ID.nl logo
Efficiënt en kostenbesparend: zo bouw je je eigen energiezuinige server
Huis

Efficiënt en kostenbesparend: zo bouw je je eigen energiezuinige server

Nieuwere generaties processors zijn sneller en zuiniger dan hun voorgangers. Je kunt er een eenvoudige pc mee bouwen, maar ook een prima thuisserver. Het verbruik ligt gemiddeld rond 10 watt, met wat optimalisaties is dat zelfs nog verder naar beneden te brengen. In deze basiscursus geven we tips voor het samenstellen van je server én voor het terugbrengen van het verbruik. Dat kan zelfs zonder de server uit de meterkast te halen.

Na het lezen van dit artikel weet je hoe je zelf een server kunt bouwen en hoe je het energieverbruik daarvan zo laag mogelijk houdt. Dat laatste doe je door:

  • Het BIOS te optimaliseren
  • De processor te ontlasten
  • Het besturingssysteem te optimaliseren
  • De slaapstand in te stellen

Lees ook: Grip op je energieverbruik: houd bij wat al jouw apparaten verbruiken

Er zijn tegenwoordig heel veel mini-pc’s te koop met extra zuinige processors van recente generaties als Jasper Lake en Alder Lake. Deze zijn in de regel krachtig genoeg voor een eenvoudige pc met Windows. Maar ze zijn ook heel interessant als thuisserver. Het verbruik in rust van deze systemen ligt veelal rond 10 watt of minder.

Met wat optimalisaties kun je vaak tot een nóg lager verbruik komen. Daar geven we in dit artikel tips voor. We richten ons vooral op servers met x86-processor van Intel of AMD met verwisselbaar geheugen. Voor opslag hebben de meeste systemen één of twee SATA-poorten of een NVME-aansluiting.

Afhankelijk van je doel kan een op de zuinige ARM-architectuur gebaseerde Raspberry Pi ook een goede optie zijn. Al zijn de verschillen niet heel groot meer. De Pi 4 verbruikt in rust ongeveer 2,7 watt, maar in de praktijk is 3,8 watt realistischer. Vol belast verbruikt deze Pi ongeveer 6,4 watt. De Pi 5 is wat krachtiger en efficiënter. Maar met een zuinige Intel-processor kun je deze waarden zeker benaderen. En je hebt ook nog extra kracht achter de hand voor de momenten dat je dat nodig hebt.

Wat kost een server Een server staat normaliter 24 uur per dag aan. Dat zijn 8736 uren per jaar. Je kunt tegenwoordig makkelijk een server bouwen die in rust maar 10 watt of minder verbruikt. Dit resulteert in een energieverbruik van 87 kWh per jaar. Bij een stroomprijs van € 0,40 per kWh is dat ongeveer 35 euro.

Met optimalisaties zou je dat verbruik zelfs kunnen halveren. Gebruik je oudere hardware, dan ziet het plaatje er heel anders uit. Een verbruik van 100 watt is geen uitzondering. Dat kost je ruim 350 euro op jaarbasis. Een zuiniger systeem heb je dan heel snel terugverdiend!

©Kasidis Arunruangsirilert

1 Zuinige mini-pc’s

Een mini-pc is vaak een goede en zuinige optie voor een server. De NUC (vroeger van Intel, nu van ASUS) is een bekend voorbeeld, maar er zijn ook steeds meer varianten van andere fabrikanten. Ze gebruiken een zuinige processorvariant die je ook vaak in laptops ziet. In de regel is bij gebruik als server vooral het rustverbruik (ook wel idle-verbruik genoemd) van belang, niet de pieken die je af en toe ziet. Een goede indicatie is een lage TDP (Thermal Design Power) voor de processor. Bij de Intel N100 is dat bijvoorbeeld 6 watt en voor de N5105 ligt dat op 10 watt.

Er zijn veel goedkope en zuinige mini-pc’s met deze processors. Je hoeft er alleen nog één of twee geheugenbankjes en een ssd voor opslag aan toe te voegen. Merk op dat je vaak meer geheugen kunt gebruiken dan Intel aangeeft. In de Odroid H3 met de N5105-processor kan bijvoorbeeld tot 64 GB, terwijl Intel 16 GB als maximum noemt.

Nog een voordeel van de lage TDP is dat er weinig eisen aan de koeling worden gesteld. De meeste mini-pc’s hebben alleen hun metalen behuizing als koeling of een eigen passief koellichaam en zijn dus volledig stil. Ga je ze wat zwaarder belasten, dan kun je daar altijd nog een externe ventilator bovenop zetten.

