Anno 2017 bewaren en versturen we meer gevoelige data met onze smartphones dan ooit. Toch wordt vaak weinig aandacht besteed aan de beveiliging van onze mobiele makker. Veel gebruikers komen niet verder dan het instellen van een wachtwoord om het toestel te vergrendelen, maar dat is niet genoeg als je ook om je privacy geeft. Echt je smartphone beveiligen doe je met deze 8 tips.

Inlichtingendiensten krijgen steeds meer mogelijkheden om je communicatie af te tappen, terwijl advertentiebedrijven minutieus kunnen volgen wat je allemaal online doet. Ze analyseren surfgedrag, herkennen patronen en proberen je ongemerkt te manipuleren. Hoog tijd om daar wat aan te doen! Door deze stappen te doorlopen, herneem je de controle en houd je pottenkijkers buiten de deur.

Medio februari was de kogel dan eindelijk door de kerk: inlichtingendiensten in Nederland krijgen meer bevoegdheden om massaal internetverkeer, zoals gesprekken, mails en chats, af te tappen en voor langere tijd te bewaren. Critici maken zich ernstige zorgen over de gevolgen die de zogeheten aftapwet heeft voor onze privacy en wijzen erop dat surveillance op grote schaal niet effectief is om terreur te voorkomen. Hoe meer (en ongerichter) gegevens worden verzameld, des te lastiger het is data te vinden waar je daadwerkelijk wat aan hebt. Vergelijk het met het zoeken van een speld in een hooiberg.

Gevreesd wordt voor een sleepnet zoals in de VS, waar afluisterdienst NSA al jaren enorme hoeveelheden privacygevoelige informatie verzamelt, ook van buitenlanders. Die informatie wordt niet gefilterd, waardoor je ook in het vizier van de inlichtingendienst kunt komen als je niets hebt gedaan. Juist daarom is het van belang om maatregelen te nemen, niet alleen op je computer, maar ook op je smartphone. De mobiele telefoon neemt in rap tempo alle taken van de traditionele desktop over en is voor veel mensen hun primaire communicatiemiddel. Dat vraagt om extra bescherming.

©PXimport

01 Versleuteld chatten en bellen

Als privacy voor iemand van levensbelang is, dan is het wel voor Edward Snowden. De klokkenluider en voormalig NSA-medewerker kwam in 2013 groot in het nieuws vanwege de onthullingen over de afluisterpraktijken van de NSA en andere inlichtingendiensten. Op last van de FBI werd een arrestatiebevel voor Snowden uitgevaardigd en sindsdien woont hij in Rusland, waar hij politiek asiel heeft gekregen. De klokkenluider raadt iedereen aan om berichten en telefoongesprekken te versleutelen met Signal, gratis beschikbaar voor Android en iOS. De app maakt gebruik van krachtige end-to-end-encryptie, waardoor berichten die je naar anderen stuurt niet te onderscheppen zijn door kwaadwillenden. Daarnaast laat Signal je op een versleutelde manier (video)bellen via internet. In tegenstelling tot WhatsApp en Facebook Messenger is Signal opensource, wat inhoudt dat de broncode kan worden gecontroleerd door onafhankelijke experts. Bovendien houdt Signal – in tegenstelling tot veel andere chatdiensten – geen gedragsgegevens (metadata) bij. Mede daarom kun je erop vertrouwen dat de app je privacy respecteert.

02 Anoniem surfen

Het gebruik van een virtual private network (vpn) heeft de afgelopen jaren een vlucht genomen. Waar het voorheen voornamelijk door bedrijven werd gebruikt om medewerkers op afstand veilig te laten inloggen op hun werkomgeving, zien we dat ook steeds meer consumenten er gebruik van maken. Daar zijn goede redenen voor. Een vpn versleutelt en anonimiseert je internetverkeer en maakt het tegelijkertijd vrijwel onmogelijk om je locatie te achterhalen. Hierdoor kun je blokkades van websites omzeilen en ongestoord over het web surfen en downloaden zonder dat er iemand (een adverteerder of inlichtingendienst) meegluurt. Het gebruik van een vpn ligt logischerwijs hoger in regimes die het niet zo nauw nemen met vrijheid van pers en meningsuiting, dan in westerse, ‘vrije’ landen. Toch biedt een vpn ook in ons land meerwaarde, zeker als je geeft om je privacy en regelmatig gebruikmaakt van openbare wifi-netwerken. Gratis netwerken zijn vaak slecht beveiligd, waardoor je kans loopt dat je privégegevens worden onderschept. Met een vpn-app als IPVanish voorkom je dat. Een andere optie is F-Secure Freedome VPN, die ook schadelijke cookies, trackers en websites blokkeert. Beide diensten werken op abonnementsbasis en hebben goede apps voor Android en iOS. Let wel op dat sommige diensten, waaronder Netflix, het gebruik van vpn blokkeren.

