ID.nl logo
Huis

Aan de slag met GarageBand

Ben je niet muzikaal aangelegd? Geen nood. Laat je niet afschrikken door GarageBand. Je hoeft namelijk geen muzikant te zijn om met Apple's muzieksoftware te kunnen spelen. Dus lees op zijn minst even de volgende paar paragrafen door, zodat je kunt zien wat GarageBand voor jou kan betekenen.

Met GarageBand hoef je geen licks te kunnen spelen om achtergrondmuziek voor je filmpjes te kunnen maken. Als je van het begin tot het einde blokken kunt plaatsen kun je de loops van GarageBand gebruiken om een meeslepende score te maken. Je kunt ook je eigen ringtones van je favoriete nummers maken. Je kunt ieder compatibel audiobestand bewerken - niet alleen muziekbestanden maar ook opnames die je met je iOS apparaat gemaakt hebt (een college of zakelijke bijeenkomst bijvoorbeeld). En als je wilt proberen gitaar op piano te spelen bevat GarageBand daarvoor ook inleidende lessen.

En als je muzikant bent bidet GarageBand veel meer. Het kan dienen als muzikaal schetsblok om liedjes mee te schrijven. Je kunt de ingebouwde stompbox effecten en versterkers gebruiken om om drie uur 's nachts flink gitaar te spelen zonder je buren wakker te maken. De Drummer functie helpt je nummers levensechter te laten klinken. En de software instrumenten bieden een synthesizerpalet dat ooit duizenden euro's kostte om te repliceren.

Laten we eerst eens door de interface heenlopen.

Een project kiezen

Wanneer je GarageBand voor de eerste keer opent kun je een project kiezen. Als je de gratis versie van de applicatie gedownload hebt zie je opties voor New Project, Learn to Play, en Recent aan de linkerkant van dit venster. Als je in de app vijf Amerikaanse dollar betaald hebt voor de complete set content kun je ook Lesson Store zien staan.

Selecteer New Project en je krijgt zeven verschillende soorten projecten te zien: Keyboard Collection, Amp Collection, Ringtone, Hip Hop, Electronic, Songwriter, en Empty Project. We kijken verderop naar elk van deze soorten projecten.

©PXimport

Als je Learn to Play kiest bevat het hoofdgedeelte van het venster de volgende tabbladen: Guitar Lessons, Piano Lessons, en Artist Lessons. De gitaarlessen bevatten Intro to Guitar en Chord Trainer. De pianolessen bevatten een Intro to Piano les. En de artiestenlessen zijn standaard leeg.

Met deze lessen kom je niet ver, dus selecteer Lesson Store (beschikbaar als je de extra content aanschaft) en je zult opties te zien krijgen om extra gitaar- en pianolessen te downloaden en individuele artiestenlessen. Je kunt met je aankoop alle gitaar- en pianolessen gratis downloaden. Artiestenlessen - nummers die door de originele artiesten worden onderwezen - zijn gebaseerd op een enkel nummer en kosten vijf dollar per stuk.

Kies Recent om een lijst met projecten waaraan je onlangs gewerkt hebt te zien.

In het New Project venster staat onderaan de projectkiezer Details met een omlaag wijzende driehoek. Klik erop om het tempo van het project (hoe snel of traag het gaat), de toonsoort, de maatsoort (het aantal slagen per maat en het soort noot waarop de slag valt - 4/4 bijvoorbeeld, wat betekent dat er vier slagen per maat zijn en dat de kwartnoot de slag krijgt), en pop-up menu's om de audio input en output te kiezen om met de applicatie te gebruiken. Deze instellingen zijn bijna geheel bedoeld voor mensen die GarageBand voor muzikale doeleinden willen gebruiken. Als je niet weet wat ze doen of als je GarageBand gebruikt om een ringtone of achtergrondmuziek voor je filmpje te maken, laat deze instellingen dan met rust en klik op Choose om je project te openen.

Over die zeven projecten

Ik zei dat ik het uitgebreider over de zeven projectsoorten van GarageBand zou hebben, en nu lijkt een goed moment om te beginnen. Laten we dat doen in een muzikale context.