2 Barebone

Wil je een zuinige compacte server, maar wel zelf de processor kiezen? Een systeem als de ASRock DeskMini 310 voor de achtste en negende generatie Intel-processors of de DeskMini H470 voor de tiende en elfde generatie kan een aantrekkelijke optie zijn. Deze systemen staan bekend als zuinig, terwijl ze ook extra desktopkracht bieden op momenten dat dit gewenst is. Bij zowel de H310 als de H470 kun je het rustverbruik onder de 10 watt krijgen en met optimalisaties valt nog ongeveer veertig procent te winnen. Al hangt het ook van de werklast en gekozen componenten af.

3 Zelfbouw

Bij zelfbouw moet je uiteraard goed op het stroomverbruik van alle individuele onderdelen letten. In moederborden zie je veel verschillen. Een klein systeem is vaak zuiniger. Probeer gamemoederborden in ieder geval te vermijden.

Bij het kiezen van een processor wordt vaak schromelijk overschat hoeveel verwerkingskracht nodig is. Twijfel je tussen Intel en AMD? Doorgaans ligt het rustverbruik bij Intel-processors lager. Processors van AMD zijn daarentegen wel vaak efficiënter als er veel werk verzet wordt. Het lagere rustverbruik zal meestal doorslaggevend zijn bij de keuze van een server. Geef je een server veel te doen, dan kan AMD weer interessant worden.

Wat opslag betreft is een NVME-ssd vaak het zuinigst. Als je niet veel opslag nodig hebt, probeer dan 3,5inch-schijven te vermijden. Zo’n harde schijf kan zomaar 8 watt aan je verbruik toevoegen. Ook snellere multigigabit-netwerkpoorten kun je vaak beter vermijden als het systeem zeer zuinig moet zijn.

Let ook op de keuze van de voeding en kies een efficiënt exemplaar. Bouw je een kleine server, dan is een PicoPSU om die reden aantrekkelijk. Heb je een mini-pc gekocht? Dan kun je eventueel overwegen de stroomadapter te vervangen door een efficiënter model.

©Ruslan Ropat

Pas op bij tweedehands servers Op de tweedehandsmarkt vind je veel oudere servers. Die zijn weliswaar krachtig en flexibel uit te breiden, maar ze maken ook een hoop herrie én verbruiken vaak veel stroom. De meerprijs van een duurdere maar zuinigere server heb je dan snel terugverdient, terwijl de prestaties soms nauwelijks lager zijn.

Door verbeterde productieprocessen zijn nieuwere processores veel efficiënter. Een niet al te oude tweedehands thinclient kan wel een goede optie zijn. Je vindt ze ook wel onder de naam SFF (Small Form Factor). Bij de aanschaf van tweedehands apparatuur is het raadzaam vooraf te onderzoeken wat je kunt verwachten qua prestaties en verbruik. Voor de prestaties geeft PassMark een aardige indicatie. Voor verbruikscijfers kun je zoeken naar ervaringen van gebruikers.

4 Optimalisaties

Er zijn vaak wat aanpassingen nodig aan de BIOS-instellingen om een server zuiniger in te stellen. De standaardinstellingen zijn vaak geoptimaliseerd voor prestaties, niet voor een lager stroomverbruik. Daar geven we in paragraaf 9 tips voor.

We zien de laatste jaren een groot aanbod van mini-pc’s uit China. Merk op dat zulke systemen door een mager BIOS niet altijd goed zijn te optimaliseren. Een systeem van Topton met N5105-processor met de software Proxmox VE en pfSense erop verbruikt 13 watt en dat blijkt maar lastig omlaag te brengen. Al hebben de vier 2,5Gbit/s-netwerkpoorten en het gebruik als router ook invloed op het verbruik. Een Odroid H3 met diezelfde processor is ook soms wat nukkig, maar wel zuiniger en beter te optimaliseren. Het is in ieder geval raadzaam om bij aanschaf ook op de mogelijkheden van het BIOS te letten.

5 Processor ontlasten

Sommige taken vragen extra veel van de processor. Soms kun je die op een of andere manier temmen. Het transcoderen van video kun je bijvoorbeeld vrijwel volledig vermijden door een goede mediaspeler bij de pc te gebruiken, zoals een Nvidia Shield. Wil je het toch door de server laten doen? Dat hoeft niet altijd softwarematig (en daarmee via de processor). Plex en Jellyfin kunnen prima de geïntegreerde gpu van de processor benutten voor hardwarematig transcoderen. Die geïntegreerde gpu (igpu) is in de laatste generaties processors behoorlijk krachtig en de meeste kunnen met recente formaten als HEVC/H.265 goed overweg.

