Wanneer je je ergens aanmeldt, doe je dat meestal (alleen) met een wachtwoord. Echt veilig is dat niet en daarom bieden veel diensten tweefactorauthenticatie aan. Daarbij is naast je wachtwoord nog iets extra’s vereist, zoals een token of vingerafdruk. Maar als het van FIDO2 afhangt, loggen we binnenkort zonder wachtwoord in. Welke manieren zijn er zoal om veiliger inloggen mogelijk te maken?

Al in 2004 voorspelde Bill Gates de snelle ondergang van wachtwoorden, maar meer dan vijftien jaar later gebruiken we die nog volop. Daar kleven flink wat risico’s aan. Trojans en keyloggers kunnen je wachtwoorden onderscheppen en phishing-mails houden je in het vizier. Helemaal erg is het als je zowat overal hetzelfde wachtwoord gebruikt. Met dat ene wachtwoord kunnen hackers zich immers bij verschillende services aanmelden.

In dit artikel bespreken we ruwweg drie manieren om zo’n inlogproces beter te beveiligen. In eerste instantie houden we het gebruik van wachtwoorden aan, maar zorgen we er met een slimme wachtwoordkluis voor dat ook tientallen complexe wachtwoorden goed te behappen blijven. Vervolgens zoomen we in op diverse implementaties van tweefactorauthenticatie (2FA) en ten slotte halen we de toekomst naar het heden met FIDO2 en WebAuthn, waarmee je je veilig en zonder wachtwoorden bij services kunt aanmelden.

01 KeePassXC (desktop)

Zolang je wachtwoorden gebruikt, zorg je maar beter voor complexe exemplaren die voor elke dienst of app verschillend zijn. Een wachtwoordbeheerder helpt je dat beheersbaar te houden. Een degelijke en gratis opensource-tool is KeePassXC, beschikbaar voor Linux, macOS en Windows (ook portable). KeePassXC is een community-vork van KeePassX dat op zijn beurt een cross-platform-port is van KeePass.

We bekijken kort de Windows 64bit-versie 2.5.3. Die installeer je met een handvol muisklikken. De eerste keer klik je op Nieuwe database aanmaken, tenzij je wachtwoorden uit je browser wilt ophalen. Dit laatste doe je met CSV-bestand importeren. Vanuit Chrome bijvoorbeeld exporteer je die als volgt: ga naar Instellingen / Wachtwoorden, klik op het knopje met de drie puntjes en kies voor Wachtwoorden exporteren.

Geef een naam op voor je kluis, vul een sterk hoofdwachtwoord in en kies een locatie. Omdat het bestand versleuteld is, kun je dit in de synchronisatiemap van je cloudopslagservice plaatsen: zo is je kluis ook onderweg bereikbaar.

Je belandt nu in het hoofdvenster van KeePassXC. Vanuit het contextmenu kun je een Nieuwe groep aanmaken en binnen zo’n groep kun je een Nieuw item creëren, met ingrediënten als Gebruiksnaam, Wachtwoord en URL. Laat onder Auto-tip het vinkje staan bij Auto-type inschakelen, zodat de velden via de optie Auto-type uitvoeren netjes voor je worden ingevuld op de webpagina.

©PXimport

Single sign-on

©PXimport

02 KeePassXC (browser)

Het is natuurlijk nog fijner als de id-velden geheel automatisch worden ingevuld, zodra je de bijhorende webpagina bezoekt. Daar heb je een browserplug-in als KeePassXC-Browser voor nodig. Hier krijg je de nodige instructies.

In het kort komt het hierop neer. Installeer de plug-in die je kunt vinden in de respectievelijke webstores van onder meer Chrome, (Edge) Chromium en Firefox. Start nu eerst KeePassXC op, zorg dat je database ontgrendeld is en kies Extra / Instellingen / Browserintegratie, waar je een vinkje plaatst bij Browserintegratie inschakelen en bij de gewenste browser(s). Bevestig met OK.

Vervolgens ga je naar je browser en klik je op het knopje KeePassXC-browser. Kies desgewenst voor Opnieuw laden. Klik vervolgens op Verbinding maken, geef de verbinding een naam en bevestig met Opslaan en toegang verlenen.