Stel je voor dat je een lokale opnamestudio geboekt hebt om je vijfkoppige band op te nemen. Het zou weinig zinvol zijn als je daar met je bandleden aankwam en de studio was opgesteld voor een symfonieorkest of één enkele voice-over artiest. Uiteraard wil je dat de studio geconfigureerd is voor het soort audio dat je van plan bent op te nemen. En dat is het idee achter de projecten van GarageBand.

Wanneer je Keyboard Collection selecteert en op Choose klikt, creëert GarageBand een project dat 15 voorgeconfigureerde tracks bevat, elk met een ander keyboardgeluid - van een Steinway vleugel tot een klassieke elektrische piano tot een synthesizergeluid. Selecteer Amp Collection, en er verschijnen 15 nieuwe tracks, elk met een verschillende versterker en verzameling effecten. Het Ringtone project bevat één enkele track en laat de Loops Browser van GarageBand zien (die leg ik in een volgende les uit). Het Hip-Hop project bevat zeven tracks, waaronder een klassieke drummachine, vleugel, strijkersensemble, en een aantal synthesizer instrumenten. Electronic bevat negen voorgeconfigureerde tracks die voornamelijk uit synthesizers bestaan. Songwriter bevat zes tracks die ontworpen zijn voor drums, vocalen, gitaar, bas, en piano. En het Empty Project is een project zonder tracks waarin je het soort track dat je wilt aanmaken kunt selecteren (Software Instrument, Digital Audio, Guitar, of Drummer). Voor een overzicht van de interface selecteren we Empty Project.

De GarageBand interface

We moeten een bepaald tracktype selecteren, dus laten we de eerste audioselectie selecteren - die met een microfoon op een standaard - en klik op Create. De GarageBand interface verschijnt in volle glorie. Het bevat de controlebalk en een aantal paneelopties, waaronder het Library paneel en het Workspace paneel.

De controlebalk

De controlebalk van GarageBand zit vol met functies. Laten we ze even doornemen.

©PXimport

De Library, Quick Help, Smart Controls, en Editors knoppen: Deze knoppen aan het linker uiteinde van de controlebalk schakelen verschillende panelen in de interface in en uit. Standaard is de Library knop ingeschakeld, wat betekent dat het Library paneel daaronder wordt weergegeven. Klik op de knop Quick Help, en er verschijnt een klein venster. Houd je cursor over een GarageBand element en er verschijnt in dit venster een uitleg over het element. Klik op Smart Controls, en het bijbehorende paneel opent onderaan het GarageBand venster (ik zal deze functie in een volgende les uitleggen). Klik op Editors om het bewerkingsvenster van de geselecteerde track onderaan het venster te laten verschijnen. (Dit zal ik later ook uitleggen.)

Afspeelknoppen: Net als in iTunes zul je op de taakbalk van GarageBand afspeelknoppen tegenkomen. Dit zijn onder andere knoppen voor terugspoelen, vooruitspoelen, stop, en opnemen.

Display: Het display vertelt je een heleboel over je project. Je kunt grofweg tussen twee statussen switchen - Beats & Project en Time. (Je wisselt van display door op het eerste item erin te klikken, een noot-en-metronoom icoon of een klein klok icoon.) In de Beats & Project weergave zie je bars, slagen, splitsingen, en tikken staan, evenals het tempo van het project, de toonsoort en de maatsoort. Kies voor het Time display om uren, minuten, seconden en frames te zien. De weergave verandert terwijl het project wordt afgespeeld of wanneer je de afspeelkop binnen de werkruimte verplaatst.

De Cycle, Tuner, Count-in, en Metronome knoppen: Schakel de Cycle knop in en je kunt een gedeelte van je project selecteren dat herhaald moet worden. Wanneer je een ringtone aanmaakt, gebruik je deze functie om aan te geven welk gedeelte van een track in de ringtone moet worden opgenomen. GarageBand heeft een ingebouwd stemapparaat (de Tuner) dat kan werken met instrumenten die je in de geselecteerde audio input van je Mac geplugd hebt of die je via een microfoon hebt opgenomen (waaronder de ingebouwde microfoon van je Mac). Wanneer je de de Count-in knop inschakelt en op Record klikt, krijg je een maat met tikken te horen voordat de opname begint. Dit helpt met het vaststellen van het tempo voordat je begint te spelen. Als je een tik wilt horen die hetzelfde is als het tempo van je project terwijl je opneemt en het project terug afspeelt, schakel dan de Metronome knop in.

