Welke browser gebruik jij als toegangspoort tot internet? De meeste mensen houden het bij Chrome, Internet Explorer of Firefox en Apple-gebruikers zweren bij Safari. De kaarten lijken daarmee geschud. Al zijn er nog veel meer alternatieve browsers die allemaal op een of ander vlak uitblinken. En daar laten we je nu kennis mee maken.

Tip 01: Avant – webdesigner

Alle browsers zijn gebaseerd op een bepaalde engine. Bij Mozilla is dat Gecko, Google Chrome gebruikt Blink en Safari doet beroep op WebKit. De engine stuurt de browser aan en is bepalend voor de formats die worden ondersteund. Dit is dan ook de reden dat bepaalde webpagina’s er op de ene browser anders uitzien dan op de andere. Avant (Windows) gebruikt maar liefst drie engines: WebKit, Gecko en Trident (van Internet Exporer). Als je de Avant Ultimate-editie hebt binnengehaald, kun je heel eenvoudig, via één muisklik, tussen die motoren schakelen. Dat is onder meer heel nuttig voor wie een blog of website ontwerpt en die snel wil weten hoe de website in een andere browser oogt. Avant ondersteunt ook multiprocessing, wat inhoudt dat wanneer het in één tabblad fout gaat, niet direct je hele browser bevriest. Bovendien is dit een van de browsers die het minste werkgeheugen vraagt. De video’s die je bekijkt in de browser kun je rechtstreeks downloaden en Avant werkt met een meer-kanaals downloader waardoor je sneller bestanden binnenhaalt.

©PXimport

Alienforce - buitenaards

©PXimport

Tip 02: Midori – oude pc’s

Less is more, is het motto van Midori. Het is dan ook een lichtgewicht browser voor Windows die ook als portable app werkt. De browser bevat alleen het broodnodige en het uiterlijk van Midori is erg strak en minimalistisch. Waar een oudere laptop of pc het zwaar kan krijgen met een moderne browser die veel systeembronnen nodig heeft, kan het wellicht wel overweg met Midori. Opvallend is ook dat DuckDuckGo de standaardzoekmachine van deze browser is, de concurrent van Google die bekendstaat om het beschermen van de privacy van de gebruiker. De browser past zich aan de standaardtaal van het systeem aan en heeft verschillende thema’s die het uiterlijk veranderen.

©PXimport

Tip 03: Coowon – gamer

Coowon (macOS, Windows) heeft de reputatie van browser voor de online gamer die bovendien graag valsspeelt met speed hacks en game botting. Game botting zijn tools die zowel eenvoudige als complexe functies in games automatisch uitvoeren. In online games komen zulke bots vaak van pas om gewassen te laten groeien, de kracht van personages te verhogen enzovoort; functies die anders behoorlijk tijdrovend kunnen zijn. Coowon is een browser die gebaseerd is op Google Chrome. Na de installatie neemt hij dan ook de bladwijzers van die browser over. Je kunt met de snelheidsregeling de speeltijd van Flash-games versnellen en vertragen. Er is ook ondersteuning voor de Xbox-controller en je kunt meerdere afzonderlijke schermen openen om tegelijk in te loggen op verschillende of dezelfde games. En voor wie af en toe eens een spelletje speelt tijdens de kantooruren, is er de speciale Boss-knop (Alt+F1) waarmee je razendsnel alle spelschermen kunt verbergen, zodat het net lijkt alsof je keihard aan het werk bent.

