Kunstmatige intelligentie is de wereld aan het veroveren, maar dat brengt ook zorgen met zich mee: banen verdwijnen en het auteursrecht wordt op grote schaal geschonden door technologiebedrijven die snel willen innoveren. Hoe beschermen we ons tegen de negatieve gevolgen van AI?

Al decennialang zijn er zorgen over de potentie van kunstmatige intelligentie. In de film The Terminator werd ons verteld hoe een AI-computer de wereld verwoestte, terwijl in The Matrix de machines besloten ons als menselijke batterijen te gebruiken. Een computer die zelf beslissingen kan nemen, is gevaarlijk, want hoe zorgen we dat die computer geen beslissingen neemt die het menselijk ras in gevaar brengt?

De hedendaagse kunstmatige intelligentie is gelukkig (nog) niet te vergelijken met die uit eerdergenoemde films, maar brengt wel andere zorgen met zich mee. Een zogeheten generatieve AI analyseert grote hoeveelheden data om te leren zelf iets te doen. Voed de software een lading kunstwerken van Van Gogh en hij leert uiteindelijk om in die stijl zelf iets te schilderen.

Een generatieve AI is moeilijk te besturen. Het is geen traditionele software die gebouwd is om één specifiek ding te doen, maar feitelijk een algoritme dat wordt geleerd om allerlei vrij te verzinnen taken uit te voeren. Makers ontdekken vaak pas achteraf wat voor maatregelen ze moeten inbouwen om de software in goede banen te leiden. Zo bleek een chatbot van Microsoft in 2016 ineens nazi-denkbeelden te ontwikkelen na gesprekken met gebruikers.

Gestolen werk

AI-software is inmiddels slim genoeg om illustraties te maken en artikelen te schrijven, wat heeft geleid tot zorgen bij kunstenaars en journalisten. Want als een computer hun werk kan doen, wat zijn de gevolgen voor deze mensen? Voor deze groep is het dubbel zuur, want AI heeft geleerd dit werk te doen door de producties van menselijke makers te analyseren. Dus je werk wordt gestolen en vermalen door een computer, die ermee leert hoe hij jou kan vervangen voor een schijntje van de prijs.

Dit zijn alleen nog maar actuele voorbeelden; experts wijzen erop dat AI alleen nog maar geavanceerder wordt en tot nog veel meer maatschappelijke vraagstukken zal gaan leiden. Want wat gebeurt er als een computer slim genoeg is om op scholen les te geven, criminelen op te sporen of juridisch werk over te nemen? Willen we naar een maatschappij waarin dergelijk werk niet meer door mensen wordt uitgevoerd? Over dat soort vraagstukken wordt momenteel druk nagedacht, en vele insiders neigen ertoe om AI op een of andere manier te reguleren.

Brief tegen AI-ontwikkeling

Een grote groep tech-prominenten schreef begin 2023 een open brief, waarin ze ervoor pleiten om de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie te pauzeren. ‘Wacht een half jaar met het bouwen van AI-systemen die krachtiger zijn dan GPT-4’, luidde de boodschap.

Die pauze zou overheden de tijd moeten geven nieuwe wetgeving in te voeren om AI strenger te reguleren, en zo te voorkomen dat er misbruik van wordt gemaakt of de ontwikkeling uit de hand loopt. Die brief werd ondertekend door onder andere Apple-oprichter Steve Wozniak, Tesla-CEO Elon Musk en topmensen bij onder andere Pinterest, Skype en zelfs Googles eigen AI-bedrijf DeepMind.

De eerste regels komen er

Inmiddels worden schoorvoetend de eerste regels en afspraken rond kunstmatige intelligentie gemaakt. In Frankrijk, Duitsland en Italië liggen akkoorden klaar die op termijn moeten uitmonden in bredere wetten. Naast regels waar AI-softwareontwikkelaars zich aan moeten houden, pleit het voorstel ook voor toezichthouders die er op nazien dat bedrijven op verantwoordelijke wijze met AI omgaan.

De akkoorden van genoemde drie landen moeten de basis vormen voor een breder, Europees initiatief om continentbreed AI te reguleren. De zogenoemde AI Act moet technologiebedrijven verplichten om bijvoorbeeld te vermelden met welk bronmateriaal een afbeelding is gegenereerd, zodat de auteursrechtenhouders een vergoeding kunnen ontvangen. Daarnaast moet AI die zich met gevoelige gegevens bezighoudt, geregistreerd worden in een speciale database. Het gaat daarbij om software van bijvoorbeeld politie en overheid of instanties die biometrische gegevens gebruiken.

