Er is de laatste tijd sprake van een ware explosie aan nieuwe toepassingen gebaseerd op kunstmatige intelligentie (AI). In dit artikel laten we je kennismaken met nieuwe tools die voor iedereen gratis beschikbaar zijn.

We hebben de afgelopen tijd flink wat aandacht besteed aan ChatGPT en de verschillende modellen waarmee je met AI plaatjes kunt maken. Het aantal terreinen waarop je van kunstmatige intelligentie kunt profiteren is alleen nog veel groter en neemt bovendien in rap tempo toe. Meer en meer toepassingen worden ook aangeboden op een manier waardoor ze voor iedereen toegankelijk zijn, bijvoorbeeld als app of online. We hebben een aantal interessante nieuwe ontwikkelingen voor je op een rijtje gezet.

Lees ook: Prompt engineering: zo maak je precies het beeld dat je voor ogen hebt

Muziek

Waar sinds een jaar of drie de AI-modellen om plaatjes mee te maken ons om de oren vliegen, is nu het genereren van muziek een terrein dat volop in beweging is. We hebben eerder al een artikel geschreven over AIVA: Muziek maken? Iedereen kan het met AIVA: de Artificial Intelligence Virtual Artist

De AI van dat systeem zat toen vooral in het slim toepassen van allerlei wetmatigheden op het gebied van compositie. Inmiddels werken de nieuwe modellen meestal op basis van hetzelfde principe als bij de plaatjesmakers. Dat wil zeggen dat allerlei muziek met woorden is beschreven. De AI is vervolgens is getraind met combinaties van geluid en beschrijving.

Plaatjes kun je alleen veel eenduidiger beschrijven dan muziek. De laatste kun je vooral technisch beschrijven, zoals toonsoorten en modulaties, of op basis van instrumentatie. Ook kun je muziek beschrijven op basis van sfeer of stijl. Voor al deze varianten en combinaties daarvan is wel nieuwe AI te vinden. Overigens heeft AIVA (Artificial Intelligence Virtual Artist) zeer recent ook iets dergelijks toegevoegd voor technische beschrijvingen onder de naam text-to-harmony.

MusicGen

Het eerste model dat we willen noemen, is MusicGen van Meta. Met dit programma kun je verschillende soorten beschrijvingen gebruiken. We geven als voorbeeld de prompt Epic power chords in the sequence C, F, C, F minor, G and C in a slow heavy metal ballad. Na ongeveer anderhalve minuut krijgen we dertig seconden muziek die daar keurig aan voldoet. Deze muziek kunnen we bovendien downloaden als wav-bestand.

Alhoewel de geluidskwaliteit best aardig is, missen we wel een kop een staart. Het is muziek die nergens heen gaat. Je kunt wel eerder gemaakte muziek als input gebruiken en het systeem vragen er meer aan vast te breien. Daarnaast kun je MusicGen gebruiken om muziek te arrangeren. Daarvoor upload je een monofoon melodietje dat je bijvoorbeeld maakt op een piano of gitaar. Vervolgens geef je aan voor welke instrumentatie je dat wilt laten arrangeren.

Fragment

Mocht je de muziekjes van MusicGen wat aan de korte kant vinden, dan geldt dat helemaal voor Riffusion. Een riff is de benaming voor een korte passage in popmuziek, dus dat is hier ook de bedoeling. Aan de hand van een of twee stilistische beschrijvingen (bijvoorbeeld spanish guitar solo en 50s latin) maakt Riffusion een fragment van zo’n vijf seconden. Dat lijkt weinig, maar als je dat downloadt en slim knipt, kun je dat fragment als bouwsteen gebruiken in muziekeditors die met audio werken.

MusicGen en Riffusion zijn voorbeelden van toepassingen die werken basis van text-to-music. Er zijn ook diensten die kant-en-klare muziekjes voor je maken waarbij jij alleen de criteria kiest. Hier een SoundRaw een voorbeeld van. Dit model maakt muziek volgens de door jou ingestelde instellingen, zoals genre, stemming, gebruiksdoel en instrumentatie. Of je keuzes ook strikt worden opgevolgd, is de vraag.

