Er is de laatste tijd sprake van een ware explosie aan nieuwe toepassingen gebaseerd op kunstmatige intelligentie (AI). In dit artikel laten we je kennismaken met nieuwe tools die voor iedereen gratis beschikbaar zijn.

We hebben de afgelopen tijd flink wat aandacht besteed aan ChatGPT en de verschillende modellen waarmee je met AI plaatjes kunt maken. Het aantal terreinen waarop je van kunstmatige intelligentie kunt profiteren is alleen nog veel groter en neemt bovendien in rap tempo toe. Meer en meer toepassingen worden ook aangeboden op een manier waardoor ze voor iedereen toegankelijk zijn, bijvoorbeeld als app of online. We hebben een aantal interessante nieuwe ontwikkelingen voor je op een rijtje gezet.

Lees ook: Prompt engineering: zo maak je precies het beeld dat je voor ogen hebt

Muziek

Waar sinds een jaar of drie de AI-modellen om plaatjes mee te maken ons om de oren vliegen, is nu het genereren van muziek een terrein dat volop in beweging is. We hebben eerder al een artikel geschreven over AIVA: Muziek maken? Iedereen kan het met AIVA: de Artificial Intelligence Virtual Artist

De AI van dat systeem zat toen vooral in het slim toepassen van allerlei wetmatigheden op het gebied van compositie. Inmiddels werken de nieuwe modellen meestal op basis van hetzelfde principe als bij de plaatjesmakers. Dat wil zeggen dat allerlei muziek met woorden is beschreven. De AI is vervolgens is getraind met combinaties van geluid en beschrijving.

Plaatjes kun je alleen veel eenduidiger beschrijven dan muziek. De laatste kun je vooral technisch beschrijven, zoals toonsoorten en modulaties, of op basis van instrumentatie. Ook kun je muziek beschrijven op basis van sfeer of stijl. Voor al deze varianten en combinaties daarvan is wel nieuwe AI te vinden. Overigens heeft AIVA (Artificial Intelligence Virtual Artist) zeer recent ook iets dergelijks toegevoegd voor technische beschrijvingen onder de naam text-to-harmony.

MusicGen

Het eerste model dat we willen noemen, is MusicGen van Meta. Met dit programma kun je verschillende soorten beschrijvingen gebruiken. We geven als voorbeeld de prompt Epic power chords in the sequence C, F, C, F minor, G and C in a slow heavy metal ballad. Na ongeveer anderhalve minuut krijgen we dertig seconden muziek die daar keurig aan voldoet. Deze muziek kunnen we bovendien downloaden als wav-bestand.

Alhoewel de geluidskwaliteit best aardig is, missen we wel een kop een staart. Het is muziek die nergens heen gaat. Je kunt wel eerder gemaakte muziek als input gebruiken en het systeem vragen er meer aan vast te breien. Daarnaast kun je MusicGen gebruiken om muziek te arrangeren. Daarvoor upload je een monofoon melodietje dat je bijvoorbeeld maakt op een piano of gitaar. Vervolgens geef je aan voor welke instrumentatie je dat wilt laten arrangeren.

Fragment

Mocht je de muziekjes van MusicGen wat aan de korte kant vinden, dan geldt dat helemaal voor Riffusion. Een riff is de benaming voor een korte passage in popmuziek, dus dat is hier ook de bedoeling. Aan de hand van een of twee stilistische beschrijvingen (bijvoorbeeld spanish guitar solo en 50s latin) maakt Riffusion een fragment van zo’n vijf seconden. Dat lijkt weinig, maar als je dat downloadt en slim knipt, kun je dat fragment als bouwsteen gebruiken in muziekeditors die met audio werken.

MusicGen en Riffusion zijn voorbeelden van toepassingen die werken basis van text-to-music. Er zijn ook diensten die kant-en-klare muziekjes voor je maken waarbij jij alleen de criteria kiest. Hier een SoundRaw een voorbeeld van. Dit model maakt muziek volgens de door jou ingestelde instellingen, zoals genre, stemming, gebruiksdoel en instrumentatie. Of je keuzes ook strikt worden opgevolgd, is de vraag.

Enigszins vergelijkbaar is Boomy. Hiermee wordt muziek gemaakt op basis van genre en instrumentatie. Je hebt ook de mogelijkheid om een songtekst toe te voegen, maar daarvoor hebben we een interessanter alternatief in de vorm van Suno AI.