Mastervolumeregelaar: Zoals de naam al doet vermoeden kun je met deze schuifbalk het algemene volume van het project aanpassen.

Note Pad, Apple Loops, en Media Browser knoppen: Deze drie knoppen laten de bijbehorende panelen zien.

Het Library paneel

Het Library panel, dat helemaal aan de linkerkant van het GarageBand venster staat, is contextueel, wat betekent dat de inhoud verandert afhankelijk van het type track dat je selecteert. Zo geeft het paneel wanneer je een audiotrack selecteert een aantal presets weer, waaronder Drums and Percussion, Voice, Studio Instruments, en Electric Guitar and Bass. Selecteer een preset, en er verschijnen specifiekere instellingen aan de rechterkant. Selecteer bijvoorbeeld Voice, en je zult een aantal sub instellingen zien waaronder Bright Vocal, Classic Vocal, en Telephone Vocal. Voor audiotracks regelen deze instellingen de effecten van GarageBand. Dus als je de Bright Vocal instelling voor de Voice preset kies, zullen de EQ instellingen de middelste frequenties boosten en GarageBand zal een beetje galm en compressie toevoegen.

©PXimport

Selecteer een software instrument, en je zult links van het Library paneel een lijst met instrumentsoorten te zien krijgen. Selecteer één van deze soorten om de verschillende bijbehorende instrumentgeluiden weer te geven. Zo kies je verschillende instrumentgeluiden.

Als je een gitaartrack selecteert, laat het Library paneel verschillende gitaar- en bastonen zien. Kies er één - Clean Guitar, bijvoorbeeld - en er verschijnt rechts een subgroep met verzamelingen effecten. Net als met audiotracks hebben deze instellingen te maken met de versterker en stompbox effecten van GarageBand.

Als je een Drummer track aangemaakt hebt, zal Drum Kit gemarkeerd worden in het Library paneel. Je krijgt dan rechts een lijst met alle geïnstalleerde drumkits te zien.

Het Tracks paneel

GarageBand is een multitrack Digital Audio Workstation (DAW) applicatie. Dit betekent dat je een track kunt opnemen, een nieuwe track kunt aanmaken, iets op deze track kunt opnemen om de eerste track die je hebt aangemaakt te begeleiden, en lagen tracks bovenop elkaar kunt stapelen. Het Tracks paneel biedt een lijst met al je tracks. Binnen elke trackheader staan op zijn minst een Mute en Solo knop. Klik op Mute en je zult de track niet horen. Klik op Solo, en je hoort alleen deze track. (Je kunt meerdere tracks tegelijk dempen en individueel afspelen.)

Als je alleen maar een instrument icon ziet, de naam van de track, en de Mute en Solo knoppen, versleep dan het rechteruiteinde van het Tracks paneel naar rechts. Hierdoor wordt het paneel uitgebreid zodat je de Volume en Pan regelaars voor elke track kunt zien. Sleep de volumeregelaar naar rechts om het volume van de track te verhogen, of naar links om het te verlagen. Schuif de Pan knop naar links en het geluid van de track verplaatst naar de linkerkant van het stereoveld. Sleep de knop naar rechts, en het geluid verschuif in de richting van de rechter speaker.

Als je Mix > Show Automation kiest, zullen de trackheaders verschuiven om daaronder een pop-up menu weer te geven. Met dit menu kun je het volume en de pan automatie intekenen (zodat het volume op door jou geselecteerde punten toeneemt of afneemt) en kun je de Smart Controls van een instrument automatiseren (hier ga ik een andere keer op in).

©PXimport

Het Workspace paneel

Het Workspace panel laat de inhoud van je tracks zien. Tracks voor software instrumenten zijn groen en bevatten punten en strepen die de noten representeren die door de virtuele instrumenten van GarageBand worden afgespeeld (dit heet MIDI data). Audio en Guitar tracks zijn geel en geven audio golfvormen weer. Dubbelklik binnen één van deze tracks om het bewerkingspaneel te openen.

Binnen het Workspace panel kun je clips binnen tracks selecteren en ze splitsen, bijsnijden, verwijderen of herhalen.

