Tips & Trucs voor het werk op de PC

Register importeren Ik heb mijn complete register in Windows XP Professional geëxporteerd, voordat ik een nieuw programma uittestte. Daarna heb ik dat programma weer verwijderd, maar omdat er toch altijd nog sporen achterblijven in het register, dacht ik slim te zijn door mijn geëxporteerde register weer te importeren. Windows geeft echter een foutmelding, ook als ik dat vanuit veilige modus probeer. Hoe los ik dat op? Marcel de Jong De foutmelding die u te zien krijgt, luidt wellicht 'sommige sleutels worden gebruikt door het systeem of door andere processen'. Zo ja, dan is het direct duidelijk waar de schoen wringt: u kunt het register niet importeren omdat bepaalde onderdelen (sleutels) zich niet laten overschrijven, aangezien ze effectief in gebruik zijn. In principe zou u dat wel via de Herstelconsole kunnen doen, maar daar is geen 'reg-import' mogelijk. Een alternatief is dat u het regbestand in een teksteditor opent en daar alle overtollige sleutels weghaalt voordat u met dit bestand een nieuwe import probeert, maar zo'n operatie is wel bewerkelijk. Microsoft adviseert een andere methode voor het creëren en terugzetten van het volledige register, namelijk via het ingebouwde backup-programma. XP Professional-gebruikers vinden dit bij Alle programma's, Bureau-accessoires, Systeemwerkset (gebruikers van XP Home moeten deze tool zelf opzoeken op de Windows-cd: \ValueAdd\Msft\Ntbackup). Binnen deze tool roept u dan de geavanceerde modus op, waarna u het tabblad Backup maken opent. Links vindt u een overzicht van de stations die u kunt laten backuppen, maar in uw geval volstaat een vinkje naast System State. Klikt u System State zelf aan, dan ziet u rechts de onderdelen die meegaan naar de backup, waaronder Registry (het is niet mogelijk selectief bepaalde onderdelen te schrappen). Via de knop Back-up starten zet u de procedure in gang. Met dezelfde tool (tabblad Media terugzetten en beheren) kunt u de backup naderhand terugzetten – de tool maakt dan automatisch eerst een herstelpunt aan. In het menu Extra vindt u overigens ook de Wizard Automatisch Systeemherstel terug: die maakt een backup van uw hele schijf – inclusief de systeemstatus met het volledige register – en zorgt meteen voor een hersteldiskette, van waaruit u in geval van nood de hele terugzetprocedure kunt activeren. Handig om weten is dat bij zulke backups van de systeemstatus automatisch ook een kopie van alle registerbestanden wordt weggeschreven naar de map %SYSTEMROOT%\repair (met name in de bestanden system, software, default, SAM, en SECURITY). Vanuit de Herstelconsole kunt u – als de hierboven beschreven terugzetprocedure problemen oplevert – deze backupbestanden dan per stuk handmatig terugzetten. Hoe u dat precies aanpakt, leest u in artikel 307545 van Microsoft's Knowledge Base (support.microsoft.com). Localhost Ik werk met een proxyserver voor mijn internetverkeer, en met Outlook voor e-mail. Hiervoor gebruik ik een gedeeld bestand op de server zodanig dat alle clients hetzelfde bestand gebruiken voor Postvak In, het adresboek, etc. Dit werkte perfect tot ik Windows XP Professional op een client installeerde. Na elke herstart wijzigt XP namelijk mijn e-mailaccount naar de waarde 'localhost' in plaats van het handmatig ingestelde ip-adres van de server voor de pop3-waarde. Daarnaast krijgt mijn gebruikersnaam de vorm naam/ip-adres van mijn proxyserver in plaats van alleen naam. Zet ik beide waarden handmatig terug, dan werkt alles weer prima, maar bij een volgende herstart duiken de problemen weer op. Wat is er aan de hand? Ronald de Houwer