Dit zijn de beste antivirus routers van nu
Hoe meer apparaten je in het thuisnetwerk hebt, hoe lastiger het wordt om ze goed te beschermen. In de zoektocht naar nieuwe beveiliging voor het thuisnetwerk richten de antivirusmakers zich op de router. Maar maken antivirus routers het netwerk echt veiliger of jagen ze de koper alleen maar op extra kosten?
De router is de laatste betrouwbare schakel in het thuisnetwerk en het vervult dan ook een cruciale rol in de beveiliging van dat thuisnetwerk. Wat een router echter niet doet, is voorkomen dat malware een pc infecteert of dat er kwetsbare en moeilijk te beveiligen domotica- en IoT (Internet of Things)-apparatuur, zoals ip-camera’s, slimme verlichting en smart-tv’s wordt gehackt. Een aantal routers biedt nu extra beveiligingsfuncties om ook deze bedreigingen het hoofd te bieden. Sommige van deze routers zijn ontwikkeld door antivirusmakers, maar er zijn er ook die samenwerken met routerfabrikanten en hun product als service aanbieden.
©PXimport
De router controleert
Dat de antivirusmakers voor deze extra beveiliging bij de router zijn uitgekomen is niet verwonderlijk. De router ziet immers als enige apparaat in het netwerk al het verkeer dat het netwerk binnenkomt én uitgaat en kan dat controleren. Steeds vaker is de router ook een IDS/IDP (Intrusion Detection/Prevention System) dat, anders dan een firewall, juist de verbindingen die wél zijn toegestaan, controleert op ongewenste activiteiten en waar nodig kan ingrijpen.
Als dhcp-server kent de router bovendien alle apparaten in het netwerk en kan van hen en de gebruikers een profiel opstellen en bij afwijkend gedrag ingrijpen. Ook kan het de apparaten scannen op kwetsbaarheden en bijvoorbeeld isoleren tot de laatste updates geïnstalleerd zijn. Kortom, de router biedt mogelijkheden te over om de beveiliging van het thuisnetwerk naar een hoger niveau te brengen.
©PXimport
Een router met antivirus
In deze test worden zeven routers met extra beveiligingsopties vergeleken, waarbij we vooral de beveiligingsopties beoordelen. Soms betreft het specifieke routers, soms zijn het gewone routers die extra beveiligingsopties bevatten. Die extra beveiliging is afkomstig van vijf verschillende leveranciers en daarvan zijn er vier bekend als maker van antivirussoftware. Het bestrijden van malware via het netwerk is dan ook een veelgenoemd voordeel van deze routers. Wanneer de router de virussen vangt, kan het immers ook écht alle apparaten virusvrij houden.
Antivirus op een router is echter wel heel iets anders dan antivirus op een pc. Want weliswaar zit de router midden in het netwerk, het apparaat ziet geen bestanden. Op de router komen alleen in zeer hoog tempo enorme hoeveelheden kleine datapakketjes langs die pas op de pc of tablet weer tot een bestand of een stream worden samengevoegd. De router kan die datapakketjes dus niet scannen, zoals antivirus op een pc dat doet. Om toch een rol te spelen bij de beveiliging tegen malware, worden andere technieken gebruikt.
De belangrijkste hiervan is antivirus op basis van ‘threat-intelligence’, oftewel live informatie over online dreigingen zoals hashes van schadelijke software, kennis van zero-days en exploits, ip-adressen van command-and-control-servers, maar ook de reputatie (betrouwbaarheid) van bepaalde ip-adressen en domeinnamen. Dit zijn vaak petabytes aan informatie waar de router dankzij cloudcomputing over kan beschikken. De router bepaalt met ‘deep packet inspection’ het karakter van een datastroom, stuurt de karakteristieken naar de cloud en krijgt terug of die data veilig is of niet.
©PXimport
Koppelverkoop
Threat-intelligence kan echter geen malware opschonen en gewone antivirus blijft dan ook nog steeds nodig. Bitdefender (dat ook door Netgear gebruikt wordt), F-Secure en D-Link, dat met McAfee samenwerkt, leveren dat dan ook mee. Wel is dat altijd een dure variant die ook de Mac, Android en iOS-apparaten ‘beveiligt’. Een belangrijk verschil met gewone antivirus is dat er bij de routers van Bitdefender, Netgear, F-Secure en D-Link (McAfee) ook een licentie nodig is voor de beveiligingsopties op de router. Bij Bitdefender is deze licentie één-op- één gekoppeld aan die voor Bitdefenders Total Security-antivirus.
