Wil je zicht houden op je energieverbruik? Dat kan uitstekend met Home Assistant! Je hoeft je zeker niet te beperken tot het uitlezen van je slimme meter. Door ook je zonnepanelen te monitoren, weet je veel beter wat je echt verbruikt. Meet je bovendien individuele apparaten, dan identificeer je ook de grootverbruikers. Met wat eenvoudige trucjes kun je ook voor bijvoorbeeld slimme lampen en luidsprekers het verbruik bijhouden. Ook kun je ‘domme’ apparaten toevoegen die altijd aan staan, zoals een koelkast of ip-camera!

Met Home Assistant kun je je energieverbruik tot in detail bijhouden. Dat begint meestal met het uitlezen van de slimme meter. Heb je zonnepanelen, dan is het belangrijk om óók de opwek te registreren. Alleen dan heb je een compleet beeld van je totale energieverbruik. Immers, een deel van de opgewekte stroom wordt direct door de apparaten in huis verbruikt en zal nooit je slimme meter passeren. Dit zal vanzelf duidelijk worden als we het energiedashboard onder de loep gaan nemen.

We gaan ook het verbruik van individuele apparaten bijhouden. Er zijn apparaten die zelf het verbruik aangeven. Maar je kunt ook een tussenstekker gebruiken, bijvoorbeeld voor je wasmachine en vaatwasser. Er is ook een handige component die met virtuele sensors inzicht geeft in het verbruik van verschillende apparaten. Je slimme verlichting en slimme luidsprekers worden daardoor direct herkend.

Maar je kunt ook eenvoudig apparaten met een constant verbruik toevoegen, zolang Home Assistant de aan-uitstatus kent. Staat een apparaat altijd aan, zoals een koelkast of bewakingscamera? Dan is dat laatste niet eens nodig. Met een beetje puzzelen kun je zo vrijwel het volledige energieverbruik van je huis in kaart brengen.

1 Slimme meter uitlezen

De slimme meter registreert hoeveel elektriciteit je afneemt of teruglevert aan het net. Ook je eventuele gasverbruik wordt bijgehouden. Er zijn diverse accessoires om deze gegevens uit te lezen via de P1-poort, zodat je ze in Home Assistant kunt gebruiken. Als de pc met Home Assistant zich in de meterkast bevindt, is een slimmemeterkabel doorgaans de goedkoopste oplossing, zeker als je die zelf maakt. Bij dit artikel gebruiken we een P1-meter van HomeWizard. Deze lees je uit via wifi. Er zijn diverse alternatieven, bijvoorbeeld van Smart Gateways. Beide bedrijven leveren ook een watermeter waarmee je live inzicht in je waterverbruik kunt krijgen.

2 Opbrengst zonnepanelen

Als je over zonnepanelen beschikt, geven de gegevens van de slimme meter nog geen compleet beeld. De opgewekte stroom van je zonnepanelen zal namelijk eerst direct je huis in gaan. Die stroom verbruik je in feite dus al vóór de meter. Wil je weten wat je écht hebt verbruikt, dan moet je de opbrengst van de zonnepanelen toevoegen in Home Assistant. Als je de sensors goed configureert, zal Home Assistant vervolgens zelf de juiste berekeningen maken.

Wij gebruiken hier de SolarEdge-integratie. Die bevat een sensor genaamd Lifetime energy. Dat is feitelijk de totale (cumulatieve) energieopbrengst van de zonnepanelen. De sensor zal dus steeds op blijven lopen, op basis van de totaal opgewekte energie. Je kunt hem direct gebruiken in je energiedashboard. De meeste andere merken omvormers bieden met hun integratie ook zo’n sensor.

3 Werking omvormer

Ook als je de zonnepanelen niet actief monitort, kunnen we uit ervaring zeggen dat het slim is de werking te controleren. Een defecte of uitgeschakelde omvormer kan voor flink wat extra kosten zorgen (of eigenlijk: gemiste inkomsten). En het gebeurt soms ongemerkt. Je zou met een eenvoudige ping kunnen controleren of de omvormer aanstaat. Hiervoor kun je de volgende regels aan je configuratiebestand (configuration.yaml) toevoegen. Het ip-adres van de omvormer kun je achterhalen via de verbindingslijst van je router en zet je bij host:.

Je kunt vervolgens een automatisering maken die een waarschuwing stuurt als de omvormer bijvoorbeeld 15 minuten niet bereikt kan worden. Er zijn natuurlijk meer methodes. Stel dat je op een heldere dag geen opbrengst van je zonnepanelen hebt, dan is dat ook een indicatie dat er iets mis is.