Let op de meetlat bovenaan dit paneel. Als je de Beats & Project weergave gekozen hebt, laat de meetlat de nummers van de maten zien en slagdivisies binnen elke maat. Als je de Time weergave gekozen hebt, krijg je tijddivisies te zien. Je kunt de meetlat vergroten of verkleinen door de Horizontal Zoom slider aan de rechterkant van de meetlat te gebruiken.

En meer

Ik heb je iets verteld over de andere panelen die kunnen worden weergegeven - Smart Controls, Editors, Note Pad, Loops, en Media Browser - maar ik heb je geduld genoeg op de proef gesteld voor vandaag. In volgende lessen zullen we naar deze en andere functies kijken.

Dit is een vrij vertaald artikel van onze Amerikaanse zustersite Macworld.com. Beschreven termen, handelingen en instellingen kunnen regiogebonden zijn.

▼ Volgende artikel
Europese alternatieven voor Amerikaanse online diensten
© shadowmoon30 - stock.adobe.com
Huis

Europese alternatieven voor Amerikaanse online diensten

Wanneer je alle internetdiensten opsomt die je zelf gebruikt, van e-mail tot zoekmachines, is de kans groot dat het vrijwel allemaal Amerikaanse platformen zijn. Voor wie zich daar niet helemaal comfortabel bij voelt, zijn er ook (gratis) Europese alternatieven.

In dit artikel

We kijken naar Europese alternatieven voor Amerikaanse diensten: • Zoekmachines • E-mail en agenda • Kantoor • Cloudopslag • Vertaling • Videosharing • Sociale Media • AI-Chat • VPN Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Steeds meer internetgebruikers in Europa stellen zich vragen bij de intensieve dataverzameling en dominante marktpositie van Amerikaanse techbedrijven, zeker in de huidige geopolitieke context. Daardoor groeit de interesse voor Europese alternatieven, die minder afhankelijk zijn van de Amerikaanse bedrijfswereld en overheid, beter aansluiten bij de strengere Europese privacywetgeving, en transparanter zijn over het gebruik van persoonsgegevens.

In dit artikel laten we je kort kennismaken met enkele Europese diensten die een privacyvriendelijker en vaak volwaardig alternatief bieden voor bekende Amerikaanse webdiensten en platformen. Dit gaat breed: van zoekmachines, e-mail en kantoortoepassingen tot cloudopslag, VPN, vertalingen, videosharing, AI-chat en sociale media. Wil je echt de-Amerikaniseren? Gebruik voor deze diensten dan geen Google-, Apple- of Facebook-account.

Zoekmachine

Het zal je niet verbazen dat een browser als Chrome standaard Google gebruikt als zoekmachine, maar je kunt zonder problemen een andere instellen. Open de instellingen van Chrome, ga naar Zoekmachine en klik op Wijzigen. Selecteer het gewenste alternatief. Europese, privacybewuste zoekmachines zijn onder meer het Duitse Ecosia (investeert advertentie-inkomsten in boomaanplant), het Franse Qwant en het Zwitserse SwissCows (dat overigens niet langer gratis is).

Je kunt ook handmatig een extra zoekmachine toevoegen. Neem bijvoorbeeld SwissCows in Chrome. Open opnieuw Zoekmachine en kies Zoekmachine en Site Search beheren. Klik op Toevoegen bij Site Search. Vul SwissCows in als naam, (bijvoorbeeld) sc als snelkoppeling en www.swisscows.com/web?query=%s als url. Bevestig met Toevoegen. Je kunt deze nu instellen als standaard of activeren via sc gevolgd door een druk op Tab in de adresbalk, waarna je de zoekterm ingeeft. Weet wel dat deze drie alternatieve zoekmachines deels gebruikmaken van de zoekindex van het (Amerikaanse) Bing.

Je kunt ook Europese, privacygerichte browsers gebruiken, zoals Ecosia en Ecosia (browser), de Zweedse Mullvad Browser en het Noorse Vivaldi. Hier kun je ook telkens je voorkeurzoekmachine instellen. Houd er wel rekening mee dat deze drie browsers de (Amerikaanse) Chromium- of Firefox-engine gebruiken voor het weergeven van webpagina's.

