ID.nl logo
Grip op je energieverbruik: houd bij wat al jouw apparaten verbruiken
Zekerheid & gemak

Grip op je energieverbruik: houd bij wat al jouw apparaten verbruiken

Wil je zicht houden op je energieverbruik? Dat kan uitstekend met Home Assistant! Je hoeft je zeker niet te beperken tot het uitlezen van je slimme meter. Door ook je zonnepanelen te monitoren, weet je veel beter wat je echt verbruikt. Meet je bovendien individuele apparaten, dan identificeer je ook de grootverbruikers. Met wat eenvoudige trucjes kun je ook voor bijvoorbeeld slimme lampen en luidsprekers het verbruik bijhouden. Ook kun je ‘domme’ apparaten toevoegen die altijd aan staan, zoals een koelkast of ip-camera!

Na het lezen van dit artikel weet je hoe je heel nauwkeurig in Home Assistant het energieverbruik van alle apparaten in huis in kaart brengt, denk aan:

  • Uitlezen slimme meter
  • Opbrengst zonnepanelen toevoegen
  • Tussenstekkers toevoegen aan 'domme' apparaten
  • Vervolgens gebruiken we PowerCalc voor apparaten waarbij het niet gemakkelijk is het energieverbruik te meten
  • Nadat alle apparaten toegevoegd zijn, gaan we het energiedashboard instellen

Lees ook: Zo zet je het Home Assistant-dashboard helemaal naar je hand

Code downloaden In dit artikel staan kleine voorbeelden van wat YAML-code. Omdat YAML erg gevoelig is voor foute spaties, kun je die code beter downloaden en daarna bekijken of kopiëren. Zie het bestand haverbruik.txt voor de stukken code die in dit artikel genoemd worden.

Met Home Assistant kun je je energieverbruik tot in detail bijhouden. Dat begint meestal met het uitlezen van de slimme meter. Heb je zonnepanelen, dan is het belangrijk om óók de opwek te registreren. Alleen dan heb je een compleet beeld van je totale energieverbruik. Immers, een deel van de opgewekte stroom wordt direct door de apparaten in huis verbruikt en zal nooit je slimme meter passeren. Dit zal vanzelf duidelijk worden als we het energiedashboard onder de loep gaan nemen.

We gaan ook het verbruik van individuele apparaten bijhouden. Er zijn apparaten die zelf het verbruik aangeven. Maar je kunt ook een tussenstekker gebruiken, bijvoorbeeld voor je wasmachine en vaatwasser. Er is ook een handige component die met virtuele sensors inzicht geeft in het verbruik van verschillende apparaten. Je slimme verlichting en slimme luidsprekers worden daardoor direct herkend.

Maar je kunt ook eenvoudig apparaten met een constant verbruik toevoegen, zolang Home Assistant de aan-uitstatus kent. Staat een apparaat altijd aan, zoals een koelkast of bewakingscamera? Dan is dat laatste niet eens nodig. Met een beetje puzzelen kun je zo vrijwel het volledige energieverbruik van je huis in kaart brengen.

1 Slimme meter uitlezen

De slimme meter registreert hoeveel elektriciteit je afneemt of teruglevert aan het net. Ook je eventuele gasverbruik wordt bijgehouden. Er zijn diverse accessoires om deze gegevens uit te lezen via de P1-poort, zodat je ze in Home Assistant kunt gebruiken. Als de pc met Home Assistant zich in de meterkast bevindt, is een slimmemeterkabel doorgaans de goedkoopste oplossing, zeker als je die zelf maakt. Bij dit artikel gebruiken we een P1-meter van HomeWizard. Deze lees je uit via wifi. Er zijn diverse alternatieven, bijvoorbeeld van Smart Gateways. Beide bedrijven leveren ook een watermeter waarmee je live inzicht in je waterverbruik kunt krijgen.

2 Opbrengst zonnepanelen

Als je over zonnepanelen beschikt, geven de gegevens van de slimme meter nog geen compleet beeld. De opgewekte stroom van je zonnepanelen zal namelijk eerst direct je huis in gaan. Die stroom verbruik je in feite dus al vóór de meter. Wil je weten wat je écht hebt verbruikt, dan moet je de opbrengst van de zonnepanelen toevoegen in Home Assistant. Als je de sensors goed configureert, zal Home Assistant vervolgens zelf de juiste berekeningen maken.

Wij gebruiken hier de SolarEdge-integratie. Die bevat een sensor genaamd Lifetime energy. Dat is feitelijk de totale (cumulatieve) energieopbrengst van de zonnepanelen. De sensor zal dus steeds op blijven lopen, op basis van de totaal opgewekte energie. Je kunt hem direct gebruiken in je energiedashboard. De meeste andere merken omvormers bieden met hun integratie ook zo’n sensor.

