Hoe meer apparaten je in het thuisnetwerk hebt, hoe lastiger het wordt om ze goed te beschermen. In de zoektocht naar nieuwe beveiliging voor het thuisnetwerk richten de antivirusmakers zich op de router. Maar maken antivirus routers het netwerk echt veiliger of jagen ze de koper alleen maar op extra kosten?

De router is de laatste betrouwbare schakel in het thuisnetwerk en het vervult dan ook een cruciale rol in de beveiliging van dat thuisnetwerk. Wat een router echter niet doet, is voorkomen dat malware een pc infecteert of dat er kwetsbare en moeilijk te beveiligen domotica- en IoT (Internet of Things)-apparatuur, zoals ip-camera’s, slimme verlichting en smart-tv’s wordt gehackt. Een aantal routers biedt nu extra beveiligingsfuncties om ook deze bedreigingen het hoofd te bieden. Sommige van deze routers zijn ontwikkeld door antivirusmakers, maar er zijn er ook die samenwerken met routerfabrikanten en hun product als service aanbieden.

©PXimport

De router controleert

Dat de antivirusmakers voor deze extra beveiliging bij de router zijn uitgekomen is niet verwonderlijk. De router ziet immers als enige apparaat in het netwerk al het verkeer dat het netwerk binnenkomt én uitgaat en kan dat controleren. Steeds vaker is de router ook een IDS/IDP (Intrusion Detection/Prevention System) dat, anders dan een firewall, juist de verbindingen die wél zijn toegestaan, controleert op ongewenste activiteiten en waar nodig kan ingrijpen.

Als dhcp-server kent de router bovendien alle apparaten in het netwerk en kan van hen en de gebruikers een profiel opstellen en bij afwijkend gedrag ingrijpen. Ook kan het de apparaten scannen op kwetsbaarheden en bijvoorbeeld isoleren tot de laatste updates geïnstalleerd zijn. Kortom, de router biedt mogelijkheden te over om de beveiliging van het thuisnetwerk naar een hoger niveau te brengen.

©PXimport

Een router met antivirus

In deze test worden zeven routers met extra beveiligingsopties vergeleken, waarbij we vooral de beveiligingsopties beoordelen. Soms betreft het specifieke routers, soms zijn het gewone routers die extra beveiligingsopties bevatten. Die extra beveiliging is afkomstig van vijf verschillende leveranciers en daarvan zijn er vier bekend als maker van antivirussoftware. Het bestrijden van malware via het netwerk is dan ook een veelgenoemd voordeel van deze routers. Wanneer de router de virussen vangt, kan het immers ook écht alle apparaten virusvrij houden.

Antivirus op een router is echter wel heel iets anders dan antivirus op een pc. Want weliswaar zit de router midden in het netwerk, het apparaat ziet geen bestanden. Op de router komen alleen in zeer hoog tempo enorme hoeveelheden kleine datapakketjes langs die pas op de pc of tablet weer tot een bestand of een stream worden samengevoegd. De router kan die datapakketjes dus niet scannen, zoals antivirus op een pc dat doet. Om toch een rol te spelen bij de beveiliging tegen malware, worden andere technieken gebruikt.

De belangrijkste hiervan is antivirus op basis van ‘threat-intelligence’, oftewel live informatie over online dreigingen zoals hashes van schadelijke software, kennis van zero-days en exploits, ip-adressen van command-and-control-servers, maar ook de reputatie (betrouwbaarheid) van bepaalde ip-adressen en domeinnamen. Dit zijn vaak petabytes aan informatie waar de router dankzij cloudcomputing over kan beschikken. De router bepaalt met ‘deep packet inspection’ het karakter van een datastroom, stuurt de karakteristieken naar de cloud en krijgt terug of die data veilig is of niet.