Dit is een typisch scenario voor enkele persoonlijke firewalls, anti-virus- en anti-spamtools zoals SpamPal, K9, SAProxy Pro, PC-cillin, oudere versies van Norton Antivirus (2001 en eerder). Deze tools installeren zich namelijk als een lokale, niet-transparante proxy voor uw e-mail. Wellicht hebt u ook een van deze tools geïnstalleerd en ligt daar het probleem. Afhankelijk van de tool kunt u deze scanfunctie voor uw mail uitschakelen (bij PC-cillin bijvoorbeeld kunt u dat doen door het vinkje te verwijderen naast Enable POP3 Scan). In het slechtste geval kunt u nog altijd de bewuste tool verwijderen – of wellicht bestaat er een update mét transparante proxy (zoals de meer recente versies van Norton Antivirus) die de accountgegevens van uw e-mail niet meer (hoeven te) wijzigen. Dvd als harde schijf Ik zoek een manier om mijn cd-rw's of dvd-rw's als een soort harde schijf te kunnen gebruiken, zodat ik bestanden bijvoorbeeld van de ene pc naar de andere kan kopiëren, en bestanden veilig kan stellen door ze op zo'n schijfje te zetten. Volgens mij bestaan er wel tools die zo'n schijfje op een bepaalde manier (via een of andere standaard) formatteren. Kunt u mij verder helpen? Ik gebruik Windows XP. Fred en Tineke van Dalum Dat kan inderdaad. U doelt hier op het udf-formaat (universal disk format), dat zeer goed werkt in combinatie met het zogenoemde 'packet writing', een alternatieve schrijfmethode waarmee u gegevensbestanden stuk voor stuk naar zo'n schijfje kunt branden. Nadeel bij cd-rw's – niet zozeer op dvd-rw's – is echter wel dat allerlei administratieve gegevens flink wat schrijfruimte opslokken. Welke tools kunt u nu inzetten? Goed nieuws is dat de meeste brandprogramma's al zo'n packet writing-module aan boord hebben, die bovendien vaak wordt meegeïnstalleerd. Bekende voorbeelden zijn Ahead Nero met InCD, Roxio Easy CD/DVD Creator met Drag-to-Disc, NTI CD & DVD Maker met FileCD en Pinnacle InstantCD/DVD met InstantWrite. De meeste packet writers komen bovendien terecht in de systeembalk, zodat u na de installatie meteen al bestanden kunt verslepen naar de cd of dvd. Lukt dat niet, dan kan dat normaal gesproken wél via een speciale opdracht vanuit het contextmenu van de Verkenner. Voorwaarde is echter wel dat het schijfje geformatteerd is; ook dat kunt u met deze tools doen (een proces dat aardig wat tijd kan kosten, in sommige gevallen zelfs meer dan een uur). Sommige media kunt u echter veel vlugger wissen via een snelformattering (duurt meestal maar een paar seconden). Tot slot: zo'n packet writer kan aardig conflicteren met de ingebouwde brandfunctie in XP. Ga bij problemen dan ook na of die brandfunctie wel goed is uitgeschakeld (roep het eigenschappenvenster van het station op, en verwijder op het tabblad Opnemen het vinkje naast Op dit station mogen opnames op cd worden gemaakt). Partities aanpassen Ik heb mijn harde schijf van 40 GB in drie partities ingedeeld (c, d en e). Windows XP heb ik op mijn c-partitie geïnstalleerd, maar jammer genoeg heb ik die slechts 5 GB groot gemaakt, terwijl mijn d-partitie zo goed als leeg is gebleven. Kan ik op een of andere manier enkele GB's van mijn d-partitie naar mijn c-partitie overhevelen? Hoe doe ik dat? Sebastiaan Kirsenstein De beste methode om dit te doen is eerst een backup te maken van al uw gegevens en vervolgens – bijvoorbeeld via de Windows XP-cd, waarmee u uw pc hebt opgestart – alle partities te verwijderen. Daarna kunt u een nieuwe én grotere c-partitie maken en ook de andere partities in een iets afgeslankt formaat opnieuw creëren. Na de herpartitionering en de formattering kunt u