F-Secure en D-Link (McAfee) leveren wel de eerste keer beveiligingssoftware mee, maar laten na respectievelijk een en twee jaar de keuze aan de gebruiker. Wel benadrukken ze dat voor maximale beveiliging hun software op alle apparaten in het netwerk geïnstalleerd moet zijn. Bij Asus, TP-Link en Ubiquiti wordt er geen antivirus meegeleverd en is er ook geen licentie nodig voor de beveiligingsopties op de router, die zijn levenslang gratis.
©PXimport
Eén en één is drie
Het lijkt dubbelop, antivirus op de router én op de pc, toch is het dat niet. Een belangrijk beveiligingsprincipe is dat van de ‘gelaagde beveiliging’ of ‘defence in depth’. Volgens deze visie neem je nooit maar één beveiligingsmaatregel, maar altijd meerdere en liefst ook nog op verschillende plekken en verschillende niveaus binnen een infrastructuur. Door de beveiligingsmaatregelen elkaar daarbij te laten overlappen en ook bewust dubbel uit te voeren, neemt de totale kwaliteit van de beveiliging toe. Antivirus op de router én antivirus op de pc is dus prima samen te gebruiken, zeker wanneer er verschillende technieken gebruikt worden om de malware op te sporen.
©PXimport
Beveiliging in bedrijfsomgeving
In bedrijfsomgevingen werkt de antivirussoftware op de apparaten in het netwerk steeds vaker samen met de router met zijn extra beveiligingsopties. Door informatie over dreigingen en gebeurtenissen in het netwerk te delen, wordt de totale beveiliging slimmer en sterker. Of dat bij de producten voor thuisgebruik ook gebeurt is onduidelijk, omdat het niet altijd verplicht is antivirus (van een bepaald merk) te gebruiken. Al lijkt het bij de meeste routers niet het geval.
©PXimport
Belangrijke uitdagingen
Tegenover de mogelijkheden van deze routers staan ook enkele uitdagingen. Een daarvan is https. Steeds meer netwerkverkeer is versleuteld en de router kan daar niet in kijken. Een optie is het openbreken van de beveiligde verbinding, het verkeer controleren en daarna vanaf de router opnieuw een versleutelde verbinding met de server op internet opzetten. Hier kleven echter vele nadelen aan, waaronder dat het voor de gebruikers van het thuisnetwerk expliciet kenbaar gemaakt moet worden dat wat zij privé achten dat niet altijd is.
Geen van de routers biedt dan ook deze optie. Maar dit wil niet zeggen dat de routers bij versleuteld verkeer helemaal buitenspel staan. Bij het opzetten van een versleutelde verbinding wordt veelal de naam van de server gecommuniceerd waarmee verbinding wordt gemaakt. Deze Server Name Indication biedt routers de kans de reputatie checken bij de threat-intelligence in de cloud.
Een tweede beperking van de beveiliging op de router zit in het thuisnetwerk. Want weliswaar ziet de router al het in- en uitgaande netwerkverkeer, van het onderlinge verkeer tussen de systemen in het thuisnetwerk ziet het nagenoeg niets. Alles wat binnen het thuisnetwerk gebeurt, passeert de router vermoedelijk niet en dat geldt zeker voor systemen die in het netwerk aan een switch gekoppeld zijn. In theorie kan een groter of kleiner deel van het netwerk dus besmet raken zonder dat de router dat merkt en kan ingrijpen.
Asus AiProtection Pro met Trend Micro (getest op RT-AX88U)
Asus werkt voor zijn beveiliging samen met antivirusmaker Trend Micro. AiProtection Pro, dat beschikbaar is op diverse Asus-routers, bestaat uit twee onderdelen: netwerkbeveiliging en ouderlijk toezicht. De netwerkbeveiliging scant de routerconfiguratie op zwakke punten, zoals de kwaliteit van het admin-wachtwoord, het ontbreken van wifi-versleuteling of de status van de UPnP-service.
Daarnaast zijn er drie onderdelen die expliciet in- of uitgeschakeld kunnen worden: het blokkeren van kwaadaardige websites, de tweerichtings-IPS ter bestrijding van hacks en botnets en het blokkeren van geïnfecteerde apparaten. Deze functies gebruiken de threat-intelligence clouddatabase van Trend Micro. Daarnaast is er het ouderlijk toezicht om per apparaat filters toe te kunnen passen op bepaalde apps en webcontent en het kunnen instellen van tijdlimieten.
