Moeilijke software is er in overvloed. Tux Paint probeert juist zo simpel mogelijk te zijn. Daardoor kunnen zelfs kleine kinderen met dit tekenprogramma spelen. Voor ouderen zonder computerkennis is het eveneens leuk. Eigenlijk kan iedereen met dit programma zijn creatieve kant ontdekken.

Er is heel wat te doen over het feit dat kinderen te veel tijd achter een beeldscherm doorbrengen. Dat zou slecht zijn voor de concentratie en schadelijk voor de ogen. Daar zit zeker wat in, maar tegelijkertijd geldt dat kinderen met een verantwoorde hoeveelheid computergebruik vaardigheden kunnen opdoen en dingen kunnen maken die vroeger ondenkbaar waren. Dat kan bijvoorbeeld op grafisch gebied met het geweldige opensource-tekenprogramma Tux Paint. Dat is geschikt voor kinderen van alle leeftijden.

Kortom: wil je een uurtje creatief aan de slag met de (klein)kinderen zonder dat het een knoeiboel wordt? Installeer dan Tux Paint! 

Installatie

Tux Paint vind je op www.tuxpaint.org. Zoals je rechts op de pagina kunt zien, zijn er versies voor Windows, Android, macOS en Linux. Wij installeren het op een Windows-pc en klikken dus op Windows en kiezen voor de 64bit-versie. Sla dit bestand op in een map naar keuze en keer terug naar de downloadpagina. Klik daar op Tux Paint Stamps en sla ook dat onderdeel op in dezelfde map.

Voer nu eerst het bestand tuxpaint-0.9.31-windows-x86_64-installer.exe uit. De installatie bevat geen bijzonderheden. Aan het eind klik je op Voltooien. Daarop verschijnt in de browser de Engelstalige Quickstart Guide en de uitgebreidere en ook Engelstalige documentatie. Tux Paint zelf is in het Nederlands.

Ook is het Tux Paint Configuratieprogramma geopend. In dit onderdeel kun je desgewenst voor meerdere gebruikers verschillende instellingen maken. Dit is handig als kinderen een computer delen. Wij laten de instellingen voor wat ze zijn en klikken op Stoppen.

Voer nu het bestand tuxpaint-stamps-2023-07-20-windows-installer.exe uit om de bibliotheek met stempels te installeren. Ook deze installatie bevat geen bijzonderheden.

Je kunt desgewenst configuraties maken voor meerdere gebruikers.

Kennismaking

Op het bureaublad is na de installatie het Tux Paint-pictogram verschenen. Daarmee start het programma standaard in een vrij klein venster. Wil je dat niet, dan kun je in het configuratieprogramma op het tabblad Video/Geluid een vinkje zetten bij Hele scherm. Je moet dan ook nog een geschikte resolutie kiezen en vervolgens klikken op Toepassen en Stoppen. Je kunt in het startmenu ook kiezen voor Tux Paint (full screen). Zo start je automatisch in volledig schermmodus waarbij de standaardresolutie van je beeldscherm wordt gebruikt.

Wij kiezen voor de full screen-versie. Het programma wordt nu gestart en je ziet links de nodige gereedschappen. Rechts staan allerlei penselen en onder je tekenblad zie je de nodige standaardkleuren. Links is het pictogram Schilderen actief en rechts het kleinste penseel. Linksonder zie je de Tux Paint-pinguïn die informatie geeft over de geselecteerde gereedschappen.

Alle gereedschappen staan overzichtelijk op één scherm.

Schilderen

Wanneer het pictogram Schilderen in het palet links is geactiveerd, dan kun je tekenen met het gereedschap dat je rechts hebt gekozen. Het gereedschap is in eerste instantie de kleinste cirkel. Tekenen doe je met een ingedrukte linkermuisknop, met een tekenpen of met een joystick. Met die laatste teken je gemakkelijker en nauwkeuriger dan met een muis. Ook kun je in het configuratieprogramma voor je joysticks allerlei zaken instellen. Standaard bestuur je het penseel met de linkerknuppel en teken je met de ingedrukte A-knop. Je kunt echter alle knoppen naar eigen inzicht instellen.