©PXimport

Wees kritisch op machtigingen

04 Mailen zonder pottenkijkers

©PXimport

Gmail is een van de meest gebruikte e-mailclients en biedt tientallen gigabytes gratis opslagruimte. Dat heeft echter wel zijn prijs: je betaalt met je privacy. Al je mails worden namelijk gescand om gepersonaliseerde advertenties te tonen. Vind je dat niets, dan is ProtonMail (desktop, Android en iOS) een goed alternatief. In tegenstelling tot Gmail (en Outlook) staan de servers van de e-maildienst niet in de VS, maar in een zwaarbeveiligde Zwitserse bunker. ProtonMail gebruikt sterke encryptie om te voorkomen dat je mails worden onderschept en geanalyseerd door bedrijven en geheime diensten. Bovendien staan al je mails versleuteld op de servers, waardoor alleen jij toegang hebt. ProtonMail kan je berichten niet lezen en kan ook geen nieuw wachtwoord genereren als je dat bent vergeten. Qua interface heeft de dienst wat weg van Gmail, waarbij je berichten kunt versleutelen met end-to-end-encryptie voor als je met iemand mailt die niet van ProtonMail gebruikmaakt. Zo blijft de conversatie altijd geheim. Omdat de dienst opensource is, kan iedereen de beveiliging controleren en verbeteren.

05 Encryptie inschakelen

Tot nu toe hebben we het vooral gehad over encryptie (versleuteling) in apps en diensten. Vaak ondersteunt ook het besturingssysteem van je smartphone encryptie om zo de data op je toestel veilig te houden. Het is te vergelijken met het verzegelen van een ansichtkaart in een envelop. Doe je dat niet, dan kunnen zowel de ontvanger als de postbode de kaart lezen. Dankzij encryptie wordt persoonlijke data op je telefoon versleuteld middels een pincode, wachtwoord of vingerafdruk. Bij het starten van het toestel moet je die invoeren om toegang tot je foto’s, documenten en andere bestanden te krijgen. Door encryptie kunnen geheime diensten lastiger in jouw privégegevens snuffelen. Op iPhones is encryptie standaard ingeschakeld sinds iOS 7. Bij Android is volledige encryptie pas sinds Android 6.0 verplicht. Bij oudere toestellen ga je naar Instellingen / Beveiliging om Encryptie aan te zetten. Het versleutelproces duurt gemiddeld een uur, afhankelijk van de hoeveelheid data op je smartphone. Heeft je telefoon niet de mogelijkheid om encryptie in te schakelen, dan is het wellicht tijd om hem te vervangen door een nieuwer exemplaar.

©PXimport

Veilige Android-smartphone

06 Anoniem zoeken

Wie pottenkijkers buiten de deur wil houden, doet er goed aan om niet alleen Gmail, maar ook Googles zoekmachine te vervangen door een privacyvriendelijk alternatief. Een populaire optie is DuckDuckGo, een zoekmachine die gebruikers niet volgt en geen persoonlijke informatie bewaart. Elke zoekopdracht gaat via het Tor-netwerk, dat het internetverkeer over verschillende ‘relays’ (computers voorzien van Tor-software en encryptie) leidt en het zo onmogelijk maakt om de herkomst van een zoekopdracht te traceren. Je surft dus anoniem en elke gebruiker ziet precies dezelfde zoekresultaten. DuckDuckGo werkt snel en verrijkt zoekresultaten met informatie van veelbezochte sites als Wikipedia. Ook handig zijn de zogenoemde ‘!bang’-commando’s, waarmee je specifieke sites doorzoekt. Gebruik het commando !a shoes om bijvoorbeeld direct de Amazon-pagina met schoenen te bekijken. DuckDuckGo is een standaard zoekoptie in Safari en Firefox en is er ook als aparte app voor iOS en Android.

©PXimport

07 Wachtwoorden beveiligen

Sterke wachtwoorden zijn essentieel om je accounts en bestanden veilig te houden. Helaas komt het nog vaak voor dat mensen wachtwoorden hergebruiken of kiezen voor een wachtwoord dat simpel te raden is, met het risico dat kwaadwillenden toegang krijgen tot jouw gegevens. Een beter wachtwoordbeleid om dat te voorkomen, wordt vaak als drempel gezien. Hoe moet je immers al die wachtwoorden onthouden als ze per account uniek en complex zijn? Een wachtwoordkluis als LastPass biedt uitkomst. Met deze dienst krijg je toegang tot een kluis met sterke aes-256bit-encryptie in de cloud, waarin je al je wachtwoorden veilig bewaart. Je hoeft alleen het hoofdwachtwoord te onthouden. LastPass benadrukt dat de versleuteling van z’n opslagtechnologie krachtig genoeg is om bruteforce-aanvallen af te slaan, maar dat neemt niet weg dat het goed is om tweestapsverificatie in te stellen (zie kader ‘Zo werkt tweestapsverificatie’).

©PXimport

Zo werkt tweestapsverificatie

©PXimport

08 Sleutelen aan je smartphone

Er zijn verschillende manieren om te voorkomen dat onbevoegden meegluren en toegang hebben tot de gegevens op je smartphone. Veel diensten die voorheen alleen op desktop-pc’s beschikbaar waren ¬– denk aan vpn, encryptie en wachtwoordmanagers – zijn inmiddels ook voor Android en iOS beschikbaar. En dat is belangrijk, want we gebruiken onze telefoon allang niet meer alleen voor bellen. Wil je nog een stap verder gaan in het beschermen van je privacy, dan kun je overwegen om je smartphone open te schroeven. Zoals Edward Snowden in een

laat zien, zijn er diverse onderdelen in een smartphone die je privacy in gevaar brengen. Denk aan de (selfie)camera en microfoon. Is je toestel geïnfecteerd met malware, dan kunnen die onderdelen worden gebruikt om je in de gaten te houden. Snowden adviseert om de ingebouwde microfoon te verwijderen en te bellen met de headset die meestal wordt meegeleverd met een smartphone. Daarvoor is wel wat technische kennis vereist.

©PXimport

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.