Lees ook: Stappenplan: zelf een mediaserver maken op je pc of NAS met Jellyfin

Er zijn ook andere manieren om de processorbelasting te beperken, waar je qua verbruik zeker mee kunt winnen. Een goed voorbeeld is de geavanceerde videobewakingssoftware Frigate. Een tpu zoals de Google Coral is voor het rekenwerk enorm veel efficiënter dan de processor. De Google Coral gebruikt ongeveer 1 tot 2 watt. Laat je de processor het werk doen, dan is ongeveer 10 watt extra nodig. Dit hebben we gemeten met de al heel zuinige Intel Celeron N5105-processor in ons testsysteem. Op jaarbasis bespaar je dan ongeveer 30 euro. De tpu biedt natuurlijk meer voordelen, in het bijzonder een veel snellere detectie van personen of dieren.

6 Verbruik handmatig meten

Bij het optimaliseren van de instellingen is het natuurlijk noodzakelijk dat je weet wat het systeem verbruikt en wat je wint met de aanpassingen. Daarom raden we een goede verbruiksmeter aan die de RMS-waarde van de stroom meet (een true-RMS-meter). Een voordelige optie is de Brennenstuhl PM 231 E. Op het kleine en wat lastig af te lezen display zie je het verbruik in watt. Ook kun je het totale energieverbruik en de energiekosten over langere periode bijhouden. Drie batterijen zorgen voor gegevensopslag bij stroomuitval.

7 Meten op afstand

In plaats van een handmatige meter die je ter plaatse voor de voeding van de server zet, kun je ook een meetstekker gebruiken. Bij dit artikel hebben we een exemplaar van HomeWizard voor wifi gebruikt, de Energy Socket. Het voordeel van deze optie is dat je het verbruik op afstand kunt monitoren via de app van de fabrikant.

Bovendien kun je Home Assistant gebruiken, waardoor je het verbruik in je energiedashboard op kunt nemen. Zo’n meetstekker is trouwens ook handig om een harde reset te geven, voor als de server is vastgelopen. Stel je server dan wel zo in, dat deze na een stroomonderbreking weer aangaat.

De meetstekker van HomeWizard zou individueel zijn geijkt voor heel precieze metingen, al hebben we dit niet gecontroleerd. Let er op dat zulke meters een klein eigen verbruik hebben. Bij de Energy Socket is dat overigens minder dan 1 watt.

8 Beheer op afstand

Diverse duurdere servers beschikken over een mogelijkheid om muis, monitor en toetsenbord op afstand over te nemen, via het netwerk. Dit maakt het beheer van een server veel eenvoudiger, al vraagt deze functie wel wat extra stroom.

Op eenvoudige en zuinige systeempjes ontbreekt zoiets uiteraard. Je kunt het wel eenvoudig toevoegen met PiKVM, een voordelige zelfbouwoplossing rondom de Raspberry Pi. Deze vangt het beeld van de server op via de HDMI-uitgang, en zorgt voor de emulatie van muis en toetsenbord. Op een andere pc kun je via een browser inloggen, het beeld van de server bekijken en deze bedienen met muis en toetsenbord. Hierdoor kun je ook prima de BIOS-instellingen aanpassen of een besturingssysteem installeren.

Heb je PiKVM na gebruik niet meer nodig? Verwijder de kabels naar de server. Het scheelt vaak iets in het verbruik als er geen monitor aan de server hangt. Je leest meer over PiKVM in het artikel Zo beheer je een pc op afstand met KVM.

PiKVM voor beheer op afstand Het aansluiten van de PiKVM is relatief eenvoudig en kan op verschillende manieren. Het meest gangbaar is het gebruik van een usb-c-splitter naar usb-a-male en usb-a-female. Deze sluit je op de usb-c-poort van de Raspberry Pi 4 aan. Op de usb-a-male van deze splitter sluit je dan een voeding voor de Pi aan. De usb-a-female van de splitter sluit je aan op een pc en dient voor de emulatie van muis en toetsenbord. Gebruik voor deze verbinding een stekker van usb-a-male naar usb-a-male. Zet hier een PortaPow-usb-stroomblokkering tussen. Die geeft alleen data door naar de pc en niet de 5 volt. Het leveren van stroom richting de pc kan namelijk voor ongewenste effecten zorgen!

Sluit daarnaast een HDMI-videograbber voor usb aan op de zwarte usb-poort die het dichtst tegen de print aanzit. Die wordt door PiKVM benut voor het afvangen van het beeld van de server. De HDMI-poort op de videograbber verbind je uiteraard met de HDMI-uitgang van de server.

9 BIOS-instellingen

Wil je het stroomverbruik van je server optimaliseren, dan zijn zowel de instellingen van het BIOS als het besturingssysteem van belang. Voordat je aan de slag gaat, is het raadzaam het BIOS bij te werken: nieuwe versies lossen soms problemen met bijvoorbeeld energiebeheer op.

