Kunstmatige intelligentie is de wereld aan het veroveren, maar dat brengt ook zorgen met zich mee: banen verdwijnen en het auteursrecht wordt op grote schaal geschonden door technologiebedrijven die snel willen innoveren. Hoe beschermen we ons tegen de negatieve gevolgen van AI?

Al decennialang zijn er zorgen over de potentie van kunstmatige intelligentie. In de film The Terminator werd ons verteld hoe een AI-computer de wereld verwoestte, terwijl in The Matrix de machines besloten ons als menselijke batterijen te gebruiken. Een computer die zelf beslissingen kan nemen, is gevaarlijk, want hoe zorgen we dat die computer geen beslissingen neemt die het menselijk ras in gevaar brengt?

De hedendaagse kunstmatige intelligentie is gelukkig (nog) niet te vergelijken met die uit eerdergenoemde films, maar brengt wel andere zorgen met zich mee. Een zogeheten generatieve AI analyseert grote hoeveelheden data om te leren zelf iets te doen. Voed de software een lading kunstwerken van Van Gogh en hij leert uiteindelijk om in die stijl zelf iets te schilderen.

Een generatieve AI is moeilijk te besturen. Het is geen traditionele software die gebouwd is om één specifiek ding te doen, maar feitelijk een algoritme dat wordt geleerd om allerlei vrij te verzinnen taken uit te voeren. Makers ontdekken vaak pas achteraf wat voor maatregelen ze moeten inbouwen om de software in goede banen te leiden. Zo bleek een chatbot van Microsoft in 2016 ineens nazi-denkbeelden te ontwikkelen na gesprekken met gebruikers.

Gestolen werk

AI-software is inmiddels slim genoeg om illustraties te maken en artikelen te schrijven, wat heeft geleid tot zorgen bij kunstenaars en journalisten. Want als een computer hun werk kan doen, wat zijn de gevolgen voor deze mensen? Voor deze groep is het dubbel zuur, want AI heeft geleerd dit werk te doen door de producties van menselijke makers te analyseren. Dus je werk wordt gestolen en vermalen door een computer, die ermee leert hoe hij jou kan vervangen voor een schijntje van de prijs.

Dit zijn alleen nog maar actuele voorbeelden; experts wijzen erop dat AI alleen nog maar geavanceerder wordt en tot nog veel meer maatschappelijke vraagstukken zal gaan leiden. Want wat gebeurt er als een computer slim genoeg is om op scholen les te geven, criminelen op te sporen of juridisch werk over te nemen? Willen we naar een maatschappij waarin dergelijk werk niet meer door mensen wordt uitgevoerd? Over dat soort vraagstukken wordt momenteel druk nagedacht, en vele insiders neigen ertoe om AI op een of andere manier te reguleren.

Brief tegen AI-ontwikkeling

Een grote groep tech-prominenten schreef begin 2023 een open brief, waarin ze ervoor pleiten om de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie te pauzeren. ‘Wacht een half jaar met het bouwen van AI-systemen die krachtiger zijn dan GPT-4’, luidde de boodschap.

Die pauze zou overheden de tijd moeten geven nieuwe wetgeving in te voeren om AI strenger te reguleren, en zo te voorkomen dat er misbruik van wordt gemaakt of de ontwikkeling uit de hand loopt. Die brief werd ondertekend door onder andere Apple-oprichter Steve Wozniak, Tesla-CEO Elon Musk en topmensen bij onder andere Pinterest, Skype en zelfs Googles eigen AI-bedrijf DeepMind.

De eerste regels komen er

Inmiddels worden schoorvoetend de eerste regels en afspraken rond kunstmatige intelligentie gemaakt. In Frankrijk, Duitsland en Italië liggen akkoorden klaar die op termijn moeten uitmonden in bredere wetten. Naast regels waar AI-softwareontwikkelaars zich aan moeten houden, pleit het voorstel ook voor toezichthouders die er op nazien dat bedrijven op verantwoordelijke wijze met AI omgaan.

De akkoorden van genoemde drie landen moeten de basis vormen voor een breder, Europees initiatief om continentbreed AI te reguleren. De zogenoemde AI Act moet technologiebedrijven verplichten om bijvoorbeeld te vermelden met welk bronmateriaal een afbeelding is gegenereerd, zodat de auteursrechtenhouders een vergoeding kunnen ontvangen. Daarnaast moet AI die zich met gevoelige gegevens bezighoudt, geregistreerd worden in een speciale database. Het gaat daarbij om software van bijvoorbeeld politie en overheid of instanties die biometrische gegevens gebruiken.