Lang onderweg en energie nodig?

Draagbare zonnepanelen zijn je oplossing!

3 Werking omvormer

Ook als je de zonnepanelen niet actief monitort, kunnen we uit ervaring zeggen dat het slim is de werking te controleren. Een defecte of uitgeschakelde omvormer kan voor flink wat extra kosten zorgen (of eigenlijk: gemiste inkomsten). En het gebeurt soms ongemerkt. Je zou met een eenvoudige ping kunnen controleren of de omvormer aanstaat. Hiervoor kun je de volgende regels aan je configuratiebestand (configuration.yaml) toevoegen. Het ip-adres van de omvormer kun je achterhalen via de verbindingslijst van je router en zet je bij host:.

Je kunt vervolgens een automatisering maken die een waarschuwing stuurt als de omvormer bijvoorbeeld 15 minuten niet bereikt kan worden. Er zijn natuurlijk meer methodes. Stel dat je op een heldere dag geen opbrengst van je zonnepanelen hebt, dan is dat ook een indicatie dat er iets mis is.

4 Tussenstekkers

Met een tussenstekker kun je niet alleen apparaten schakelen, maar (afhankelijk van het model) vaak óók het vermogen en de verbruikte energie bijhouden. Veiligheid is wel een aandachtspunt. Een tussenstekker moet zwaar genoeg zijn voor het vermogen van het aangesloten apparaat. Bij huishoudelijke apparaten kun je dat aan de aansluitwaarde zien.

In dit artikel hebben we twee modellen gebruikt: de Nous A1Z (Zigbee) en HomeWizard Energy Socket (wifi). Die laatste is geschikter voor zwaardere apparaten zoals ovens, wasmachines en wasdrogers. Bij tussenstekkers kun je meestal kiezen wat ze na stroomuitval (of onderbreking) moeten doen. Mag het aangesloten apparaat nooit uitstaan, zoals een koelkast of vriezer, let hier dan goed op, zodat het apparaat netjes aan wordt gezet na een stroomuitval!

Vermogen omzetten naar energie? Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen vermogen in W (watt) of kW (kilowatt), en energie in Wh (wattuur) of kWh (kilowattuur). Je zou vermogen kunnen voorstellen als de snelheid waarmee je rijdt en energie met de afstand die je hebt afgelegd. Een sensor kan bijvoorbeeld het actuele vermogen (of ‘verbruik’) van een apparaat in watt weergeven. Maar voor het energiedashboard heb je een energiesensor nodig met de verbruikte energie.

Beschikt Home Assistant alleen over het vermogen van een apparaat? Dan kun je de verbruikte energie laten berekenen met een helper, genaamd Riemann som. Je kunt deze toevoegen via Instellingen / Apparaten & Diensten op het tabblad Helpers. Voor de berekening bestaan verschillende methodes. De optie Linker Riemann som geeft in dit geval vaak het beste resultaat. Er kunnen evengoed afwijkingen zijn. Daarom heeft een echte energiesensor de voorkeur.

5 Installatie PowerCalc

Voor sommige apparaten kun je het verbruik niet zo makkelijk meten. Denk aan slimme lampen die je in een fitting draait. De PowerCalc-integratie zorgt dat je hiervan toch het verbruik kunt registreren. De component herkent automatisch veel bekende slimme lampen, slimme luidsprekers en tussenstekkers voor bijvoorbeeld wifi of Zigbee. Via Home Assistant weet PowerCalc steeds de status van een apparaat.

Ook kent de software bijvoorbeeld het stand-byverbruik en het verbruik bij een bepaalde helderheid of bepaald volume. Met al deze gegevens kan PowerCalc een nauwkeurige inschatting van het verbruik maken. De volledige lijst van ondersteunde apparaten kun je hier nalezen.

Je kunt PowerCalc het makkelijkst installeren via HACS (Home Assistant Community Store). Na het downloaden moet je Home Assistant herstarten. Maak via bijvoorbeeld de add-on File editor een nieuw bestand genaamd powercalc.yaml. Dit mag in eerste instantie leeg zijn. Later kun je hier eventueel een handmatige configuratie in zetten. Voeg daarna de volgende regel toe aan configuration.yaml:

powercalc: !include powercalc.yaml

Hierna moet je Home Assistent een laatste keer herstarten.

6 Apparaten configureren

Via Instellingen / Apparaten & diensten zie je dat PowerCalc veel apparaten zelf heeft ontdekt. Je kunt ze via de knop Configureren toevoegen. Mogelijk zie je hier ook je slimme stekkers staan. Voor deze apparaten wordt, als je ze toevoegt, door PowerCalc bijgehouden wat ze zelf verbruiken. Zulke stekkers staan altijd stand-by, maar het verbruik kan afhankelijk zijn van de status van het aangesloten apparaat (aan of uit). Overigens verbruiken de meeste slimme stekkers zelf vrijwel altijd ruim minder dan één watt aan vermogen, maar er zijn een paar uitschieters naar boven.

