999 - stock.adobe.com
Zekerheid & gemak

Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In dit artikel vertellen we je over de online dreigingen anno 2025: • Ransomware • Phishing • Deepfakes • IoT-aanvallen Lees hierna zeker ook: Veilig downloaden: hier moet je op letten

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Cybersecurity Woordenboek

Cybersecurity is net als de hele tech-sector, gek op afkortingen en moeilijke woorden. Op www.cyberveilignederland.nl/woordenboek vind je het Cybersecurity Woordenboek dat zo’n 650 cybersecurity-termen in begrijpelijke taal uitlegt. Het woordenboek is een samenwerking van ruim 70 organisaties en Nederlandse cybersecurity-professionals in samenwerking met de Cybersecurity Alliantie. De actuele online versie is de derde druk en behalve online te raadplegen ook als pdf te downloaden.

Het Cybersecurity Woordenboek verduidelijkt cybersecuritytermen en -begrippen.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Nederland bedreigd

Ook landen denken na over dreigingen en risico’s. Voor Nederland doen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dit. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), dat onderdeel is van het NCTV, richt zich specifiek op digitale dreigingen. Zij publiceert bijvoorbeeld het Cybersecuritybeeld Nederland. CSBN 2023 is de meest recente versie. De overheid voorziet burgers niet specifiek van digitale dreigingsinformatie, wel kun je op sites als Alert Online en Veiliginternetten.nl algemene tips voor digitale veiligheid lezen.

De overheid publiceert regelmatig rapporten over de digitale bedreigingen voor Nederland.

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

De top 10 van Peter Stelzhammer

Wij vroegen Peter Stelzhammer, oprichter en malware-onderzoeker bij antivirus-lab AV-Comparatives, naar zijn top 10 van verwachte bedreigingen voor 2025.

  • Phishing: mensen verleiden gevoelige informatie te verstrekken.
  • Deepfakes en desinformatie: mensen manipuleren en oplichten met AI-nep-video’s en audio.
  • Ransomware: bestanden versleutelen en alleen tegen betaling ontsleutelen.
  • Malvertising: malware verspreiden via besmette advertenties.
  • Identiteitsdiefstal: gestolen persoonsgegevens misbruiken voor fraude.
  • Fakeshops: frauduleuze webshops die persoonlijke en betalingsgegevens verzamelen of namaakgoederen verkopen.
  • IoT-aanvallen: IoT-apparatuur hacken voor toegang tot diensten, of gecoördineerde criminele aanvallen.
  • Man-in-the-Middle (MitM)-aanvallen: (bank)communicatie onderscheppen en misbruiken.
  • Cryptojacking: ongeautoriseerd gebruik van computers maken om crypto te minen.
  • Zero-day-exploits: kwetsbaarheden in software misbruiken voordat er een patch is.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Gehackt

In 2021 was het Brabantse bedrijf Hoppenbrouwers slachtoffer van een ransomwareaanval door de beruchte REvil-cybercrimegroep. Het bedrijf wil graag dat anderen ervan leren en heeft een e-book gepubliceerd van de gebeurtenissen voor, tijdens en na de hack. Het e-book is gratis te downloaden.

Het ransomware-verhaal van het Brabantse Hoppenbrouwers maakt de impact van een ransomware-incident invoelbaar.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

De top 10 van Marc Vos

Ook Marc Vos, senior PR-manager bij McAfee, leverde zijn belangrijkste bedreigingen voor 2025:

  • Dating-fraude (pig butchering): iemand verleiden en het vertrouwen misbruiken voor crypto-scams.
  • Beleggingsfraude: advertenties met bekende personen voor malafide investeringen.
  • WhatsApp-fraude (“Hoi mam”) nep-gezinslid in nood vraagt via WhatsApp om geld.
  • Recovery-fraude: slachtoffer van fraude wordt door nep bank-/helpdeskmedewerker nogmaals oplicht.
  • E-mail-/sms-phishing: nep-mail lokt je naar site die gegevens steelt.
  • Nepberichten van pakketbezorgers: mail of app over invoerkosten om gegevens te stelen.
  • Nepwebshop of ticketsites: site verkoopt goederen of tickets maar levert niet en steelt betalingsgegevens.
  • Deepfakes: met AI gemaakte video’s/foto’s ingezet voor misinformatie, cyberpesten, oplichting.
  • Vishing/voicephishing: via de telefoon inlog- of betaalgegevens bemachtigen. AI maakt deze voiceberichten superrealistisch.
  • Quishing: QR-code aanbieden die naar phishingwebsite leidt.

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

De top 10 van Peter Hendriks

Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET is duidelijk. “Awareness is altijd belangrijk, maar goed nadenken over risico’s ook.”

  • Phishing/smishing: oplichting via mail en WhatsApp.
  • Vishing/Voicephishing: criminelen die zich via AI voordoen als iemand anders om gegevens of geld los te maken.
  • Malware: vooral infostealers en andere malware, onverminderd een groot probleem.
  • Social engineering: alles van een “Hoi mama” tot deepfake-video bedoeld om je om de tuin te leiden. Kan zeker bij offline stalking veel impact hebben op een slachtoffer.
  • Identiteitsfraude via datalekken: criminelen die gelekte data met accountgegevens kopen en misbruiken.
  • IoT-apparaten: slecht beveiligde slimme apparaten die verbonden met het internet je aanvalsoppervlak enorm vergroten.
  • Nepwebshop: een shop beginnen is steeds makkelijker, ook als die malafide is.
  • Sextortion: chantage met naaktbeelden van het slachtoffer. Soms met gemanipuleerde beelden.
  • Ransomware: onverminderd een groot probleem.
  • Besmette downloads: onofficiële software die malware bevat.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.

De wereld achter ransomware

Bij Project Melissa werken enkele overheden en security-organisaties, onder wie het NCSC, Fox IT en de politie, samen tegen ransomware. De samenwerking heeft enkele succesvolle acties tegen ransomwarebendes opgeleverd, maar ook twee lezenswaardige whitepapers. Eén geeft inzicht in de werking van ransomware en de criminelen erachter, de tweede gaat dieper in op de afpersingsmethode van data-exfiltratie. Beide documenten zijn te downloaden via deze webpagina van het Nationaal Cyber Security Centrum.

De ransomware-whitepapers van Project Melissa geven veel inzicht in de werking van ransomware en de criminele groepen erachter.