Deze vroege wetgeving wil nog geen harde sancties opleggen. Het plan is niet om meteen zware boetes uit te delen bij misbruik van AI, maar om bedrijven de juiste kant op te sturen om iets verantwoords te bouwen.

Ook interessant om te lezen: Wat brengt tech ons in de toekomst?

Nederland

Europa doet er altijd erg lang over om nieuwe regels in te voeren, dus het zal waarschijnlijk nog jaren duren voordat de AI Act van de grond komt. Tot dan is het aan ieder land om zelf te reguleren, en in dat opzicht heeft men in Nederland op dit moment vrij spel: er zijn hier geen specifieke wetten voor AI-toepassingen aangenomen. Vraag je het ministerie van Economische Zaken hierover, dan krijg je te horen dat AI een breed begrip is en hierop ook andersoortige regels van toepassing kunnen zijn.

Wel bereidt de Nederlandse regering een verbod voor op het gebruik van AI-software door ambtenaren, uit angst dat de software misbruikt wordt en zal leiden tot datalekken en spionage. Dat gebeurde al eens bij techbedrijf Samsung, waar zeer gevoelige data op straat belandde. Een medewerker vroeg de AI om te helpen met een nog onaangekondigd, geheim product. Hierdoor kwam het bestaan van dat product ineens in de database van de software terecht en kon het AI-bedrijf erover meelezen.

©Arnav Pratap Singh

Een Nederlandse overheids-AI

Tegelijkertijd wordt op overheidsniveau aan nog een maatregel gewerkt: een landelijke kunstmatige intelligentie. Ieder land wil zijn eigen AI bouwen, waarbij in Nederland bijvoorbeeld wordt gesleuteld aan NL-GTP. Dat project staat op dit moment nog in de kinderschoenen. Komend jaar gaat men eerst onderzoeken hoe het zou moeten werken voordat het überhaupt een praktisch bruikbaar stuk software wordt. Economische Zaken steekt 13,5 miljoen euro in de eerste fase van het project, waarmee TNO, Surf en het Nederlands Forensisch Instituut aan de slag gaan.

De nationale AI’s moeten mogelijke zorgen over potentiële wanpraktijken wegnemen. De software wordt volledig transparant, waardoor iedereen achteraf kan zien hoe het algoritme tot een bepaalde conclusie is gekomen en waar alle data naartoe worden verzonden. NL-GPT moet daardoor ook een veilige optie worden voor ambtenaren. En dat is hard nodig: een AI-verbod bij overheidsinstanties is nu nog houdbaar, maar als de technologie straks in alle haarvaten is doorgedrongen, mogen zij niet achterblijven.

Je klapt je Chromebook open, drukt op de knop en… niets. Het scherm blijft zwart en er brandt geen enkel lampje. Geen paniek! Voordat je naar de winkel rent voor een nieuwe laptop, zijn er een paar simpele trucs die je zelf kunt proberen om hem weer tot leven te wekken. Vaak is het probleem minder ernstig dan het lijkt.

Begin met loskoppelen

Hardware kan soms in de war raken door een aangesloten accessoire dat een storing of kortsluiting veroorzaakt. De eerste stap is daarom simpelweg het loshalen van alles dat aan je Chromebook hangt. Verwijder de oplader, maar haal ook eventuele usb-sticks, muizen, externe harde schijven en dongels eruit. Vergeet hierbij niet om ook eventuele geheugenkaartjes en je koptelefoon te verwijderen. Probeer de Chromebook nu opnieuw aan te zetten. Start hij op? Dan veroorzaakte een van je randapparaten waarschijnlijk het conflict. Sluit ze daarna één voor één weer aan om de boosdoener te vinden.

De geheime toetscombinatie

Dit is de stap die in veel handleidingen ontbreekt, maar het vaakst werkt bij Chromebooks die 'dood' lijken. Je voert hiermee een zogenoemde 'Hard Reset' uit van de hardware-controller. Dit werkt anders dan bij een Windows-laptop. Zorg dat de Chromebook uit staat en houd de Verversen-toets ingedrukt; dit is de toets met het rondje en de pijl, die je meestal boven de cijfertoetsen 3 of 4 vindt. Terwijl je deze vasthoudt, druk je kort op de Aan/Uit-knop. Laat de Verversen-toets pas los zodra de Chromebook teken van leven geeft. Heb je een tablet-model zonder vast toetsenbord? Druk dan de knop voor 'Volume Omhoog' en de Aan/Uit-knop tegelijkertijd in voor minstens tien seconden.