7 Handmatig apparaten toevoegen

Je kunt met PowerCalc ook handmatig apparaten toevoegen die niet bekend zijn in Home Assistant. Zo kun je eenvoudig apparaten die een vast verbruik hebben en altijd aan staan toevoegen. Denk aan bijvoorbeeld een koelkast, router of bewakingscamera. Hoewel je een tussenstekker kunt gebruiken om dit verbruik te monitoren, kost zo’n tussenstekker wel geld, terwijl de meerwaarde in dit geval heel beperkt is. Bovendien heeft een tussenstekker ook een klein eigen verbruik. Dat kun je op deze manier vermijden. We voegen hier als voorbeeld twee aparte koelkasten toe aan het bestand powercalc.yaml.

De eerste koelkast verbruikt volgens de fabrikant 181 kWh per jaar. Het apparaat staat altijd aan (8736 uur per jaar). Deel je 181 kWh door het aantal uren, dan krijg je het verbruik in kW. Vermenigvuldig je dit met 1000 dan kom je op 20,7 watt. De tweede koelkast is iets minder zuinig.

Extra mogelijkheden PowerCalc PowerCalc biedt nog meer mogelijkheden. Heb je bijvoorbeeld apparaten met een vast verbruik die niet altijd aan staan, dan kun je aangeven hoeveel uren deze apparaten per dag aan staan. Verder kun je bij handmatig toegevoegde apparaten aangeven wat het verbruik is per status. Denk aan een robotzuiger die alleen tijdens het opladen energie verbruikt, wat wellicht ook weer afhankelijk is van het batterijpercentage. Verder kun je apparaten groeperen, zodat je het totale verbruik van die apparaten bij elkaar hebt. Denk aan bijvoorbeeld al je verlichting of al je huishoudelijke apparaten. Het kan ook praktisch zijn om een groep te maken voor enkele slimme lampen die allemaal bij hetzelfde armatuur horen.

8 Energiedashboard instellen

Voor het instellen van je energiedashboard ga je naar Instellingen / Dashboards en klik je op Energie. Feitelijk moet je hier voor de verschillende onderdelen de juiste sensors aanwijzen.

Onder Elektriciteitsnet selecteer je de sensors van de slimme meter voor het totale verbruik en de totale teruglevering. Onder Zonnepanelen wijs je de sensor aan die de totale opbrengst van je zonnepanelen weergeeft. Onder Thuisbatterijopslag kun je een eventuele thuisbatterij configureren om te monitoren hoeveel energie er is opgeslagen en gebruikt van je batterij.

Verder kun je sensors toevoegen om het gasverbruik en waterverbruik te monitoren. Onder Individuele apparaten voeg je apparaten toe waarvan je het energieverbruik kent. Let op: wijs je de verkeerde sensors aan, dan zal het energiedashboard niet de juiste gegevens laten zien, wat voor verwarring zal zorgen!

9 Energiedashboard gebruiken

Het energiedashboard geeft veel nuttige informatie over je verbruik. Maar als je hier de eerste keer naar staart, is het wellicht wat ondoorgrondelijk. We zoomen eerst in op de grafiek Energieverbruik.

Boven de nullijn zie je wat je hebt verbruikt volgens je slimme meter (blauw) en wat je hebt opgemaakt van je zelf opgewekte stroom (geel). Samen is dat het totale verbruik van jouw huis.

Je ziet dat het in ons voorbeeld op de meeste dagen rond 20 kWh ligt. Het paarse blokje onder de nullijn geeft aan wat je hebt teruggeleverd. Dit ligt veelal rond 5 kWh met op één dag een uitschieter van ongeveer 10 kWh. Als je je muis op een blokje laat rusten kun je de totalen aflezen.

De tweede grafiek Zonne-energieproductie toont de totale productie van je zonnepanelen. Je kunt dat uiteraard ook herleiden uit de grafiek Energieverbruik. Het is immers de som van wat je zelf hebt verbruikt (geel) en terug hebt geleverd (paars).

Percentage schone energie Home Assistant kan op je energiedashboard laten zien welk percentage van de verbruikte energie is opgewekt met niet-fossiele brandstoffen, zoals zon-, wind- en kernenergie. Hiervoor wordt de dienst CO2 Signal gebruikt, onderdeel van Electricity Maps. De dienst verstrekt CO2-intensiteitsgegevens voor een specifieke regio via een API. De data is gratis, maar vereist een API-sleutel die je kunt aanmaken via het portaal.