4 Tussenstekkers

Met een tussenstekker kun je niet alleen apparaten schakelen, maar (afhankelijk van het model) vaak óók het vermogen en de verbruikte energie bijhouden. Veiligheid is wel een aandachtspunt. Een tussenstekker moet zwaar genoeg zijn voor het vermogen van het aangesloten apparaat. Bij huishoudelijke apparaten kun je dat aan de aansluitwaarde zien.

In dit artikel hebben we twee modellen gebruikt: de Nous A1Z (Zigbee) en HomeWizard Energy Socket (wifi). Die laatste is geschikter voor zwaardere apparaten zoals ovens, wasmachines en wasdrogers. Bij tussenstekkers kun je meestal kiezen wat ze na stroomuitval (of onderbreking) moeten doen. Mag het aangesloten apparaat nooit uitstaan, zoals een koelkast of vriezer, let hier dan goed op, zodat het apparaat netjes aan wordt gezet na een stroomuitval!

5 Installatie PowerCalc

Voor sommige apparaten kun je het verbruik niet zo makkelijk meten. Denk aan slimme lampen die je in een fitting draait. De PowerCalc-integratie zorgt dat je hiervan toch het verbruik kunt registreren. De component herkent automatisch veel bekende slimme lampen, slimme luidsprekers en tussenstekkers voor bijvoorbeeld wifi of Zigbee. Via Home Assistant weet PowerCalc steeds de status van een apparaat.

Ook kent de software bijvoorbeeld het stand-byverbruik en het verbruik bij een bepaalde helderheid of bepaald volume. Met al deze gegevens kan PowerCalc een nauwkeurige inschatting van het verbruik maken. De volledige lijst van ondersteunde apparaten kun je hier nalezen.

Je kunt PowerCalc het makkelijkst installeren via HACS (Home Assistant Community Store). Na het downloaden moet je Home Assistant herstarten. Maak via bijvoorbeeld de add-on File editor een nieuw bestand genaamd powercalc.yaml. Dit mag in eerste instantie leeg zijn. Later kun je hier eventueel een handmatige configuratie in zetten. Voeg daarna de volgende regel toe aan configuration.yaml:

Hierna moet je Home Assistent een laatste keer herstarten.

6 Apparaten configureren

Via Instellingen / Apparaten & diensten zie je dat PowerCalc veel apparaten zelf heeft ontdekt. Je kunt ze via de knop Configureren toevoegen. Mogelijk zie je hier ook je slimme stekkers staan. Voor deze apparaten wordt, als je ze toevoegt, door PowerCalc bijgehouden wat ze zelf verbruiken. Zulke stekkers staan altijd stand-by, maar het verbruik kan afhankelijk zijn van de status van het aangesloten apparaat (aan of uit). Overigens verbruiken de meeste slimme stekkers zelf vrijwel altijd ruim minder dan één watt aan vermogen, maar er zijn een paar uitschieters naar boven.

7 Handmatig apparaten toevoegen

Je kunt met PowerCalc ook handmatig apparaten toevoegen die niet bekend zijn in Home Assistant. Zo kun je eenvoudig apparaten die een vast verbruik hebben en altijd aan staan toevoegen. Denk aan bijvoorbeeld een koelkast, router of bewakingscamera. Hoewel je een tussenstekker kunt gebruiken om dit verbruik te monitoren, kost zo’n tussenstekker wel geld, terwijl de meerwaarde in dit geval heel beperkt is. Bovendien heeft een tussenstekker ook een klein eigen verbruik. Dat kun je op deze manier vermijden. We voegen hier als voorbeeld twee aparte koelkasten toe aan het bestand powercalc.yaml.

De eerste koelkast verbruikt volgens de fabrikant 181 kWh per jaar. Het apparaat staat altijd aan (8736 uur per jaar). Deel je 181 kWh door het aantal uren, dan krijg je het verbruik in kW. Vermenigvuldig je dit met 1000 dan kom je op 20,7 watt. De tweede koelkast is iets minder zuinig.

8 Energiedashboard instellen

Voor het instellen van je energiedashboard ga je naar Instellingen / Dashboards en klik je op Energie. Feitelijk moet je hier voor de verschillende onderdelen de juiste sensors aanwijzen.

Onder Elektriciteitsnet selecteer je de sensors van de slimme meter voor het totale verbruik en de totale teruglevering. Onder Zonnepanelen wijs je de sensor aan die de totale opbrengst van je zonnepanelen weergeeft. Onder Thuisbatterijopslag kun je een eventuele thuisbatterij configureren om te monitoren hoeveel energie er is opgeslagen en gebruikt van je batterij.