Je browser en KeePassXC zijn nu verbonden. Test het uit door naar een url te surfen waarvan de id in je kluis is opgenomen. Hooguit moet je voor je aanmelding nog op het KeePassXC-knopje in het (bovenste) id-veld klikken. Klik op Nieuw om een id aan je database toe te voegen.

©PXimport

03 KeePassXC (mobiel)

Je wilt je wachtwoordkluis natuurlijk ook vanaf je smartphone kunnen benaderen. KeePassXC heeft hiervoor zelf geen mobiele apps ontwikkeld, maar speelt leentjebuur bij KeePass2Android (Android) en Strongbox (iOS), beide beschikbaar in de officiële stores. We nemen KeePass2Android als voorbeeld.

Installeer de app en start die op. Allereerst verwijs je naar het kdbx-bestand van je kluis en vul je het hoofdwachtwoord in. Je kunt het vinkje bij Snel Openen inschakelen laten staan, zodat je een database naderhand met slechts drie tekens weer kunt openen. Bevestig met Openen en kies vervolgens voor Ja als je die database voortaan ook met je vingerafdruk wilt kunnen benaderen. Je kunt nu de opgeslagen id’s gebruiken.

Nieuwe id’s voeg je toe met de blauwe plusknop. Van hieruit kun je ook groepen creëren en sjablonen opvragen voor specifieke id’s, zoals Credit card en WLAN.

©PXimport

04 KeePassXC (TOTP)

KeePassXC biedt ook ondersteuning voor zogenoemde one-time passwords: dat zijn codes die op het moment zelf worden gegenereerd en slechts heel kort geldig blijven. We bekijken dat aan de hand van Dropbox.

Meld je aan op de Dropbox-site, klik op je profielicoon en kies voor Instellingen. Ga naar het tabblad Beveiliging en zet Tweestapsverificatie op Aan. Klik op Aan de slag en vul je wachtwoord in. Stip Via een mobiele app aan, druk op Volgende en klik op voer de geheime code handmatig in. Kopieer de code naar het Windows-klembord en rechtsklik op het (inmiddels toegevoegde) Dropbox-id in KeepassXC. Kies TOTP / TOTP instellen (Time-based One-Time-Password) en plak de code in het veld Geheime sleutel. Bevestig met OK. Terug op de Dropbox-site klik je op Volgende.

Er wordt je nu om een code gevraagd en die krijg je van KeePassXC. Rechtsklik op het Dropbox-id en kies voor TOTP/ Toon TOTP. De gevraagde code verschijnt: deze is slechts enkele seconden geldig, waarna automatisch een nieuwe wordt aangemaakt. Vul die snel in Dropbox in en klik op Volgende (2x).

Meteen duikt een venster op met back-up-TAN-codes. Druk deze codes af en bewaar ze op een veilige plaats, want je hebt ze nodig als KeepassXC met TOTP niet meer functioneert of beschikbaar is. Rond af met Volgende (2x).

©PXimport

05 Authenticator-app

Je hebt het inmiddels al door: wat Dropbox tweestapsverificatie noemt is hetzelfde als tweefactorauthenticatie (2FA) en de TOTP-functie van KeePassXC is slechts één 2FA-methode. Een vuistregel voor 2FA is wel dat beide factoren je veiligheidshalve maar beter niet via hetzelfde medium kunnen bereiken, wat in ons voorbeeld met KeePassXC nog wel het geval is. Maar er is een handig alternatief in de vorm van een authenticator-app.

Een van de bekendste is Google Authenticator (Android en iOS), maar daar hangen wel een paar minpuntjes aan vast en dan niet alleen op het vlak van privacy. Zo ontbreekt een back-upfunctie en bij een verloren telefoon zul je je identiteit aan de supportdienst moeten kunnen bewijzen, wat nog niet zo eenvoudig is.

Het eveneens gratis Authy is een goed alternatief. Het is beschikbaar voor macOS, Linux, Windows, Android en iOS. We bekijken hier de iOS-versie.