©PXimport

Tip 04: Vivaldi – poweruser

Een veelbelovende browser is Vivaldi (macOS, Windows, Linux) met inmiddels ruim een miljoen gebruikers. Dat is flink, vooral omdat de telg pas in april 2016 het levenslicht zag. Vivaldi is een browser voor de poweruser en dat heeft vooral te maken met de enorm brede personalisatiemogelijkheden. Je kunt nagenoeg alles instellen: van het thema tot de sneltoetsen, de muisbewegingen, de kleurinstellingen en ga zo maar door. Erg handig is bovendien de zijbalk waar zowel je bladwijzers als downloads en notities verzameld worden. Zelfs de geschiedenis is bijzonder uitgebreid en er is een grafiek die je internetactiviteit laat zien. Alle browsers werken momenteel met tabs, maar in Vivaldi is het mogelijk om verschillende pagina’s op eenzelfde tab onder te brengen. Deze browser werkt namelijk met tabgroepen en wanneer je de muisaanwijzer boven een tabgroep houdt, zie je de miniaturen van alle pagina’s in die groep. Bovendien is het mogelijk een tab in slaapstand te zetten, waardoor de webpagina’s in die tab geen geheugen meer gebruiken. Ten slotte ondersteunt Vivaldi muisgebaren die je instelt bij de Voorkeuren / Muis. Zo kun je een beweging van de muis gecombineerd met het indrukken van de Alt-toets, koppelen aan allerlei functies: een nieuwe tab openen, een pagina opnieuw openen, terug naar vorige pagina, …

©PXimport

Tip 05: Opera – netkletsers

Opera (macOS, Windows, Android, iOS) is de eerste browser die WhatsApp en Facebook Messenger standaard heeft ingebouwd in zijn linkerbalk. Hoe handig, want nu kun je lekker blijven kletsen terwijl je aan het internetten bent. In 2015 was Opera de rijzende ster onder de browsers en had het 55 miljoen maandelijkse gebruikers verzameld. Ondertussen is dit van oorsprong Noorse bedrijf overgekocht door een Chinese firma en weten we veel minder over het aantal gebruikers. Wel heeft Opera dankzij de Chinese kapitaalinjectie enkele fikse veranderingen ondergaan, zoals een vernieuwde interface, een ingebouwde adblocker en een geïntegreerde vpn-verbinding. Opera richt zich tegenwoordig duidelijk meer op mobiele gebruikers. Download je Opera dus ook op je Android-smartphone, dan kun je de synchronisatie inschakelen tussen je computer en je mobiele browser. Ook staat Opera bekend om zijn energiezuinigheid, wat vooral van pas komt op je laptop. De nieuwe batterijbesparingsfunctie zou volgens de producent ervoor zorgen dat je onderweg 50% langer kunt surfen.

©PXimport

Tip 06: Tor – anoniempje

Na de onthullingen van Edward Snowden is het Tor-netwerk drukbezet. Logisch, mensen laten zich nu eenmaal niet graag afluisteren door overheidsinstanties en marketingbureaus. Tor (macOS, Windows) is de ongekroonde keizer onder privacy-beschermers. De werking van Tor voelt vertrouwt aan, omdat het gebaseerd is op de broncode van Firefox. Het online netwerk waarvan Tor gebruikmaakt, maskeert al je activiteiten voor de buitenwereld. Tor komt regelmatig in opspraak, omdat het je toegang geeft tot het dark web, zeg maar de duistere krochten van het internet. Het dark web bestaat uit websites die nooit worden geïndexeerd door Google. Je vindt de inhoud dus ook niet via deze zoekmachine, maar hebt daar speciale software voor nodig. Heb je lak aan die darkweb-toestanden, dan nog zul je Tor waarderen omwille van de bescherming van je privacy. Wanneer je in hotels of in openbare gelegenheden inlogt op een openbaar draadloos netwerk weet je dat je risico loopt. Een browser die het Tor-protocol volgt, anonimiseert en versleutelt je internetverkeer. Al zorgt deze bescherming er helaas ook voor dat het laden van webpagina’s een stuk trager verloopt. Ook voor Android zijn er Tor-browsers beschikbaar: Orbot en Orfox en voor iOS is er Onion.