©PXimport

Koppelverkoop

Threat-intelligence kan echter geen malware opschonen en gewone antivirus blijft dan ook nog steeds nodig. Bitdefender (dat ook door Netgear gebruikt wordt), F-Secure en D-Link, dat met McAfee samenwerkt, leveren dat dan ook mee. Wel is dat altijd een dure variant die ook de Mac, Android en iOS-apparaten ‘beveiligt’. Een belangrijk verschil met gewone antivirus is dat er bij de routers van Bitdefender, Netgear, F-Secure en D-Link (McAfee) ook een licentie nodig is voor de beveiligingsopties op de router. Bij Bitdefender is deze licentie één-op- één gekoppeld aan die voor Bitdefenders Total Security-antivirus.

F-Secure en D-Link (McAfee) leveren wel de eerste keer beveiligingssoftware mee, maar laten na respectievelijk een en twee jaar de keuze aan de gebruiker. Wel benadrukken ze dat voor maximale beveiliging hun software op alle apparaten in het netwerk geïnstalleerd moet zijn. Bij Asus, TP-Link en Ubiquiti wordt er geen antivirus meegeleverd en is er ook geen licentie nodig voor de beveiligingsopties op de router, die zijn levenslang gratis.

©PXimport

Eén en één is drie

©PXimport

Beveiliging in bedrijfsomgeving

In bedrijfsomgevingen werkt de antivirussoftware op de apparaten in het netwerk steeds vaker samen met de router met zijn extra beveiligingsopties. Door informatie over dreigingen en gebeurtenissen in het netwerk te delen, wordt de totale beveiliging slimmer en sterker. Of dat bij de producten voor thuisgebruik ook gebeurt is onduidelijk, omdat het niet altijd verplicht is antivirus (van een bepaald merk) te gebruiken. Al lijkt het bij de meeste routers niet het geval.

©PXimport

Belangrijke uitdagingen

Tegenover de mogelijkheden van deze routers staan ook enkele uitdagingen. Een daarvan is https. Steeds meer netwerkverkeer is versleuteld en de router kan daar niet in kijken. Een optie is het openbreken van de beveiligde verbinding, het verkeer controleren en daarna vanaf de router opnieuw een versleutelde verbinding met de server op internet opzetten. Hier kleven echter vele nadelen aan, waaronder dat het voor de gebruikers van het thuisnetwerk expliciet kenbaar gemaakt moet worden dat wat zij privé achten dat niet altijd is.

Geen van de routers biedt dan ook deze optie. Maar dit wil niet zeggen dat de routers bij versleuteld verkeer helemaal buitenspel staan. Bij het opzetten van een versleutelde verbinding wordt veelal de naam van de server gecommuniceerd waarmee verbinding wordt gemaakt. Deze Server Name Indication biedt routers de kans de reputatie checken bij de threat-intelligence in de cloud.

Een tweede beperking van de beveiliging op de router zit in het thuisnetwerk. Want weliswaar ziet de router al het in- en uitgaande netwerkverkeer, van het onderlinge verkeer tussen de systemen in het thuisnetwerk ziet het nagenoeg niets. Alles wat binnen het thuisnetwerk gebeurt, passeert de router vermoedelijk niet en dat geldt zeker voor systemen die in het netwerk aan een switch gekoppeld zijn. In theorie kan een groter of kleiner deel van het netwerk dus besmet raken zonder dat de router dat merkt en kan ingrijpen.

Asus AiProtection Pro met Trend Micro (getest op RT-AX88U)

Asus werkt voor zijn beveiliging samen met antivirusmaker Trend Micro. AiProtection Pro, dat beschikbaar is op diverse Asus-routers, bestaat uit twee onderdelen: netwerkbeveiliging en ouderlijk toezicht. De netwerkbeveiliging scant de routerconfiguratie op zwakke punten, zoals de kwaliteit van het admin-wachtwoord, het ontbreken van wifi-versleuteling of de status van de UPnP-service.

Daarnaast zijn er drie onderdelen die expliciet in- of uitgeschakeld kunnen worden: het blokkeren van kwaadaardige websites, de tweerichtings-IPS ter bestrijding van hacks en botnets en het blokkeren van geïnfecteerde apparaten. Deze functies gebruiken de threat-intelligence clouddatabase van Trend Micro. Daarnaast is er het ouderlijk toezicht om per apparaat filters toe te kunnen passen op bepaalde apps en webcontent en het kunnen instellen van tijdlimieten.