Hiervoor kies je Subscribe en volg je de instructies om een account te maken. Je kunt vervolgens je API-sleutels raadplegen. Voeg daarna de Electricity Maps-integratie toe aan Home Assistant. Je kunt in het venster eventueel de locatie wijzigen, maar de standaard thuislocatie is het meest logisch. Verder vul je de API-sleutel in. Na het afronden van de integratie worden twee sensors toegevoegd, die respectievelijk de CO2-intensiteit en het percentage fossiele brandstoffen weergeven.

10 Energiedistributie

Je ziet op je energiedashboard aan de rechterkant diverse kaarten die nuttige informatie verstrekken. De kaart Energiedistributie somt eigenlijk nog eens op wat je aan stroom hebt opgewekt, hoeveel je hebt afgenomen en teruggeleverd aan het net, en wat je aan gas hebt verbruikt.

Het cirkeltje Thuis toont feitelijk het totale verbruik van je huis. Aan de gekleurde randen kun je zien welk deel zelf is geproduceerd (geel), welk deel koolstofarm is afgenomen van het net (groen) en welk deel niet-koolstofarm is (blauw). Onder deze kaart zie je nog meer praktische kaarten. De belangrijkste lichten we in de volgende paragraaf toe.

11 Aanvullende kaarten

Zo laat een kaart de van het net afgenomen energie zien in deze periode. Dat is in feite het door de slimme meter geregistreerde verbruik (blauw) minus de teruglevering (paars). Het feit dat in dit voorbeeld de naald in het blauw staat, geeft aan dat er deze periode meer is verbruikt van het net dan dat er teruggeleverd is. Bij overproductie staat de naald in het paars.

Ook is er een kaart die de zelfverbruikte zonne-energie toont. Dit geeft aan welk percentage van alle opwekte stroom jij zelf in huis hebt verbruikt. Een andere kaart laat zien hoe zelfvoorzienend je bent. Ofwel, hoeveel van de in huis verbruikte energie je zelf op hebt gewekt met bijvoorbeeld zonnepanelen.

Ten slotte is er nog een kaart die laat zien welk deel van de verbruikte energie koolstofarm is. Dit omvat zowel de van het net afgenomen koolstofarme energie als de zelfgeproduceerde energie van bijvoorbeeld je zonnepanelen.

Overigens kun je alle kaarten van het energiedashboard óók in je eigen dashboards gebruiken. Handig als je een andere lay-out wenst! Verder kun je, afhankelijk van jouw configuratie, het gas- en waterverbruik zien, en het verbruik van individuele apparaten. Dit laatste kan wellicht een stimulans zijn om het verbruik te gaan aanpakken.

Vind je werken met Home Assistant (nog) te lastig? Probeer het dan op de manier zoals we in dit artikel bespreken: Meten is weten: zo beperk je je energieverbruik

▼ Volgende artikel
Review HMD Fusion – Bijzondere smartphone voor weinig geld
Huis

Review HMD Fusion – Bijzondere smartphone voor weinig geld

De HMD Fusion is een van de opvallendste smartphones van 2024. Je kunt namelijk speciale hoesjes om de telefoon doen om extra functies te gebruiken. Zo kan de budgettelefoon opeens betere selfies maken of draadloos opladen. In deze HMD Fusion-review zoomen we in op de accessoire en de smartphone zelf.

Oké
Conclusie

De HMD Fusion is een interessante smartphone, omdat je hem kunt uitbreiden met hoesjes vol extra functies. Een bijzonder concept, al hebben we helaas nog niet alle hoesjes kunnen testen. Als toestel zelf maakt de Fusion minder indruk: hij is weliswaar prima te repareren, maar heeft eenvoudige specificaties en krijgt korter updates dan de concurrentie. Daarmee is de HMD Fusion een opvallende telefoon voor een select publiek.

Plus- en minpunten
  • Zelf te repareren
  • Optionele hoesjes bieden extra functies
  • Lange accuduur
  • Speciale hoesjes laten op zich wachten
  • Matige specificaties
  • Mager updatebeleid

De HMD Fusion is te koop in twee versies, met respectievelijk 6 GB werkgeheugen en 128 GB opslagcapaciteit en 8 GB / 256 GB. Wij hebben het eerste model getest, dat een adviesprijs van 270 euro draagt. Voor dertig euro meer koop je het betere model, wat wij een nette meerprijs vinden.

In de doos vind je naast een usb-c-oplaadkabel ook een stevig transparant hoesje, dat geen functies toevoegt behalve je toestel beschermen tegen krassen en een valpartij. HMD verkoopt het hoesje ook in het blauw, groen en roze.