Deze vroege wetgeving wil nog geen harde sancties opleggen. Het plan is niet om meteen zware boetes uit te delen bij misbruik van AI, maar om bedrijven de juiste kant op te sturen om iets verantwoords te bouwen.

Ook interessant om te lezen: Wat brengt tech ons in de toekomst?

Nederland

Europa doet er altijd erg lang over om nieuwe regels in te voeren, dus het zal waarschijnlijk nog jaren duren voordat de AI Act van de grond komt. Tot dan is het aan ieder land om zelf te reguleren, en in dat opzicht heeft men in Nederland op dit moment vrij spel: er zijn hier geen specifieke wetten voor AI-toepassingen aangenomen. Vraag je het ministerie van Economische Zaken hierover, dan krijg je te horen dat AI een breed begrip is en hierop ook andersoortige regels van toepassing kunnen zijn.

Wel bereidt de Nederlandse regering een verbod voor op het gebruik van AI-software door ambtenaren, uit angst dat de software misbruikt wordt en zal leiden tot datalekken en spionage. Dat gebeurde al eens bij techbedrijf Samsung, waar zeer gevoelige data op straat belandde. Een medewerker vroeg de AI om te helpen met een nog onaangekondigd, geheim product. Hierdoor kwam het bestaan van dat product ineens in de database van de software terecht en kon het AI-bedrijf erover meelezen.

©Arnav Pratap Singh

Een Nederlandse overheids-AI

Tegelijkertijd wordt op overheidsniveau aan nog een maatregel gewerkt: een landelijke kunstmatige intelligentie. Ieder land wil zijn eigen AI bouwen, waarbij in Nederland bijvoorbeeld wordt gesleuteld aan NL-GTP. Dat project staat op dit moment nog in de kinderschoenen. Komend jaar gaat men eerst onderzoeken hoe het zou moeten werken voordat het überhaupt een praktisch bruikbaar stuk software wordt. Economische Zaken steekt 13,5 miljoen euro in de eerste fase van het project, waarmee TNO, Surf en het Nederlands Forensisch Instituut aan de slag gaan.

De nationale AI’s moeten mogelijke zorgen over potentiële wanpraktijken wegnemen. De software wordt volledig transparant, waardoor iedereen achteraf kan zien hoe het algoritme tot een bepaalde conclusie is gekomen en waar alle data naartoe worden verzonden. NL-GPT moet daardoor ook een veilige optie worden voor ambtenaren. En dat is hard nodig: een AI-verbod bij overheidsinstanties is nu nog houdbaar, maar als de technologie straks in alle haarvaten is doorgedrongen, mogen zij niet achterblijven.

De HP OmniBook X Flip 14 is een nieuw model binnen de OmniBook X-reeks die bestaat uit luxere AI-laptops. Ten opzichte van de eerdere OmniBook X kun je de Flip ook gebruiken als tablet. Verder valt op dat deze nieuwe variant weer gewoon een Intel-processor heeft. Hoe bevalt deze laptop?

De HP OmniBook X Flip 14 is een convertible laptop die je dankzij een omklapbaar scherm ook als tablet kunt gebruiken. De stevige behuizing is gemaakt van aluminium en afgewerkt in een fraaie kleur die HP atmosferisch blauw noemt. Het materiaal is helaas wel erg vingerafdrukgevoelig en de laptop zat al direct na het uitpakken vol met zichtbare vingerafdrukken. De laptop is ook in het zilver verkrijgbaar; wellicht vallen op die kleur vingerafdrukken minder op. De OmniBook X Flip weegt 1,38 kilogram en dat zeker voor een convertible lekker licht.

©Jeroen Boer - ID.nl

Ondanks de compacte vormgeving krijg je behoorlijk wat aansluitingen waaronder twee usb-c-aansluitingen. Die zijn opvallend genoeg niet identiek qua mogelijkheden. Al is het functionele verschil in veel gevallen niet merkbaar, want beide poorten ondersteunen data, video en opladen. De snelste poort is een Thunderbolt 4-variant met een maximale snelheid van 40 Gbit/s en DisplayPort 2.1. De andere poort ondersteunt usb 3.2 op maximaal 10 Gbit/s in combinatie met Displayport 1.4a. DisplayPort 2.1 biedt veel hogere verversingssnelheden voor 4K-schermen tot 240 Hz en ondersteunt 8K-schermen.