Chrome heeft van huis uit acht zoekmachines geconfigureerd.

E-mail en agenda

Gmail en Outlook zijn twee zeer populaire webmaildiensten, vooral dankzij hun sterke integratie met respectievelijk het Google- en Microsoft-ecosysteem. Op het vlak van privacy zijn er wel enkele bedenkingen. Bij Gmail wordt de inhoud van je mails gescand voor gepersonaliseerde advertenties, en ook Microsoft toont advertenties. Beide versleutelen weliswaar je berichten, zowel tijdens de overdracht als in rust (op de mailservers), maar de diensten zelf bewaren de encryptiesleutels.

Diensten als het Duitse Tuta en het Zwitserse Proton Mail pakken dit beter aan. Ze zijn grotendeels opensource, ze gebruiken stevige end-to-end-versleuteling en bij Tuta geldt zelfs het zero knowledge-principe: de dienst heeft geen toegang tot je gegevens, wachtwoorden of metadata. Bij Proton Mail blijft beperkte metadata zoals de onderwerpsregel zichtbaar. Beide zijn beschikbaar via web en mobiele apps en bieden in de gratis versie 1 GB opslagruimte; bij Tuta zit daar ook een agenda bij.

We helpen je even op weg met de laatste. Klik op Gratis e-mailaccount aanmaken en daarna op Selecteren bij Free. Kies je e-mailadres (@tutamail.com) en stel een wachtwoord in. Je krijgt een herstelcode waarmee je weer toegang krijgt als je je wachtwoord (of tweede factor) kwijt zou raken. Na goedkeuring kun je meteen mails ontvangen en verzenden. In de webinterface vind je rechtsboven de knoppen Contacten en Agenda.

Zo ziet de webinterface van (een gloednieuw account bij) Tuta eruit.

Kantoor

Als je denkt aan een cloudgebaseerde kantoorsuite, komen Google Documenten (en Workspace) en Microsoft 365 waarschijnlijk als eerste in je op. Toch zitten er vooral bij Google enkele privacyproblemen. Het verdienmodel draait rond advertenties, er is geen sluitende garantie dat je data binnen de EU blijven en in de gratis versie bewaart Google zelf de encryptiesleutels. Microsoft scoort iets beter, maar wie zeker wil zijn dat data de EU niet verlaten, kijkt beter naar het Letse OnlyOffice.

We stellen hier kort de gratis cloudservice voor, bereikbaar vanuit je browser en via mobiele apps. Registreer je via de website van OnlyOffice en bevestig je aanmelding via de ontvangen mail. Je krijgt dan een persoonlijke url (https://<accountnaam>.onlyoffice.com) die als centrale documentenhub fungeert, met 2 GB opslagruimte. Je kunt er 'kamers' aanmaken. Dit zijn virtuele ruimtes of projectmappen waarin je documenten creëert, bewerkt en eventueel deelt met rolgebaseerde toegangsrechten.

De suite bevat een tekstverwerker, spreadsheet, presentatietool en pdf-editor. Omdat de dienst standaard werkt met Microsofts OOXML-bestandsformaten, hoef je bij het importeren of exporteren nauwelijks compatibiliteitsproblemen te verwachten.

De online kantoorsuite van OnlyOffice: Nederlandstalig en mooi overzichtelijk.

Cloudopslag

Bij cloudopslag springen Google Drive (15 GB gratis) en Microsoft OneDrive (5 GB gratis) er qua gebruikersaantallen uit, met Dropbox (2 GB gratis) als derde op het podium. Je data worden telkens op Amerikaanse servers opgeslagen en je hebt geen controle over de encryptiesleutels. Je kunt dit eventueel oplossen met end-to-end-encryptie via een gratis tool als Cryptomator.

Er bestaan gelukkig ook gratis Europese alternatieven die vergelijkbare opslagruimte bieden, je data gegarandeerd binnen de EU bewaren en je zelf de encryptiesleutels laten beheren. Een daarvan is het Zwitserse EdelCloud Basic (2 GB), van de makers van SwissCows. Bekendere opties zijn Proton Drive (5 GB) en pCloud (10 GB), beide eveneens uit Zwitserland.