Gebruikers van de pc zullen de volwaardige webtoegang tot de router waarderen, maar er is ook een Asus router-app voor beheer van de router en inzicht in het netwerk. De beveiligingsopties in de app zijn, evenals de informatie over de status van de apparaten in het netwerk, echter duidelijk minder dan wanneer er met de browser op de router wordt ingelogd. De samenwerking met de app valt al helemaal tegen bij het ouderlijk toezicht. Waar de router alleen apparaten kent, kun je in de app ook personen en profielen maken, maar deze synchroniseren dan weer niet met de router.

De Trend Micro-beveiliging is bij Asus gratis en levenslang. Er wordt geen extra antivirus voor de apparaten in het netwerk meegeleverd.

©PXimport

Asus AiProtection Pro met Trend Micro

Prijs
Gratis bij router
Website
www.asus.com/AiProtection6Score60

Grote afwezige

©PXimport

Bitdefender Box 2.0

Bitdefender is al aan de tweede editie van de Box toe, maar net als zijn voorganger is ook deze officieel nog niet in Nederland verkrijgbaar. Er een aanschaffen is echter geen probleem en levert ook geen beperkingen op, zelfs de Bitdefender-app is in het Nederlands. Die app is belangrijk, want contact maken met de router via de browser is onmogelijk. De installatie en het gebruik, alles gaat via de app.

De Box kan op twee manieren worden gebruikt, als echte wifi-router achter het modem of, wanneer je al een goede wifi-router hebt, als in-line-filter en accesspoint. Na de installatie scant de Box alle apparaten in het netwerk en geeft per apparaat beveiligingsopties. Vaak zal dit het installeren van de bij de router horende Bitdefender Total Security zijn. Deze kwetsbaarheidsanalyse kan ook later nog op elk moment en voor elk apparaat opnieuw gestart worden.

Elk apparaat kan aan een gezinslid worden gekoppeld en per gezinslid kan ouderlijk toezicht worden ingesteld met filtering op webinhoud of het beperken van internettoegang volgens een tijdschema. Dit werkt erg eenvoudig. Wat tegenvalt, is de echte routerfunctionaliteit. Behalve het instellen van het wifi, inclusief een optioneel gastnetwerk, portforwarding en het toevoegen van extra dns-servers, valt er weinig te configureren aan de Box die qua wifi ook al niet de allerlaatste standaard ondersteunt.

Na een jaar moet de licentie op de Box verlengd worden, dit is dan inclusief de beveiligingssoftware voor alle apparaten in het thuisnetwerk.

©PXimport

Bitdefender Box 2.0

Prijs
Eerste jaar inbegrepen, daarna € 99,99 per jaar
Website
www.bitdefender.com/box/v28Score80

Afvallers

©PXimport

D-Link met McAfee (getest op DIR-2660)

D-Link biedt als eerste in Europa diverse routers met het McAfee Secure Home Platform aan. Dit is een door McAfee ontwikkelde router-add-on die schadelijke sites blokkeert, afwijkingen in het netwerkverkeer opspoort, nieuwe apparaten meldt en de kinderen beschermt via ouderlijk toezicht. De beveiliging maakt gebruik van McAfee’s eigen threat-intelligence in de cloud. De D-Link-router zelf laat weinig te wensen over en kan zowel via de web-GUI als een app worden geïnstalleerd en gebruikt.

De McAfee-beveiligingsfuncties zijn niet via de webinterface te benaderen, maar alleen via de D-Link Defend-app, wat eigenlijk de McAfee-app is maar dan in een D-Link-jasje. Zowel de firmware van de router als de D-Link Defend-app zijn Engelstalig, de D-Link router-app is wel Nederlandstalig. Elk apparaat dat verbinding maakt met het netwerk wordt door McAfee gedetecteerd, gescand en bewaakt. Dreigingen worden gemeld in de app. Aan elk apparaat kan een eigenaar worden gekoppeld met een leeftijdsprofiel om op webinhoud en gebruikstijden te sturen.