©Jeroen Boer - ID.nl

Daarnaast is ook voorzien in HDMI 2.1, een 3,5mm-headsetaansluiting en twee normale usb3.2-poorten met een maximale snelheid van 10 Gbit/s. Op het gebied van aansluitingen kom je kortom niks tekort. Zeker omdat de laptop ook nog eens wifi 7 inclusief ondersteuning voor de 6GHz-band heeft.

©Jeroen Boer - ID.nl

In het startmenu vinden we ten opzichte van een normale Windows-installatie relatief veel extra pictogrammen. Veel daarvan zijn van HP zelf in de vorm van documentatie en wat eigen tooltjes zoals een virtuele lichtring om jezelf beter te belichten tijdens videogesprekken en een eigen AI-assistent. Daarnaast is een proefversie van McAfee geïnstalleerd en zien we aanbiedingen van Adobe en Dropbox.

Verschillende varianten

De OmniBook X Flip 14 is te koop in verschillende configuraties en is leverbaar met zowel Intel- als AMD-processors. Dat is overigens een groot verschil ten opzichte van de HP OmniBook X die we vorig jaar getest hebben, want dat was ondanks de vrijwel identieke naam een laptop voorzien van een ARM-processor van Qualcomm. Afhankelijk van de configuratie is de OmniBook X Flip 14 voorzien van een oled- of ips-scherm. Ons testexemplaar met volledig typenummer HP OmniBook X Flip 14-fm0685nd is de duurste uitvoering met een oledscherm en beschikt over een Intel Core Ultra 7 258V met geïntegreerde 32 GB RAM. Deze processor uit Intels Lunar Lake-generatie is voorzien van een npu (neural processing unit) die krachtig genoeg is om de laptop te classificeren als Copilot+-pc. Alle AI-extraatjes in Windows zoals live-ondertitels, webcameffecten en simpele beeldgeneratie in Paint zijn dan ook aanwezig. De processor wordt in de geteste configuratie gecombineerd met een 1 TB-ssd afkomstig van Samsung. Het geïntegreerde werkgeheugen kun je logischerwijs niet uitbreiden. De M.2-ssd en het wifi-kaartje zijn eventueel wel verwisselbaar. 

Toetsen zonder uitsparing

Waar veel duurdere laptops een toetsenbord hebben waarbij er per toets individuele uitsparingen in het metaal zijn gemaakt, gebruikt HP op deze laptop een grote uitsparing waar het toetsenbord in verwerkt is. Om toch een premiumuitstraling te krijgen zijn de toetsen wat groter dan normaal waardoor er vrijwel geen uitsparing tussen de toetsen zichtbaar is. In combinatie met het extra grote lettertje ziet het er lekker robuust uit. Toch zijn we niet heel enthousiast. De toetsen zijn geheel vlak en doordat er nauwelijks een uitsparing tussen de toetsen zit, is het soms lastig om te voelen welke toets je gebruikt. De aanslag had ook wat duidelijker gekund. Het tikcomfort is wat ons betreft minder goed dan het toetsenbord dat we vorig jaar op de OmniBook X zagen. Dat toetsenbord had wel los uitgesneden toetsen in de behuizing en zag er met zijn toetsen in verschillende kleuren ook wat leuker uit.

©Jeroen Boer - ID.nl

Het toetsenbord heeft verlichting die je in twee standen kunt instellen. In de rij met functietoetsen valt een functietoets op voor het invoegen van emoji. Wellicht voor veel mensen overbodig, maar deze emoji-toets is niet ten koste gegaan van andere functionaliteiten. Waar je op andere laptops bijvoorbeeld een toets hebt om de webcam mee uit te zetten, is er hier een schuifje ingebouwd waardoor een knopje niet nodig is. Ook een muteknop voor de microfoon is gewoon aanwezig.

Onder het toetsenbord is een ruime touchpad geplaatst die prima werkt en gebaren met drie en vier vingers ondersteunt. Wel lijkt het erop dat het geen glazen touchpad is en dat voelt wat goedkoop aan. 

Mooi oledscherm

Het 14inch-aanraakscherm is voorzien van een oledpaneel met een resolutie van 2880 x 1800 pixels. Er wordt een hoge verversingssnelheid van 120 Hz ondersteund die volgens Windows dynamisch kan worden aangepast tussen 48 en 120 Hz (VRR) om energie te besparen. Een beetje vreemd is dat je handmatig alleen uit 48 of 120 Hz kunt kiezen. Buiten die eigenaardigheid om heeft de laptop een uitstekend scherm met goede kleuren en een indrukwekkend contrast. De maximale helderheid is voor binnen meer dan genoeg, maar er zijn (dure) laptops die meer schermhelderheid bieden. Wel ondersteunt het scherm HDR waarbij de piekhelderheid wat hoger ligt dan de algemene schermhelderheid. Het paneel is glanzend afgewerkt met Gorilla Glass 3.