Installeer de app en start die op. Allereerst vul je het telefoonnummer van je smartphone en je e-mailadres in. Vervolgens geef je aan hoe je de verificatiecode wilt ontvangen: Phone call of SMS. Zodra je de ontvangen code hebt ingevuld, kun je via de plusknop je eerste authenticator-account creëren bij een van de services die door Authy wordt ondersteund. Je scant nu de code van de site waar je 2FA wilt activeren of klikt op Enter key manually. Bij het eerste account krijg je nu de kans een back-up te maken van alle Authy-accounts. Geef een wachtwoord op, klik op Enable backups en tik nogmaals het wachtwoord in. Bewaar je toegevoegde account. Je kunt nu nog meer accounts toevoegen.

©PXimport

06 2FA-methodes

TOTP is een populaire 2FA-methode, maar er zijn er meer. We stellen je enkele alternatieven voor of, zo je wilt, extra methodes als back-up.

We doen dat aan de hand van een Google-account, waar je Beveiliging opent, desgewenst Authenticatie in twee stappen selecteert en op Aan de slag klikt.

Standaard stelt Google de methode Google-prompt voor. Vind je dit een geschikte methode, klik dan op Nu proberen. Op smartphones waarop je met je Google-account bent aangemeld, duikt nu een push-notificatie op en hoef je daar alleen maar op Ja te tikken. In je browser vul je het telefoonnummer in als back-upoptie of klik je op Andere back-upoptie gebruiken voor een TAN-lijst (Transactie Autorisatie Nummer; eigenlijk ook weer een 2FA-methode). Deze bewaar je dan op een veilige plaats. Bevestig met Inschakelen, zodat 2FA voortaan actief is voor je Google-account.

In dit 2FA-venster tref je trouwens nog extra back-upstappen aan, waaronder Authenticator-app (zoals KeePassXC of Authy) en Beveiligingssleutel (zie verder).

Ook handig om te weten: Hier vind je een thematisch overzicht van websites die 2FA ondersteunen.

©PXimport

07 FIDO U2F

Het hoge woord is intussen gevallen: ‘beveiligingssleutel’ (security key), ook wel dongle, token of authenticator genoemd. Dat is een klein apparaatje, vaak beschikbaar als usb-a- of usb-c-stick, maar ook via Bluetooth, NFC en Lightning. Bekende fabrikanten zijn onder meer Feitian, SoloKeys, Titan en Yubico. De prijzen schommelen meestal ergens tussen 25 en 75 euro.

Op www.dongleauth.info vind je een overzicht van sites die met zo’n sleutel overweg kunnen. De meeste ondersteunen zo’n beveiligingssleutel (alleen) in combinatie met een wachtwoord. Je hebt hiervoor een beveiligingssleutel nodig die met U2F (Universal Second Factor) overweg kan. Dat is een methode voor het authenticeren met twee factoren zoals die door de FIDO Alliance (Fast IDentify Online) werd gespecificeerd en die onderliggend met CTAP1 (Client To Authenticator Protocol 1) werkt. Nagenoeg alle beveiligingssleutels kunnen met U2F overweg, maar even dubbelchecken voor aanschaf kan geen kwaad. Let op: ook de browser waarmee je je aanmeldt moet U2F ondersteunen. Dat is onderhand voor de meeste browsers wel het geval, maar Safari kan nog weleens lastig doen.

©PXimport

08 U2F-authenticatie

We tonen kort hoe je met Google en U2F aan de slag gaat met behulp van Chrome voor desktop en een Yubico Security Key (circa 25 euro). Deze token is trouwens ook met NFC-ondersteuning beschikbaar, zodat je die ook mobiel kunt inzetten (circa 35 euro).

Meld je opnieuw aan en kies voor Beveiliging / Authenticatie in twee stappen / Beveiligingssleutel toevoegen.

Heb je al eerder een smartphone aan je account gekoppeld? Dan kun je wellicht de ingebouwde beveiligingssleutel van dat toestel gebruiken. Dat geldt normaliter voor smartphones vanaf Android 7 of iOS 10, met ingeschakelde Bluetooth-functie en locatieservice.

Wij kiezen hier voor USB of Bluetooth (Externe beveiligingssleutel). Klik op Volgende en plaats je beveiligingssleutel in de usb-poort. De knop op de sleutel licht op en zodra je die aanraakt, verschijnt een pop-upvenster met de vraag of Google het merk en model van je sleutel mag bekijken. Bevestig met Toestaan. Even later is de sleutel bij Google geregistreerd en klik je op Gereed. Je kunt die voortaan gebruiken in de 2FA-inlogprocedure bij Google, naast eventuele andere methodes. Na het invullen van je wachtwoord klik je dan op Annuleren en vervolgens op Probeer het op een andere manier, zodat je zelf de gewenste 2FA-methode kunt selecteren.