Enigszins vergelijkbaar is Boomy. Hiermee wordt muziek gemaakt op basis van genre en instrumentatie. Je hebt ook de mogelijkheid om een songtekst toe te voegen, maar daarvoor hebben we een interessanter alternatief in de vorm van Suno AI.

Liedjesbakker

Waar de eerder genoemde tools zich (voornamelijk) richten op instrumentale muziek, is Suno AI een echte liedjesbakker. Via een prompt geef je om te beginnen aan wat voor soort nummer je wilt maken. Een voorbeeld: a cheerful uptempo tune with the feel of summer about a man walking on the beach. Vervolgens krijg je binnen een minuut twee varianten van (het begin van) een nummer dat aan die omschrijving voldoet. Daarbij maakt het systeem zelf een Engelse tekst over het gevraagde onderwerp. De muziek kun je, compleet met zang, downloaden. Je kunt Suno AI ook vragen om meer muziek toe te voegen, al zijn we van die functie nog niet echt onder de indruk.

Echt interessant wordt het wanneer je kiest voor Custom Mode. Het systeem kan daarin een willekeurige tekst voor je genereren, waarbij je zelf een geschikte prompt bedenkt om de muzikale stijl te bepalen. Je kunt ook een eigen tekst invoeren. Dat kan in verschillende talen, ook in het Nederlands. Je kunt je uiteindelijk creatie als audio- en videobestand downloaden. In het videobestand wordt de tekst getoond, zodat je ook buiten Suno kunt meezingen.

Ruimtelijk

Een ander gebied waar de ontwikkelingen elkaar in rap tempo opvolgen, is dat van 3D-weergave. We hadden al langere tijd toepassingen die foto’s iets driedimensionaals konden geven, zoals www.leiapix.com. Dat valt alleen in het niet bij de nieuwe mogelijkheden die je bijvoorbeeld vindt bij Luma AI.

Luma AI bestaat uit twee onderdelen. Het eerste heet Genie en kun je omschrijven als text-to-3d. Door het ingeven van een prompt, zoals A statue of a werewolf made of honey, kan de webtoepassing een heus 3D-object voor je maken. Dat kun je vervolgens van alle kanten bekijken.

Voor elke prompt maakt Genie vier objecten. Zit er iets bij dat je bijzonder geslaagd vindt, dan kun je een meer gedetailleerde versie laten maken. Dat kost wel enkele minuten. Eenmaal klaar kun je dit model in verschillende formaten downloaden. Daarna kun je het bijvoorbeeld verder bewerken in het bekende gratis 3D-programma Blender.

Scanner

Het maken van 3D-objecten op basis van een prompt is handig, maar het is vooralsnog minder ver ontwikkeld dan het maken van plaatjes. Luma AI kent nog wel een ander kunstje: het scannen van bestaande objecten en ruimtes en deze omtoveren tot een interactieve 3D-scène. Hier gaven de Hollywood-studio’s tot voorkort miljoenen aan uit.

Dat scannen gebeurt met een video van het object. In de opnamen bekijk je het object of de ruimte van alle kanten. Daarna maakt Luma er een interactieve scène van die je vrij kunt roteren. Op de site vind je volop voorbeelden, zelfs van complete gebouwen en stadscentra op basis van dronebeelden.

Je kunt dit onderdeel van Luma AI gebruiken via een iOS-app en je kunt je video’s via de website uploaden. Het interactieve formaat van Luma AI gebruikt WebGL. Speciaal voor webontwikkelaars is er de Luma WebGL Library. Daarmee kunnen scènes aan websites worden toegevoegd.

In beweging

Waar je bij de voorgaande tools alleen het gezichtspunt kon bewegen, gaan de makers van Animated Drawings nog een stapje verder. Met dit online speelgoed maakt AI in hoog tempo allerlei animaties voor je op basis van een enkele tekening van een figuurtje. Dat hoeft geen meesterwerk te zijn, want de toepassing herkent moeiteloos wat kleine kinderen tekenen. Als grootouder kun je ze ongetwijfeld met Animated Drawings vermaken.

Je begint met het uploaden van een foto van de tekening. Daarna identificeert de AI zelf het figuurtje. Er wordt onder meer vastgesteld waar de gewrichten voor de armen en benen zitten. Maakt de AI een fout, dan kun je die handmatig corrigeren. Daarna kan de AI tientallen animaties voor je maken met het figuurtje in de hoofdrol. Deze kun je downloaden als video of delen via mail of sociale media.