dan Windows XP opnieuw installeren en vervolgens uw backups netjes terugzetten. Uiteraard is dat een vrij omslachtige procedure. Er is een kortere weg, maar daarvoor moet u wel een beroep doen op een externe partitioneringstool die zonder gegevensverlies een bestaande partitie kan verkleinen/vergroten. Het ingebouwde schijfbeheer (diskmgmt.msc) van XP kan dit niet, maar bekende tools die hier wel mee overweg kunnen zijn PartitionMagic (www.powerquest.com/partitionmagic, ca. € 59) en Acronis PartitionExpert (www.acronis.com/download, ca. € 42). We bespreken in het kort de procedure binnen Acronis PartitionExpert; hiervan kunt u namelijk een gratis demoversie downloaden (11,8 MB). Jammer genoeg laat deze demo u geen schrijfacties toe, zodat u uiteindelijk toch moet betalen. Kies bij View voor Automatic mode en selecteer in het taakvenster Increase Free Space. In het volgende venster duidt u de uit te breiden c-partitie aan en nog een venster verder selecteert u de in te krimpen d-partitie. Vervolgens bepaalt u de grootte van de uitbreiding (in MB) en even later rondt u het proces via de knop Finish af. McAfee Antivirus verwijderen Ik heb het programma VirusScan van McAfee geïnstalleerd. Normaal gesproken moet dat 365 dagen blijven draaien, maar al na elf dagen verscheen het bericht dat mijn licentie was verlopen en dat ik het product opnieuw moest aanschaffen. Ik probeerde het te verwijderen en te herinstalleren, maar dat lukt me op geen enkele manier. Ook laten verschillende delen van McAfee zich blijkbaar niet verwijderen via het register. Ik werk met Windows XP Professional. Wat moet ik doen? Jules Heere Soms laat VirusScan van McAfee zich inderdaad niet zonder slag of stoot verwijderen, maar via een handmatige ingreep moet het toch lukken, desnoods vanuit de veilige modus (druk net voor het opstarten van Windows op de F8-toets en kies Veilige modus uit het opstartmenu). Om alle sporen van VirusScan uit het register te verwijderen heeft McAfee zelfs een speciaal bestandje ter beschikking gesteld (VirusScan.reg) dat u in gezipte vorm kunt downloaden op http://download.mcafee.com/products/licensed/cust_support_patches/VirusScan.zip (34,8 KB). Via een dubbelklik op dit bestand kunt u alle registersleutels van VirusScan in één keer wegwerken. Het is wel verstandig om eerst een kopie van het register te maken (bijvoorbeeld via het ingebouwde Systeemherstel van XP). In de online vraagbaak van McAfee (http://ts.mcafeehelp.com) vindt u verdere instructies om ook alle VirusScan-bestanden en snelkoppelingen handmatig te verwijderen. De juiste pagina roept u op door in stap 1 bij Product VirusScan 7 Home Edition, en bij Categorie Install/Uninstall te selecteren. In stap 2 klikt u ten slotte de link 'Uninstall: VirusScan 5.x, 6.x, and 7.x (all Windows versions)' aan. Succes! Help! Een kaper! Tijdens het surfen ben ik op de volgende site beland: http://searchcentral.cc. Sindsdien staat deze site permanent als startpagina van mijn browser ingesteld en krijg ik die op geen enkele manier verwijderd. Ook Ad-aware 6.0 blijkt hiertegen niks te kunnen ondernemen. Hoe kan ik die site weer weg krijgen? Freek Beemsterboer Searchcentral is inderdaad een hardnekkige 'browser hijacker'. Meestal kunt u dergelijke vormen van malware wel wegwerken met (gratis) anti-spyware-tools als Ad-aware (www.lavasoft.usa) of Spybot Search & Destroy (www.safer-networking.org). Zorg wel dat u van deze tools eerst de nieuwste updates hebt binnengehaald. Lukt het daarmee toch niet, zoals in uw geval, dan zit er weinig anders op dan de boosdoener handmatig te verwijderen. Enig speurwerk op internet