©PXimport

Tip 07: Yandex – minimalist

Yandex (macOS, Windows, Android, iOS) is een Russisch-Nederlands bedrijf dat bekend is geworden door de zoekmachine Yandex Search. Het hoofdkwartier is gevestigd op Schiphol, maar de operationele divisie zit in Moskou. 60% van de onderdanen van Poetin zou gebruikmaken van dit Russische product. Yandex heeft de reputatie van ‘s werelds mooiste browser. Bij de installatie stelt Yandex direct voor om je standaardbrowser te worden en wil het browsergegevens versturen voor analyse. We weigeren beide. Daarna importeert Yandex de favorieten en de settings van je standaardbrowser. Yandex houdt zichzelf zo veel mogelijk op de achtergrond, de nadruk ligt immers op de inhoud. Bij Yandex lijkt het alsof de webpagina op zichzelf staat. Wie dacht dat Firefox of Chrome uitblinken door de minimalistische interface, moet zijn mening herzien als hij de strakke looks van deze Rus ontdekt. Er zijn geen taakbalken, enkel een tabbladstrook en een zoekbalk. Yandex is compatibel met alle Chrome-plug-ins. De Chrome-extensies worden zelfs automatisch overgebracht als je overstapt op deze browser.

©PXimport

Tip 08: Brave – bitcoiner

Brave (macOS, Windows, Linux, htpps://brave.com) is ontstaan in de schoot van Mozilla Firefox. CEO Brendan Eich stapte op na een schandaal en richtte een gloednieuwe browser op. In mei 2017 haalde Brave in anderhalve minuut maar liefst 35 miljoen dollar op bij geïnteresseerde investeerders. Eich bracht zelfs een virtuele munt op de markt waarin mensen kunnen investeren. Bovendien zet Brave de internetwereld op zijn kop door een ingebouwde adblocker in de browser, een nieuw verdienmodel te lanceren en zich radicaal te focussen op privacy. Brave is dus volledig ingericht om advertenties, trackers en virussen te blokkeren. De gebruiker die instemt om toch reclame te zien, kan een graantje meepikken via microbetalingen en daarom werkt Eich met een eigen advertentienetwerk. Je hebt wel enige kennis van bitcoins nodig, want dat is de valuta waarin Brave uitbetaalt. Brave beweert slechts vijf procent van het geïnde geld in te houden – dat is een stuk minder dan het geld dat nu verdwijnt bij alle partijen die zich bezighouden met advertenties. Het initiatief is behoorlijk controversieel, want ondertussen loopt er een trein aan rechtszaken van Amerikaanse mediabedrijven tegen Brave, omdat het bedrijf het bestaande advertentiemodel zou ontwrichten. Wij houden er in ieder geval weer een minimalistische browser aan over met weinig ballast en afleiding.

©PXimport

Tip 09: SeaMonkey – mixer

Ook SeaMonkey (macOS, Windows, Linux) heeft de inspiratie bij Firefox vandaan gehaald. Het programma heette voorheen Mozilla Suite en was het opensource-totaalpakket van de Mozilla Foundation. De suite combineert diverse toepassingen in één programma: een internetbrowser, een mail- en newsfeedprogramma, een irc-kanaal om te chatten en een html-editor. Het was Mozilla zelf die besloot de stekker uit te trekken van Mozilla Suite, maar ondertussen houden vrijwilligers het project onder de naam SeaMonkey nog altijd in stand en ontwikkelen ze het verder. Het uiterlijk heeft iets weg van de oude Netscape Navigator, maar dan met nieuwe icoontjes.

©PXimport

Tip 10: Epic – geheimhouder

Deze behoorlijk onbekende browser komt uit India en wil het online advertentie-ecosysteem verbeteren. Epic (macOS – Windows) is gebouwd op Chromium, het opensource-project van Google. Dat betekent dat de Epic-ontwikkelaars het steeds moeten hebben van de laatste code van een Chromium-versie voordat ze hun eigen project kunnen updaten. Het bedrijf achter Epic, Hidden Reflex, gelooft dat alles wat de gebruiker bekijkt en zoekt privé moet blijven. Epic heeft dan ook geen knop om anoniem te surfen, omdat deze browser altijd in die modus werkt. Wanneer je Epic sluit, worden alle sporen automatisch verwijderd, inclusief de cookies, de browsergeschiedenis en de inhoud van de cache. Bovendien voert Epic alle zoekopdrachten uit via een ingebakken proxyservice, eigenlijk een vpn-netwerk dat Hidden Reflex zelf in handen houdt. Dit betekent dat dat zoekmachines het echte ip-adres van de gebruiker nooit kunnen achterhalen. Je kunt de proxy/vpn ook handmatig inschakelen via een pictogram naast de adresbalk. Daarnaast blokkeert Epic alle advertenties, een groot aantal advertentietrackers die de gebruikers volgen en bijna alle add-ons. Het nadeel van het blokkeren van de add-ons, is dat zullen bepaalde webdiensten niet meer zullen werken.