Penselen

Het aanbod aan penselen in het palet rechts begint met vijf zwarte cirkels in toenemende grootte. Hiermee teken je steeds dikkere lijnen. Dit zijn de diktes waarmee je het moet doen. Omdat Tux Paint in eerste instantie op kinderen is gericht, zijn er geen ingewikkelde dialoogvensters waarmee je bijvoorbeeld de penseeldikte kunt instellen.

Na de zwarte cirkels volgt een aantal penselen met verschillende transparantie en daar weer onder zie je penselen met figuren. Zijn deze voorzien van groene pijltjes? Dan betekent dit dat het vormpje van oriëntatie verandert wanneer je je penseel een andere kant op laat gaan. Sommige penselen zijn bovendien voorzien van een filmstrookje. Dat geeft aan dat het penseel is geanimeerd. De plaatjes zullen niet alleen van oriëntatie veranderen, maar ook telkens een beetje anders zijn.

Met het muiswiel of de pijl onder het palet scrol je naar nog meer penselen en zoals je kunt zien zijn sommige niet zwart. Deze penselen zijn eenvoudige stempels die we verderop nog uitgebreider tegenkomen. Gewapend met deze kennis beginnen we met een simpel tekeningetje.

In één beeld gevangen: gewone penselen, penselen met oriëntatie en penselen met animatie.

Afstand

Direct onder het penseelpalet zie je steeds langer wordende balkjes die samen lijken op het symbool van een volumeknop. Ze regelen echter niet het volume van de geluiden die je bij elke actie hoort. Deze geluiden kun je overigens in het configuratieprogramma uitzetten. De balkjes laten de afstand zien die je penseel aflegt. Klik je op een langer balkje dan beweegt het penseel niet sneller, maar slaat het stukjes over. Op die manier kun je eenvoudig stippellijnen met een vrije vorm tekenen, waarbij de stippen elk penseel kunnen zijn.

Bestandsbeheer

Tijd om ons werk op te slaan. De knop daarvoor vind je in het palet links. De eerste keer dat je deze knop gebruikt, wordt het bestand zonder commentaar opgeslagen. Je hoeft dus geen bestandsnaam in te voeren. Sla je hierna nogmaals wijzigingen op, dan waarschuwt Tux Paint dat het bestand al bestaat. Je kunt dan kiezen om het te overschrijven of om een nieuwe versie op te slaan. Ook dan hoef je weer niets in te voeren. Kinderen hoeven dus geen bestandsnamen in te typen. Ook kunnen ze niet vanuit Tux Paint in het bestandssysteem komen. Zouden ze de knop Openen aanklikken, dan mogen ze alleen uit eerder vanuit Tux Paint opgeslagen plaatjes kiezen.

Het scherm voor Openen bevat een knop Export. Ook die vereist geen verdere interactie. Klik je erop, dan wordt de actieve tekening als png-bestand gekopieerd naar de map Afbeeldingen van waaruit bijvoorbeeld een ouder hem kan delen. Als je overigens het programma sluit en later weer start, wordt altijd de laatst gemaakte tekening geopend.

Kinderen hoeven geen bestandsnamen in te typen.

Kleur

Zoals je hebt gemerkt bij je eerste penseelstreken, is standaard de kleur zwart geselecteerd. In het kleurenpalet kun je een andere kleur kiezen. Het aantal kleuren is beperkt tot zeventien. Deze zijn verdeeld over vier grijstinten, tien heldere kleuren en drie huidtinten. Die beperking houdt het voor kinderen lekker overzichtelijk. Willen ze meer, dan kan dat door een tijdelijke kleur te maken. Dit kun je op drie manieren doen.