Ook leuk: Laat je kinderen creatief kliederen met Tux Paint

Video

Animaties op basis van een tekening zijn natuurlijk leuk, maar je kunt alleen uit voorgebakken bewegingen kiezen. De veelzijdigheid van Pika gaat een stuk verder. Met Pika maak je korte (drie seconden in de gratis versie) videoclips op basis van een tekstprompt.

Alhoewel de resultaten zeker niet tegenvallen, kun je nog meer uit de AI halen door te beginnen met een startafbeelding. Dat kan een foto zijn, een (gescande) tekening of een plaatje dat je met een andere AI hebt gemaakt. Vervolgens geef je in de prompt aan wat voor beweging je wilt zien. Je video’s zijn in een minuutje klaar.

In de gratis versie blijft het bij drie seconden per prompt, maar met een abonnement (vanaf 8 dollar per maand) kun je daar segmenten van vier seconden aan vastplakken. Ook kun je dan de resolutie van video’s vergroten.

Vraagbaak

Na al dat audiovisuele geweld zouden we bijna vergeten dat er op het gebied van tekst ook heel veel gebeurt. Iedereen kan inmiddels profiteren van het aan ChatGPT verwante Bing Chat, maar waarom zou je je beperken tot één bron? Een interessant alternatief is Perplexity. Hier kun je allerlei vragen stellen, ook in het Nederlands.

Perplexity doet vergelijkbare dingen als Bing Chat. Het kan allerlei vragen beantwoorden, waarbij ook actuele informatie van internet wordt opgehaald. Het kan bekende boeken voor je samenvatten, computercode schrijven en nog veel meer. Ook kan het plaatjes en video vinden die bij je vraag passen.

Professor

Waar Perplexity een vraagbaak is voor algemene onderwerpen, is SciSpace dat specifiek voor wetenschappelijke kennis. Hier kun je vragen stellen over wetenschappelijke onderwerpen, ook in het Nederlands. Vervolgens citeert SciSpace toonaangevende bronnen over dat onderwerp in de vorm van Engelstalige wetenschappelijke publicaties. Als je dat zware kost vindt, kan SciSpace je ook helpen. Je kunt er namelijk pdf-bestanden (tot 100 MB) uploaden en vervolgens vragen stellen over de inhoud daarvan.

Een andere manier om moeilijke Engelse tekst te bevatten is de functie Paraphrase. Deze kan teksten tot honderdvijftig woorden (vijfhonderd na gratis registratie) herformuleren. Dat kan overigens ook tussen verschillende talen.

Op elke website, in elke app en zelfs in de supermarkt laat je digitale sporen achter. Deze worden door bedrijven verzameld en doorverkocht en helaas gebeurt dat vaak op een slecht beveiligde manier. Het gevolg? Datalekken die je privacy en je geld in gevaar brengen. Gelukkig kun je je gegevens met een paar gerichte maatregelen zelf beschermen.

Een goede bescherming van je gegevens begint met het vaststellen welke gegevens er al van je rondzwerven. Daarna beslis je wat écht bewaard moet blijven en vervolgens dicht je elk lek met slimme hulpmiddelen. In dit artikel leiden we door het hele proces. We starten met een snelle inventarisatie van je digitale voetafdruk. Denk aan ongebruikte accounts, verborgen toestemmingen en vergeten wachtwoorden.

Vervolgens gaan we aan de slag: van wachtwoordmanagers en tweestapsverificatie tot versleutelde bestandsdeling en VPN’s. Tot slot kijken we naar je wettelijke rechten onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en laten we zien hoe je die in je voordeel kunt inzetten. Zo groeit je beveiliging organisch mee met elke stap die je zet. Je minimaliseert de risico’s en pakt je regie terug!

Digitale voetafdruk

Elk beveiligingsplan begint met inzicht. Open daarom eerst op je computer Instellingen, kies Privacy en beveiliging en bekijk alle categorieën om te zien welke apps toegang hebben tot je locatie, camera en microfoon. Noteer wat je niet verwacht had.