©PXimport

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Deze keer kijken we naar draadloze over-ear hoofdtelefoons met actieve ruisonderdrukking voor onder de 125 euro.

Met een koptelefoon met ruisonderdrukking zorg je ervoor dat geluiden van buiten, zoals bijvoorbeeld verkeer, openbaar vervoer of vliegtuiggeluiden worden weggefilterd. De draadloze modellen die we hier bespreken hebben daarnaast ook een lange accuduur zodat je er gedurende langere periode muziek mee kunt luisteren.

Wel kost ruisonderdrukking beduidend meer energie dan wanneer je die functie niet gebruikt, dus de accu van je hoofdtelefoon gaat dan sneller leeg. Per koptelefoon zie je dan ook hoe lang de accu volgens de fabrikant mee gaat wanner de ruisonderdrukking (acive noise cancelling, ANC) is in- en uitgeschakeld. Niet alle fabrikanten hebben de accuduur zonder ANC opgegeven, maar die is altijd langer dan wanneer ANC wel is ingeschakeld.

Sony WH-CH720N

Deze koptelefoon van Sony is ideaal voor wie op zoek is naar een lichte en comfortabele optie zonder in te leveren op de basisfunctionaliteiten. Hij weegt slechts 192 gram, wat hem tot een van de lichtste koptelefoons maakt die voorzien is van actieve ruisonderdrukking. De batterijduur is een ander sterk punt; met een volle accu kun je tot 35 uur onafgebroken muziek afspelen met de ruisonderdrukking ingeschakeld. Zonder deze functie gaat de batterij tot 50 uur mee. Bovendien is er een snellaadfunctie aanwezig, waardoor je na slechts zo'n tien minuten laden al een uur extra luistertijd hebt. De geluidskwaliteit is helder en evenwichtig, met een goede weergave van zowel lage als hoge tonen.

Afspeelduur (met / zonder ANC): 35 uur / 50 uur
Oplaadtijd: 10 min voor 1 uur muziek / 3,5 uur volledig

Sennheiser Accentum Wireless

De Sennheiser Accentum Wireless richt zich op de essentie: goed geluid en een lange batterijduur. Waar andere koptelefoons veel extra's bieden, focust deze zich op een perfecte audioweergave. Dit model levert een rijk en gedetailleerd geluid, zoals je dat van Sennheiser gewend bent. De ruisonderdrukking doet zijn werk en minimaliseert omgevingsgeluid, terwijl je met de transparantiemodus juist het geluid van buiten door kunt laten. Met de snellaadfunctie kun je binnen tien minuten voor 5 uur muziek weer bijladen, handig als je onderweg bent.

Afspeelduur (met / zonder ANC): 50 uur / onbekend
Oplaadtijd: 10 min voor 5 uur muziek / 3,5 uur volledig

JBL Live 770NC

Deze koptelefoon van JBL is ontworpen voor een brede doelgroep. De Live 770NC beschikt over True Adaptive Noise Cancelling, wat betekent dat de mate van ruisonderdrukking zich automatisch aanpast aan de omgeving. Zo kun je je concentreren op je muziek of podcast, of je nu in de trein of op kantoor zit. De koptelefoon heeft een 'Smart Ambient'-modus waarmee je het geluid van buiten juist kunt horen, zodat je bijvoorbeeld gesprekken kunt voeren zonder hem af te zetten. De batterijduur is ook een groot pluspunt, met tot wel 50 uur afspeeltijd. Dankzij de nieuwste Bluetooth 5.3-techniek is er ondersteuning voor de LE Audio-technologie, wat een lagere latency en een stabielere verbinding mogelijk maakt.