Controleer de stroom en heb geduld

Als de reset niets uithaalt, kan de accu volledig leeg of zelfs 'diep ontladen' zijn. Sluit de originele lader aan en controleer of het led-lampje aan de zijkant gaat branden. Oranje betekent meestal dat hij oplaadt, wit of groen dat hij vol is. Brandt er geen lampje? Probeer dan een ander stopcontact of, als je die hebt, een andere usb-c-lader van bijvoorbeeld een telefoon. Belangrijk is dat je geduld hebt: als een accu extreem leeg is, kan het tot wel dertig minuten duren voordat het apparaat genoeg stroom heeft om zelfs maar een lampje te laten branden. Laat hem dus even rustig aan de lader liggen. Kijk tot slot ook kritisch in de oplaadpoort. Als hier veel stof in zit, maakt de lader geen contact. Blaas dit voorzichtig weg met perslucht of peuter het er heel voorzichtig uit met een plastic tandenstoker. Belangrijk: gebruik hiervoor nooit een paperclip of een ander metalen voorwerpen!

©ID.nl

Is het scherm misschien het probleem?

Soms staat de Chromebook wel aan, maar zie je het simpelweg niet. Het klinkt flauw, maar het kan gebeuren dat de helderheid per ongeluk naar nul is gedraaid. Druk daarom een paar keer op de toets voor hogere helderheid (het grote zonnetje). Hoor je de ventilator wel blazen of zie je lampjes branden, maar blijft het beeld zwart? Sluit de Chromebook dan eens aan op een televisie of monitor via een HDMI-kabel of usb-kabel. Heb je daar wel beeld, dan is helaas je beeldscherm defect.

Tip: Gebruik je een hoesje met magneten of heb je een magnetisch horlogebandje? Houd die weg bij de Chromebook. Soms raakt de sensor in de war en 'denkt' de laptop dat hij dichtgeklapt is, waardoor het scherm zwart blijft.

ChromeOS herstellen

Start de Chromebook wel op, maar krijg je direct de melding 'Chrome OS ontbreekt of is beschadigd'? Dan is de software corrupt geraakt. Je hebt in dat geval een andere computer en een usb-stick van minimaal 8GB nodig. Via Google kun je de Chromebook Recovery Utility downloaden om een herstel-stick te maken. Hiermee installeer je het systeem opnieuw. Houd er wel rekening mee dat je hiermee alle bestanden die lokaal op de harde schijf staan wist.

©ID.nl

Wanneer is een Powerwash nuttig?

Vaak wordt een 'Powerwash' genoemd als oplossing voor problemen, maar dit is eigenlijk alleen relevant als de Chromebook nog wel opstart. Een Powerwash is een fabrieksreset die handig is als het apparaat traag is, vastloopt of softwarefouten vertoont. Krijg je hem met bovenstaande tips weer aan de praat, maar loopt hij daarna direct vast? Dan is zo'n Powerwash wél een goed idee om met een schone lei te beginnen. Doet hij het weer? Check dan direct de gezondheid. Open de app 'Diagnose' (standaard geïnstalleerd op elke Chromebook) om de batterijstatus en het geheugen te testen. Zo zie je meteen of de accu aan vervanging toe is.

Alles geprobeerd?

Heb je de lader gecheckt, de toetscombinaties geprobeerd en het apparaat langdurig aan de stroom gehangen, maar blijft hij niets doen? Dan is waarschijnlijk de accu of het moederbord defect. Valt het apparaat nog binnen de garantie, neem dan contact op met de winkel. Ga niet zelf schroeven, want dan vervalt je recht op garantie. Is het apparaat al wat ouder, dan zijn de reparatiekosten vaak hoger dan de waarde van de laptop en is het waarschijnlijk slimmer om uit te kijken naar een vervanger.

Nieuwe Chromebook kopen? Dit zijn de 5 beste opties van 2025

Acer Chromebook Plus 515: Acer is al jaren heer en meester in de categorie 'gewoon goed' en deze 515-serie bewijst dat opnieuw. Het is met zijn ruime 15,6 inch Full-HD scherm en vlotte processor de ideale laptop voor op de keukentafel. Hij is misschien niet het dunste model op de markt, maar hij is wel ontzettend degelijk en biedt simpelweg de beste specificaties voor een scherpe prijs.

Lenovo IdeaPad Flex 5i Chromebook: Zoek je meer flexibiliteit, dan is deze 'convertible' een uitstekende keuze. Dankzij het slimme scharnier klap je het scherm volledig om tot een tablet of zet je hem in de 'tent-stand' om films te kijken. Lenovo staat bovendien bekend om zijn heerlijke toetsenborden, waardoor je op dit apparaat ook comfortabel langere teksten tikt.