Ga vervolgens naar je e-mail en zoek op trefwoorden als ‘registratie’, ‘bevestig je account’ en ‘privacyverklaring’. Zo spoor je vergeten accounts op, bijvoorbeeld de webshop waar je vijf jaar geleden een cadeautje bestelde. Bezoek tot slot de website Have I Been Pwned en vul je e-mailadres in. De dienst toont of je gegevens in bekende datalekken zitten.

Geef elke vondst een kleurcode: groen voor veilig, oranje voor opletten en rood voor directe actie. Met dit kleurenoverzicht zie je in een oogopslag waar het gevaar zit. Sla het bestand lokaal op, niet in de cloud, en bescherm het met een wachtwoord. Nu je precies weet welke gegevens rondzwerven, kun je gericht maatregelen nemen in plaats van schieten met hagel. Zo bespaar je tijd en mis je geen verborgen risico.

Onkraakbare wachtwoorden

Een uniek en lang wachtwoord voor elk account is de simpelste en beste bescherming. Installeer daarom een wachtwoordmanager zoals Bitwarden (https://bitwarden.com) of 1Password (https://1password.com). Maak eerst een hoofdwachtwoord van minstens zestien tekens dat geen bestaand woord bevat; combineer hoofdletters, leestekens en een zin die je alleen zelf begrijpt. Open daarna de manager en klik op Nieuwe login of Add Item, plak de url, vul gebruikersnaam in en laat de generator een wachtwoord van vijfentwintig willekeurige tekens maken.

Je kunt ook een volledige lijst met wachtwoorden importeren uit je browser. Sla het op en activeer Autofill in de browserextensie. Wis direct het oude, zwakke wachtwoord en gebruik de functie Password Health om overgebleven duplicaten op te sporen. Dankzij de versleutelde kluis verlaat geen enkel wachtwoord je apparaat onversleuteld; alleen jij bezit de sleutel. Vergeet niet regelmatig een back-up van de kluis te exporteren naar een versleuteld usb-station voor extra zekerheid. Zo voorkom je dat één lek al je accounts in gevaar brengt en kun je wachtwoorden probleemloos blijven vernieuwen.

Tweestapsverificatie

Helaas is zelfs een fantastisch wachtwoord kwetsbaar wanneer een bedrijf een datalek heeft. Activeer daarom altijd een tweestapsverificatie, ook wel multi-factor authentication genoemd. Veel diensten bieden deze optie aan. Ga naar de beveiligingsinstellingen van je account, bijvoorbeeld Account / Beveiliging / Tweestapsaanmelding, en kies voor een authenticator-app.

Installeer op je telefoon een gratis app als Google Authenticator. Klik op QR-code scannen, houd de camera boven het scherm en bevestig. De app toont nu elke dertig seconden een nieuwe zescijferige code. Voer die in op het webformulier en sla de herstelcodes op in een offline-document.

Voor kritieke accounts, zoals je cloudopslag of crypto-wallet, gebruik je bij voorkeur een hardware-sleutel als YubiKey. Steek de sleutel in de usb-poort, druk op het lampje en log in zonder een code over te typen. Dankzij de FIDO2-standaard wordt phishing onmogelijk, omdat de sleutel de url controleert voordat hij tekent. Zo combineer je gemak met een ijzersterke tweede factor die indringers buitenhoudt. Bewaar een reservesleutel op een andere locatie zodat verlies of diefstal je niet buitensluit.

Veilig en tijdelijk delen

Je wilt een scan van je paspoort opsturen naar een overheidsinstelling, of een map met familiefoto’s delen met oma. Gebruik dan nooit onbeveiligde e-mailbijlagen. Kies in plaats daarvan voor een end-to-end-versleutelde dienst als Wormhole.

Sleep het bestand naar het tabblad en beperk de download tot één keer. Kopieer de link, plak hem in een bericht en stuur het wachtwoord via een ander kanaal. Wie te laat klikt, krijgt een 404-fout, waardoor je geen nieuwsgierige meelezers meer hebt.

Werk je in Windows, open dan een willekeurige map, klik met rechts op een bestand, ga naar OneDrive / Delen, kies via de drie puntjes Instellingen voor delen en voeg een Wachtwoord en Vervaldatum toe. Door tijd, wachtwoord en versleuteling te combineren geef je kwaadwillenden geen kans. Bovendien bespaar je opslagruimte omdat het bestand niet in talloze inboxen blijft zweven.