Om te beginnen met het Druppelaar-pictogram. Hiermee kun je een kleur kiezen uit een geopende afbeelding. Dat is handig wanneer je eerder kleuren buiten het standaardpalet hebt gebruikt, of wanneer je met externe afbeeldingen werkt. De Druppelaar activeer je ook met Ctrl+Linkermuisknop.

Er is ook een Kleur-pictogram. Klik je hierop dan kun je op een eenvoudige visuele manier een kleur kiezen die niet in het palet staat. Na een klik op het groene vinkje vormt deze kleur ter herinnering ook de nieuwe achtergrond voor dat pictogram.

Je kunt een nieuwe kleur selecteren volgens de gebruikelijke computermethode.

Het laatste pictogram dat verband houdt met kleur is het Palet-pictogram. Hier kun je kleur op een meer traditionele manier maken, namelijk door te mengen. Klik bijvoorbeeld op geel / blauw / donkergrijs / zwart om een soort donkergroen te maken.

Dat kan ook intuïtiever door kleuren te mengen op een palet.

Meer tekengereedschap

Behalve tekenen uit de vrije hand kun je ook werken met Lijnen. Deze teken je door met een ingedrukte linkermuisknop te slepen van het begin- naar het eindpunt. Het gereedschap werkt in combinatie met elk penseel en ook met het Afstandsgereedschap, zodat je rechte stippellijnen kunt maken.

Lijnen werken in combinatie met elk penseel en het Afstandsgereedschap.

In Tux Paint kun je ook Vormen maken met het gelijknamige pictogram. Kies je dit gereedschap, dan veranderen de penselen in vormen (onder meer Vierkant, Cirkel en Ruit). Deze kun je tekenen als omtrek of gevuld met de geselecteerde kleur. Standaard teken je vormen vanuit het midden (onderste pictogram links). Kies je het pictogram daarnaast, dan kun je vormen vanuit een hoek tekenen en ze daarmee een ander perspectief geven.

Tekst

Uiteraard kun je ook tekst aan tekeningen toevoegen. Dat bestaat in Tux Paint uit twee varianten. De eerste heet Tekst en de tweede heet Label. De overeenkomst tussen beide is dat bij allebei het penselenpalet verandert in een palet met lettertypen en (onderin) knoppen voor Vet, Cursief, Groter en Kleiner. Die knoppen hebben betrekking op de gehele tekst waaraan je werkt, dus je kunt tijdens het typen deze eigenschappen wijzigen. Dat geldt trouwens ook voor de kleur.

Druk je op Enter, dan wordt de tekst die je bij de optie Tekst hebt gemaakt, definitief omgezet naar pixels die deel uitmaken van de tekening. Teksten die je met Label maakt, worden als los object bewaard. Dat kun je later nog wijzigen wat betreft inhoud, kleur en vorm. Dat doe je met de pictogrammen boven Vet en Cursief. Met de eerste van die twee kun je een Label ook in een Tekst veranderen.

Een Label kun je achteraf wijzigen, een Tekst niet.

Opvullen

De tijd dat de jonge kunstenaar een gekleurd vlak helemaal moest volkalken, ligt natuurlijk achter ons dankzij het gereedschap Opvullen; het bekende emmertje dat je in elk tekenprogramma terugvindt. Kies je dat in Tux Paint, dan verandert het penselenpalet rechts in een palet met vulopties.

Met Vast vul je een afgesloten gebied met een enkele kleur, terwijl je met Lineair en Radiaal een recht of cirkelvormig kleurverloop maakt van de achtergrondkleur naar de actieve kleur. Gevormd maakt ook een kleurverloop, maar dan door de contouren te volgen van een vorm waarbinnen je klikt. Met Penseel kun je tussendoor tekenen zonder Opvullen te verlaten.

Het verbaast je vast niet dat alles wat je hebt getekend of opgevuld, kan worden gewist met het gereedschap Gom. Daarbij heb je rechts de keuze uit vele groottes en vormen.

Je kunt op verschillende manieren vlakken of de achtergrond vullen met kleur.