Afspeelduur (met / zonder ANC): 50 uur / 65 uur
Oplaadtijd: 3 uur volledig

Urbanista Los Angeles

Wat deze koptelefoon zo bijzonder maakt, is zijn unieke functie: opladen via zonne-energie. De Urbanista Los Angeles is uitgerust met een speciaal Powerfoyle-materiaal op de hoofdband dat licht omzet in energie. Dit betekent dat de koptelefoon continu oplaadt zolang hij aan licht wordt blootgesteld. Ontzettend handig als je vaak buiten bent. Maar ook zonder deze functie is de batterij met 80 uur indrukwekkend. Het geluid is helder en evenwichtig, met een goede weergave van details. De koptelefoon is bovendien eenvoudig in gebruik, met bedieningselementen op de oorschelp en een ingebouwde microfoon voor telefoongesprekken. Deze koptelefoon kan alleen via de zonnecel worden opgeladen, er zit geen laadkabeltje bij. Het opladen gaat echter relatief snel.

Afspeelduur (met / zonder ANC): 80 uur / onbekend
Oplaadtijd (alleen via zonnecel): 3 uur luistertijd per uur in zon, binnen bij diffuus licht: 2 uur

JBL Quantum 810

De JBL Quantum 810 Wireless is vooral gericht op gaming, maar is ook prima te gebruiken voor dagelijks gebruik. Het meest opvallende kenmerk is de dubbele draadloze connectiviteit: je kunt hem via de 2,4 GHz-dongle verbinden met je pc of console voor een lage latency, terwijl de Bluetooth-functie het mogelijk maakt om tegelijkertijd verbinding te maken met je telefoon. De headset is uitgerust met JBL's QuantumSOUND Signature en ondersteunt DTS Headphone:X 2.0, wat zorgt voor een realistische en meeslepende ruimtelijke geluidsweergave. Zo hoor je precies waar je tegenstanders vandaan komen. De microfoon (die je kunt wegklappen als je 'm niet gebruikt) zorgt ervoor dat je stem helder wordt overgebracht, terwijl de bedieningselementen op de oorschelp je de volledige controle geven over het volume en de balans tussen game-audio en chatgeluid.

Afspeelduur (met / zonder ANC): 43 uur / onbekend
Oplaadtijd: 3,5 uur

Er zijn veel (gratis) e-boeken te vinden op het internet, maar misschien luister je liever dan dat je leest. Met de juiste tools zet je een e-book om naar een luisterboek. Of je maakt zelf een audioverhaal, met een stem en taal naar keuze, en helemaal gratis. In dit artikel lees je hoe je dat doet.

Je kunt een e-book natuurlijk zelf hardop voorlezen en je stem opnemen, maar dat is erg tijdrovend en weinig zinvol. Het ligt anders als je (e-)boeken of tijdschriften inspreekt voor mensen met een leesbeperking, bijvoorbeeld in samenwerking met organisaties als Dedicon (https://www.dedicon.nl) en Transkript (https://www.transkript.be). Er bestaan zelfs heuse stemmenbureaus waar mensen met een goede stem ingehuurd worden om teksten in te spreken.

Zulke initiatieven zijn zeker waardevol, maar de insteek hier is anders. Stel: je hebt een paar leuke e-boeken gevonden, maar lezen is niet je ding. Je luistert liever naar verhalen, bijvoorbeeld in de auto of met koptelefoon op de bank. Of je wilt eigen verhalen, eventueel door AI gegenereerd, laten voorlezen door een professionele stem, zelfs in meerdere talen. Denk aan sprookjes voor kinderen voor het slapengaan of een verhaaltje tijdens lange autoritten. Een interessant project, dat vooral de iets gevorderde lezer zal aanspreken.