We kijken naar pCloud. Je meldt je gratis aan via de website. Stel een wachtwoord in en kies bij Gegevensregio voor Europese Unie. Bevestig via de link in de ontvangen e-mail en klik op de website op Ga naar mijn account. Je kunt dan meteen aan de slag. Linksonder zie je dat standaard al 3 GB is ontgrendeld. Door acties uit te voeren zoals een bestand uploaden, pCloud Drive en de mobiele app installeren en enkele vrienden uitnodigen, kun je dit uitbreiden tot 10 GB.

De gratis versie van pCloud: 6 GB ontgrendeld, nog vier te gaan.

Vertaling

Het begint wat eentonig te worden, maar ook voor geautomatiseerde vertalingen kom je al snel uit bij diensten van Google Translate of Microsoft Translator. Toch bestaat er een sterk en populair alternatief: het Duitse DeepL. De gratis versie kent wel enkele beperkingen: je kunt maximaal drie documenten per maand van maximaal 5 MB vertalen (niet bewerkbaar), en je teksten kunnen door DeepL worden gebruikt voor trainingsdoeleinden.

Minder bekend, maar volledig gratis, zijn Lingva Translate (meer dan honderd talen) uit Duitsland en het Spaanse Apertium (meer dan veertig talen, ook als app). Beide zijn opensource. Bij Apertium kun je documenten en webpagina's uploaden, maar de beschikbare doeltalen hangen af van je brontaal. Vanuit Nederlands bijvoorbeeld kun je helaas alleen naar Afrikaans vertalen. Lingva biedt een bredere keuze aan taalparen, al moet je de brontekst hier wel zelf invoeren of plakken. Je kunt de tekst ook laten voorlezen, al is de kwaliteit voor Nederlands voorlopig ondermaats. De vertalingen zijn bij beide diensten niet bewerkbaar op de site.

Lingva: honderd talen, maar alleen voor zelf ingevoerde tekst.

Videosharing

Videosites als Vimeo en vooral Googles YouTube hoeven we niet meer toe te lichten, maar kun je ook enkele Europese alternatieven noemen? Die bestaan wel degelijk, met als bekendste Dailymotion en PeerTube, beide van Franse oorsprong.

Dailymotion heeft dan misschien niet het uitgebreide aanbod van YouTube, maar bereikt wereldwijd toch zo'n 300 miljoen maandelijkse gebruikers. Je kunt er zonder account video's opzoeken via trefwoorden en daarna filteren op onder meer Playlists, Users en Hashtags. Met een account kun je ook video's uploaden en delen via je browser of mobiele apps. Het platform geeft aanbevelingen op basis van je kijkgedrag en is geïntegreerd met sociale media als Facebook en X.

Bij PeerTube draait eveneens alles rond video streaming en delen, maar dan binnen het zogeheten Fediverse (meer daarover verderop in dit artikel). Zoeken naar specifieke video's of kanalen kun je via deze link. Bij een geschikte video klik je op een knop die je naar de bijbehorende server brengt, waar je je eventueel kunt aanmelden om bijvoorbeeld op video's te reageren of zelf te publiceren op je kanaal.

Op zoek naar geschikte video's op het PeerTube-platform.

Sociale media

Met sociale mediaplatformen bevinden we ons bijna volledig op Amerikaans grondgebied. Denk aan Facebook, Instagram, X, LinkedIn, Snapchat, Pinterest, Reddit, Threads en WhatsApp. Er bestaan wel – ook Europese – alternatieven, maar overstappen is vaak lastig. Je wilt immers voldoende aanbod, voldoende medegebruikers en het liefst ook een gebruiksvriendelijke omgeving.

Zo is er het Zwitserse Threema (circa 6 euro), een dienst die zich opwerpt als veilig en privacy-bewust alternatief voor WhatsApp, maar helaas is het niet mogelijk berichten tussen beide netwerken uit te wisselen – ook al ijvert de EU met initiatieven als de Digital Markets Act voor meer interoperabiliteit tussen (onder meer) berichtenapps.

Een andere relatief bekende, maar geheel gratis dienst is Mastodon, van Duitse oorsprong. Dit is een microbloggingdienst met tekstposts, reacties, boosts en volgers, die zich profileert als alternatief voor X. Mastodon maakt deel uit van het zogenaamde Fediverse, een samentrekking van 'FEDerated unIVERSE'. Dit is een gedecentraliseerd netwerk van onafhankelijk beheerde servers (zogeheten instances), die via gemeenschappelijke protocollen als ActivityPub wel met elkaar kunnen communiceren.