Verder is het een beetje maatwerk. Elk systeem is anders. Wel is de processor verantwoordelijk voor een groot deel van het energieverbruik. De grootste winst boek je door het aanzetten van C-states. Deze C-states zijn een soort spaarstand voor de processor. Bij de DeskMini H470 kun je het verbruik daarmee ongeveer veertig procent terugbrengen. Je kunt hiervoor in het BIOS alleen C3 tot en met C10 en de Package C-state-support op Enabled in plaats van op Auto zetten.

Een andere besparende optie is ASPM (Active-State Power Management). Bij de Odroid H3 pas je deze optie aan via Chipset / PCH-IO Configuration. Ga dan naar PCI Express Configuration en kies voor PCIe 1, 2 en 5 bij ASPM de optie Auto.

10 Besturingssysteem

In het besturingssysteem zijn vaak ook wat optimalisaties mogelijk. Zo is Powertop een handig programma om details over het energieverbruik van je computer te zien. Je krijgt suggesties voor het besparen van energie. Je installeert het onder Ubuntu of Debian met het commando:

apt install powertop

Vervolgens kun je de tool starten met de opdracht:

powertop

Statistieken zijn verdeeld over zes schermen, waar je met Tab en Shift+Tab doorheen bladert. Onder Overview zie je welke processen en componenten de meeste stroom verbruiken en de processor het vaakst ‘wakker’ maken. Deze processen voorkomen vaak dat dat de zuinigere C-states worden benut.

Onder Tunables zie je met welke instellingen je nog kunt besparen. Je kun dit automatisch vanaf de opdrachtregel regelen met de opdracht:

powertop --auto-tune

Dit moet je wel na elke herstart opnieuw doen. Houd het ook af en toe in de gaten, want een update van de kernel kan zomaar, door veranderde drivers, effect hebben op het verbruik en nieuwe maatregelen nodig maken.

11 Slaapstand monitor

In Debian kun je een instelling gebruiken om de monitor in de slaapstand te zetten en de igpu in lagere verbruiksstand. Bewerk daarvoor GRUB met deze opdracht:

nano /etc/default/grub

Zorg dat onderstaande regel als volgt in de configuratie staat (of pas deze aan):

GRUB_CMDLINE_LINUX_DEFAULT="quiet consoleblank=15"

Bewaar het bestand met Ctrl+O en verlaat de editor met Ctrl+X. Voer de veranderingen dan door met de opdracht update-grub en herstart het systeem.

▼ Volgende artikel
Review HMD Fusion – Bijzondere smartphone voor weinig geld
Huis

Review HMD Fusion – Bijzondere smartphone voor weinig geld

De HMD Fusion is een van de opvallendste smartphones van 2024. Je kunt namelijk speciale hoesjes om de telefoon doen om extra functies te gebruiken. Zo kan de budgettelefoon opeens betere selfies maken of draadloos opladen. In deze HMD Fusion-review zoomen we in op de accessoire en de smartphone zelf.

Oké
Conclusie

De HMD Fusion is een interessante smartphone, omdat je hem kunt uitbreiden met hoesjes vol extra functies. Een bijzonder concept, al hebben we helaas nog niet alle hoesjes kunnen testen. Als toestel zelf maakt de Fusion minder indruk: hij is weliswaar prima te repareren, maar heeft eenvoudige specificaties en krijgt korter updates dan de concurrentie. Daarmee is de HMD Fusion een opvallende telefoon voor een select publiek.

Plus- en minpunten
  • Zelf te repareren
  • Optionele hoesjes bieden extra functies
  • Lange accuduur
  • Speciale hoesjes laten op zich wachten
  • Matige specificaties
  • Mager updatebeleid

De HMD Fusion is te koop in twee versies, met respectievelijk 6 GB werkgeheugen en 128 GB opslagcapaciteit en 8 GB / 256 GB. Wij hebben het eerste model getest, dat een adviesprijs van 270 euro draagt. Voor dertig euro meer koop je het betere model, wat wij een nette meerprijs vinden.

In de doos vind je naast een usb-c-oplaadkabel ook een stevig transparant hoesje, dat geen functies toevoegt behalve je toestel beschermen tegen krassen en een valpartij. HMD verkoopt het hoesje ook in het blauw, groen en roze.

Speciale hoesjes

Interessanter zijn de accessoires die wél extra’s bieden, via de stroompinnetjes in het hoesje en op de achterkant van de telefoon. HMD presenteerde in september een hoesje met uitklappende ledring voor betere selfies in het donker, een extra stevig hoesje met een SOS-knop en een hoesje dat draadloos opladen mogelijk maakt.