Toverij

Misschien is tovenarij een groot woord, maar achter de gelijknamige knop (Tovenarij) gaan allerlei speciale penselen schuil. Zo kun je bijzondere vormen maken, zoals Cirkels. Die kun je bijvoorbeeld gebruiken om kringen in het water te creëren. Met Stralen maak je lijntjes en kun je de zon laten schijnen.

Ook kun je al aanwezige kleuren en vormen te lijf met ander gereedschap, zoals Verscherpen, Vervagen, Silhouet (kleur veranderen in zwart-wit) of Vlek (aanwezige kleuren door elkaar smeren). Met de functie Kloon kun je delen van een plaatje naar een andere plek kopiëren.

Achter de knop Toverij gaan allerlei speciale effecten schuil.

Stempels

De meeste kindertekeningen die we de hemel in prijzen, lijken natuurlijk nergens op. Papa en mama zijn tenslotte geen cijfer acht met wat uitstekende lijntjes. In hoeverre een klein kind ze wél zo ziet, daar kunnen we alleen maar over speculeren. Maar waarschijnlijk mist een kind gewoon de oog-handcoördinatie om een meer natuurgetrouwe weergave te tekenen. Voor kinderen die afbeeldingen willen maken zonder gehinderd te worden door hun onderontwikkelde vaardigheden, zijn er altijd nog de stempels.

Kies je het gereedschap Stempel, dan verandert het palet rechts in een collectie plaatjes. Op de eerste pagina (die je kunt scrollen) zien we dieren. Klik je op een dier en vervolgens ergens op je werkblad, dan verschijnt het beest in volle glorie. Dat gaat gepaard met een geluid en vaak ook met het noemen van de naam van het dier voor de broodnodige educatie.

Met het Afstandspictogram beïnvloed je in dit geval de grootte. Zijn ook de pictogrammen daarboven actief, dan kun je de stempels spiegelen en roteren. Onder de stempels zie je pijlen naar links en rechts waarmee je naar andere categorieën gaat, zoals kleding en accessoires, voedsel en muziekinstrumenten.

Wie met stempels werkt, hoeft niet eens te kunnen tekenen.

Nieuw

We begonnen de workshop met een lege en witte pagina en na het opnieuw openen van Tux Paint met de laatst gemaakte tekening. Wil je iets anders maken, dan klik je op Nieuw. Je kunt dan niet alleen kiezen voor een leeg blad met een anders gekleurde achtergrond, maar ook voor de nodige kleurplaten, lijstjes, roosters, puzzelstukjes, landkaarten en zelfs foto’s die als startpunt kunnen dienen.

Wil je een zelfgemaakte tekening toevoegen aan deze collectie? Ga hiervoor naar Openen. Klik op de te gebruiken afbeelding en vervolgens op Template.

Wil je een afbeelding uit een andere bron toevoegen? Dat kan ook. Sluit daarvoor Tux Paint en ga naar de map C:\Users\Naam\AppData\Roaming\TuxPaint\saved\. In deze map vind je de opgeslagen afbeeldingen. Kopieer daar het gewenste plaatje naartoe in png-formaat. Open vervolgens Tux Paint opnieuw en kies Openen. Je afbeelding staat nu in het overzicht. Selecteer deze en klik op Template om hem toe te voegen aan de lijst met plaatjes die worden getoond als je Nieuw kiest.

Zoals je hebt gezien is Tux Paint zo opgezet dat gebruikers niet naar andere mappen kunnen gaan of andere wellicht gevaarlijke dingen kunnen doen. Je systeem is dus redelijk veilig, maar ook de makers van Tux Paint kunnen geen volledige garantie geven. Laat kinderen er daarom altijd onder begeleiding mee spelen.