Speciale hoesjes

Interessanter zijn de accessoires die wél extra’s bieden, via de stroompinnetjes in het hoesje en op de achterkant van de telefoon. HMD presenteerde in september een hoesje met uitklappende ledring voor betere selfies in het donker, een extra stevig hoesje met een SOS-knop en een hoesje dat draadloos opladen mogelijk maakt.

Met de verkrijgbaarheid van die hoesjes schiet het vooralsnog niet op: die met de selfiering en SOS-knop komen volgens de HMD-website 'later dit jaar beschikbaar' en het oplaadhoesje ontbreekt begint november nog op die website. Wat de hoesjes gaan kosten, is ook nog onduidelijk.

Gelukkig kon HMD ons wel al een hoesje met selfiering opsturen om te testen in combinatie met de Fusion. Dat hoesje is stevig en biedt veel grip. De ledring rond de cameramodule op de achterkant is met een vrije hand makkelijk – maar niet té makkelijk – omhoog te klappen en prijkt dan boven het scherm uit. Vervolgens vind je in de camera-app een instelling voor de aparte flitser, die dus stroom krijgt via het toestel. Je kunt in die instelling onder andere de kleurweergave en helderheid van de flitsring aangeven. De flitsring werkt naar behoren.

📱Leestip: Waar voor je geld: 5 uitgebreide smartphones voor max 500 euro

©Rens Blom

Hieronder vind je twee selfies, gemaakt in het donker op straat. Op de linkerfoto gebruikten we de HMD Fusion als een normale smartphone, waarbij het scherm oplicht om je gezicht in beeld te brengen. Op de rechterfoto stond de flitsring boven het scherm. Wij kregen gemengde reacties op het nut en de kwaliteit van de flitsring, met name omdat hij je gezicht minder natuurlijk weergeeft.

©Rens Blom

Interessant initiatief

Hoewel we dus nog niets kunnen zeggen over de prijzen en de kwaliteit van de andere hoesjes, vinden we het initiatief van HMD interessant. Het doet ons terugdenken aan Motorola, dat jaren geleden al smartphonehoesjes met boeiende functies uitbracht. Denk aan een extra accu, krachtige luidspreker of zelfs miniprinter. HMD pakt het vooralsnog minder exotisch aan, maar belooft wel meer speciale hoesjes. Wij zijn benieuwd.

Positief in ieder geval is dat HMD alle benodigde technische informatie opensource gemaakt heeft, waardoor bedrijven en hobbyisten zelf hoesjes en accessoires kunnen maken die werken met de Fusion.

De HMD Fusion als smartphone

Als smartphone is de HMD Fusion ook noemenswaardig. In lijn met HMD's duurzaamheidsfilosofie is het toestel grotendeels zelf uit elkaar te halen met een schroevendraaier. Op die manier kun je het scherm, de accu, usb-c-poort en andere belangrijke onderdelen vervangen.

HMD verkoopt die onderdelen (straks) zelf via zijn website en stelt reparatiehandleidingen beschikbaar. Een mooi pluspunt van het toestel, zeker ten opzichte van concurrerende telefoons die alleen door een professionele partij te repareren zijn. De prijzen van vervangende onderdelen vinden we schappelijk. Een nieuwe accu kost 25 euro, een nieuw scherm 50 euro.

©Rens Blom

Als 270 euro kostende telefoon biedt de HMD Fusion echter minder goede specificaties dan je verwacht in deze prijsklasse. Weliswaar voelt het toestel stevig aan, het 6,56inch-LCD-scherm met lage resolutie van 1612 x 720 pixels maakt het beeld niet scherp. En de Qualcomm Snapdragon 4 Gen 2-processor is oud en eenvoudig, waardoor de telefoon merkbaar trager is dan de concurrentie. Dat belooft weinig goeds voor de prestaties na een jaar gebruik.

Ook op de camera's is bezuinigd. De Fusion mist een groothoekcamera om extra wijde foto’s te schieten, bijvoorbeeld. Daar staat tegenover dat HMD de Fusion wel een prima selfiecamera met een 50megapixel-resolutie geeft. De camera achterop heeft maar liefst 108 megapixels, maar is kwalitatief niet bijzonder.

©Rens Blom

De 5000mAh-accu gaat wel lekker lang mee, geholpen door de eenvoudige processor en lage schermresolutie. Je kunt de HMD Fusion bijna twee dagen gebruiken voordat je de oplader moet pakken.

Mager updatebeleid

Het updatebeleid van de Fusion is helaas mager. HMD belooft upgrades naar Android 15 en 16 en drie jaar beveiligingsupdates. In dit prijssegment kun je telefoons met vier of vijf jaar updates kopen, onder andere van Samsung.

Conclusie: HMD Fusion kopen?