Met de verkrijgbaarheid van die hoesjes schiet het vooralsnog niet op: die met de selfiering en SOS-knop komen volgens de HMD-website 'later dit jaar beschikbaar' en het oplaadhoesje ontbreekt begint november nog op die website. Wat de hoesjes gaan kosten, is ook nog onduidelijk.

Gelukkig kon HMD ons wel al een hoesje met selfiering opsturen om te testen in combinatie met de Fusion. Dat hoesje is stevig en biedt veel grip. De ledring rond de cameramodule op de achterkant is met een vrije hand makkelijk – maar niet té makkelijk – omhoog te klappen en prijkt dan boven het scherm uit. Vervolgens vind je in de camera-app een instelling voor de aparte flitser, die dus stroom krijgt via het toestel. Je kunt in die instelling onder andere de kleurweergave en helderheid van de flitsring aangeven. De flitsring werkt naar behoren.

📱Leestip: Waar voor je geld: 5 uitgebreide smartphones voor max 500 euro

©Rens Blom

Hieronder vind je twee selfies, gemaakt in het donker op straat. Op de linkerfoto gebruikten we de HMD Fusion als een normale smartphone, waarbij het scherm oplicht om je gezicht in beeld te brengen. Op de rechterfoto stond de flitsring boven het scherm. Wij kregen gemengde reacties op het nut en de kwaliteit van de flitsring, met name omdat hij je gezicht minder natuurlijk weergeeft.

©Rens Blom

Interessant initiatief

Hoewel we dus nog niets kunnen zeggen over de prijzen en de kwaliteit van de andere hoesjes, vinden we het initiatief van HMD interessant. Het doet ons terugdenken aan Motorola, dat jaren geleden al smartphonehoesjes met boeiende functies uitbracht. Denk aan een extra accu, krachtige luidspreker of zelfs miniprinter. HMD pakt het vooralsnog minder exotisch aan, maar belooft wel meer speciale hoesjes. Wij zijn benieuwd.

Positief in ieder geval is dat HMD alle benodigde technische informatie opensource gemaakt heeft, waardoor bedrijven en hobbyisten zelf hoesjes en accessoires kunnen maken die werken met de Fusion.

De HMD Fusion als smartphone

Als smartphone is de HMD Fusion ook noemenswaardig. In lijn met HMD's duurzaamheidsfilosofie is het toestel grotendeels zelf uit elkaar te halen met een schroevendraaier. Op die manier kun je het scherm, de accu, usb-c-poort en andere belangrijke onderdelen vervangen.

HMD verkoopt die onderdelen (straks) zelf via zijn website en stelt reparatiehandleidingen beschikbaar. Een mooi pluspunt van het toestel, zeker ten opzichte van concurrerende telefoons die alleen door een professionele partij te repareren zijn. De prijzen van vervangende onderdelen vinden we schappelijk. Een nieuwe accu kost 25 euro, een nieuw scherm 50 euro.

©Rens Blom

Als 270 euro kostende telefoon biedt de HMD Fusion echter minder goede specificaties dan je verwacht in deze prijsklasse. Weliswaar voelt het toestel stevig aan, het 6,56inch-LCD-scherm met lage resolutie van 1612 x 720 pixels maakt het beeld niet scherp. En de Qualcomm Snapdragon 4 Gen 2-processor is oud en eenvoudig, waardoor de telefoon merkbaar trager is dan de concurrentie. Dat belooft weinig goeds voor de prestaties na een jaar gebruik.

Ook op de camera's is bezuinigd. De Fusion mist een groothoekcamera om extra wijde foto’s te schieten, bijvoorbeeld. Daar staat tegenover dat HMD de Fusion wel een prima selfiecamera met een 50megapixel-resolutie geeft. De camera achterop heeft maar liefst 108 megapixels, maar is kwalitatief niet bijzonder.

©Rens Blom

De 5000mAh-accu gaat wel lekker lang mee, geholpen door de eenvoudige processor en lage schermresolutie. Je kunt de HMD Fusion bijna twee dagen gebruiken voordat je de oplader moet pakken.

Mager updatebeleid

Het updatebeleid van de Fusion is helaas mager. HMD belooft upgrades naar Android 15 en 16 en drie jaar beveiligingsupdates. In dit prijssegment kun je telefoons met vier of vijf jaar updates kopen, onder andere van Samsung.

Conclusie: HMD Fusion kopen?