©Jeroen Boer - ID.nl

Die afwerking is niet voor niks, want de laptop heeft een aanraakscherm en kun je ook als tablet gebruiken. Het omklappen van het scherm naar de tabletmodus gaat soepel en ook als tablet voelt het geheel solide. Het scharnier is stijf genoeg om te voorkomen dat het scherm in de tabletmodus klappert, iets dat je soms wel eens ziet op dit soort convertibles. Het platte en goed gevulde toetsenbord blijkt in de tabletmodus juist erg prettig te zijn, want hiermee heeft je tablet een vlakke achterkant waardoor je het apparaat fijn kunt vasthouden. We hebben het niet kunnen testen, maar het scherm is compatibel met een optionele stylus die je magnetisch aan de behuizing kunt plakken. Deze HP 700 pen kost 100 euro en komt uiteraard vooral in de tabletmodus van pas. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Boven het scherm heeft HP een 5megapixel-camera geplaatst. Behalve in Full HD kan de camera ook filmen in 1440p. De beelden zijn prima en je bent altijd duidelijk in beeld tijdens een videogesprek. Handig is dat HP de webcam heeft voorzien van een ingebouwd schuifje. Je kunt dankzij een patroontje ook duidelijk zien of het schuifje gesloten is. De camera is geschikt voor biometrisch inloggen via Windows Hello. Dat is direct je enige biometrische mogelijkheid, want een vingerafdrukscanner ontbreekt. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Uitstekende prestaties

De Intel Core Ultra 7 258V is een mobiele processor met in totaal acht cores waarvan vier volwaardige en vier energiezuinige cores. Uiteraard is dit vergeleken met processors met een hoger energieverbruik geen heel indrukwekkende processor, maar voor een laptop is dit wel een krachtige chip. De laptop zet dan ook een uitstekende score neer van 6822 punten in PCMark 10. Ook de scores in Cinebench R23 zijn met een single-core-score van 1841 en een multi-core-score van 10372 punten uitstekend. Het verval bij langdurige belasting blijft beperkt. Tijdens alledaagse werkzaamheden als surfen en het bewerken van documenten doet de koeling stil zijn werk. Als je de laptop zwaardere taken laat uitvoeren, hoor je de koeling wel aanslaan. 

Het is geen verrassing, want dit is niet de eerste laptop met deze cpu die we testen, maar de Intel Arc 140V is een capabele geïntegreerde gpu. In 3DMark Time Spy scoort deze laptop 4457 punten en dat betekent dat wat oudere spellen prima speelbaar zijn. Zo halen we in Shadow of the Tomb Raider op de voorinstelling lowest gemiddeld 69 fps terwijl als we AI-upscaler XeSS inschakelen dat 84 fps wordt. Zelf op de voorinstelling High in combinatie met XeSS halen we een speelbare 60 fps. Je kunt een hoop spellen spelen als je de grafische instellingen wat beperkt.

De accu met een capaciteit van 59 Wh biedt een uitstekende werktijd. In onze test houdt de laptop het maar liefst 15 uur uit en dat is in lijn met wat HP zelf opgeeft. De ssd is een exemplaar van Samsung dat goed presteert. De maximale lees- en schrijfsnelheden bedragen een uitstekende 5012,20 en 3284,23 MB/s. Belangrijker is hoe de ssd presteert tijdens werkzaamheden met veel bewerkingen op kleine bestanden tegelijkertijd. In de Quick System drive Benchmark van PCMark 10 die precies dat test, haalt de ssd een snelheid van 273,04 MB/s. Dat is op zich geen slechte score, maar er zijn tegenwoordig ssd's die hier een veelvoud van scoren.

Conclusie

De HP OmniBook X Flip 14 is een fraaie laptop voorzien van krachtige hardware die je kunt gebruiken als laptop én als tablet. Voor een compacte laptop heeft de OmniBook X Flip 14 opvallend veel aansluitingen: we kunnen ons niet voorstellen dat je met tweemaal usb-c, tweemaal usb en HDMI iets tekort zult komen. Helemaal perfect is de OmniBook X Flip 14 echter niet, want het volledig vlakke toetsenbord met weinig ruimte tussen de toetsen vinden we niet heel fijn tikken. Ook is de behuizing erg gevoelig voor vingerafdrukken, waardoor de fraai ontworpen laptop er al snel wat smoezelig uitziet.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ga je op vakantie maar wil je toch weten wat er bij je voordeur gebeurt? Een slimme deurbel laat je ook als je niet thuis bent zien wie er voor de deur staat. Wij vonden een vijftal betaalbare exemplaren.