©PXimport

09 FIDO2-test

Als je de uitleg rond FIDO U2F hebt gelezen, kun je misschien al raden dat er ook een CTAP2-protocol bestaat. Dat klopt en dat is het nieuwe verbindingsprotocol van FIDO2, de opvolger van FIDO. Dit protocol ondersteunt weliswaar nog U2F, maar maakt ook inloggen zonder wachtwoord mogelijk, op voorwaarde uiteraard dat je over een FIDO2-sleutel beschikt en dat zowel je browser, platform/applicatie als de webservice (oftewel Relying Party of RP) dat eveneens ondersteunt. De webservice gebruikt dan de open JavaScript-interface WebAuthn om met de FIDO2-module van de browser te communiceren.

We maken voor een wachtwoordloze login opnieuw gebruik van een Yubico Security Key. Je kunt een en ander eerst uitproberen op de demosite.

Vul een gebruikersnaam in en klik op Register. Mogelijk verschijnt nu een pop-upvenster waarin je Windows Hello kunt instellen om je voortaan aan te melden bij deze site, want ook Hello is sinds Windows 10 1903 officieel gecertificeerd voor FIDO2.

Maar wij willen onze sleutel gebruiken, dus klikken we hier op Annuleren. Als het goed is, duikt er nu een tweede pop-upvenster op dat naar een beveiligingssleutel vraagt. Zodra je je sleutel hebt aangeraakt, kun je daarmee inloggen. Je krijgt ook te zien welke referenties (gedurende 24 uur) bewaard worden door de site van je token, waaronder de publieke sleutel.

©PXimport

10 Authenticatie (Microsoft)

Je kunt deze manier van aanmelden ook al in het ‘echt’ gebruiken, zoals bij Microsoft. Meld je met je wachtwoord aan en kies bovenaan voor Beveiliging / Meer beveiligingsopties. In de rubriek Windows Hello en beveiligingssleutels kies je Uw aanmeldingsmethoden beheren (dit is de directe link).

Om je voortaan wachtwoordloos te kunnen aanmelden bij diverse Microsoft-services kun je kiezen tussen Windows Hello instellen en Een beveiligingssleutel instellen. Wij gaan voor de laatste optie. Druk op Volgende en op Doorgaan en stop de sleutel in de pc. Die moet je nu wel nog van een pincode voorzien. Bevestig met OK, raak je sleutel aan en klik op Toestaan. Geef je sleutel desgewenst een naam mee, klik op Volgende en rond af met OK.

Test het uit door je af te melden en je bijvoorbeeld bij OneDrive aan te melden. Vul je naam in, klik op Aanmelden met Windows Helloof met een beveiligingssleutel / Beveiligingssleutel, stop de sleutel in je pc, vul de pincode in en raak de sleutel aan. Je bent nu ingelogd bij OneDrive.

©PXimport

Met een prijskaartje van 399 euro is de Dyson V8 Cyclone een van de meest betaalbare draadloze steelstofzuigers van het Britse merk. Je haalt hiervoor een redelijk compacte maar krachtige huishoudhulp in huis, die een aantal duidelijke kanttekeningen heeft.

De Dyson V8 heeft een nieuw ontwerp gekregen. Weg is de trekker die je constant moet indrukken om het apparaat te laten zuigen. In plaats daarvan beschikt hij voortaan over een handige aan-uitknop. Daarnaast zit een moduswisselaar, die met verschillende kleuren aangeeft welke zuigstand je gebruikt. Opvallend is ook dat Dyson voor de V8 Cyclone geen spannende kleuren voor de plastic onderdelen gebruikt. In plaats daarvan zien we een combinatie van kaki, rood, grijs en zwart; het geheel valt daardoor minder op.