Gebruikers van de pc zullen de volwaardige webtoegang tot de router waarderen, maar er is ook een Asus router-app voor beheer van de router en inzicht in het netwerk. De beveiligingsopties in de app zijn, evenals de informatie over de status van de apparaten in het netwerk, echter duidelijk minder dan wanneer er met de browser op de router wordt ingelogd. De samenwerking met de app valt al helemaal tegen bij het ouderlijk toezicht. Waar de router alleen apparaten kent, kun je in de app ook personen en profielen maken, maar deze synchroniseren dan weer niet met de router.
De Trend Micro-beveiliging is bij Asus gratis en levenslang. Er wordt geen extra antivirus voor de apparaten in het netwerk meegeleverd.
©PXimport
Asus AiProtection Pro met Trend Micro
Prijs
Gratis bij router
Website
www.asus.com/AiProtection6Score60
Pluspunten
Beveiligingsfunctionaliteit gratis
Browsertoegang router en security
Uitgebreide routerfunctionaliteit
Minpunten
Beperkte security-extra’s
Geen antimalware voor apparaten
Weinig extra inzicht
App kan beter
Grote afwezige
Een opvallende afwezige in de test is Kaspersky. Terwijl het bedrijf zowel antivirussoftware als threat-intelligence verkoopt én met Kaspersky OS zelfs een eigen besturingssysteem heeft, ontbreekt een Kaspersky-router. Volgens security-onderzoeker Jornt van der Wiel, is Kaspersky “een softwarebedrijf en zal het (zeer waarschijnlijk) daarom nooit de hardwaremarkt betreden”. Het nut van een router met extra beveiligingstaken hangt volgens Van der Wiel sterk af van het netwerk en de mogelijkheden van de router. “In een huishouden met antimalware op de pc’s en alleen wat zonnepanelen die regelmatig automatisch updaten, heeft het beperkt nut. Maar zijn er meer IoT-apparaten, past de router geavanceerde technieken toe zoals netwerksegmentering en komt het met hele goede intelligente firewallregels en IDS-functionaliteit, dan kan het zeker bijdragen aan de beveiliging van het netwerk.”
©PXimport
Bitdefender Box 2.0
Bitdefender is al aan de tweede editie van de Box toe, maar net als zijn voorganger is ook deze officieel nog niet in Nederland verkrijgbaar. Er een aanschaffen is echter geen probleem en levert ook geen beperkingen op, zelfs de Bitdefender-app is in het Nederlands. Die app is belangrijk, want contact maken met de router via de browser is onmogelijk. De installatie en het gebruik, alles gaat via de app.
De Box kan op twee manieren worden gebruikt, als echte wifi-router achter het modem of, wanneer je al een goede wifi-router hebt, als in-line-filter en accesspoint. Na de installatie scant de Box alle apparaten in het netwerk en geeft per apparaat beveiligingsopties. Vaak zal dit het installeren van de bij de router horende Bitdefender Total Security zijn. Deze kwetsbaarheidsanalyse kan ook later nog op elk moment en voor elk apparaat opnieuw gestart worden.
Elk apparaat kan aan een gezinslid worden gekoppeld en per gezinslid kan ouderlijk toezicht worden ingesteld met filtering op webinhoud of het beperken van internettoegang volgens een tijdschema. Dit werkt erg eenvoudig. Wat tegenvalt, is de echte routerfunctionaliteit. Behalve het instellen van het wifi, inclusief een optioneel gastnetwerk, portforwarding en het toevoegen van extra dns-servers, valt er weinig te configureren aan de Box die qua wifi ook al niet de allerlaatste standaard ondersteunt.
Na een jaar moet de licentie op de Box verlengd worden, dit is dan inclusief de beveiligingssoftware voor alle apparaten in het thuisnetwerk.