Liedjesbakker

Waar de eerder genoemde tools zich (voornamelijk) richten op instrumentale muziek, is Suno AI een echte liedjesbakker. Via een prompt geef je om te beginnen aan wat voor soort nummer je wilt maken. Een voorbeeld: a cheerful uptempo tune with the feel of summer about a man walking on the beach. Vervolgens krijg je binnen een minuut twee varianten van (het begin van) een nummer dat aan die omschrijving voldoet. Daarbij maakt het systeem zelf een Engelse tekst over het gevraagde onderwerp. De muziek kun je, compleet met zang, downloaden. Je kunt Suno AI ook vragen om meer muziek toe te voegen, al zijn we van die functie nog niet echt onder de indruk.

Echt interessant wordt het wanneer je kiest voor Custom Mode. Het systeem kan daarin een willekeurige tekst voor je genereren, waarbij je zelf een geschikte prompt bedenkt om de muzikale stijl te bepalen. Je kunt ook een eigen tekst invoeren. Dat kan in verschillende talen, ook in het Nederlands. Je kunt je uiteindelijk creatie als audio- en videobestand downloaden. In het videobestand wordt de tekst getoond, zodat je ook buiten Suno kunt meezingen.

Ruimtelijk

Een ander gebied waar de ontwikkelingen elkaar in rap tempo opvolgen, is dat van 3D-weergave. We hadden al langere tijd toepassingen die foto’s iets driedimensionaals konden geven, zoals www.leiapix.com. Dat valt alleen in het niet bij de nieuwe mogelijkheden die je bijvoorbeeld vindt bij Luma AI.

Luma AI bestaat uit twee onderdelen. Het eerste heet Genie en kun je omschrijven als text-to-3d. Door het ingeven van een prompt, zoals A statue of a werewolf made of honey, kan de webtoepassing een heus 3D-object voor je maken. Dat kun je vervolgens van alle kanten bekijken.

Voor elke prompt maakt Genie vier objecten. Zit er iets bij dat je bijzonder geslaagd vindt, dan kun je een meer gedetailleerde versie laten maken. Dat kost wel enkele minuten. Eenmaal klaar kun je dit model in verschillende formaten downloaden. Daarna kun je het bijvoorbeeld verder bewerken in het bekende gratis 3D-programma Blender.

Scanner

Het maken van 3D-objecten op basis van een prompt is handig, maar het is vooralsnog minder ver ontwikkeld dan het maken van plaatjes. Luma AI kent nog wel een ander kunstje: het scannen van bestaande objecten en ruimtes en deze omtoveren tot een interactieve 3D-scène. Hier gaven de Hollywood-studio’s tot voorkort miljoenen aan uit.

Dat scannen gebeurt met een video van het object. In de opnamen bekijk je het object of de ruimte van alle kanten. Daarna maakt Luma er een interactieve scène van die je vrij kunt roteren. Op de site vind je volop voorbeelden, zelfs van complete gebouwen en stadscentra op basis van dronebeelden.

Je kunt dit onderdeel van Luma AI gebruiken via een iOS-app en je kunt je video’s via de website uploaden. Het interactieve formaat van Luma AI gebruikt WebGL. Speciaal voor webontwikkelaars is er de Luma WebGL Library. Daarmee kunnen scènes aan websites worden toegevoegd.

In beweging

Waar je bij de voorgaande tools alleen het gezichtspunt kon bewegen, gaan de makers van Animated Drawings nog een stapje verder. Met dit online speelgoed maakt AI in hoog tempo allerlei animaties voor je op basis van een enkele tekening van een figuurtje. Dat hoeft geen meesterwerk te zijn, want de toepassing herkent moeiteloos wat kleine kinderen tekenen. Als grootouder kun je ze ongetwijfeld met Animated Drawings vermaken.

Je begint met het uploaden van een foto van de tekening. Daarna identificeert de AI zelf het figuurtje. Er wordt onder meer vastgesteld waar de gewrichten voor de armen en benen zitten. Maakt de AI een fout, dan kun je die handmatig corrigeren. Daarna kan de AI tientallen animaties voor je maken met het figuurtje in de hoofdrol. Deze kun je downloaden als video of delen via mail of sociale media.

Ook leuk: Laat je kinderen creatief kliederen met Tux Paint

Video

Animaties op basis van een tekening zijn natuurlijk leuk, maar je kunt alleen uit voorgebakken bewegingen kiezen. De veelzijdigheid van Pika gaat een stuk verder. Met Pika maak je korte (drie seconden in de gratis versie) videoclips op basis van een tekstprompt.