Na vijf jaar loopt de licentie van het Secure Home Platform af, de prijs van verlenging is nog onbekend. McAfee levert wel twee jaar LiveSafe-beveiliging mee voor alle apparaten. Een unieke feature van McAfee Secure Home is de mogelijkheid om met één druk op de knop een of meerdere apparaten van het netwerk af te sluiten. Helaas leidt ook deze functie onder de traagheid waarmee de router de acties in het McAfee Secure Home Platform verwerkt. Al met al mag het McAfee Secure Home Platform best wat sneller en informatiever.

©PXimport

D-Link met McAfee

Prijs
Vijf jaar inbegrepen
Website
www.dlink.com/en/mcafee-protection6Score60

F-Secure Sense

De smaakvol vormgegeven Sense is vooral bedoeld om te worden verbonden met een bestaande modem of bestaande router om er een intelligent en veilig accesspoint van te maken. De Sense biedt AC1750, wat zeker niet de nieuwste wifi-techniek is. Zodra de Sense is ingeschakeld en de firmware geüpdatet, scant het de aangesloten apparaten en begint de beveiliging. De bescherming berust vooral op het blokkeren van verdachte sites en het monitoren van het netwerkverkeer op afwijkingen. Het is mogelijk een geblokkeerde site op de uitzonderingslijst te plaatsen, maar de functie om zelf sites te blokkeren ontbreekt. F-Secure controleert alleen de url, het gebruikt dus geen deep packet inspection.

Opvallend is dat ook ouderlijk toezicht ontbreekt, althans centraal via de router. Het zit wel in de F-Secure Sense lichtgewicht antivirussoftware die je op elke Windows-pc of Mac kunt installeren, maar dan werkt het alleen op dat apparaat. De Sense gaat al wat langer mee, maar dat maakt wel dat het bij F-Secure inmiddels wel tijd is voor een flinke update van de hard- en software.

©PXimport

F-Secure Sense

Prijs
Eerste jaar inbegrepen, daarna € 119,- per jaar
Website
www.f-secure.com/nl_NL/web/home_nl/sense6Score60

Netgear Armor met Bitdefender (getest op R7000P)

Netgear biedt op steeds meer routers het beveiligingspakket Armor, waaronder de Nighthawk R7000P. Samen met de Ubiquiti is dit de enige router in de test die voor admin-toegang tweestapsverificatie aanbeveelt. Helaas niet via een Google of Microsoft Authenticator-app, maar via sms of ‘trusted devices’. De extra beveiliging komt in twee delen, voor de netwerkbeveiliging is er Netgear Armor dat is gebaseerd op de Bitdefender-techniek, en voor het ouderlijk toezicht is er Disney Circle. Voor beide functies moet na 30 dagen al betaald worden. Wil je dat niet, dan hou je een gewone Netgear-router over met als alternatief voor Disney Circle ouderlijk toezicht van Netgear.

De interface van de router is Nederlandstalig, maar alle overige onderdelen zoals de aparte web-GUI van Armor en alle apps niet. Armor is het sterkste en mooiste onderdeel van de router. Zowel via web-GUI als app laat het zich volledig bedienen en er is heel veel nuttige informatie. Wijzigingen worden snel verwerkt en staat er Bitdefender Total Security op een apparaat, dan kun je via de app bijvoorbeeld een virus- of kwetsbaarheidsscan starten. Als enige benoemt Armor de smart-home-apparaten als aparte categorie. De Armor-licentie omvat de beveiliging op de router en telkens een jaar Bitdefender Total Security, maar dan zonder het ouderlijk toezicht dat in de standaardversie van dat pakket wel aanwezig is. Netgear heeft blijkbaar liever dat je hiervoor Disney betaalt.