©PXimport
Bitdefender Box 2.0
Prijs
Eerste jaar inbegrepen, daarna € 99,99 per jaar
Website
www.bitdefender.com/box/v28Score80
Pluspunten
Beveiligingsfunctionaliteit
Volledig beheer via de app
Eén jaar Bitdefender Total Security
Kwetsbaarheidsanalyse
Goede informatie over securityincidenten
Minpunten
Alleen beheer via app
Maar één lan-poort
Na 1 jaar abonnement nodig
Weinig routerfunctionaliteit
Afvallers
Terwijl de meeste routerfabrikanten en antivirusmakers hun avontuur net beginnen, zijn Symantec en Sitecom alweer gestopt. Voor Sitecom is dit extra zuur, het bedrijf was zijn tijd ver vooruit met de Sitecom Cloud Security. Deze beschermde het thuisnetwerk tegen malware en blokkeerde onveilige websites. Sitecom gebruikte hiervoor een clouddienst die was ontwikkeld door Mark Loman, de man achter HitmanPro. Sitecom is echter helemaal uit de routermarkt gestapt en daarmee is ook de Sitecom Cloud Security voorbij. Ook gestopt en nauwelijks begonnen, is Symantec (tegenwoordig NortonLifeLock). De in 2017 geïntroduceerde Norton Core-router met netwerkbeveiliging zou na de introductie in de Verenigde Staten wereldwijd verkrijgbaar worden, maar zover kwam het nooit. Het bedrijf heeft de Core met zijn opvallende geodetische koepelvorm alweer van de markt gehaald. Het bedrijf onderzoekt nog of het samen met partners het Core-platform nog eens zal uitbrengen.
©PXimport
D-Link met McAfee (getest op DIR-2660)
D-Link biedt als eerste in Europa diverse routers met het McAfee Secure Home Platform aan. Dit is een door McAfee ontwikkelde router-add-on die schadelijke sites blokkeert, afwijkingen in het netwerkverkeer opspoort, nieuwe apparaten meldt en de kinderen beschermt via ouderlijk toezicht. De beveiliging maakt gebruik van McAfee’s eigen threat-intelligence in de cloud. De D-Link-router zelf laat weinig te wensen over en kan zowel via de web-GUI als een app worden geïnstalleerd en gebruikt.
De McAfee-beveiligingsfuncties zijn niet via de webinterface te benaderen, maar alleen via de D-Link Defend-app, wat eigenlijk de McAfee-app is maar dan in een D-Link-jasje. Zowel de firmware van de router als de D-Link Defend-app zijn Engelstalig, de D-Link router-app is wel Nederlandstalig. Elk apparaat dat verbinding maakt met het netwerk wordt door McAfee gedetecteerd, gescand en bewaakt. Dreigingen worden gemeld in de app. Aan elk apparaat kan een eigenaar worden gekoppeld met een leeftijdsprofiel om op webinhoud en gebruikstijden te sturen.
Na vijf jaar loopt de licentie van het Secure Home Platform af, de prijs van verlenging is nog onbekend. McAfee levert wel twee jaar LiveSafe-beveiliging mee voor alle apparaten. Een unieke feature van McAfee Secure Home is de mogelijkheid om met één druk op de knop een of meerdere apparaten van het netwerk af te sluiten. Helaas leidt ook deze functie onder de traagheid waarmee de router de acties in het McAfee Secure Home Platform verwerkt. Al met al mag het McAfee Secure Home Platform best wat sneller en informatiever.
©PXimport
D-Link met McAfee
Prijs
Vijf jaar inbegrepen
Website
www.dlink.com/en/mcafee-protection6Score60
Pluspunten
Beveiligingsfunctionaliteit
Web-GUI-router heeft veel functionaliteit
Uitgebreide routerfunctionaliteit
Twee jaar McAfee LiveSafe
Minpunten
Gescheiden apps router en security
Alleen security via app
Na vijf jaar abonnement nodig, prijs onbekend
Engelstalig
Traag in verwerken wijzigingen
F-Secure Sense
De smaakvol vormgegeven Sense is vooral bedoeld om te worden verbonden met een bestaande modem of bestaande router om er een intelligent en veilig accesspoint van te maken. De Sense biedt AC1750, wat zeker niet de nieuwste wifi-techniek is. Zodra de Sense is ingeschakeld en de firmware geüpdatet, scant het de aangesloten apparaten en begint de beveiliging. De bescherming berust vooral op het blokkeren van verdachte sites en het monitoren van het netwerkverkeer op afwijkingen. Het is mogelijk een geblokkeerde site op de uitzonderingslijst te plaatsen, maar de functie om zelf sites te blokkeren ontbreekt. F-Secure controleert alleen de url, het gebruikt dus geen deep packet inspection.