Alhoewel de resultaten zeker niet tegenvallen, kun je nog meer uit de AI halen door te beginnen met een startafbeelding. Dat kan een foto zijn, een (gescande) tekening of een plaatje dat je met een andere AI hebt gemaakt. Vervolgens geef je in de prompt aan wat voor beweging je wilt zien. Je video’s zijn in een minuutje klaar.

In de gratis versie blijft het bij drie seconden per prompt, maar met een abonnement (vanaf 8 dollar per maand) kun je daar segmenten van vier seconden aan vastplakken. Ook kun je dan de resolutie van video’s vergroten.

Vraagbaak

Na al dat audiovisuele geweld zouden we bijna vergeten dat er op het gebied van tekst ook heel veel gebeurt. Iedereen kan inmiddels profiteren van het aan ChatGPT verwante Bing Chat, maar waarom zou je je beperken tot één bron? Een interessant alternatief is Perplexity. Hier kun je allerlei vragen stellen, ook in het Nederlands.

Perplexity doet vergelijkbare dingen als Bing Chat. Het kan allerlei vragen beantwoorden, waarbij ook actuele informatie van internet wordt opgehaald. Het kan bekende boeken voor je samenvatten, computercode schrijven en nog veel meer. Ook kan het plaatjes en video vinden die bij je vraag passen.

Professor

Waar Perplexity een vraagbaak is voor algemene onderwerpen, is SciSpace dat specifiek voor wetenschappelijke kennis. Hier kun je vragen stellen over wetenschappelijke onderwerpen, ook in het Nederlands. Vervolgens citeert SciSpace toonaangevende bronnen over dat onderwerp in de vorm van Engelstalige wetenschappelijke publicaties. Als je dat zware kost vindt, kan SciSpace je ook helpen. Je kunt er namelijk pdf-bestanden (tot 100 MB) uploaden en vervolgens vragen stellen over de inhoud daarvan.

Een andere manier om moeilijke Engelse tekst te bevatten is de functie Paraphrase. Deze kan teksten tot honderdvijftig woorden (vijfhonderd na gratis registratie) herformuleren. Dat kan overigens ook tussen verschillende talen.

Heb je huisdieren, dan merk je extra goed dat het zomer is. Ze verharen meer, en de kans dat ze vlooien of teken oplopen is groter. Veel honden zoeken verkoeling in een sloot of meer, terwijl katten juist vaker buiten liggen om een rustig, schaduwrijk plekje te vinden. Die zomerse gewoontes zorgen binnen al snel voor extra haren, vuil en vieze luchtjes. Met de juiste aanpak houd je je huis toch fris en schoon, ook als het kwik oploopt.

Koopgids: 5 goede stofzuigers voor baasjes van huisdieren

Modderpoten en natte vachten: handdoek bij de hand

In de zomer is de kans groot dat je hond na een wandeling nat of modderig thuiskomt: een meertje of sloot vol kroos is bij hoge temperaturen natuurlijk extra aanlokkelijk. Zet daarom bij de deur een bak met handdoeken klaar, of nog beter: een grote microvezeldweil die goed vocht en vuil opneemt. Wie vaker naar het bos of strand gaat, heeft baat bij een mobiele hogedrukreiniger. Die lijkt op een compacte plantenspuit met pomp, werkt zonder stroom en geeft een zachte, constante waterstraal. Geen krachtige druk, maar precies genoeg om poten schoon te spoelen voordat je hond weer op de achterbank springt. Spuit altijd van boven naar beneden, vermijd ogen, oren en neus, en gebruik lauw water als het buiten erg warm is.

Geen mobiele hogedrukreiniger? Je kunt bij thuiskomst ook een tuinslang gebruiken en de je hond goed afdrogen met een oude handdoek. Een robuuste deurmat is ook handig: die werkt als een soort vuilvanger. Laat je hond of kat er een paar keer overheen lopen en het grootste deel van het vuil blijft achter. Vergeet niet om de mat regelmatig te stofzuigen of te wassen.

©Javier Brosch

Schone vloeren, óók als er natte poten overheen lopen

Laminaat, hout of tegels krijgen in de zomer veel te verduren van natte of vuile poten. Dweilen met een sopje kan, maar niet elk schoonmaakmiddel is geschikt. Veel dieren hebben een gevoelige neus of huid. Kies daarom voor producten op natuurlijke basis of gebruik een stoomreiniger. Die reinigt hygiënisch met alleen water en is veilig voor mens en dier.