E-boeken vinden

De tool waarmee we straks e-boeken naar luisterboeken converteren, kan – zoals de meeste legale software – in principe niet overweg met DRM-beschermde exemplaren (Digital Rights Management). Gelukkig zijn er voldoende niet-beschermde en gratis e-boeken beschikbaar. Een van de oudste publieke domeinprojecten is Project Gutenberg (https://www.gutenberg.org), met meer dan 75.000 titels, vooral klassiekers. Andere bronnen zijn onder meer ManyBooks.net (https://www.manybooks.net), Standard Ebooks (https://www.standardebooks.org) en FreeEbooks.net (https://www.free-ebooks.net). De focus ligt doorgaans op Angelsaksische werken, maar je kunt vaak filteren op taal en andere criteria. Specifiek voor Nederlandstalige titels is https://www.dbnl.org een goed vertrekpunt.

Afhankelijk van de bron kun je e-boeken vaak in meerdere formaten downloaden, zoals epub, mobi, azw3, pdf en txt. Het open en gestandaardiseerde epub-formaat is een van de populairste en meest geschikte, zeker ook voor conversie naar luisterboeken. Epub ondersteunt tevens interne navigatie, zoals inhoudsopgaven, die tools als ebook2audiobook kunnen gebruiken om hoofdstukken te scheiden. De belangrijkste versies zijn epub 2.x en 3.x, waarbij deze laatste technologieën als html5 en css3 ondersteunt, bruikbaar voor nieuwe e-readers en apps.

Beheren en omzetten

Onze focus ligt op het converteren naar audioboeken, maar we laten je eerst kort kennismaken met de gratis opensource-tool Calibre (https://www.calibre-ebook.com; beschikbaar voor meerdere platformen). Hiermee beheer je niet alleen je e-boeken, je kunt ze ook naar een ander, beter formaat omzetten.

Installeer de tool, start deze op en stel de taal, een geschikte locatie voor je boeken en je favoriete e-reader in (kies eventueel Generisch / Smartphone).

Om e-boeken aan je bibliotheek toe te voegen, klik je op het pijlknopje bij Boeken toevoegen en kies je bijvoorbeeld Boeken toevoegen uit een enkele map. Deze verschijnen in het midden, waar je ze op kolom naar keuze sorteert. Dubbelklik op een voorbeeld om meer details te zien, zoals het formaat. Met een dubbelklik op de titel kun je het boek lezen met de ingebouwde leesmodule.

Je kunt ook e-boeken uit e-readers ophalen en uitwisselen door deze met je pc te verbinden en via de knop Toestel op te halen, maar daar gaan we hier niet verder op in.

Converteren

Calibre converteert normaal automatisch boekformaten voor specifieke apparaten, maar je kunt ook handmatig converteren. Selecteer een of meer boeken in de bibliotheek en klik op het pijlknopje bij Boeken converteren. Kies Individueel converteren of Een groep converteren, waarbij de instellingen dan voor alle geselecteerde boeken gelden.

In het dialoogvenster pas je indien gewenst onderdelen aan, zoals Metagegevens (inclusief omslagafbeelding), Inhoudsopgave en meer. Je kunt deze ook gewoon laten zoals ze zijn en direct klikken op het pijlknopje rechtsboven.

Bij Uitvoerformaat kies je uit allerlei formaten, waaronder het prima geschikte EPUB. Zodra je een formaat selecteert, kun je via het linker paneel <formaat->uitvoer nog extra opties instellen.

Bevestig met OK. Rechtsonder in het Calibre-hoofdvenster volg je het conversieproces via de knop Taken. Zo'n conversie duurt meestal maar enkele seconden.

Ebook2audiobook

We zijn nu klaar om ons eerste e-boek om te zetten in een luisterboek. Dat doen we met het gratis ebook2audiobook. Deze tool gebruikt AI-gestuurde TTS-technologie (text-to-speech), wat zorgt voor natuurlijk klinkende stemmen.

We beginnen met een installatie onder Windows. Dit duurt even, maar verloopt grotendeels automatisch. Je hebt wel Python nodig om scripts te kunnen uitvoeren.