Virtueel privénetwerk

Openbare hotspots in hotels en cafés zijn een paradijs voor datadieven. Zodra je onversleuteld verkeer verstuurt, kan iedereen in het netwerk meelezen. De eenvoudigste bescherming is het inschakelen van een virtueel privénetwerk. Installeer op je laptop en mobiel bijvoorbeeld de opensource-dienst Mullvad of het commerciële NordVPN.

Open de app, klik op Snel verbinden en verifieer dat het slot-pictogram in de menubalk verschijnt. Activeer daarnaast de optie Kill Switch zodat je verbinding blokkeert zodra de tunnel wegvalt. Voor extra zekerheid kun je in je browser de ingebouwde optie Altijd beveiligde verbindingen gebruiken activeren, die je vindt via Instellingen / Privacy en beveiliging. In Firefox heet de optie Alleen-HTTPS-modus. Test je opstelling via de site DNSLeakTest. Verschijnt je eigen provider niet, dan zit je goed. Zo browse je veilig, zelfs op een open wifinetwerk.

Monitoren én reageren

Beveiliging is geen eenmalige klus. Stel dus alerts in die automatisch waarschuwen wanneer jouw gegevens op straat liggen. Klik op Have I Been Pwned bovenaan op Notify me en vul je e-mailadres in. De dienst mailt je voortaan zodra je mailadres opduikt in een nieuw lek.

Voeg daarnaast domeinmonitoring toe voor je eigen website als je die hebt. Als er een waarschuwing verschijnt, open je direct de wachtwoordmanager, genereer je een nieuw wachtwoord en controleer je of tweestapsverificatie actief is. Noteer het incident in je kleurenoverzicht.

Reageer je snel, dan is de kans klein dat cybercriminelen al hebben toegeslagen. Zo bouw je een continue verdedigingslinie die meegroeit met het dreigingslandschap. Maak er een maandelijkse routine van. Dan zijn al je accounts, ook de oude, veilig.

Pak de regie over je data!

Datalekken horen bij het digitale leven, maar hun impact bepaal jij. Door eerst je voetafdruk in kaart te brengen, vervolgens unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie toe te passen en je apparaten te versleutelen, sluit je de belangrijkste toegangspoorten. Veilige bestandsdeling, een betrouwbare VPN en een periodieke schoonmaak dichten de resterende kiertjes. Met automatische monitoring en hulp van de AVG is er een goede basis. Geen enkele maatregel staat op zichzelf; samen vormen ze een flexibel schild dat meebeweegt met nieuwe dreigingen. Begin vandaag, ervaar morgen al meer gemoedsrust en bespaar geld en ongemak op de lange termijn.

Wil je dit jaar met Halloween echt indruk maken? Met de airfryer maak je in een mum van tijd griezelig lekkere hapjes die niet alleen heerlijk smaken, maar er ook angstaanjagend (leuk) uitzien. Van knakworst-mummies en spinnenpizza's tot spookachtige cupcakes en pittige Halloweenpompoentjes: 4x luguber lekkers uit de airfryer.

Knakworst-mummies

Ingrediënten (voor 6 stuks)

☐ 6 knakworsten of hotdogworsten
☐ 1 blik croissantdeeg
☐ 1 ei
☐ Suikeroogjes of mosterd of ketchup

Bereiding

• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Rol het croissantdeeg uit. Snijd het deeg met een scherp mesje in repen van ongeveer 1 centimeter dik.
• Tel hoeveel reepjes deeg je hebt en deel dit aantal door 6, zodat al je mummies evenveel windsel krijgen.
• Leg de deegreepjes op een bord en leg de knakworst of hotdogworst erop.
• Sla elk reepje kruislings over de worst heen; je pakt hem dus als het ware in. Zorg wel dat je bovenaan wat ruimte overlaat, voor zijn gezichtje.
• Kwast de knakworstmummies in met losgeklopt ei en leg ze in de airfryer.
• Bak de mummies in 10-12 minuten goudbruin en krokant.
• Laat iets afkoelen en snijd eventueel nog wat extra 'windsel' in met een scherp mesje.
• Decoreer met twee snoepoogjes. Heb je die niet, maak dan ogen met een klein drupje mosterd of ketchup.