Verder kun je sensors toevoegen om het gasverbruik en waterverbruik te monitoren. Onder Individuele apparaten voeg je apparaten toe waarvan je het energieverbruik kent. Let op: wijs je de verkeerde sensors aan, dan zal het energiedashboard niet de juiste gegevens laten zien, wat voor verwarring zal zorgen!

9 Energiedashboard gebruiken

Het energiedashboard geeft veel nuttige informatie over je verbruik. Maar als je hier de eerste keer naar staart, is het wellicht wat ondoorgrondelijk. We zoomen eerst in op de grafiek Energieverbruik.

Boven de nullijn zie je wat je hebt verbruikt volgens je slimme meter (blauw) en wat je hebt opgemaakt van je zelf opgewekte stroom (geel). Samen is dat het totale verbruik van jouw huis.

Je ziet dat het in ons voorbeeld op de meeste dagen rond 20 kWh ligt. Het paarse blokje onder de nullijn geeft aan wat je hebt teruggeleverd. Dit ligt veelal rond 5 kWh met op één dag een uitschieter van ongeveer 10 kWh. Als je je muis op een blokje laat rusten kun je de totalen aflezen.

De tweede grafiek Zonne-energieproductie toont de totale productie van je zonnepanelen. Je kunt dat uiteraard ook herleiden uit de grafiek Energieverbruik. Het is immers de som van wat je zelf hebt verbruikt (geel) en terug hebt geleverd (paars).

10 Energiedistributie

Je ziet op je energiedashboard aan de rechterkant diverse kaarten die nuttige informatie verstrekken. De kaart Energiedistributie somt eigenlijk nog eens op wat je aan stroom hebt opgewekt, hoeveel je hebt afgenomen en teruggeleverd aan het net, en wat je aan gas hebt verbruikt.

Het cirkeltje Thuis toont feitelijk het totale verbruik van je huis. Aan de gekleurde randen kun je zien welk deel zelf is geproduceerd (geel), welk deel koolstofarm is afgenomen van het net (groen) en welk deel niet-koolstofarm is (blauw). Onder deze kaart zie je nog meer praktische kaarten. De belangrijkste lichten we in de volgende paragraaf toe.

11 Aanvullende kaarten

Zo laat een kaart de van het net afgenomen energie zien in deze periode. Dat is in feite het door de slimme meter geregistreerde verbruik (blauw) minus de teruglevering (paars). Het feit dat in dit voorbeeld de naald in het blauw staat, geeft aan dat er deze periode meer is verbruikt van het net dan dat er teruggeleverd is. Bij overproductie staat de naald in het paars.

Ook is er een kaart die de zelfverbruikte zonne-energie toont. Dit geeft aan welk percentage van alle opwekte stroom jij zelf in huis hebt verbruikt. Een andere kaart laat zien hoe zelfvoorzienend je bent. Ofwel, hoeveel van de in huis verbruikte energie je zelf op hebt gewekt met bijvoorbeeld zonnepanelen.

Ten slotte is er nog een kaart die laat zien welk deel van de verbruikte energie koolstofarm is. Dit omvat zowel de van het net afgenomen koolstofarme energie als de zelfgeproduceerde energie van bijvoorbeeld je zonnepanelen.

Overigens kun je alle kaarten van het energiedashboard óók in je eigen dashboards gebruiken. Handig als je een andere lay-out wenst! Verder kun je, afhankelijk van jouw configuratie, het gas- en waterverbruik zien, en het verbruik van individuele apparaten. Dit laatste kan wellicht een stimulans zijn om het verbruik te gaan aanpakken.

Vind je werken met Home Assistant (nog) te lastig? Probeer het dan op de manier zoals we in dit artikel bespreken: Meten is weten: zo beperk je je energieverbruik

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een goede smartwatch met veel opties? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Disclaimer: op het moment van schrijven zijn de besproken smartwatches bij de goedkoopste webwinkels niet duurder dan 500 euro. De prijzen kunnen schommelen.

Garmin Venu 3

Wie een robuuste smartwatch met mogelijkheden zoekt, is bij de Garmin Venu 3 aan het juiste adres. Het heldere amoledscherm van 454 × 454 pixels is voorzien van Gorilla Glass. Hierdoor krijg je niet zo gauw krassen op het scherm. In tegenstelling tot veel andere modellen kun je met de Venu 3 rechtstreeks bellen, want de behuizing heeft een speaker en microfoon. Een voorwaarde is wel dat het slimme horloge is verbonden met een smartphone. Daarnaast zie je ook inkomende notificaties voorbijkomen. Een nuttige optie is dat je favoriete nummers in het interne geheugen van 8 GB kunt opslaan. Laat dus voortaan je smartphone tijdens sportsessies thuis liggen! Als je een betaald abonnement hebt bij Spotify, Deezer of YouTube Music, kun je rechtstreeks liedjes en podcasts downloaden.