Zomer = in de rui: dit doe je tegen al die dierenharen

De meeste honden en katten verharen flink zodra het warmer wordt. Dat is hun manier om de wintervacht in te ruilen voor een luchtiger zomervachtje. Regelmatig borstelen is dan geen luxe, maar noodzaak. Daarmee verwijder je overtollige haren voordat ze zich in banken, kleden of vloerkieren nestelen. Kies een borstel die past bij de vacht van je dier, en maak er een gewoonte van om hem of haar elke dag even te borstelen of te kammen. Daarmee voorkom je al veel losse haren in huis.

Gebruik voor het stofzuigen in huis een roterende turboborstel. Die verwijdert ook vastzittende haren uit tapijten, vloerkleden en bekleding. Klop hondenmanden en kattenkussens regelmatig uit en gebruik een kruimelzuiger om ook de laatste haren makkelijk weg te krijgen.

Teken en vlooien: voorkom dat ze zich verspreiden in huis

In de zomer zijn vlooien en teken actiever. Controleer je huisdier dagelijks, vooral na een wandeling door hoog gras of een duik in het water. Gebruik een tekenpincet om teken direct te verwijderen, en voorkom besmetting met een preventief middel zoals een vlooienband of druppels in de nek. Toch een plaag? Dan is het slim om ook je huis grondig aan te pakken. Stofzuig niet alleen de vloer, maar ook kieren, naden, banken en manden. Gebruik eventueel een stoomreiniger op stoffen oppervlakken. Daarmee worden eitjes, neten en larven gedood zonder dat je daarvoor chemische middelen hoeft te gebruiken.

©Yury and Tanya

Zo houd je hondenmanden en kattenkussens lekker fris

Als het warm is, zweten dieren niet zoals mensen, maar hun vacht wordt wel sneller vettig. Zeker als ze vaak buiten liggen of actief zijn. Die typische dierenlucht trekt makkelijk in stoffen zoals mandhoezen, dekens en kussens. Was die daarom wekelijks op 60 graden, zodat bacteriën en geurtjes verdwijnen. Controleer wel even of het materiaal op die temperatuur gewassen mag worden.

Hang het textiel na het wassen buiten in de zon – UV-licht helpt mee om geurtjes te neutraliseren. Geen tijd om te wassen? Strooi wat baking soda over de stof, laat het een uurtje liggen en zuig het daarna grondig op.

Buiten genieten, binnen alles schoon

In de zomer draait alles om buiten zijn, relaxen en genieten – voor jou én je huisdier. Maar al dat buiten leven brengt ook wat extra schoonmaakwerk met zich mee. Met wat handigheid, regelmaat en de juiste spullen houd je je huis makkelijk lekker fris. Fijn voor Fikkie of Tijger, en minstens zo prettig voor jezelf.

Een Word-document hoeft geen statisch tekstbestand te zijn. Je kunt met Microsoft Word op een eenvoudige manier digitale formulieren maken die voorzien zijn van aankruisvakjes, invulvelden, keuzemenu’s en zelfs automatische berekeningen kunnen uitvoeren.

Structuur

Begin met een nieuw leeg document en stel de gewenste inhoud vast op. In dit voorbeeld beginnen we met een A4’tje, maar bij een digitaal document ben je eigenlijk niet gebonden aan dit standaardformaat. Ons voorbeeld is een bestelformulier voor een taartenverkoop om een gymnastiekvereniging te steunen. Eerst is er een oproep om taarten te kopen. Daaronder staan zes vakken waar de sympathisant zijn gegevens invoert. Het derde deel is bedoeld om de bestelling vast te leggen en daar wordt ook het bedrag van de bestelling automatisch berekend.

Zo zal ons formulier er uiteindelijk uitzien.

Tabel

Om de persoonlijke gegevens van de besteller vast te leggen, gebruiken we een tabel van zes rijen en twee kolommen. Klik op het tabblad Invoegen en vervolgens op Tabel, waar je het juiste aantal kolommen en rijen selecteert. Bevestig en de tabel zal verschijnen op de plaats waar de muisaanwijzer staat. In deze tabel komt op de eerste rij de datum van vandaag, gevolgd door de inschrijvingsdatum. Daaronder volgt de naam, de straat en huisnummer, de gemeente en ten slotte het telefoonnummer. Vul de namen van deze velden in.