©Wesley Akkerman

De nieuwe Dyson V8 Cyclone

De nieuwe V8 levert 30 procent meer zuigkracht en een 50 procent langere accuduur. In de laagste zuigstand houdt hij het tot 60 minuten vol. Helaas ontbreekt een handig lcd-scherm (dat wel op duurdere modellen zit) voor de resterende accutijd; ook hier moet je het doen met iets te simpele led-indicators. Onderop zit een nieuwe vloerzuigmond, die Dyson de 'Motorbar' noemt. Die moet dankzij het gebruik van speciale kammetjes effectief zijn tegen vastzittende haren, maar de stofzuiger moet het verder ook zonder moderne functies doen zoals lasers of stofsensoren.

Met slechts 2,7 kilogram is de Dyson V8 Cyclone lekker licht en wendbaar, waardoor je moeiteloos vloeren en zelfs hoekjes op het plafond schoonhoudt. Het stofreservoir (540 milliliter) heeft een handig uitwerpsysteem waarbij je het vuil niet hoeft aan te raken. Toch zijn we niet helemaal tevreden over alle eigenschappen van de zuigmodule. Het handvat is namelijk smal en klein, waardoor je grip bij langer gebruik oncomfortabel is. Ook kan het bij je duim gaan schuren. Dit is waarschijnlijk de minst ergonomische Dyson die we op de redactie hebben getest.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone in de praktijk

Gelukkig biedt de Dyson V8 Cyclone met 297 air-watts in de Boost-stand een flinke verbetering in zuigkracht (ten opzichte van zijn voorganger). De standaardmodus levert 79 aW en dat is voor ons ruim voldoende voor dagelijkse taken. Vooral het vloerkleed moet eraan geloven: haren, kruimels en ander vuil worden daar moeiteloos uit gezogen. Op hardere vloeren stelt de Cyclone eveneens niet teleur, al valt er wel één ding op. Wanneer je de stofzuiger oppakt nadat je bijvoorbeeld wat kruimels of korrels opzuigt, kan het zijn dat er een paar uit de mond vallen.

Daarnaast missen we een zachte(re) borstel op de Dyson V8 Cyclone. De huidige zuigmond ratelt namelijk hard over de vloer, wat niet zo prettig is voor (onder)buren in een flat- of appartementsgebouw of slapende kinderen. En dat terwijl de motor zelf stiller is dan verwacht. Gelukkig neemt de zuigmond moeiteloos allerlei soorten haren op en raken die niet in de borstel verstrengeld. Ook goed om te weten: de Cyclone past zijn zuigkracht niet automatisch aan, zoals duurdere modellen dat wel doen, waardoor je dat dus zelf in de gaten moet houden. Geen groot probleem, maar toch.

©Wesley Akkerman

Batterij en accessoires

Zoals gezegd gaat de batterij maximaal een uurtje mee wanneer je de zuinigste modus inschakelt. Anders moet je rekening houden met ongeveer een halfuur in de normale stand. Zet je de Boost-modus aan en laat je die aanstaan, dan is het binnen tien minuten wel gedaan. Geen vreemde scores als je kijkt naar het formaat en de behoorlijk indrukwekkende zuigkracht. Een groot pluspunt is daarnaast dat je de accu kunt verwisselen. Daardoor kun je de levensduur aanzienlijk verlengen door mettertijd een nieuwe batterij aan te schaffen.

Je krijgt trouwens twee accessoires bij aanschaf van de Dyson de V8 Cyclone: een kierenzuiger en een gemotoriseerde miniborstel. Hoewel dat misschien wat karig lijkt vergeleken met eerdere modellen, zijn oude V8-hulpstukken compatibel (mocht je die nog hebben). In de praktijk blijkt de basisset echter compleet genoeg. De kierenzuiger werkt goed voor meubels en lastige hoeken, terwijl de miniborstel onmisbaar is voor trappen, matrassen en bekleding. Ondanks het beperkte pakket biedt de stofzuiger dus voldoende opties voor de meeste huishoudens.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone kopen?

De Dyson V8 Cyclone is een geslaagde steelstofzuiger voor wie krachtige prestaties zoekt zonder overbodige luxe. Vooral op tapijt en bekleding komt hij sterk naar voren, en ook het verwijderen van haren gaat hem goed af. Het harde, smalle handvat en de wat stugge vloermond voelen niet altijd even prettig aan, maar dat past deels bij de prijsklasse. Jammer is ook het ontbreken van een lcd-display met handige informatie, al is dat net als het gebrek aan een automatische zuigstand goed te overzien. Alles bij elkaar is dit een betrouwbaar basismodel dat doet wat hij moet doen.