Ga naar de site via https://www.kwikr.nl/pydl, download de Windows-installer en start deze met een dubbelklik. Vink in het startvenster zowel Use admin privileges when installing py.exe als Add python.exe to PATH aan. Klik op Install Now.

Test na installatie of alles goed is verlopen door op de Opdrachtprompt het commando python --version uit te voeren. Je zou nu het versienummer van Python moeten zien.

Surf daarna naar https://www.kwikr.nl/ebook2. Klik op de groene Code-knop en kies Download ZIP. Pak dit archief uit naar een lege map, een proces dat wel even kan duren.

Installeren

Open de submap ebook2audiobook-main in de uitgepakte map via de Opdrachtprompt, bijvoorbeeld met het commando

In deze map zie je onder meer het tekstbestand requirements.txt. Als je dit opent in een teksteditor als Kladblok, zie je dat het een lijst bevat met dertig vereiste Python-onderdelen. Je installeert ze vanuit deze map met het commando

Start vervolgens het batchbestand ebook2audiobook.cmd vanuit dezelfde map door dit als commando in te voeren en met de Enter-toets te bevestigen. Je kunt dit bestand gerust vooraf bekijken met Kladblok. Het script installeert extra Python-pakketten en start het programma in een eigen (gevirtualiseerde) omgeving om potentiële conflicten met andere Python-pakketten te vermijden.

Bij de start verschijnen normaal meldingen dat onderdelen als onder andere ffmpeg, nodejs en sox ontbreken, maar het batchbestand zorgt gelukkig zelf voor de installatie.

Neem gerust de tijd voor een kopje koffie, want de installatie duurt behoorlijk lang. Er worden namelijk duizenden kleine bestanden in de map geplaatst, goed voor meer dan 4 GB.

Waarschijnlijk vraagt je Windows-firewall op het einde nog toestemming en verschijnt onderaan de melding http://0.0.0.0:7860. Laat het opdrachtpromptvenster gewoon geopend.

Webinterface

Tik nu het adres localhost:7860 in de adresbalk van je browser. Krijg je een melding als 'Deze site is niet bereikbaar', dan is het opdrachtprompt-venster waarschijnlijk afgesloten. Je kunt trouwens het lopende proces in dit venster indien gewenst ook altijd zelf afsluiten met Ctrl+C.

Om het script weer op te starten en de webinterface beschikbaar te maken, voer je gewoon opnieuw het batchbestand ebook2audiobook.cmd uit. Het script merkt dat alles al is geïnstalleerd, dus je kunt vrijwel meteen verder. Ververs de webpagina indien nodig.

Ebook2audiobook is in essentie een opdrachtregelscript en de webinterface is weinig meer dan een grafische schil. In dit artikel beperken we ons tot het gebruik van die interface. Wil je verder graven, dan moet je je verdiepen in de opdrachtregelparameters.

Conversie-uitvoer

Selecteer linksboven File en klik op Click to upload. Selecteer een geschikt e-boek of ander tekstbestand. Geef bij Language aan wat de brontaal is; scrol eventueel tot bij More languages (A-Z). Je kunt ook handmatig een taal ingeven, zoals Dutch – Nederlands.

Bij Optional kies je een bestaande stem, waaronder die van bekende personen als David Attenborough of Morgan Freeman. Via de pijlknop beluister je een voorbeeld.

Wil je niet alleen de stem, maar ook toon en stijl laten nabootsen, selecteer deze persoon dan ook (indien beschikbaar) bij Fine Tuned Models in plaats van de standaardoptie Internal.

Standaard staat bij TTS Base de engine xtts geselecteerd, die meestal de beste resultaten geeft. Je kunt ook met de andere beschikbare engines experimenteren (het beste gaat dat met een korte tekst ter test).