De persoonlijke gegevens komen in een tabel.

Automatisch datumveld

We willen dat in het vak Datum van vandaag automatisch de juiste datum verschijnt. Daarbij willen we dat deze datum steeds op dezelfde manier in beeld komt. Ga naar het tabblad Invoegen en zoek in de groep Tekst naar de knop Snelonderdelen. Als je daarop klikt, kun je de opdracht Veld selecteren. In het venster Veld kies je bij de Veldnamen het veld Date. Onmiddellijk zie je verschillende datumnotaties. Selecteer de gewenste manier om de datum te noteren en zorg dat de optie Opmaak tijdens het bijwerken handhaven aangevinkt is. Klik op OK.

Selecteer de manier waarop de datum wordt weergegeven.

Tabblad Ontwikkelaars

Microsoft Word noemt de invulvelden anders: besturingselementen. In de gewone weergave van Word vind je geen optie om besturingselementen toe te voegen. Daarvoor moet je het tabblad Ontwikkelaars inschakelen. Als je straks klaar bent, verlaat je de ontwikkelaarsmodus en is het formulier klaar. Om het verborgen tabblad zichtbaar te maken, klik je op Bestand en daarna op Lint aanpassen. Dan vink je in het rechterdeelvenster het selectievakje Ontwikkelaars aan. Het tabblad Ontwikkelaars komt erbij in het Lint, het onderdeel waarmee je besturingselementen kunt toevoegen.

Maak het tabblad Ontwikkelaars actief.

Tekstvakken

De besturingselementen waar de mensen hun naam en adres moeten invoeren, noemen we tekstvakken. Plaats eerst de muisaanwijzer in het juiste vak. Daarna kies je in het onderdeel Besturingselementen de knop Inhoudsbesturingselement voor tekst met opmaak of Inhoudsbesturingselement voor tekst zonder opmaak. Wil je het mogelijk maken dat de gebruiker meerdere regels invult en dus niet beperkt is tot slechts enkele woorden, dan kies je de optie zonder opmaak.

Voor ieder besturingselement kun je de Eigenschappen aanpassen zoals eerder in dit artikel genoemd. Wanneer je Inhoudsbesturingselement voor tekst zonder opmaak hebt gebruikt en dan klikt op de knop Eigenschappen, kun je de optie Regelterugloop toestaan activeren. Hierdoor kan de gebruiker gewoon doorgaan met typen.

Wanneer je op Inhoudsbesturingselement voor tekst zonder opmaak klikt, zal dit tekstvak in het document verschijnen, met daarin de woorden Klik of tik om tekst in te voegen. Met het vak geselecteerd is, klik je in het Lint op Eigenschappen. Je kunt het tekstvak een titel geven en een label. Dat laatste is alleen belangrijk als je het formulier wilt koppelen aan een database (wat hier niet het geval is).

Bij Weergeven als bepaal je hoe dit tekstvak in beeld komt. Standaard is de optie Begrenzingsvak actief, dan zie je een duidelijk invulvakje. Maar je kunt dit ook wijzigen in Begin-eindcode: dan zie je twee markeringen. Er is ook een weergave-optie Geen, dan krijg je geen vak te zien. Daaronder kun je de kleur van het invulvakje selecteren. Standaard is dat zachtgrijs. Bevestig met OK.

Van ieder besturingselement kun je de eigenschappen aanpassen.

Selectievakjes

Welke eigenschappen je kunt instellen, is afhankelijk van het type besturingselement. Een selectievakje kun je als een vinkje laten weergaven in plaats van als een kruisje. Typ eerst de opties waaruit de besteller mag kiezen aan de hand van de selectievakjes. Dan plaats je de muisaanwijzer voor de eerste optie en klik je in het onderdeel Besturingselementen op Inhoudsbesturingselement voor selectievakje. Op die manier plaats je een aankruisvakje voor ieder item op de lijst.

Verder kun je bij de Eigenschappen het uiterlijk van de selectievakjes aanpassen. Je kunt een symbool selecteren voor een ingeschakeld selectievakje en een ander pictogram voor een uitgeschakeld selectievakje.

In de Eigenschappen kies je een symbool voor een ingeschakeld en uitgeschakeld keuzevakje.