In de winter loopt de energierekening al snel op. De droger gaat vaker aan omdat de was buiten niet droogt, en omdat we vaker thuis koken en eten gaat ook de vaatwasser vaker aan. Ook de wasmachine draait op volle toeren, want nat weer en dikke kleding leveren extra was op. Hét moment dus om even stil te staan bij het energieverbruik van deze drie apparaten. Met wat kleine aanpassingen zorg je voor een zichtbaar (gunstig!) verschil op je stroomrekening.

Slim plannen loont

Wie een slimme meter of dynamisch energietarief heeft, kan precies zien wanneer stroom het goedkoopst is. Door het programma van je wasmachine, droger of vaatwasser daarop af te stemmen, draai je letterlijk op de voordeligste momenten. Veel moderne apparaten hebben een startuitstelknop, waarmee je eenvoudig plant dat een was 's nachts of vroeg in de ochtend klaar is.

Heb je geen dynamisch contract, dan is het slim om eerst te kijken of jouw leverancier een piek- en daltarief hanteert. Bij een dubbeltariefmeter geldt het lagere tarief meestal alleen tussen ongeveer 23.00 en 07.00 uur, niet standaard in het weekend. Even checken bij je energieleverancier voorkomt verrassingen.

Wassen op lagere temperatuur

De grootste energiebesparing zit in de temperatuur van het waswater. Een was van 30 graden is meestal voldoende schoon, zeker met de huidige wasmiddelen die ook bij lage temperatuur goed werken. Alleen bij sterk vervuilde was of handdoeken kan een hogere stand nodig zijn. Een wasbeurt op 60 graden of af en toe een machinereiniger houdt de trommel fris en voorkomt vetluis - een kookwas op 90 graden is bij moderne machines niet meer nodig.

Een andere eenvoudige stap is de wasmachine pas te laten draaien als hij goed vol is. Een halve was verbruikt bijna evenveel energie als een volle: zonde. Ook de juiste dosering helpt: te veel wasmiddel kan op den duur zeepresten achterlaten, waardoor de machine harder moet werken.

Droger of droogrek?

De droger is een onmisbare hulp in de winter, maar verbruikt veel stroom. Centrifugeer je was daarom eerst op de hoogste stand, zodat er minder vocht overblijft. Hoe droger het de trommel ingaat, hoe korter het droogprogramma duurt. Warmtepompdrogers verbruiken het minst stroom, al bespaar je nog meer door de was af en toe op te hangen. In een goed geventileerde kamer, bijvoorbeeld bij de verwarming, droogt het prima zonder dat je ernaar hoeft om te kijken.

De vaatwasser slim inzetten

Een vaatwasser verbruikt vooral energie om water te verwarmen. Kies daarom het eco-programma: dat duurt wat langer, maar gebruikt minder stroom en water doordat het water op lagere temperatuur wordt verwarmd. Grote etensresten kun je beter even wegschrapen, maar spoel servies niet voor onder de kraan - dat is onnodig en verspilt warm water. Licht aangekoekte pannen en schalen vormen voor moderne vaatwassers echt geen probleem.

Wie zonnepanelen heeft, kan de vaatwasser het beste overdag laten draaien, zodat de stroom direct uit eigen opwekking komt. Ook hier geldt dat een startuitstelknop handig is: je plant eenvoudig in dat het programma start zodra de zon op het dak staat.

Onderhoud maakt echt verschil

Goed onderhoud klinkt saai, maar heeft een direct effect op het energieverbruik. Een verstopt filter, kalk in de sproeiarmen of pluis in de droger laten apparaten harder werken dan nodig. Zet ze af en toe op een onderhoudsprogramma of gebruik een speciale reiniger. Dat voorkomt niet alleen geurtjes, maar zorgt ook dat de machine weer zo goed (lees: zo zuinig) mogelijk zijn werk kan doen.

Kleine aanpassingen, harde euro's

Energie besparen is vooral een optelsom van gewoontes. Door slimmer te plannen, de juiste temperatuur te kiezen en je apparaten schoon te houden, daalt het verbruik ongemerkt. En misschien nog belangrijker: je verlengt de levensduur van apparaten die het dagelijks zwaar te verduren hebben. Daarmee bespaar je ook op de langere termijn.