Heb je een ondersteunde gpu, vink dan GPU aan bij Processor Unit om de conversie aanzienlijk te versnellen. Kies tot slot een geschikt uitvoerformaat. Meestal stelt de tool m4b voor, omdat dit hoofdstukken ondersteunt, je leespositie bewaart en bij hoge compressie toch goede kwaliteit levert. Andere opties zijn onder meer flac, m4a, mp3 en ogg.

Tot slot kun je op het tabblad Fine Tuned Parameters nog enkele technische aspecten bijsturen, zoals Temperature (hoe hoger, hoe creatiever, maar ook hoe minder accuraat) en Speed (de spreeksnelheid).

Is alles ingesteld, klik dan onderaan op de gele balk om de conversie te starten. Houd er rekening mee dat het omzetten naar natuurlijke stem veel rekenkracht vergt. Bij een doorsnee e-boek is het programma al snel een dag of nacht bezig, al kun je natuurlijk ook eigen, korte verhalen importeren. Dit kan eventueel ook in pdf, txt, docx of html.

Eigen stem

Na afloop kun je het resultaat vanuit de webinterface beluisteren. Gebruik de pijlknop linksonder om het bestand (vanuit de tijdelijke submap \tmp) op te slaan op een gewenste locatie. Je speelt het daarna af in je favoriete app, bijvoorbeeld met een mediaspeler als de gratis mediaspeler VLC media player (https://www.videolan.org).

Je kunt ook een andere stem gebruiken, bijvoorbeeld je eigen stem. Hiervoor heb je een stemopname nodig van maximaal zes minuten, liefst in mono, met een sample rate van 16K en opgeslagen als wav-bestand.

Heb je een opname in een ander formaat, dan converteer je die eenvoudig met een gratis tool als het uitstekende Shutter Encoder (https://www.shutterencoder.com). Open het opnamebestand, kies WAV bij Functie selecteren, stel bij Audio-instellingen in op Mix audiobestanden naar: Mono en Bemonsteringsfrequentie wijzigen naar: 16k. Bevestig op Functie starten.

In de webinterface van ebook2audiobook klik je bij Cloning Voice Audio File op Klik om te uploaden en verwijs je vervolgens naar het wav-bestand. De opname wordt meteen verwerkt en automatisch geselecteerd. Je kunt de stem hier ook beluisteren.

Metadata

Ook luisterboeken kun je voorzien van een omslagfoto, titel, auteur, trefwoorden en andere metadata. Wil je dit vóór de conversie regelen, dan doe je dat het makkelijkst in Calibre: klik met rechts op de titel van het e-boek (epub) en kies Metagegevens bewerken.

Hoewel je bepaalde metadata ook via ebook2audiobook kunt meegeven, is dat minder eenvoudig. Achteraf aanpassen is dan praktischer, bijvoorbeeld met een gratis tag-editor als Mp3tag (https://www.mp3tag.de/en), geschikt voor onder meer mp3, mp4, m4a en m4b.

AI-creatie

Met behulp van AI laat je ook heel eenvoudig eigen teksten of verhalen maken, zoals sprookjes voor het slapengaan, inclusief een mooie omslagafbeelding. We tonen kort hoe je dat doet in ChatGPT (https://www.chatgpt.com).

Meld je aan bij de app en geef een uitvoerige prompt in waarin je precies beschrijft welk type verhaal je wilt: het onderwerp, de personages, de setting, de stijl en de gewenste lengte. Je kunt het resultaat naderhand met extra prompts verder bijsturen.

Is het verhaal klaar, kopieer de tekst naar het klembord en plak het in een Word-document. Dat kun je eventueel via Calibre omzetten naar een epub-bestand.

Vraag de chatbot ook om een passende tekening bij het verhaal, bijvoorbeeld met de hoofdpersonages. Via de plusknop kun je optioneel één of meer foto's uploaden als model en vragen om de illustratie daarop te baseren.

Je voegt de afbeelding vervolgens samen met andere metadata toe aan je epub-bestand in Calibre. Ebook2audiobook maakt er dan een spannend luisterverhaal van. Voor elke dag eentje, misschien wel met je eigen stem om het helemaal echt (of echt nep) te maken.