Lenovo IdeaPad Slim 3 Chromebook: Voor wie niet de hoofdprijs wil betalen, is de Slim 3 in december 2025 nog altijd de koning van het budgetsegment. Verwacht geen snelheidsmonster voor zware videobewerking, maar voor Netflix, e-mail en schoolwerk is hij perfect. Het is een lichte 14-inch laptop die, ondanks het lage prijskaartje, toch stevig aanvoelt en een prima accuduur heeft.

Asus Chromebook Plus CX34: Deze laptop ziet er met zijn strakke behuizing niet alleen modern uit, hij kan ook tegen een stootje. Asus test zijn laptops vaak volgens strenge militaire standaarden, wat de CX34 heel betrouwbaar maakt. Daarnaast heeft hij opvallend veel aansluitingen, zodat je zelden met losse verloopstekkertjes of dongels in de weer hoeft.

Acer Chromebook Plus Spin 514: Hoewel het toetsenbord vast zit, kun je het scherm dankzij het 360-graden scharnier volledig omklappen tot een (dikke) tablet. Bovendien is dit een Chromebook Plus: hij is dus gegarandeerd twee keer zo snel als een standaard Chromebook, heeft slimme AI-functies en een betere webcam. Met zijn scherpe 14-inch scherm (met extra werkruimte door de 16:10 verhouding) is dit een razendsnelle alleskunner voor zowel werk als entertainment.

Samsung gaat in 2026 meer televisies met Micro RGB-schermen uitbrengen. Het nieuwe assortiment omvat modellen van 55, 65, 75, 85, 100 en 115 inch. De nieuwe serie introduceert de volgende evolutie van Samsungs Micro RGB-schermtechnologie en zet volgens het bedrijf een nieuwe standaard voor premium kijkervaringen thuis.

"Met de nieuwste technologie van Samsung levert ons Micro RGB-portfolio levendige kleuren en helderheid die bij films, sport en tv-programma's zorgen voor een levensechter en meeslepender beeld", aldus Hun Lee, Executive Vice President van de Visual Display (VD) Business bij Samsung Electronics. "We breiden het assortiment voor 2026 uit met een nieuwe premiumcategorie met voor elke moderne woonruimte een geschikt formaat, terwijl onze hoogste beeldnormen gehandhaafd blijven."

Consumenten willen volgens Samsung steeds vaker televisies met een betere beeldkwaliteit, wat een belangrijke reden is waarom veel kijkers upgraden naar duurdere modellen. Elk Micro RGB-model maakt gebruik van een geavanceerde schermarchitectuur die gericht is op technische precisie en hoogwaardige beeldprestaties, of het nu in een grote woonruimte staat of als premium scherm in een kleinere ruimte dient.

De nieuwe Micro RGB-technologie bouwt voort op het 115-inch model dat eerder in 2025 werd geïntroduceerd. De technologie maakt gebruik van rode, groene en blauwe LED's van minder dan 100 µm die elk onafhankelijk van elkaar licht uitstralen. Deze schermarchitectuur maakt nauwkeurige lichtregeling en verbeterde kleurnauwkeurigheid mogelijk.

Motion enhancer en upscaling

De tv's zijn uitgerust met verbeterde beeldverwerkingstechnologieën zoals 4K AI Upscaling Pro en AI Motion Enhancer Pro, die helderheid verfijnen en bewegingen vloeiender maken. De Micro RGB AI Engine Pro is voorzien van een AI-chipset die per frame nauwkeurigere helderheid en realisme mogelijk maakt. De technologie Micro RGB Precision Color 100 heeft een VDE-certificering en haalt volgens Samsung 100% van het BT.2020-kleurenpalet.

Verder beschikken de modellen over de verbeterde Vision AI Companion, een multi-agent platform dat op een groot taalmodel (LLM) gestuurde intelligentie en natuurlijke gesprekken via Bixby combineert. Dit maakt functies mogelijk zoals gespreksgericht zoeken en interactieve Q&A. Samsungs Glare Free-technologie minimaliseert reflecties voor betere kleuren en contrast in verschillende lichtomstandigheden.

De audiofuncties omvatten Dolby Atmos voor multidimensionaal geluid, Adaptive Sound Pro voor geoptimaliseerde helderheid en Q-Symphony, dat TV-luidsprekers verbindt met compatibele Samsung-apparaten. Alle Samsung-tv's van 2026 zijn ook voorzien van Eclipsa Audio, een nieuw ruimtelijk geluidssysteem voor 3D-audio.

Samsung zal zijn nieuwe Micro RGB-assortiment presenteren op CES 2026, die van 6 tot en met 9 januari plaatsvindt in Las Vegas.