Andere Fediverse-diensten van Europese origine zijn het al vermelde PeerTube (videoplatform), het IJslandse Pleroma (microblogging), het Franse Funkwhale (audiosharing) en Lemmy (forum- en discussienetwerk, vergelijkbaar met Reddit).

Zojuist aangemeld bij Mastodon: daarmee zijn we klaar voor onze eerste 'toot', met hashtag natuurlijk.

AI-chat

Sinds de lancering van ChatGPT door het Amerikaanse OpenAI eind 2022 is AI, en in het bijzonder AI-chatbots, niet meer weg te denken uit bedrijven en uit ons dagelijks leven. China volgt als stevige tweede speler – denk aan het veelbesproken DeepSeek – maar ook Europa is bezig aan een fikse inhaalbeweging. Een opvallend initiatief komt van OpenEuroLLM, een alliantie van meer dan 20 Europese bedrijven, universiteiten en supercomputingcentra die een opensource-taalmodel (LLM, Large Language Model) ontwikkelen als alternatief voor Amerikaanse en Chinese AI-assistenten. OpenGPT-X dan weer is een Duits project dat grootschalige AI-taalmodellen bouwt, waaronder het opensource-model Teuken-7B, getraind in alle 24 officiële EU-talen.

Wil je zelf met een Europese AI-chatbot experimenteren, kijk dan eens op de site van het Franse bedrijf Mistral dat eigen taalmodellen ontwikkelde. Wil je ook beelden en code genereren, dan moet je je wel registreren. De bot reageert opvallend snel, maar wie meer functies wil – zoals een onbeperkt aantal prompts per dag en een krachtiger LLM – moet upgraden naar Pro (zo'n 18 euro per maand).

De beeldgenerator van Le Chat: een fraaie afbeelding in een paar seconden.

VPN

Een Virtual Private Network, kortweg VPN, is ideaal voor wie meer online privacy wil (je ip-adres blijft verborgen), veiliger wil surfen op openbare wifi (je data zijn volledig versleuteld) of geoblokkades wil omzeilen (je kiest een VPN-server in een niet-geblokkeerd land).

Veel populaire opties, zoals Hotspot Shield, zijn Amerikaans. Wie liever Europees gaat, vindt sterke alternatieven als het Zweedse Mullvad en het Zwitserse Proton VPN. Beide houden geen logboeken bij, ze bieden een wereldwijde keuze aan VPN-servers en gebruiken opensource-clientapps. Je vindt er ook functies als een killswitch (je verbinding wordt meteen verbroken als de VPN-server wegvalt) en split-tunneling (je kiest zelf welke apps via de VPN lopen). Proton VPN ondersteunt wel beter streamingdiensten als Netflix en Prime Video. Beide kosten zo'n 5 euro per maand.

Proton VPN biedt tevens een beperkte gratis versie, handig om mee te starten. Surf naar de site van Proton VPN, vul je e-mailadres in, klik op Begin met Proton VPN en stel een sterk wachtwoord in (twee keer). Je kunt meteen de client-app downloaden, bijvoorbeeld voor Windows. Installeer die (extra apps hoef je niet mee te nemen) en meld je aan met je Proton-account. Kies een VPN-server in een beschikbaar land (vijf in de gratis versie), klik op Verbinden en test de VPN-verbinding gerust via bijvoorbeeld www.whatismyip.com. Of nog beter (in het kader van dit artikel) www.watismijnip.nl/.

Controleer de VPN-verbinding door te kijken naar wat je ip-adres is.

Nog meer privacy?

Met een screenfilter kan niemand meekijken bij wat jij op je laptop doet
▼ Volgende artikel
Help, de deur van mijn wasmachine gaat niet open! Wat nu?
© StockPhotoPro - stock.adobe.com
Huis

Help, de deur van mijn wasmachine gaat niet open! Wat nu?

Blijft de deur van je wasmachine dicht, ook al is het programma afgelopen, en krijg je hem niet open? Dat probleem komt vaak voor en heeft meestal een eenvoudige oorzaak. In dit artikel noemen we vijf redenen waarom de deur niet opengaat en wat je zelf kunt doen om dat snel en veilig op te lossen.