©PXimport

Netgear Armor met Bitdefender

Prijs
Armor: € 69,99 per jaar, Circle: € 49,99 per jaar
Website
www.netgear.nl/landings/armor6Score60

TP-Link Archer AX6000 met Trend Micro

Net als Asus gebruikt TP-Link de cloudservice van Trend Micro om de toch al niet kinderachtige router van extra beveiligingsfuncties te voorzien. TP-Link noemt het HomeCare, wat in de webinterface van de router als ‘Thuiszorg’ is vertaald, maar iedereen snapt wat er wordt bedoeld.

De beveiliging biedt drie onderdelen, ouderlijk toezicht, QoS en antivirus, wel ontbreekt er een controle van de routerconfiguratie. Van de drie beveiligingsonderdelen is alleen de antivirus voorzien van het TrendMicro-logo. Het blokkeert schadelijke websites, beschermt tegen aanvallen en kwetsbaarheden en plaatst geïnfecteerde apparaten in quarantaine. Meer dan elk onderdeel apart in- of uitschakelen is niet mogelijk, en dat blijft zo als je het gebruikt in combinatie met de Tether-app van TP-Link.

Omdat er ook niet heel veel meldingen uit het systeem komen en je alleen ingelogd de waarschuwingsgeschiedenis kunt bekijken, lijkt het vooral een kwestie van vertrouwen dat de onderdelen doen wat ze zeggen te doen. De keren dat een site wordt geblokkeerd of dat op afstand een apparaat helemaal geblokkeerd wordt, tonen aan dat het goed zit, al zouden zeker handmatige acties sneller verwerkt mogen worden. Er wordt geen antivirus voor de apparaten in het netwerk meegeleverd, maar daarentegen is deze extra bescherming levenslang gratis.

©PXimport

TP-Link Archer AX6000 met Trend Micro

Prijs
Gratis bij router
Website
www.tp-link.com/en/homecare8Score80

Ubiquiti USG

De UniFi Security Gateway van Ubiquiti in deze test opnemen is eigenlijk valsspelen, want weliswaar is het een router met beveiligingsopties, tot zijn recht komt hij pas wanneer je er een managementstation en liefst nog heel veel meer netwerkapparatuur van Ubiquiti bij hebt. De Unifi-netwerkapparatuur laat zich namelijk vanaf één centraal punt configureren, iets wat vooral netwerkliefhebbers aanspreekt. Een van de levenslang gratis firmware-updates bracht threat-management. Op het nog als ‘beta’ aangemerkte tabblad in de web-GUI (helaas nog niet in de fantastische app) is er een reeks opties bijgekomen voor de beveiliging van het netwerk. Toegang tot het tor-netwerk kan worden geblokkeerd, evenals tot bekende onbetrouwbare ip-adressen.

Ook onbetrouwbare sites kunnen geblokkeerd worden, waarbij er keuze is uit een aantal categorieën zoals malware, mobile malware, p2p-sites en shellcode dat veel gebruikt wordt door hackers en botnets. Ook is er een whitelist-optie en op hoog niveau kan er geschakeld worden tussen alle beveiliging uit, IDS die alleen detecteert en IPS die ook daadwerkelijk ingrijpt. Threat-management bij Ubiquiti is gratis, maar de prijs als het gaat om de impact op de prestaties van deze kleine USG is hoog.

©PXimport

Ubiquiti USG

Prijs
Gratis bij router
Website
www.ui.com/unifi-routing/usg4Score40

Conclusie

Extra beveiliging is altijd welkom, zeker wanneer het een aanvulling is op de maatregelen die al genomen zijn. Een router met extra beveiligingsmaatregelen, zoals antivirus en het controleren van het netwerkverkeer is zo’n aanvulling. Toch overheerst bij alle apparaten het gevoel naar een eerste versie te kijken. Er zijn te veel ruwe randjes, te veel matige apps en er ontbreken te vaak opties of inzichten die je als gebruiker gewoon wilt weten over de beveiliging van je thuisnetwerk. Daarbij vragen een aantal leveranciers een te hoge prijs, zelfs al zit er jarenlang hun beste beveiligingssoftware bij. Voor dit moment is het een mooie innovatie, wij wachten liever op de volgende versies.

©PXimport

Privacy

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.