leverde op dat deze hijacker heimelijk gebruik maakt van een javascript (gewoonlijk %SYSTEMROOT%\update12.js) waar vanuit het register naar verwezen wordt. In dit geval moet u dus dit bestand verwijderen en bij voorkeur ook alle verwijzingen naar update12.js in het register. Dat doet u met de tool Regedit, waarna u via de ingebouwde zoekfunctie de verwijzingen kunt opsporen. Eventueel kunt ook gebruikmaken van de gratis tool HijackThis, die verdachte registersleutels en dergelijke voor u opspoort, zodat u ze vanuit de tool zelf kunt uitschakelen. Wees daar wel voorzichtig mee, want een vergissing kan u in het slechtste geval een corrupt systeem opleveren! Deze tool, evenals tal van andere freeware anti-spyware-tools, kunt u downloaden op www.spychecker.com/software/freeware_antispy.html. Usb-problemen Ik heb onlangs een digitale camera aangeschaft, maar mijn pc kan deze hardware blijkbaar niet vinden of installeren. Hetzelfde probleem doet zich voor met een kaartlezer. Beide apparaten kan ik echter wel probleemloos aansluiten op de pc van een collega, met hetzelfde besturingssysteem, maar met een ander moederbord. Ik heb in het bios wel de optie 'Usb enabled' geactiveerd en de nodige stuurprogramma's voor usb zijn geïnstalleerd. De hardware handmatig installeren lukt ook niet. Weet u een oplossing? Mijn pc is een ECS K7S5A met Windows XP Home en SP 1, AMD Athlon XP 2400+, AMI bios, 1 GB ddr-sdram. Marc Van Ursel Vreemd, want uit uw gegevens kunnen we opmaken dat u over alle nodige ingrediënten beschikt om met usb aan de slag te kunnen. We vermoeden dan ook dat het probleem zit bij het bios van uw moederbord. Na wat speurwerk blijkt namelijk dat er maar liefst drie verschillende versies zijn van hetzelfde bord, met telkens een andere revisie (K7S5A, V1.1 – V3.1 – V.3.1B) – zie ook www.ecs.com.tw/download/dw_list.asp?submenu_id=26&function_id=4. Er zijn blijkbaar ook nogal wat bios-updates voor die borden uitgekomen. We raden u dus aan de meeste recente (correcte!) bios-versie voor uw moederbord te downloaden en te installeren. Uit nieuwsgroepen blijkt overigens dat de combinatie van usb met uw type moederbord doorgaans geen problemen geeft onder Windows 98SE. U gebruikt echter Windows XP en het zou ons niet verbazen als die versie een meer recente biosversie vereist. In theorie kan uw usb-probleem echter ook aan verkeerde biosinstellingen te wijten zijn. Een te hoog ingestelde fsb bijvoorbeeld, of te agressieve geheugeninstellingen, of het bios – en niet Windows - dat instaat voor het stroombeheer/acpi. Standaardlocatie 'Opslaan als' in register wijzigen Dank zij een van uw tips weet ik nu hoe ik de locatie van de archiefmap in Outlook Express kan wijzigen! Ik vraag mij echter af of er een vergelijkbare procedure bestaat voor Internet Explorer. Als ik namelijk een webpagina wil opslaan via het menu Bestand, Opslaan als, verschijnt altijd de map Mijn documenten, terwijl al mijn gegevens op een andere schijf worden bewaard. Vincent Kortleven U kunt inderdaad de standaardlocatie wijzigen, maar het ligt wel iets complexer dan bij Outlook Express. U schrijf echter dat al uw gegevens op een andere schijf worden bewaard en daarom is het wel een beetje vreemd dat de map Mijn documenten bij u blijkbaar naar de verkeerde schijf verwijst. Dat kunt u eenvoudig aanpassen: open de Verkenner, klik linksboven met de rechtermuisknop op Mijn documenten en kies Eigenschappen. Op het tabblad Doel klikt u op Verplaatsen en bladert u naar de gewenste (schijf en) locatie. Wilt u echter vasthouden aan de huidige locatie van de map Mijn documenten, maar (enkel) Internet