Smarthome-apparaten zijn handig, maar vaak ook relatief prijzig. Dan wil je natuurlijk niet dat de fabrikant na een paar jaar de ondersteuning stopt. Daar hoef je niet bang voor te zijn als je spullen koopt die gebruikmaken van standaarden die door iedereen gebruikt kunnen worden. Wij hebben allerlei smarthome-spullen voor je gezocht die werken met open standaarden, zoals Zigbee, Z-Wave of wifi, die je daardoor met een eigen systeem als Home Assistant of Homey kunt gebruiken.

5x Beveiliging

Aqara Deur en Raam Sensor T1

Aqara is een fabrikant van smarthomeproducten die bedoeld zijn om te gebruiken in combinatie met een eigen hub, maar vaak gebruikmaken van Zigbee. Zo is de Deur en Raam Sensor T1 een compact deur- of raamcontact die je via Zigbee kunt koppelen met onder andere Home Assistant. Je plakt de twee delen van de sensor met bijgeleverde tape op je raam of deur, waarna gedetecteerd kan worden of je raam of deur openstaat. De sensor werkt op een CR1632-knoopcel die ongeveer twee jaar meegaat.

Aeotec Multipurpose Sensor

De Aeotec Multipurpose Sensor is in eerste instantie een deur- of raamcontact waarmee je kunt detecteren of een raam of deur open of dicht is. Aeotec heeft daarnaast een temperaratuursensor en accelerometer ingebouwd. Hierdoor kan de Multipurpose Sensor de temperatuur en de hoek van de sensor detecteren, maar ook trillingen. Met die hoek kun je bijvoorbeeld bepalen of een raam in de kiepstand openstaat, terwijl trillingen naast inbraakdetectie voor allerlei dingen gebruikt kunnen worden.

De sensor communiceert via Zigbee en werkt op een CR2450-knoopcelbatterij die het ongeveer een jaar uithoudt.

IKEA Vallhorn

Het grootste voordeel van de IKEA Vallhorn is de prijs, want voor 10 euro heb je een bewegingssensor die je kunt koppelen via Zigbee. Veel van IKEA’s slimme producten gebruiken Zigbee voor communicatie met de eigen hub. De bewegingssensor heeft een ingebouwde timer die je kunt instellen op één of vijf minuten waarmee de status na het verstrijken van die tijd weer op geen beweging wordt gezet.

Je kunt hem neerzetten, maar de behuizing is ook voorzien van gaten waarmee je hem aan de muur kunt monteren. De IKEA Vallhorn werkt op twee AAA-baterijen waarbij je het best oplaadbare batterijen kunt gebruiken. Een nadeel is dat de behuizing door deze normale batterijen vrij groot is.

©PER LIEDBERG

Aeotec Sirene 6

De Aeotec Siren 6 is een sirene die gebruikmaakt van Z-Wave. Het apparaat kan hard geluid maken en lichtsignalen geven als er alarm is, maar je kunt hem ook voor andere doeleinden gebruiken. Het is namelijk mogelijk om verschillende geluiden te programmeren waardoor de speaker ook te gebruiken is voor bijvoorbeeld een deurbel of andere situatie waarin je een melding wilt horen. De sirene werkt op een netspanningsadapter, maar is voorzien van een back-upbaterij voor wanneer de stroom uitvalt.

Philips Hue Motion Sensor

De Hue Motion Sensor is uiteraard bedoeld voor Philips’ eigen Hue-bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en je kunt hem ook koppelen met andere smarthome-systemen. Het grootste voordeel van de Hue Motion Sensor is dat de compacte behuizing een fraai uiterlijk heeft. Behalve neerzetten, kun je hem ook aan de muur monteren, bijvoorbeeld bovenaan in een hoek je van het plafond. De sensor werkt op twee AAA-batterijen.

3x Rookmelder

FIBARO Smoke Sensor 2

Uiteraard is het primaire doel van een rookmelder om bij brand jouw leven te redden als je thuis bent en de Fibaro Smoke Sensor 2 waarschuwt daarom met licht- en geluidsignalen als er rook gedetecteerd wordt. Daarnaast wordt een signaal verstuurd naar je smarthome-systeem. Er wordt hiervoor gebruikgemaakt van Z-Wave, dus die draadloze standaard moet dus wel ondersteund worden door je smarthome-systeem. Deze rookmelder werkt op een verwisselbare CR123A-batterij die ongeveer twee jaar meegaat.

