Een FRITZ!Box-router van AVM kan in één klap meerdere apparaten in je thuisnetwerk vervangen. Handig voor gezinnen, maar hij biedt ook volop mogelijkheden voor wie verder wil: veilig op afstand inloggen, precies zien welke apparaten online zijn, media streamen en slimme lampen of stekkers aansturen. In dit artikel laten we zien wat een FRITZ!Box kan, met de FRITZ!Box 5690 Pro als voorbeeld. Ook FRITZ!OS 8 komt voorbij, met een aantal interessante uitbreidingen.

Het Duitse AVM gaat in zijn gebruiksvriendelijke routers vaak net een stap verder dan zijn concurrenten, en dat geldt zowel voor de hardware als de software. Recente modellen, zoals de FRITZ!Box 5690 Pro die we in dit artikel gebruiken, kun je bijvoorbeeld rechtstreeks op glasvezel aansluiten. Er zijn ook modellen die je direct op een kabelaansluiting aansluit, zoals de FRITZ!Box 6690 Cable en veel AVM-routers hebben nog altijd een ingebouwd DSL-modem. Het gebruikte model ondersteunt wifi 7 en naast DECT is ook Zigbee aanwezig, zodat het als eenvoudige basis voor je smarthome kan dienen.

Voor geavanceerd VLAN-gebruik is een FRITZ!Box nog steeds niet ideaal. Dat is ook niet echt op te vangen zonder concessies te doen. Maar de overige mogelijkheden stellen de gevorderde gebruiker meestal wél tevreden. We behandelen in dit artikel onder meer de nieuwe Onlinemonitor, het werken met toegangsprofielen voor bijvoorbeeld ouderlijk toezicht, het opzetten van een gastnetwerk of publieke hotspot, snelle VPN-verbindingen met WireGuard, het gebruik voor netwerkopslag en het streamen van media.

Aansluiten

De FRITZ!Box 5690 Pro ondersteunt zowel DSL als glasvezel. Voor je glasvezelverbinding kun je een SFP-module gebruiken. Het door ons gebruikte model heeft twee modules in de doos (GPON en AON). Er is ook een variant specifiek voor XGS-PON. Wij hebben hem zelf overigens 'gewoon' via de blauwe WAN/LAN-poort van 2,5 Gbit/s aangesloten, in dit geval op een ONT die de optische glasvezelverbinding omzet naar ethernet.

Gebruik je de SFP-module, dan kun je de bijgeleverde glasvezelverbinding met groene connectoren gebruiken. In dat geval kun je de blauwe poort eventueel omzetten naar een snelle LAN-poort, waar je dan de rest van je thuisnetwerk op aan kunt sluiten. Anders blijf je voor je bekabelde netwerk beperkt tot de 1Gbit/s-snelheid van de overige vier LAN-poorten.

©AVM-Fritz

Installatie

De installatie is eenvoudig. Je kunt gewoon de menu's in de wizard doorlopen. Die omvat een landkeuze, selectie van de internettoegang, het testen van de verbinding, instellen van eventuele telefoonnummers en wifi, en tot slot een controle op updates, waarbij FRITZ!OS 7.62 werd vervangen door de nieuwe 8.03-versie.

Eerste stappen

Ga na de installatie naar Internet / Onlinemonitor. Via dit tabblad gaan we straks het verbruik van je internetverbinding en individuele apparaten volgen. Controleer op het tabje Verbindingsdetails of de internetverbinding succesvol is opgezet. Via het tabje Onlinemeter zie je een schatting van je totale internetverbruik. Controleer via Thuisnetwerk / Netwerk op het tabje Netwerkverbindingen welke apparaten zijn verbonden via LAN en wifi.

Wil je voor een individueel apparaat het internetverbruik volgen? Klik dan achter het apparaat op het potlood-pictogram. Blader naar onderen en zet een vinkje bij Internetgegevenssnelheden (downstream & upstream) voor dit apparaat opslaan. Op het tabje Thuisnetwerk kun je eventueel een DHCP-reservering maken, zodat het bijbehorende apparaat een specifiek ip-adres krijgt.