De HMD Fusion is een interessante smartphone omdat je hem kunt uitbreiden met hoesjes vol extra functies. Een bijzonder concept, al hebben we helaas nog niet alle hoesjes kunnen testen. Als toestel zelf maakt de Fusion minder indruk: hij is weliswaar prima te repareren, maar heeft eenvoudige specificaties en krijgt korter updates dan de concurrentie. Zo is de HMD Fusion een opvallende telefoon voor een select publiek.


▼ Volgende artikel
Whatsappen in je eigen stijl: zo maak je je appjes op
Huis

Whatsappen in je eigen stijl: zo maak je je appjes op

WhatsApp gebruikt standaard het lettertype Helvetica. Dat is een duidelijk lettertype dat al bestaat sinds 1957, maar de letters zijn wel heel saai. Net als andere socialmediaplatformen, blinkt WhatsApp niet uit in mogelijkheden voor tekstopmaak. Toch kun je je tekst opleuken: als je deze trucjes kent.

Voel jij je weleens beperkt in de opmaakmogelijkheden van je appjes? We laten zien wat er allemaal mogelijk is in WhatsApp:

  • Vet, cursief, doorhalen
  • Monospacen
  • Opsommingstekens toevoegen
  • Tekst markeren met een quotes
  • Externe websites en apps die je tekst voor jou opmaken

Dol op mooie dingen maken? Lees dan ook: Adobe Express: snel stijlvolle ontwerpen creëren

Het was in WhatsApp al mogelijk om tekst vet, cursief of doorgehaald te plaatsen. Sinds februari 2024 heeft Meta het in WhatsApp ook mogelijk gemaakt om bullets, genummerde lijsten, blockquotes en inline code toe te voegen. Al deze functies zijn beschikbaar in gesprekken op iOS, Android, web en Mac. Je moet alleen even weten hoe je dat precies doet.

Vet, cursief, doorhalen

In WhatsApp kun je tekst prima vet, cursief en doorgehaald weergeven. Het enige wat je daarvoor hoeft te doen, is je tekst tussen speciale tekens plaatsen. Om een stukje tekst vetgedrukt te maken, plaats je een asterisk/sterretje (*). Deze zet je voor en na de tekst die je vetgedrukt wilt hebben. Tijdens het typen zie je dat de tekst tussen de asterisken vetgedrukt wordt, nog voordat je hem hebt verzonden. De ontvanger ziet de sterretjes natuurlijk niet.

Om een tekst cursief te maken, gebruik je voor en na de tekst die je schuingedrukt wilt hebben, het onderstrepingsteken/underscore (_). Dat is bijvoorbeeld handig als je citaten typt in WhatsApp. Het is ook mogelijk om een stukje tekst door te halen. Hiervoor plaats je een tilde (~) aan beide kanten van de tekst.

Hier passen we zowel de stijlen vet, cursief en doorgehaald toe.

Tekstopmaak combineren

Uiteraard kun je deze teksttrucjes mixen in hetzelfde bericht. Zet bijvoorbeeld het ene woord in cursief en het andere in vet. Het is zelfs mogelijk om stijlen te combineren op hetzelfde stukje tekst. Als je bijvoorbeeld _*tekst*_ typt, dan komt dit woord zowel cursief als vet in beeld. Voeg je voor en achter nog een tilde toe, dus ~_*tekst*_~, dan krijg je dit: tekst.

Het is mogelijk om verschillende stijlen te combineren op hetzelfde stukje tekst.

Monospace

Monospacing is een opmaaktechniek die de focus op een stukje tekst legt. Hierdoor komt er meer ruimte tussen de tekens. Elke letter krijgt daarmee dezelfde verticale en horizontale ruimte, wat bij de meeste lettertypes niet het geval is. De i neemt bijvoorbeeld normaal gesproken minder plaats in dan de w en de m.

Om deze teksttruc te gebruiken, plaats je drie backticks voor en na het stukje tekst waarop je monospace wilt toepassen. De backtick staat ook bekend als backquote en accent grave. Dit is het streepje op een letter dat van linksboven naar rechtsonder wijst, zoals in de woorden carrière en crème.

Met drie backticks zet je een stukje tekst om in monospace.

Brushpen, gelpen, potlood of kalligrafiepen

Teksten opmaken kan ook met de hand!

Snelkoppelingen

Het kan lastig zijn om al deze WhatsApp-opmaaktrucjes te onthouden. De mobiele app heeft gelukkig zelf een aantal ingebouwde snelkoppelingen die je kunt gebruiken tijdens het typen. Tik en houd het gebied vast zodat je een selectietool krijgt. Selecteer het stukje tekst dat je op een speciale manier wilt opmaken. Tik hierop en dan krijg je bij de bekende opdrachten te zien zoals Knip, Kopieer en Plak. Klik nu op het pijltje rechts tot je bij de optie Structuur komt. Daar herken je het kleine menu om de opmaak aan te passen. Als je dit selecteert, krijg je de opties Vet, Cursief, Doorgestreept en Monospace te zien die je vanaf daar rechtstreeks kunt toepassen. Deze mogelijkheid is niet beschikbaar in de desktop-app.