De HMD Fusion is een interessante smartphone omdat je hem kunt uitbreiden met hoesjes vol extra functies. Een bijzonder concept, al hebben we helaas nog niet alle hoesjes kunnen testen. Als toestel zelf maakt de Fusion minder indruk: hij is weliswaar prima te repareren, maar heeft eenvoudige specificaties en krijgt korter updates dan de concurrentie. Zo is de HMD Fusion een opvallende telefoon voor een select publiek.


▼ Volgende artikel
Whatsappen in je eigen stijl: zo maak je je appjes op
Huis

Whatsappen in je eigen stijl: zo maak je je appjes op

WhatsApp gebruikt standaard het lettertype Helvetica. Dat is een duidelijk lettertype dat al bestaat sinds 1957, maar de letters zijn wel heel saai. Net als andere socialmediaplatformen, blinkt WhatsApp niet uit in mogelijkheden voor tekstopmaak. Toch kun je je tekst opleuken: als je deze trucjes kent.

Voel jij je weleens beperkt in de opmaakmogelijkheden van je appjes? We laten zien wat er allemaal mogelijk is in WhatsApp:

  • Vet, cursief, doorhalen
  • Monospacen
  • Opsommingstekens toevoegen
  • Tekst markeren met een quotes
  • Externe websites en apps die je tekst voor jou opmaken

Dol op mooie dingen maken? Lees dan ook: Adobe Express: snel stijlvolle ontwerpen creëren

Het was in WhatsApp al mogelijk om tekst vet, cursief of doorgehaald te plaatsen. Sinds februari 2024 heeft Meta het in WhatsApp ook mogelijk gemaakt om bullets, genummerde lijsten, blockquotes en inline code toe te voegen. Al deze functies zijn beschikbaar in gesprekken op iOS, Android, web en Mac. Je moet alleen even weten hoe je dat precies doet.

Vet, cursief, doorhalen

In WhatsApp kun je tekst prima vet, cursief en doorgehaald weergeven. Het enige wat je daarvoor hoeft te doen, is je tekst tussen speciale tekens plaatsen. Om een stukje tekst vetgedrukt te maken, plaats je een asterisk/sterretje (*). Deze zet je voor en na de tekst die je vetgedrukt wilt hebben. Tijdens het typen zie je dat de tekst tussen de asterisken vetgedrukt wordt, nog voordat je hem hebt verzonden. De ontvanger ziet de sterretjes natuurlijk niet.

Om een tekst cursief te maken, gebruik je voor en na de tekst die je schuingedrukt wilt hebben, het onderstrepingsteken/underscore (_). Dat is bijvoorbeeld handig als je citaten typt in WhatsApp. Het is ook mogelijk om een stukje tekst door te halen. Hiervoor plaats je een tilde (~) aan beide kanten van de tekst.

Hier passen we zowel de stijlen vet, cursief en doorgehaald toe.

Tekstopmaak combineren

Uiteraard kun je deze teksttrucjes mixen in hetzelfde bericht. Zet bijvoorbeeld het ene woord in cursief en het andere in vet. Het is zelfs mogelijk om stijlen te combineren op hetzelfde stukje tekst. Als je bijvoorbeeld _*tekst*_ typt, dan komt dit woord zowel cursief als vet in beeld. Voeg je voor en achter nog een tilde toe, dus ~_*tekst*_~, dan krijg je dit: tekst.

Het is mogelijk om verschillende stijlen te combineren op hetzelfde stukje tekst.

Monospace

Monospacing is een opmaaktechniek die de focus op een stukje tekst legt. Hierdoor komt er meer ruimte tussen de tekens. Elke letter krijgt daarmee dezelfde verticale en horizontale ruimte, wat bij de meeste lettertypes niet het geval is. De i neemt bijvoorbeeld normaal gesproken minder plaats in dan de w en de m.

Om deze teksttruc te gebruiken, plaats je drie backticks voor en na het stukje tekst waarop je monospace wilt toepassen. De backtick staat ook bekend als backquote en accent grave. Dit is het streepje op een letter dat van linksboven naar rechtsonder wijst, zoals in de woorden carrière en crème.

Met drie backticks zet je een stukje tekst om in monospace.

Brushpen, gelpen, potlood of kalligrafiepen

Teksten opmaken kan ook met de hand!

Snelkoppelingen

Het kan lastig zijn om al deze WhatsApp-opmaaktrucjes te onthouden. De mobiele app heeft gelukkig zelf een aantal ingebouwde snelkoppelingen die je kunt gebruiken tijdens het typen. Tik en houd het gebied vast zodat je een selectietool krijgt. Selecteer het stukje tekst dat je op een speciale manier wilt opmaken. Tik hierop en dan krijg je bij de bekende opdrachten te zien zoals Knip, Kopieer en Plak. Klik nu op het pijltje rechts tot je bij de optie Structuur komt. Daar herken je het kleine menu om de opmaak aan te passen. Als je dit selecteert, krijg je de opties Vet, Cursief, Doorgestreept en Monospace te zien die je vanaf daar rechtstreeks kunt toepassen. Deze mogelijkheid is niet beschikbaar in de desktop-app.