Poort doorsturen

Draai je servers in je thuisnetwerk? Uiteraard heeft de router een mogelijkheid om poorten door te sturen, ook wel portforwarding genoemd. Je vindt deze instelling via Internet / Toegang verlenen. Kies Apparaat voor vrijgeven toevoegen. Kies een apparaat of de optie om handmatig een ip-adres in te vullen. Daarna voeg je de gewenste poorten toe. Als voorbeeld hebben we een proxyserver voor http- en https-verkeer toegevoegd.

Online monitor

De eerdergenoemde Onlinemonitor heeft in FRITZ!OS 8 een flinke update gekregen. Je ziet nog steeds de totale downloadsnelheid (downstream) en uploadsnelheid (upstream). Maar als je naar Afzonderlijke apparaten gaat, kun je ook zien welke individuele apparaten de verbinding belasten. Zorg dat je eerst (zoals aangegeven bij Eerste stappen) de internetgegevenssnelheden voor de gewenste apparaten opslaat.

Klik dan op Selectie aanpassen en vink aan welke apparaten je in de grafiek wil zien. Je kunt tot zeven apparaten toevoegen. Klik op Toepassen. Als je een trage internetverbinding ervaart, geeft deze tool dus handig inzicht in het actuele verbruik en eventuele boosdoeners. Je privacy blijft gewaarborgd: er wordt geen Deep Packet Inspection toegepast, en bezochte websites of de inhoud ervan worden niet gelogd.

Toegangsprofielen

Met de FRITZ!Box kun je via toegangsprofielen beperkingen instellen voor het internetgebruik. Doorgaans krijgen netwerkapparaten het profiel Standaard. Dit profiel bevat geen tijdsbeperkingen of inhoudsfilters (tenzij je die instelt). Je kunt onbeperkt extra profielen maken.

Zo kun je bijvoorbeeld een profiel maken voor een kind, dat je daarna koppelt aan zijn of haar apparaten, zoals een smartphone en laptop. Die koppeling werkt op basis van het MAC-adres, waardoor een verandering van het ip-adres geen effect heeft. Binnen een profiel kun je vervolgens gebruikstijden voor je kind invullen (zie kader Beperk internettijd).

Onder het kopje Filters met websites kun je met filterlijsten werken. Daarbij wordt of een selectie van websites toegestaan (whitelist) of een selectie geblokkeerd (blacklist). Die lijst kun je via Internet / Filters / Lijsten bekijken en bewerken.

Zo’n filtering is niet zo diepgaand. Het blokkeren van bijvoorbeeld YouTube via de browser is makkelijk, maar om ook de YouTube-app te blokkeren zijn extra stappen nodig. Verder kun je via Geavanceerde instellingen specifieke netwerktoepassingen blokkeren. Heb je een profiel gemaakt, koppel het dan aan de gewenste apparaten onder het kopje Toegewezen netwerkapparaten.

Netwerkopslag

Een echte NAS is weliswaar flexibeler, maar voor eenvoudige netwerkopslag is een FRITZ!Box zeker toereikend. Je kunt een harde schijf of usb-stick aansluiten op de usb-poort van de FRITZ!Box. Vervolgens heb je vanaf alle apparaten in je thuisnetwerk toegang tot de bestanden op deze schijf. Ga naar Thuisnetwerk en dan USB / Opslagmedia. Hier zie je de usb-opslag. Zet een vinkje bij Opslag-(NAS)-functie actief. Ga naar het tabblad USB-instellingen en kies USB 3.0 voor de betreffende poort, zodat je van de maximale snelheid profiteert.

Ga dan naar Delen via thuisnetwerk. Zet een vinkje bij Toegang via een netwerkstation (SMB). Je kunt nu een naam kiezen (zoals fritz.nas) en een werkgroep. De schijf verschijnt als map in je browser via http://fritz.nas. In Windows blader je naar \\fritz.nas. Er worden een gebruikersnaam en wachtwoord gevraagd; hiervoor kun je indien nodig nog een gebruikersaccount maken (zie volgende alinea). De toegang tot bestanden is dus goed beveiligd, ook als anderen in het netwerk mee proberen te kijken.