De Garmin Venu 3 is nagenoeg voor iedereen geschikt. Zo bevat het apparaatje een speciale rolstoelmodus waarmee mindervaliden goede workouts kunnen doen. Daarnaast houd je allerlei gegevens bij over je gezondheid en mentale welzijn, zoals de hartslag, het stressniveau en de huidtemperatuur. Er is ook een uitgebreide slaapmonitor ingebakken. De ronde horlogekast van de Garmin Venu 3 heeft een diameter van 45 millimeter. Kies tussen de kleuren zwart en zilver-wit. Heb je een dunne pols, dan kun je de Garmin Venu 3S overwegen. Die heeft een kleinere horlogekast van 41 millimeter (goud-grijs/goud-roze/goud-wit/zilver-groen/zwart).

Samsung Galaxy Watch FE

Zoek je een prijsvriendelijke smartwatch van een goed merk? De Samsung Galaxy Watch FE is op het moment van schrijven scherp geprijsd. Kies tussen een zwarte, blauwe en roze uitvoering. De ronde horlogekast van 40 millimeter past om nagenoeg elke pols. Naast het aanraakscherm van 396 × 396 pixels heeft de behuizing ook nog twee fysieke knoppen. Sport gerust met slecht weer of trek in het zwembad baantjes, want je kunt de Galaxy Watch FE continu dragen. De IP68-gecertificeerde horlogekast is waterdicht tot een diepte van vijftig meter.

Er is 16 GB intern geheugen ingebouwd. Hierdoor heb je voldoende ruimte om diverse apps te installeren, zoals WhatsApp en Spotify. Je bedient ze voortaan rechtstreeks op je pols. Je kunt bovendien diverse andere Samsung-apparaten in jouw woning aansturen. Deze smartwatch houdt allerlei gegevens bij. Zo toont het hoofdscherm de huidige hartslag en het aantal gezette stappen. Daarnaast heeft de polsassistent een uitgebreide slaapcoach. Goed om te weten is dat Samsung tot minimaal september 2028 software-updates levert.

Samsung Galaxy Watch Ultra

De chic vormgegeven Samsung Galaxy Watch Ultra ziet er niet alleen stoer uit, maar telt ook een heleboel functies. Zo ben je dankzij 4G-ondersteuning ook zonder smartphone altijd en overal bereikbaar. De forse horlogekast heeft een diameter van wel 47 millimeter. Het felverlichte amoledscherm van 480 × 480 pixels springt direct in het oog. Hierop kun je prima (sport-)apps bedienen en notificaties aflezen. Het aanraakschermpje bestaat uit hard saffierglas. Dat is nagenoeg ongevoelig voor krassen. Volgens Samsung is de Galaxy Watch Ultra bestand tegen hoge temperaturen van maximaal 55 graden en een waterdiepte tot honderd meter.

Voor smartwatch-begrippen heeft dit exemplaar een batterij met een ruime accucapaciteit van 590 mAh. De Koreaanse fabrikant claimt een maximale gebruikstijd van honderd uur, mits je de spaarstand activeert. Naast de twee standaardknoppen is er ook een zogeheten Quick Button-toets. Hieraan kun je zelf een veelgebruikte functie toekennen. Onder de motorkap zorgt de rappe Exynos W1000-processor dat alles vlekkeloos verloopt. De vijf rekenkernen met snelheden van 1,6 en 1,5 GHz zorgen voor een soepele werking. Dit product is in drie smaken te koop, namelijk zilver-zwart, grijs-oranje en zilver-wit.

Lees ook: Dit zijn de 5 belangrijkste features van een smartwatch

Apple Watch Series 10

Onlangs bracht de Amerikaanse techgigant de tiende generatie van zijn Apple Watch Series op de markt. Er zijn een heleboel variaties te koop. De betaalbaarste uitvoering ondersteunt alleen wifi (geen 4G) en heeft een aluminium horlogekast van 42 millimeter (zilver-blauw/rosegoud-wit/zwart) of 46 millimeter (zilver/zilver-blauw/zwart). Het rechthoekige oledscherm telt op de grootste uitvoering 416 × 496 pixels. Ten opzichte van eerdere generaties heeft dit model een ruimer beeld. Bovendien zijn er extra sensors toegevoegd, want de smartwatch kan nu de watertemperatuur en -diepte meten. Ideaal voor watersporters!