Keuzelijsten

Verder met ons voorbeeld. We willen een nieuw besturingselement invoegen, waar de besteller aangeeft hoe hij van onze actie heeft gehoord. We geven vijf standaardopties op, en laten ruimte zodat de ander zelf een mogelijkheid kan typen. Je kiest hiervoor Inhoudsbesturingselement voor keuzelijsten met invoervak.

Naast deze knop zie je een knop die daar sprekend op lijkt: Inhoudsbesturingselement voor vervolgkeuzelijsten. Bij deze laatste  optie moet de ontvanger van dit formulier kiezen uit de gegeven opties en heeft hij niet de vrijheid om zelf nog iets toe te voegen. Uiteraard is de vervolgkeuzelijst in het begin leeg. Klik op Eigenschappen. Onderaan zie je een vak waar je de items van de keuzelijst een voor een toevoegt. Ben je klaar, dan bevestig je met OK.

Op dit moment hebben we vier mogelijkheden aan de keuzelijst toegevoegd.

Vakken voor de hoeveelheid

Het is interessant om in bestelformulieren automatische berekeningen te laten maken. We tonen dit aan de hand van een eenvoudig voorbeeld. We gaan uit van een tabel waarbij de gebruiker drie verschillende taarten kan bestellen. De prijs verschilt per taart. De cellen van de tabel worden benoemd zoals in Excel. Voor de kolommen gebruik je letters, voor rijen cijfers. Dat wil zeggen dat de namen van taarten in de vakken A2, A3 en A4 staan en de prijzen in B2, B3 en B4.

Om de aantallen taarten aan te geven, plaats je in de cel C2, C3 en C4 telkens een tekstvak uit de groep Oude formulieren. Dit pictogram staat in de groep Besturingselementen en het lijkt op een boekentas met een sleutel. Open het onderdeel Oude formulieren en klik op het Tekstvak, zodat dit element ook in het formulier komt. Wanneer je op de knop Eigenschappen van dit tekstvak klikt, kun je bij Type de instelling Getal selecteren. Doe dit voor de vakken C2, C3 en C4.

Voor de berekening benoem je de cellen zoals bekend van Excel.

Totalen berekenen

Om de totalen te berekenen, klik je op cel D2 en ook daar plaats je een tekstvak uit de groep Oude formulieren. Bij de Eigenschappen kies je het type Berekening en bij Expressie typ je de formule =B2*C2. Simpel gezegd: vermenigvuldig de eenheidsprijs (B2) met het aantal (C2). In het veld Nummering bepaal je hoe de nummers eruit moeten zien: gehele getallen, cijfers na de komma enzovoort …

Vink zeker de optie Bereken bij afsluiten aan, hierdoor zal het resultaat automatisch verschijnen. Als je deze optie vergeet, wordt de berekening niet uitgevoerd. Klik op OK om de berekening toe te passen in de cel. Doe nu hetzelfde voor cel D3 (=B3*C3) en D4 (=B4*C4).

Om het totaalbedrag te berekenen, plaats je opnieuw een tekstvak uit de groep Oude formulieren in de cel D5. Daarna pas je opnieuw de Eigenschappen van dit besturingselement aan. Kies als Type de optie Berekening en bij Expressie typ je de formule = D2+D3+D4. Vink opnieuw de optie Bereken bij afsluiten aan, zodat de prijs van de volledige bestelling automatisch wordt berekend.

Vanaf nu wordt de berekening automatisch uitgevoerd.

Document beveiligen

Nu moet je het formulier nog beveiligen, zodat gebruikers de lay-out en de werking van het formulier niet kunnen verknoeien. Klik daarvoor in het tabblad Ontwikkelaars op Bewerking beperken. Hierdoor verschijnt een deelvenster, waar je bij Bewerkingsbeperkingen de optie activeert bij Alleen bewerkingen van dit type toestaan in dit document.

Als je dit hebt gedaan, kun je de optie Formulieren invullen selecteren. Bij het veld Afdwingen starten klik je op Ja, afdwingen van beveiliging starten. Daarna beveilig je het document met een wachtwoord.

De ontvanger kan nu uitsluitend het formulier invullen, maar mag verder niets wijzigen.

Sjabloon

Ten slotte moet je het document opslaan als sjabloon. Klik op Bestand en kies Opslaan als, waar je kiest voor Opslaan als Word-sjabloon (*.dotx). Het voordeel van een sjabloon is dat het basisdocument beschermd blijft en dat de gebruiker het document onder een andere naam moet opslaan.

Sla het document op als Microsoft Word-sjabloon.