Je kunt de basisstijlen ook uit de opmaaksnelkoppelingen halen.

Opsommingstekens

Wil je een lijstje naar iemand of naar jezelf sturen, dan kun je heel gemakkelijk opsommingstekens of bullets plaatsen. Sommige mensen gebruiken WhatsApp als notitie-app en sturen een bericht naar zichzelf om dingen niet te vergeten. Typ eerst een asterisk of een liggend streepje, dat maakt in dit geval geen verschil. Daarna moet je eraan denken om een spatie te typen en vervolgens typ je het eerste item. Tik vervolgens op Return of Enter. Daar zie je nu direct de tweede bulletpoint die wacht op het volgende item. Vanaf nu hoef je niet meer een liggend streepje met een spatie te typen, WhatsApp doet dit voor je.

Typ een asterisk of een liggend streepje gevolgd door een spatie en WhatsApp maakt er automatisch een opsommingsteken van.

Genummerde lijst

Heb je liever een genummerde lijst? Dat kan ook. Typ een nummer, bijvoorbeeld 1, gevolgd door een punt en een spatie en schrijf daarna het eerste item van je lijst. Wanneer je nu op Enter na het eerste item tikt, verschijnt het volgende nummer dat wacht op het volgende item in de lijst. Als je zou beginnen met een ander getal, bijvoorbeeld 7, gevolgd door een punt, dan plaatst WhatsApp meteen het volgende getal (dus 8) als je op Enter tikt.

Met een cijfer gevolgd door een punt en een spatie krijg je een genummerde lijst.

Quoteblokjes

Een quoteblokje of blockquote gebruik je om een stukje tekst te markeren. Je plaatst hiermee een vette verticale streep voor een stukje tekst. Om deze opmaak te krijgen, typ je eerst > gevolgd door een spatie. De boodschap die je daarna typt, wordt voorafgegaan door een grijs verticaal balkje.

Tot slot kun je ook tekst als inline code opmaken. Je begint en eindigt dan met de backticks. Daartussen zet je de tekst die je wil highlighten (`tekst`).

Net alleen het balkje maar ook de tekst daarachter (de quote) komt in het grijs.

Lettergrootte aanpassen

Worden je ogen er niet beter op en vind je het moeilijk om de WhatsApp-communicatie te lezen op je telefoon? Pas dan de lettergrootte aan. Op een Android-telefoon ga je hiervoor naar de Instellingen van WhatsApp. Dat doe je door op het pictogram met de drie stippen bovenaan te tikken. Onder het scherm Chatinstellingen staan verschillende opties. Kies de knop Lettergrootte. Daar kies je tussen kleine, middelgrote en grote tekstgrootte.

WhatsApp heeft op dit moment alleen in Android een optie om de lettergrootte binnen het programma aan te passen. Als je de letterweergave wilt vergroten op iOS, dan open je de Instellingen van iOS (dus niet de instellingen van WhatsApp). Daarna tik je op Scherm en helderheid. Selecteer de optie Tekstgrootte en sleep vervolgens de schuifregelaar om de lettergrootte aan te passen.

Op Android-smartphones regel je de lettergrootte in WhatsApp zelf. In iOS wijzig je de algemene tekstgrootte.

WhatsApp Editor

Wil je je WhatsApp-boodschappen af en toe wat meer glans geven en heb je geen zin om de speciale toetsen te onthouden? Gebruik dan de WhatsApp Editor. Deze online editor werkt op twee manieren.

Je kunt de tekst gewoon in het tekstvak typen. Met de formatteerknoppen zet je stukjes tekst vervolgens in vet, cursief, onderstreept of monospace. In deze editor voeg je ook eenvoudig emoticons toe. Als de boodschap klaar is, klik je op de balk Copy to clipboard. Daarna plak je de opgemaakte boodschap in de app of de webversie van WhatsApp.

Nog interessanter is het als je deze webtoepassing koppelt aan je WhatsApp-id. Daarvoor klik je bovenaan op de knop WhatsApp Link, zodat je op een pagina komt waar je je telefoonnummer ingeeft met de juiste landcode. Daarna komt de blauwe balk Create Link tevoorschijn. Als je daarop klikt, verschijnt er een QR-code die je scant met je smartphone. Er is ook een speciale WhatsApp-link om met je WhatsApp-contacten te delen. Vanuit de webpagina kun nu rechtstreeks WhatsApp openen. Er is verder nog een Speech-To-Text-pagina, maar daarvan viel het resultaat ons dik tegen.