Opvallend is dat ook ouderlijk toezicht ontbreekt, althans centraal via de router. Het zit wel in de F-Secure Sense lichtgewicht antivirussoftware die je op elke Windows-pc of Mac kunt installeren, maar dan werkt het alleen op dat apparaat. De Sense gaat al wat langer mee, maar dat maakt wel dat het bij F-Secure inmiddels wel tijd is voor een flinke update van de hard- en software.
©PXimport
F-Secure Sense
Prijs
Eerste jaar inbegrepen, daarna € 119,- per jaar
Website
www.f-secure.com/nl_NL/web/home_nl/sense6Score60
Pluspunten
Volledig beheer via één app
Design met display
Flexibele inzetbaarheid
Eén jaar F-Secure Sense
Minpunten
Geen web-GUI-router, alleen beheer via app
Geen web-GUI-beveiligingsfuncties, alleen via app
Geen ouderlijk-toezicht
Erg traag in booten en updaten
Apps
Netgear Armor met Bitdefender (getest op R7000P)
Netgear biedt op steeds meer routers het beveiligingspakket Armor, waaronder de Nighthawk R7000P. Samen met de Ubiquiti is dit de enige router in de test die voor admin-toegang tweestapsverificatie aanbeveelt. Helaas niet via een Google of Microsoft Authenticator-app, maar via sms of ‘trusted devices’. De extra beveiliging komt in twee delen, voor de netwerkbeveiliging is er Netgear Armor dat is gebaseerd op de Bitdefender-techniek, en voor het ouderlijk toezicht is er Disney Circle. Voor beide functies moet na 30 dagen al betaald worden. Wil je dat niet, dan hou je een gewone Netgear-router over met als alternatief voor Disney Circle ouderlijk toezicht van Netgear.
De interface van de router is Nederlandstalig, maar alle overige onderdelen zoals de aparte web-GUI van Armor en alle apps niet. Armor is het sterkste en mooiste onderdeel van de router. Zowel via web-GUI als app laat het zich volledig bedienen en er is heel veel nuttige informatie. Wijzigingen worden snel verwerkt en staat er Bitdefender Total Security op een apparaat, dan kun je via de app bijvoorbeeld een virus- of kwetsbaarheidsscan starten. Als enige benoemt Armor de smart-home-apparaten als aparte categorie. De Armor-licentie omvat de beveiliging op de router en telkens een jaar Bitdefender Total Security, maar dan zonder het ouderlijk toezicht dat in de standaardversie van dat pakket wel aanwezig is. Netgear heeft blijkbaar liever dat je hiervoor Disney betaalt.
©PXimport
Netgear Armor met Bitdefender
Prijs
Armor: € 69,99 per jaar, Circle: € 49,99 per jaar
Website
www.netgear.nl/landings/armor6Score60
Pluspunten
Security-functionaliteit
Goede meldingen
Integratie router met Bitdefender
Eenvoudig remote beheer (via internet)
Minpunten
App-chaos
Engelstalig
Extra betalen ouderlijk-toezicht
TP-Link Archer AX6000 met Trend Micro
Net als Asus gebruikt TP-Link de cloudservice van Trend Micro om de toch al niet kinderachtige router van extra beveiligingsfuncties te voorzien. TP-Link noemt het HomeCare, wat in de webinterface van de router als ‘Thuiszorg’ is vertaald, maar iedereen snapt wat er wordt bedoeld.
De beveiliging biedt drie onderdelen, ouderlijk toezicht, QoS en antivirus, wel ontbreekt er een controle van de routerconfiguratie. Van de drie beveiligingsonderdelen is alleen de antivirus voorzien van het TrendMicro-logo. Het blokkeert schadelijke websites, beschermt tegen aanvallen en kwetsbaarheden en plaatst geïnfecteerde apparaten in quarantaine. Meer dan elk onderdeel apart in- of uitschakelen is niet mogelijk, en dat blijft zo als je het gebruikt in combinatie met de Tether-app van TP-Link.
Omdat er ook niet heel veel meldingen uit het systeem komen en je alleen ingelogd de waarschuwingsgeschiedenis kunt bekijken, lijkt het vooral een kwestie van vertrouwen dat de onderdelen doen wat ze zeggen te doen. De keren dat een site wordt geblokkeerd of dat op afstand een apparaat helemaal geblokkeerd wordt, tonen aan dat het goed zit, al zouden zeker handmatige acties sneller verwerkt mogen worden. Er wordt geen antivirus voor de apparaten in het netwerk meegeleverd, maar daarentegen is deze extra bescherming levenslang gratis.