Gebruikersaccounts

Voor toegang tot de NAS-inhoud wordt het gebruikersbeheersysteem van de FRITZ!Box gebruikt. Je kunt gewoon per persoon een gebruikersaccount maken via Systeem / FRITZ!Box-gebruikers. Zorg dat je onder het kopje Rechten een vinkje zet bij Toegang tot NAS-inhoud. Je kunt kiezen tussen volledige toegang, alleen leestoegang of individuele instellingen, waarbij je alleen toegang tot bepaalde zelf te kiezen mappen geeft.

Media streamen

Met de FRITZ!Box kun je ook media streamen. Bestanden zoals foto's, muziek en video's kun je direct op compatibele apparaten in je netwerk afspelen, zoals je smart-tv of mediaspeler. Daarvoor wordt de inhoud benaderbaar gemaakt voor DLNA (Digital Living Network Alliance). Hier hoef je geen gebruikersaccounts voor te maken. Elk apparaat in het netwerk dat DLNA ondersteunt, kan media afspelen zonder in te loggen. Je moet wel de optie aanzetten onder Thuisnetwerk / Mediaserver.

VPN-verbinding

Voor het opzetten van een VPN-verbinding kun je naar voorkeur IPSec of WireGuard gebruiken. Veel mensen zullen de voorkeur aan WireGuard geven, dat moderner en efficiënter is. De FRITZ!Box 5690 Pro is in principe snel genoeg om een 1Gbit/s-internetverbinding vrijwel volledig te benutten.

Je hebt een MyFRITZ!-adres of DynDNS-adres nodig. Als je naar Internet / MyFRITZ!-account gaat, kun je je via de wizard eenvoudig registreren met je e-mailadres. Je router krijgt dan een eigen domein (zoals abc.myfritz.net). Dit zorgt ervoor dat je router altijd kan worden gevonden vanaf internet voor het opzetten van je VPN-verbinding, ook bij een wisselend ip-adres. Om deze functie in te schakelen, ga je naar Internet / Toegang verlenen en open je het tabblad VPN (WireGuard). Kies Verbinding toevoegen en selecteer dan Enkel apparaat verbinden. Klik op Volgende en geef je de verbinding een naam. In de laatste stap zie je een QR-code die je met de WireGuard-app op je smartphone of tablet kunt scannen om de verbinding op te zetten. Eventueel kun je ook een configuratiebestand met de instellingen downloaden. Maak voeg voor elk apparaat op deze manier een verbinding toe.

Smarthome

Met de FRITZ!Box kun je ook je huis slim maken. Uiteraard kun je wifi gebruiken, waarbij wifi 7 op ondersteunde apparaten de nodige voordelen biedt, zoals een hogere bandbreedte en lagere vertraging. Hierbij benut het ook de 6GHz-band en kun je een mesh-netwerk opzetten door de FRITZ!Repeater toe te voegen. Zo kan je wifi-netwerk stabiel werken met veel verbonden apparaten.

Daarnaast biedt AVM sinds enkele jaren op specifieke modellen, zoals de FRITZ!Box 5690 Pro, ondersteuning voor Zigbee. Het is geïntegreerd in de hardware, waardoor je slimme lampen en sensoren direct kunt aanmelden en bedienen. We konden eenvoudig een temperatuursensor en twee slimme stekkers toevoegen, die de Zigbee-standaard gebruiken.

In vergelijking met bijvoorbeeld Home Assistant zijn de mogelijkheden uiteraard enigszins beperkt, maar het is wel toereikend voor een eenvoudige opstelling, al is er een kleine leercurve. Kenmerkend zijn de templates en scenario's. Een template is een set instellingen voor één type apparaat, zoals een of meerdere schakelaars, lampen of thermostaten. Een scenario bevat een verzameling van meerdere templates. Je kunt een template óf een scenario activeren via een routine. Dat is feitelijk een automatisering, die reageert op bijvoorbeeld een druk op een knop of start op een bepaald tijdstip.

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!