KlikAanKlikUit ZSDR-850

Ook als je Zigbee gebruikt, is er een geschikte rookmelder voor Home Assistant of andere smarthome-systemen in de vorm van de KlikAanKlikUit ZSDR-850. Hoewel je dit merk waarschijnlijk kent van zijn 433MHz-producten, maakt de fabrikant tegenwoordig ook Zigbee-producten. Dezelfde producten worden ook onder de merknaam Trust verkocht.

De rookmelder heeft een luid alarm van 85 dB, dat afgaat als rook gedetecteerd wordt. Hij werkt op een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant zo’n drie jaar meegaat. De rookmelder geeft uiteraard ook een luid geluidssignaal als er rook gedetecteerd wordt.

Shelly Plus Smoke

Heb je geen Zigbee- of Z-Wave-radio in je smarthome-systeem, dan kun je terecht bij de Shelly Plus Smoke. Deze rookmelder gebruikt wifi voor de verbinding met onder andere Home Assistant.

Ook de rookmelder heeft een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant vijf jaar meegaat. Dat lijkt ons wat optimistisch, zorg er bij iedere rookmelder voor dat je een reservebatterij op voorraad hebt, zodat je deze direct kunt vervangen als de batterij leeg is.

3x Tuinverlichting

Philips Hue Buitensensor

Wil je de buitenverlichting niet de hele tijd laten branden, maar wel als er beweging gedetecteerd wordt? Dan heeft Philip met de Hue Buitensensor een bewegingssensor in het assortiment die je dankzij een weerbestendige behuizing buiten kunt gebruiken.

De bewegingssensor is in eerste instantie bedoeld om te koppelen aan een Hue Bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en is hiermee ook direct te koppelen aan Home Assistant. De sensor werkt op twee AA-batterijen, die minimaal twee jaar meegaan.

Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour

De Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour is een setje van drie lichtpaaltjes waarmee je verlichting in ieder denkbare kleur kunt maken met een lichtopbrengst van maximaal 230 lumen per paaltje.

De paaltjes zijn voorzien van scherpe punten die je in de grond of een plantenbak kunt prikken. De lampen zelf werken op 24volt-gelijkspanning, er wordt een adapter meegeleverd die je in een stopcontact steekt. Als de meegeleverde kabels te kort zijn, levert Innr verlengkabels in twee of vijf meter. Verbinden doe je via het Zigbee-protocol.

Philips Hue Impress Sokkellamp

Philips levert diverse Hue-buitenlampen, waaronder deze Impress-buitenlamp op sokkel. Er is zowel een variant die je direct op de netspanning aansluit als in een variant die je aansluit op een 24volt-adapter. Beide varianten hebben een lichtopbrengst van maximaal 1180 lumen en kosten hetzelfde.

Voor de laagspanningsvariant moet je de benodigde buitenvoeding wel los aanschaffen, waarbij de goedkoopste 40watt-variant 50 euro kost en genoeg is om bijvoorbeeld vijf Impress-buitenlampen op sokkels van energie te voorzien.

4x Schakelen

Sonoff ZBMiniL2

Met een inbouwmodule kun je een wandschakelaar slim maken en zo normale lampen opnemen in je smarthome. Veel inbouwmodules hebben een nuldraad nodig, maar zo’n draad ontbreekt in de meeste inbouwdozen voor wandschakelaars. Gelukkig hoeft een draad trekken niet per se, want de Sonoff ZBMiniL2 vereist geen nuldraad.

De inbouwmodule gebruikt Zigbee en is lekker compact, waardoor hij achter de meeste wandschakelaars moet passen.