Je kunt de basisstijlen ook uit de opmaaksnelkoppelingen halen.

Opsommingstekens

Wil je een lijstje naar iemand of naar jezelf sturen, dan kun je heel gemakkelijk opsommingstekens of bullets plaatsen. Sommige mensen gebruiken WhatsApp als notitie-app en sturen een bericht naar zichzelf om dingen niet te vergeten. Typ eerst een asterisk of een liggend streepje, dat maakt in dit geval geen verschil. Daarna moet je eraan denken om een spatie te typen en vervolgens typ je het eerste item. Tik vervolgens op Return of Enter. Daar zie je nu direct de tweede bulletpoint die wacht op het volgende item. Vanaf nu hoef je niet meer een liggend streepje met een spatie te typen, WhatsApp doet dit voor je.

Typ een asterisk of een liggend streepje gevolgd door een spatie en WhatsApp maakt er automatisch een opsommingsteken van.

Genummerde lijst

Heb je liever een genummerde lijst? Dat kan ook. Typ een nummer, bijvoorbeeld 1, gevolgd door een punt en een spatie en schrijf daarna het eerste item van je lijst. Wanneer je nu op Enter na het eerste item tikt, verschijnt het volgende nummer dat wacht op het volgende item in de lijst. Als je zou beginnen met een ander getal, bijvoorbeeld 7, gevolgd door een punt, dan plaatst WhatsApp meteen het volgende getal (dus 8) als je op Enter tikt.

Met een cijfer gevolgd door een punt en een spatie krijg je een genummerde lijst.

Quoteblokjes

Een quoteblokje of blockquote gebruik je om een stukje tekst te markeren. Je plaatst hiermee een vette verticale streep voor een stukje tekst. Om deze opmaak te krijgen, typ je eerst > gevolgd door een spatie. De boodschap die je daarna typt, wordt voorafgegaan door een grijs verticaal balkje.

Tot slot kun je ook tekst als inline code opmaken. Je begint en eindigt dan met de backticks. Daartussen zet je de tekst die je wil highlighten (`tekst`).

Net alleen het balkje maar ook de tekst daarachter (de quote) komt in het grijs.

Lettergrootte aanpassen

Worden je ogen er niet beter op en vind je het moeilijk om de WhatsApp-communicatie te lezen op je telefoon? Pas dan de lettergrootte aan. Op een Android-telefoon ga je hiervoor naar de Instellingen van WhatsApp. Dat doe je door op het pictogram met de drie stippen bovenaan te tikken. Onder het scherm Chatinstellingen staan verschillende opties. Kies de knop Lettergrootte. Daar kies je tussen kleine, middelgrote en grote tekstgrootte.

WhatsApp heeft op dit moment alleen in Android een optie om de lettergrootte binnen het programma aan te passen. Als je de letterweergave wilt vergroten op iOS, dan open je de Instellingen van iOS (dus niet de instellingen van WhatsApp). Daarna tik je op Scherm en helderheid. Selecteer de optie Tekstgrootte en sleep vervolgens de schuifregelaar om de lettergrootte aan te passen.

Op Android-smartphones regel je de lettergrootte in WhatsApp zelf. In iOS wijzig je de algemene tekstgrootte.

WhatsApp Editor

Wil je je WhatsApp-boodschappen af en toe wat meer glans geven en heb je geen zin om de speciale toetsen te onthouden? Gebruik dan de WhatsApp Editor. Deze online editor werkt op twee manieren.

Je kunt de tekst gewoon in het tekstvak typen. Met de formatteerknoppen zet je stukjes tekst vervolgens in vet, cursief, onderstreept of monospace. In deze editor voeg je ook eenvoudig emoticons toe. Als de boodschap klaar is, klik je op de balk Copy to clipboard. Daarna plak je de opgemaakte boodschap in de app of de webversie van WhatsApp.

Nog interessanter is het als je deze webtoepassing koppelt aan je WhatsApp-id. Daarvoor klik je bovenaan op de knop WhatsApp Link, zodat je op een pagina komt waar je je telefoonnummer ingeeft met de juiste landcode. Daarna komt de blauwe balk Create Link tevoorschijn. Als je daarop klikt, verschijnt er een QR-code die je scant met je smartphone. Er is ook een speciale WhatsApp-link om met je WhatsApp-contacten te delen. Vanuit de webpagina kun nu rechtstreeks WhatsApp openen. Er is verder nog een Speech-To-Text-pagina, maar daarvan viel het resultaat ons dik tegen.