In dit artikel ontdek je:
  • Waarom de deur van je wasmachine soms geblokkeerd blijft
  • Welke eenvoudige stappen je zelf kunt nemen om de deur te openen
  • Hoe je de noodontgrendeling gebruikt als niets anders werkt
  • Wanneer er sprake is van een defect slot en je een monteur nodig hebt
  • Praktische tips om dit probleem in de toekomst te voorkomen

Ook interessant: Slimmer wassen: deze functies maken je wasmachine nét even handiger

Het komt vaker voor dan je denkt: de wasmachine is klaar, maar de deur weigert open te gaan. Lastig, zeker als je schone was nog nat in de trommel ligt. Gelukkig is er meestal geen reden tot paniek. Vaak ligt het aan een simpele oorzaak die je zelf kunt oplossen.

1 - Water in de trommel

De meest voorkomende boosdoener is achtergebleven water. Zolang er water in de machine zit, blijft de deur bewust op slot om lekkage te voorkomen. Zie je nog water in de trommel? Start dan opnieuw het afvoerprogramma. Werkt dat niet, maak dan het filter onderin schoon en laat via het slangetje of de opening het restwater weglopen. Vaak schiet de deur daarna vanzelf los.

2 - Het kinderslot is ingeschakeld

Sommige modellen hebben een kinderslot of extra beveiliging. Staat dit ingeschakeld, dan blijft de deur dicht, ook al is het programma afgerond. Controleer in de handleiding hoe je het slot uitschakelt. Meestal gaat het om een combinatie van knoppen op het display. Pas als dit is gedeactiveerd, kun je de deur openen.

©Engin Akyurt

Zie je nog water in de trommel? Start dan opnieuw het afvoerprogramma.

3 - Elektronische vertraging of reset

Bij veel moderne machines zit er enkele minuten vertraging tussen het einde van het programma en het ontgrendelen van de deur. Even wachten kan dus al genoeg zijn. Blijft de deur toch op slot, haal de stekker er een paar minuten uit en sluit hem opnieuw aan. Zo wordt de elektronica gereset en komt de deur vaak alsnog vrij.

4 - Handmatige noodontgrendeling

Lukt het nog steeds niet, dan is er vaak een handmatige oplossing. De meeste wasmachines hebben een noodontgrendeling, meestal te vinden achter het klepje bij het filter of onderaan de machine. Door hier voorzichtig aan te trekken, kun je de deur veilig openen zonder schade. Raadpleeg de handleiding voor de exacte plek en werkwijze.

5 - Defecte vergrendeling

Als geen van deze stappen helpt, kan de vergrendeling zelf kapot zijn. Dit onderdeel slijt met de tijd en kan uiteindelijk defect raken. Soms helpt het tijdelijk om de machine spanningsvrij te maken, maar blijft de deur gesloten, dan is vervanging van het slot nodig. Dit is werk voor een monteur.

Problemen voorkomen

Met goed onderhoud voorkom je veel ellende. Maak filter en afvoer regelmatig schoon zodat de machine altijd goed leegloopt. Zet de wasmachine pas uit als het programma volledig is afgerond en controleer of er geen kledingstukken klem zitten tussen deur en rubber. Draai af en toe een lege was op hoge temperatuur met een reinigingsmiddel of wat azijn, zodat zeepresten en vuil zich niet ophopen en het deurslot soepel blijft werken.

Wanneer moet je hulp inschakelen?

Blijft de deur hardnekkig dicht of merk je andere signalen, zoals vreemde geluiden of een brandlucht, stop dan direct met zelf proberen. Forceren kan schade veroorzaken. In dat geval is het verstandig een monteur te bellen.

Een geblokkeerde deur hoeft in elk lang niet altijd een groot probleem te zijn. Vaak is een eenvoudige reset, het verwijderen van restwater of het uitschakelen van het kinderslot al genoeg. Lukt het niet, dan kan de noodontgrendeling of een monteur uitkomst bieden. Met regelmatig onderhoud en een beetje oplettendheid verklein je de kans dat je opnieuw voor een gesloten deur staat.