Innr Outdoor Smart Plug

Met een slimme stekker kun je allerlei apparaten schakelen via je smarthome-systeem, waaronder lampen. Ook buiten kan zo’n slimme stekker handig zijn, bijvoorbeeld voor kerstverlichting. Een willekeurige slimme stekker buiten gebruiken is natuurlijk niet zo’n goed idee, maar de Innr Outdoor Smart Plug met Zigbee is wel ontworpen voor buiten en is spatwaterdicht.

Let er op dat deze slimme stekker met randaarde maximaal een belasting van 10 ampère (2300 watt) aan kan.

Fibaro Walli Outlet

Je kunt een wandcontactdoos slim maken met een inbouwmodule, maar er bestaan ook complete slimme wandcontactdozen, zoals de Walli Outlet van Fibaro. Dit slimme stopcontact maakt gebruik van Z-Wave, en is er in een witte of zwarte uitvoering.

Fibaro levert het stopcontact inclusief afdekraam, maar de Walli Outlet is ook compatibel met schakelmateriaal van andere fabrikanten. Behalve schakelen kan de Walli Outlet ook het energieverbruik meten en wordt dit ook getoond middels een gekleurde ring.

EcoDim Draadloze schakelaar

EcoDim maakt onder andere diverse smarthome-producten met Zigbee of Z-Wave. De fabrikant heeft onder andere Zigbee-schakelaars in het assortiment, in een witte of zwarte uitvoering. Ze werken draadloos als een afstandsbediening en je kunt ze dus over al tegen de muur bevestigen, maar ze passen ook over een inbouwdoos. De schakelaars zijn er met één, twee of vier groepen, zodat je ook in een kamer met meerdere lampen toch een wandbediening kunt gebruiken.

4x Binnenklimaat

IKEA Vindstyrka

Voor een dashboard is het handig als je voor iedere kamer gegevens hebt als de temperatuur en luchtvochtigheid. Daar kun je de IKEA Vindstyrka voor gebruiken, die je kunt koppelen via Zigbee. De Vindstyrka meet fijnstof, de temperatuur en de luchtvochtigheid. Ook wordt aangegeven of vluchtige organische stoffen toe- of afnemen. Handig is dat deze luchtkwaliteitssensor ook zijn eigen schermpje heeft.

Awair Element

De Awair Element is een prettig ontworpen kastje dat de luchtkwaliteit in de gaten houdt en sensors heeft voor de temperatuur, luchtvochtigheid, CO2, luchtige organische stoffen en fijnstof. Het apparaat heeft een ingebouwd ‘scherm’ bestaande uit leds waarmee je de verschillende waarden kunt aflezen.

Awair-apparaten communiceren via wifi en gebruik je eigenlijk met een eigen app en clouddienst. Je kunt echter instellen dat Home Assistant het apparaat lokaal kan benaderen via een API-functie.

Lees ook: Slimme luchtkwaliteitsmeter: zo meet en verbeter je de luchtkwaliteit in huis

Aqara Temperature and Humidity Sensor T1

Wil je de temperatuur en luchtvochtigheid onopvallend in de gaten houden, dan heeft Aqara met de Temperature and Humidity Sensor een compacte optie. De behuizing heeft een afmeting van slechts 3,6 bij 3,6 centimeter en is nog geen centimeter plat. Een perfect apparaatje dus om op een onopvallende plek op de muur te plakken.

De sensor werkt op een CR2032-knoopcelbatterij, die zo’n twee jaar meegaat. Daarbij zijn ze ook nog eens redelijk betaalbaar, waardoor je je hele huis in de gaten kunt houden.

IKEA Badring

De IKEA Badring maakt gebruik van Zigbee voor de communicatie en detecteert waterlekkage. Leg hem dus onder je wasmachine, in je keukenkastje of andere plekken waar het risico op waterlekkage groot is en voorkom de schade die lekkage altijd veroorzaakt. Uiteraard kun je IKEA-sensors ook gebruiken in combinatie met IKEA’s eigen smarthome-systeem.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.