Gunstig is dat je de accu pijlsnel kunt opladen. Na slechts een halfuurtje aan de lader bedraagt de batterijcapaciteit alweer tachtig procent. In het menu vind je talloze innovatieve gezondheidsfuncties. Deze veelzijdige polsassistent kan onder meer slaapapneu en een onregelmatige hartslag registreren. Handig is dat het apparaat na een onverhoopte val automatisch jouw SOS-contactpersonen informeert. Sporters kunnen uit allerlei trainingen kiezen. Open de App Store en voeg aan de hand van je favoriete toepassingen de gewenste functies aan de Apple Watch Series 10 toe.

Google Pixel Watch 3

De Google Pixel Watch 3 is een scherp geprijsde smartwatch met veel (sport)opties. Afhankelijk van de polsdikte kies je tussen een horlogekast van 41 millimeter (zwart/goud-groen/zilver-creme/zilver-roze) en 45 millimeter (zwart/zilver-creme/zilver-groen). Vergeleken met voorgaande versies hebben de smartwatches dunnere randen. Een pluspunt, want dit resulteert in meer schermoppervlak van het amoledpaneel. De Pixel Watch 3 kan wel een stootje hebben, want het scherm is voorzien van Gorilla Glass. Bovendien voldoet het product aan de strenge eisen van de IP68-norm. Er kan geen stof of water binnendringen.

Voor fanatieke sporters is de aanwezigheid van Fitbit-software een welkome aanvulling. Aan de hand van een soort herstelscore zie je in hoeverre je klaar bent voor de volgende training. Verder ontvangen hardlopers onderweg gedetailleerde gegevens, zoals de paslengte en het ritme. Opvallend is verder de geavanceerde hartslagfunctie. Zodra het hart van de gebruiker niet meer klopt, schakelt de Pixel Watch 3 direct de hulpdiensten in. Hierbij deelt het slimme horloge ook de locatie. Meer weten? Lees dan deze review op ID.nl.

De salderingsregeling voor zonnepanelen wordt per 1 januari 2027 definitief beëindigd. De Eerste Kamer heeft deze week ingestemd met de wet die de afbouw en het einde van deze regeling regelt. Het wetsvoorstel van minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) kreeg de steun van een ruime meerderheid van de senatoren.

Het wetsvoorstel werd met meer dan twee derde van de stemmen aangenomen in de Eerste Kamer. Naast de regeringspartijen VVD, PVV, BoerBurgerBeweging (BBB) en ChristenUnie stemden ook partijen als CDA, D66, Volt, Forum voor Democratie en 50PLUS voor de afschaffing van de salderingsregeling. In totaal stemden 49 van de 75 senatoren voor het voorstel. Hiermee is een belangrijke stap gezet in de afbouw van de populaire regeling, die jarenlang het gebruik van zonnepanelen heeft gestimuleerd.

Aanhouding van kritische moties

Tijdens het debat over de wet werden diverse moties ingediend, maar er is slechts over één motie gestemd. Een motie van SGP-senator Peter Schalk, die pleitte voor een geleidelijke afbouw van de salderingsregeling, werd met een ruime meerderheid verworpen. Andere moties, waaronder voorstellen van GroenLinks-PvdA en de Partij voor de Dieren (PvdD), werden aangehouden. Deze moties vroegen onder meer aandacht voor een eerlijke verdeling van kosten en baten tussen huurders en huiseigenaren en voor extra investeringen in zonnepanelen bij woningcorporaties. Over deze moties wordt op een later moment gestemd.

Wat betekent dit voor zonnepaneelbezitters?

Met de goedkeuring van de wet is het einde van de salderingsregeling een feit. Tot 2025 kunnen zonnepaneelbezitters nog volledig salderen, waarna de regeling stapsgewijs zal worden afgebouwd. Vanaf 2027 is het niet langer mogelijk om opgewekte zonne-energie volledig te verrekenen met het eigen stroomverbruik. De overheid hoopt hiermee de overgang naar een duurzamer en eerlijker energiestelsel te bevorderen, waarin zonne-energie beter wordt geïntegreerd.

Toekomstige impact en discussie

Hoewel de afschaffing van de salderingsregeling door veel partijen wordt gezien als een logische stap, leidt het besluit ook tot kritiek. Zo vrezen tegenstanders dat het minder aantrekkelijk wordt voor huishoudens om te investeren in zonnepanelen. De komende jaren zal blijken in hoeverre de nieuwe wet gevolgen heeft voor de groei van zonne-energie in Nederland. Met dit besluit is een tijdperk van stimulering via de salderingsregeling afgesloten, maar blijft de vraag hoe de energietransitie verder vorm krijgt.

Bron: Solar Magazine