Met een slimme deurbel krijg je een seintje als er iemand aanbelt en kun je vaak ook terugzien wie er voor de deur heeft gestaan. Je kunt daarbij kiezen om de video's lokaal op te slaan, maar de hier besproken deurbellen bieden ook online opslag. En dat is handig, want zo kun je ook tijdens je vakantie in de gaten houden welke (ongenode) gasten er voor de deur staan.

D230S1

Wat handig is aan de Tapo D230S1, is dat hij wordt geleverd met een compacte gong die tevens functioneert als een internet tussenpunt. Hierin kun je een microSD-kaart plaatsen voor lokale opslag van videobeelden, wat betekent dat een abonnement voor cloudopslag niet strikt noodzakelijk is om beelden te bewaren. Mocht je toch liever de flexibiliteit van cloudopslag hebben, dan biedt TP-Link hiervoor een optionele dienst aan. De installatie is over het algemeen eenvoudig en hij werkt op een batterij, wat veel vrijheid geeft qua plaatsing zonder gedoe met bedrading. De beeldkwaliteit is voldoende voor het dagelijks gebruik en de deurbel is uitgerust met slimme detectiefuncties om je op de hoogte te stellen van activiteit voor je deur. Dit maakt het een goede keuze voor wie een complete set zoekt zonder direct vast te zitten aan maandelijkse kosten voor opslag.

Ring Video Doorbell Wired

De Ring Video Doorbell Wired is een van de meest budgetvriendelijke opties van Ring. Deze deurbel sluit je bedraad aan op je bestaande deurbelbedrading, Dit betekent dat je je geen zorgen hoeft te maken over het opladen van batterijen of het leegraken ervan. De deurbel biedt 1080p HD-video en tweeweg-communicatie, zodat je met de bijbehorende app kunt praten met wie er voor de deur staat. Een belangrijk punt om te overwegen bij de Ring Video Doorbell Wired is dat voor de meeste functionaliteiten, waaronder het opslaan en terugkijken van videobeelden, een Ring Protect-abonnement nodig is. Zonder dit abonnement zijn de mogelijkheden vrij beperkt tot livebeeld en notificaties.

Arlo Essential 2 2K Video Doorbell

Deze draadloze videodeurbel van Arlo heeft focus op scherpe beeldkwaliteit en gebruiksgemak. De Arlo Essential 2 filmt in 2K resolutie, waardoor je een beter beeld krijgt dan met de meeste Full-HD-camera's. Een opvallend kenmerk is de 180 graden kijkhoek en de 1:1 beeldverhouding, waardoor je een volledig 'hoofd-tot-teen' beeld krijgt van je bezoekers en pakketjes op de grond. De installatie is bijzonder makkelijk en geheel draadloos. Voor het opslaan van opgenomen videobeelden maakt Arlo gebruik van een cloudgebaseerd systeem, waar je wel een abonnement voor nodig hebt.

Xiaomi Smart Doorbell 3

Ook deze deurbel filmt in 2K resolutie en heeft een indrukwekkende kijkhoek van 180 graden, waardoor je een breed overzicht krijgt van wat er voor je deur gebeurt. Een van de handige eigenschappen is de meegeleverde gong die ook functioneert als basisstation. Deze gong is uitgerust met een interne opslag van 64 GB, wat voldoende is voor de meeste gebruikers en maakt het overbodig om een apart cloudabonnement te nemen, iets wat overigens wel mogelijk is. De deurbel heeft een ingebouwde batterij die lang meegaat en is eenvoudig te installeren. Ook beschikt hij over AI-gestuurde persoonsdetectie, wat helpt om valse meldingen te verminderen.

Imou Doorbell 2S Kit

De Imou Doorbell 2S Kit is een draadloze videodeurbel met nachtfunctie Imou biedt een optionele cloudopslagdienst, maar je kunt de video's ook lokaal opslaan. De deurbel werkt op een ingebouwde, oplaadbare batterij, wat de installatie zeer eenvoudig maakt omdat je geen bedrading nodig hebt. De AI-gestuurde persoonsdetectie zorgt ervoor dat je geen ongewenste meldingen van beweging krijgt, dus niet bij elke langslopende kat.