WhatsApp Editor plaatst de speciale tekens voor jou.

Fonts For WhatsApp

Een leuke oplossing voor als je af en toe verrassend uit de hoek wilt komen met een leuke uitnodiging, een stijlvolle invitatie of een fleurige felicitatie, is Fonts For Whatsapp.

Eerst typ je de boodschap in het tekstvak en vervolgens zie je dat er automatisch een heleboel voorbeelden worden gegenereerd. Ze voorzien de tekst niet alleen van een leuk lettertype, er worden ook hartjes, krulletjes, emoticons en ornamenten bij geplaatst. In de linkerbovenhoek kun je de thematische categorieën openen zoals Cute, Crazy, Ugly, Box, Sad, Thankyou, Asian en meer. Heb je de tekst vormgegeven, dan is het weer een kwestie van kopiëren en plakken. Deze combinaties kun je trouwens bij alle sociale-mediasites toepassen.

Naar gelang het thema plaatst Fonts For Whatsapp de juiste versieringen.

Generatieve websites

Om berichten op sociale mediasites nog stijlvoller te maken, is er een aantal generatieve websites beschikbaar. Open zo’n site met de webbrowser. Typ de tekst in het hoofdvak en zie hoe de verschillende lettertypen en stijlen de webpagina vullen. Blader er doorheen en als er een stijl je bevalt, klik je op de knop Kopiëren.

Als generatieve websites tippen we YayText waar het aanbod aan stijlen onuitputtelijk lijkt. Gelukkig zijn er in de linkerbalk de categorieën waardoor de keuze gemakkelijker wordt. Er is ook een bibliotheek met emoji voor de meest uiteenlopende onderwerpen.

Bij Lingojam kom je bij de Fancy TextGenerator. Weer typ je eerst je tekst en rechts verschijnt de fancy text. Hier moet je gewoon door de lange lijst resultaten scrollen, want die zijn niet thematisch geordend.

De laatste generatieve website de we al tip noemen, is Igfonts. De naam komt van de Instagram-lettertypen. Ook deze site creëert een massa verschillende stijlen met behulp van een groot aantal unicode-tekens. Dat betekent dat je niet echt lettertypes kiest, maar verschillende unicode-tekens combineert die de letters op het scherm vormen.

Het aanbod van de generatieve website YayText is overweldigend.

Vijf luiken van Glyphy

Een bijzondere generatieve website is Glyphy. Glyphy begint met een leuke Font Generator waar je de thema’s in de bovenbalk vindt. Het tweede luik zijn Cool Symbols die geordend zijn in sterren, pijltjes, hartjes, bloemen en sneeuwvlokken. Het derde luik gebruik je om een sterke gebruikersnaam voor sociale media te verzinnen. Je typt een naam, een woord en een gevoel en je bekijkt wat deze Username Generator ervan bakt.

Dan is er nog het luik Emoticons, Je komt niet bij de glad afgewerkte emoticons, maar bij de oorspronkelijke emoticons die nog uit letters, boogjes en streepjes bestaan. Het laatste luik is in nog in ontwikkeling, de PFP Maker, om een originele profielfoto samen te stellen.

Glyphy, een generatieve website, heeft op dit moment vier bruikbare luiken.

Populaire opmaakapps

Naast de standaardopmaakopties in WhatsApp en de generatieve websites kun je ook talloze mobiele apps van derden gebruiken. Enkele populaire WhatsApp-opmaakapps zijn Blue Words, Font Keyboard, Stylish Texts en Fonts.

Eerst moet je de app downloaden, daarna zorg je via de instellingen van je smartphone dat de app als extra toetsenbord beschikbaar wordt. Wanneer je daarna een boodschap wilt typen, kun je dit extra toetsenbord selecteren en vervolgens kies je uit de honderden stijlen en kant-en-klare sjablonen.

Voor alle apps die we hebben getest, moet je betalen. Ze zijn behoorlijk prijzig, om niet te zeggen te duur, voor wat ze te bieden hebben. Bij sommige gaat er elke maand een bedrag van je rekening, bij andere elke week. Ze hebben allemaal een proefperiode van drie tot zeven dagen, maar dan moet je wel eerst een abonnement afsluiten met je creditcard. Tijdens de proefperiode kun je het abonnement nog annuleren. Alleen we merkten dat er zelfs geld van onze rekening ging nadat we het abonnement hadden geannuleerd bij Fonts. Voel je vrij om deze apps te gebruiken, maar je bent gewaarschuwd.

Dit is de app Fonts die je een extra toetsenbord geeft om je WhatsApp-berichten op te leuken.

Watch on YouTube