©PXimport
TP-Link Archer AX6000 met Trend Micro
Prijs
Gratis bij router
Website
www.tp-link.com/en/homecare8Score80
Pluspunten
Beveiligingsfunctionaliteit gratis
Beveiligingsfunctionaliteit
Uitgebreide routerfunctionaliteit
Minpunten
Geen antimalware voor apparaten
Trage verwerking wijzigingen
Beperkte security-extra’s
Vertaalfouten web-GUI
Weinig extra inzicht
Ubiquiti USG
De UniFi Security Gateway van Ubiquiti in deze test opnemen is eigenlijk valsspelen, want weliswaar is het een router met beveiligingsopties, tot zijn recht komt hij pas wanneer je er een managementstation en liefst nog heel veel meer netwerkapparatuur van Ubiquiti bij hebt. De Unifi-netwerkapparatuur laat zich namelijk vanaf één centraal punt configureren, iets wat vooral netwerkliefhebbers aanspreekt. Een van de levenslang gratis firmware-updates bracht threat-management. Op het nog als ‘beta’ aangemerkte tabblad in de web-GUI (helaas nog niet in de fantastische app) is er een reeks opties bijgekomen voor de beveiliging van het netwerk. Toegang tot het tor-netwerk kan worden geblokkeerd, evenals tot bekende onbetrouwbare ip-adressen.
Ook onbetrouwbare sites kunnen geblokkeerd worden, waarbij er keuze is uit een aantal categorieën zoals malware, mobile malware, p2p-sites en shellcode dat veel gebruikt wordt door hackers en botnets. Ook is er een whitelist-optie en op hoog niveau kan er geschakeld worden tussen alle beveiliging uit, IDS die alleen detecteert en IPS die ook daadwerkelijk ingrijpt. Threat-management bij Ubiquiti is gratis, maar de prijs als het gaat om de impact op de prestaties van deze kleine USG is hoog.
©PXimport
Ubiquiti USG
Prijs
Gratis bij router
Website
www.ui.com/unifi-routing/usg4Score40
Pluspunten
Beveiligingsfunctionaliteit gratis
Uitgebreide routerfunctionaliteit
Web-GUI-router heeft veel functionaliteit
Eenvoudig remotebeheer (via internet)
Minpunten
Nog geen security in de app
Volledig gebruik vereist meer Ubiquiti-hardware
Threat-management drukt prestaties
Geen ouderlijk toezicht
Geen antimalware voor apparaten
Conclusie
Extra beveiliging is altijd welkom, zeker wanneer het een aanvulling is op de maatregelen die al genomen zijn. Een router met extra beveiligingsmaatregelen, zoals antivirus en het controleren van het netwerkverkeer is zo’n aanvulling. Toch overheerst bij alle apparaten het gevoel naar een eerste versie te kijken. Er zijn te veel ruwe randjes, te veel matige apps en er ontbreken te vaak opties of inzichten die je als gebruiker gewoon wilt weten over de beveiliging van je thuisnetwerk. Daarbij vragen een aantal leveranciers een te hoge prijs, zelfs al zit er jarenlang hun beste beveiligingssoftware bij. Voor dit moment is het een mooie innovatie, wij wachten liever op de volgende versies.
©PXimport
Privacy
Het gebruik van clouddiensten voor het scannen van netwerkverkeer betekent dat er informatie over het netwerkverkeer in de cloud wordt geanalyseerd. Het gaat dan vooral om het bron- en doeladres van ip-verkeer, dns-query’s, url’s die worden opgevraagd, domeinnamen waarmee wordt gecommuniceerd en mac-adressen om apparaten te herkennen. Alle merken hebben een privacybeleid waarin ze uitleggen hoe ze hiermee omgaan, dat ze zo min mogelijk gegevens uploaden, niets te lang bewaren en dat ze waar mogelijk de data anonimiseren. Surfgewoonten moeten daardoor niet terug te leiden zijn naar individuele gebruikers. Of dit voldoende is om in te stemmen met het gebruik van deze producten is een persoonlijke afweging. Wie twijfelt, controleert het beste voor aanschaf de precieze werkwijze van elke fabrikant.