WhatsApp Editor plaatst de speciale tekens voor jou.

Fonts For WhatsApp

Een leuke oplossing voor als je af en toe verrassend uit de hoek wilt komen met een leuke uitnodiging, een stijlvolle invitatie of een fleurige felicitatie, is Fonts For Whatsapp.

Eerst typ je de boodschap in het tekstvak en vervolgens zie je dat er automatisch een heleboel voorbeelden worden gegenereerd. Ze voorzien de tekst niet alleen van een leuk lettertype, er worden ook hartjes, krulletjes, emoticons en ornamenten bij geplaatst. In de linkerbovenhoek kun je de thematische categorieën openen zoals Cute, Crazy, Ugly, Box, Sad, Thankyou, Asian en meer. Heb je de tekst vormgegeven, dan is het weer een kwestie van kopiëren en plakken. Deze combinaties kun je trouwens bij alle sociale-mediasites toepassen.

Naar gelang het thema plaatst Fonts For Whatsapp de juiste versieringen.

Generatieve websites

Om berichten op sociale mediasites nog stijlvoller te maken, is er een aantal generatieve websites beschikbaar. Open zo’n site met de webbrowser. Typ de tekst in het hoofdvak en zie hoe de verschillende lettertypen en stijlen de webpagina vullen. Blader er doorheen en als er een stijl je bevalt, klik je op de knop Kopiëren.

Als generatieve websites tippen we YayText waar het aanbod aan stijlen onuitputtelijk lijkt. Gelukkig zijn er in de linkerbalk de categorieën waardoor de keuze gemakkelijker wordt. Er is ook een bibliotheek met emoji voor de meest uiteenlopende onderwerpen.

Bij Lingojam kom je bij de Fancy TextGenerator. Weer typ je eerst je tekst en rechts verschijnt de fancy text. Hier moet je gewoon door de lange lijst resultaten scrollen, want die zijn niet thematisch geordend.

De laatste generatieve website de we al tip noemen, is Igfonts. De naam komt van de Instagram-lettertypen. Ook deze site creëert een massa verschillende stijlen met behulp van een groot aantal unicode-tekens. Dat betekent dat je niet echt lettertypes kiest, maar verschillende unicode-tekens combineert die de letters op het scherm vormen.

Het aanbod van de generatieve website YayText is overweldigend.

Vijf luiken van Glyphy

Een bijzondere generatieve website is Glyphy. Glyphy begint met een leuke Font Generator waar je de thema’s in de bovenbalk vindt. Het tweede luik zijn Cool Symbols die geordend zijn in sterren, pijltjes, hartjes, bloemen en sneeuwvlokken. Het derde luik gebruik je om een sterke gebruikersnaam voor sociale media te verzinnen. Je typt een naam, een woord en een gevoel en je bekijkt wat deze Username Generator ervan bakt.

Dan is er nog het luik Emoticons, Je komt niet bij de glad afgewerkte emoticons, maar bij de oorspronkelijke emoticons die nog uit letters, boogjes en streepjes bestaan. Het laatste luik is in nog in ontwikkeling, de PFP Maker, om een originele profielfoto samen te stellen.

Glyphy, een generatieve website, heeft op dit moment vier bruikbare luiken.

Populaire opmaakapps

Naast de standaardopmaakopties in WhatsApp en de generatieve websites kun je ook talloze mobiele apps van derden gebruiken. Enkele populaire WhatsApp-opmaakapps zijn Blue Words, Font Keyboard, Stylish Texts en Fonts.

Eerst moet je de app downloaden, daarna zorg je via de instellingen van je smartphone dat de app als extra toetsenbord beschikbaar wordt. Wanneer je daarna een boodschap wilt typen, kun je dit extra toetsenbord selecteren en vervolgens kies je uit de honderden stijlen en kant-en-klare sjablonen.

Voor alle apps die we hebben getest, moet je betalen. Ze zijn behoorlijk prijzig, om niet te zeggen te duur, voor wat ze te bieden hebben. Bij sommige gaat er elke maand een bedrag van je rekening, bij andere elke week. Ze hebben allemaal een proefperiode van drie tot zeven dagen, maar dan moet je wel eerst een abonnement afsluiten met je creditcard. Tijdens de proefperiode kun je het abonnement nog annuleren. Alleen we merkten dat er zelfs geld van onze rekening ging nadat we het abonnement hadden geannuleerd bij Fonts. Voel je vrij om deze apps te gebruiken, maar je bent gewaarschuwd.

Dit is de app Fonts die je een extra toetsenbord geeft om je WhatsApp-berichten op te leuken.

Watch on YouTube