©ID.nl

Spinnenpizza's

Ingrediënten (voor 6 tot 8 stuks)

☐ Pak of rol kant-en-klaar pizzadeeg
☐ 200 ml tomatensaus
☐ 200 gram geraspte kaas
☐ Zwarte olijven zonder pit
☐ Eventueel: oregano

Bereidingswijze

• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Rol het pizzadeeg uit en steek er cirkels uit met een diameter van 10 tot 15 centimeter.
• Verdeel de tomatensaus erover met een lepel. Gebruik ongeveer 1 eetlepel saus per pizza.
• Strooi de geraspte kaas erover, ongeveer 25 gram per pizza.
• Voeg eventueel voor wat extra smaak een klein beetje oregano toe.
• Leg de pizzabodems in de mand van de airfryer.
• Bak de pizzaatjes in 8-10 minuten gaar en bruin.
• Haal de pizza's uit de airfryer en versier ze. Daarvoor snijd je per pizza 1 olijf door de lengte doormidden; dit wordt het lijfje.
• Snijd voor het hoofd 1 olijf door de breedte doormidden.
• Voor de pootjes snijd je 1 olijf over de korte kant in 4 stukken, zodat je 4 ringetje hebt. Snijd die doormidden, zodat je 8 pootjes hebt.

©ID.nl

Spoken-cupcakes

Ingrediënten (voor 6 stuks)

☐ 150 gram zelfrijzend bakmeel
☐ 100 gram bruine basterdsuiker
☐ 2 eieren
☐ 100 ml plantaardige olie
☐ 75 ml karnemelk
☐ 1 el speculaaskruiden
☐ 1 tl kaneel
☐ 1 el geraspte appel
☐ Kant-en-klare topping (wit)
☐ Wat gesmolten chocolade of chocoladedecoratiestift

Bereiding

• Verwarm de airfryer voor op 160 graden.
• Meng in een kom de eieren, olie en karnemelk.
• Voeg de droge ingrediënten toe: bakmeel, basterdsuiker, speculaaskruiden, kaneel. Mix tot een glad beslag. Schep er tot slot de geraspte appel door.
• Schep het beslag in maximaal 6 cupcakevormpjes en zet ze in de mand van de airfryer.
• Bak de cupcakes in 15-18 minuten gaar en bruin. Prik met een satéprikker, als deze er schoon uitkomt zijn ze klaar.
• Laat ze afkoelen.
• Maak er met de topping met behulp van een spuitzakje en spuitmondje een toef op in de vorm van een spookje.
• Voeg met de gesmolten chocolade of de decoratiepen per spook twee oogjes en een opengesperd mondje toe.

©ID.nl

Pittige Halloweenpompoentjes

Ingrediënten (voor 16 stuks)

☐ 8 jalapeño-pepers
☐ 100 gram roomkaas (naturel)
☐ 50 gram geraspte cheddar
☐ 1 teentje knoflook (fijngehakt)
☐ 1 lente-ui (fijn gesneden)
☐ Zout en peper
☐ Olijfolie
☐ Optioneel: paprikapoeder of chilivlokken voor extra pit

Bereiding

• Snijd de jalapeñopepers in de lengte doormidden en verwijder de zaadlijsten en pitjes. Laat de steeltjes eraan zitten.
• Meng in een kom de roomkaas, cheddar, knoflook, lente-ui, zout, peper en eventueel wat paprikapoeder of chilivlokken.
• Vul elke peperhelft met dit kaasmengsel en strijk het oppervlak glad met de achterkant van een lepel.
• Snijd met een klein mesje, satéprikker of tandenstoker voorzichtig gezichtjes in de bovenkant van de nog koude vulling: twee ogen, een neusje en een grijns.
• Zet de pepers daarna 5 tot 10 minuten in de koelkast, zodat de vulling wat opstijft en de uitgesneden gezichtjes beter zichtbaar blijven tijdens het bakken.
• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Bestrijk de buitenkant van de pepers licht met olijfolie en leg ze in de mand van de airfryer.
• Bak ze in 8 tot 10 minuten, tot de kaas gesmolten en lichtbruin is.
• Laat de Halloweenpompoentjes een paar minuten afkoelen voordat je ze serveert.