Explorer toch standaard naar een andere plaats laten verwijzen, dan kunt u niet buiten een registeringreep. Start Regedit op, en blader naar de volgende twee sleutels: HKEY_USERS\Default\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Explorer\Shell Folders en HKEY_USERS\Default\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Explorer\User Shell Folders. Zodra u een van beide sleutels opent, ziet u rechts de waarde Personal verschijnen. Die moet u aanpassen (normaal krijgt u daar of niets, of %USERPROFILE%\Mijn documenten te zien) via een dubbelklik, en naar de gewenste lokatie laten verwijzen. Geef hier het volledige pad op (zoals: D:\MIJN GEGEVENS\Internet Explorer\Mijn webpagina's). Sluit Regedit af en meldt u opnieuw aan. De eerste keer dat u nu via Bestand, Opslaan als een webpagina opslaat in Internet Explorer moet u alsnog handmatig naar de juiste plek bladeren. Vanaf dan onthoudt uw browser echter vanzelf die locatie. Cd-rom boot in bios Een tijdje terug testte uw blad vijf imaging-programma's. Naar aanleiding daarvan installeerde ik True Image 7.0, waarmee ik een rescue-cd aanmaakte. Het programma gaf me vervolgens deze melding: 'You should enable booting from CD-ROM drive in BIOS'. Mijn pc weigert inderdaad van de cd op te starten, en ik zou niet weten hoe ik iets in het bios moet instellen. Kunt u mij een handje helpen? Roberto Koster Probeer eerst eens of u de cd op een andere pc (die wel met boot-cd's overweg kan) aan de praat krijgt. Is dat het geval, dan ligt de oplossing inderdaad in de instelling van uw bios. Hoe bij het bios-setupscherm komt, hangt af van het bios in uw pc. In veel gevallen doet u dat door net na het opstarten van de pc een tijdlang de Delete-toets ingedrukt te houden, maar dat kan eventueel ook een andere toets(combinatie) zijn, zoals Esc, F1 of F2. Wellicht vermeldt het opstartscherm van uw pc om welke toets het gaat, desnoods raadpleegt u uw verkoper of de handleiding bij de pc. Welk setupvenster u precies te zijn krijgt, hangt eveneens af van het bios, maar normaal gesproken verschijnt er een keuzemenu, waarin u onder meer een item als Boot of (Advanced) BIOS Features Setup te zien krijgt. Blader naar dat item met de pijltjestoetsen en druk op Enter. U komt nu in een submenu terecht, waar u alweer een reeks items ziet. Hier gaat u op zoek naar Boot Sequence (of iets vergelijkbaars als Boot Device Priority) en normaal kunt u nu via Page Up/Down de opstartvolgorde van uw pc wijzigen. Zorg in dit geval dat cd-rom vooraan staat. Verlaat het submenu (met Esc) en bevestig de vraag of u de wijzigingen aan het bios wilt bewaren. Nu zou uw pc wél vanaf cd moeten starten.

Een nieuwe laptop koop je niet zomaar. Het aanbod is groot, de verschillen in prijs en prestaties nog groter. Processors, opslag, schermtechniek en aansluitingen veranderen steeds, waardoor kiezen lastig blijft. De beste laptop is die past bij wat jij ermee doet: werk, studie, streamen of zwaardere taken als gamen of videobewerking. In deze koopgids lees je waar je anno 2025 (en ook al een beetje anno 2026) op let en hoe je binnen jouw budget een laptop vindt die lang meegaat.

Wanneer je een nieuwe laptop wilt kopen, dan is er aan keuze geen gebrek. Je moet dus goed weten waar je naar op zoek bent en dat begint bij je doel: wat ga je met de laptop doen en waar gebruik je hem? Bij een laptop die voor je werk of studie veel onderweg gebruikt wordt, zijn het gewicht en de accuduur bijvoorbeeld belangrijke aandachtspunten. Gebruik je een laptop voornamelijk thuis zonder extra randapparatuur, dan is een groter scherm fijner en maakt het gewicht weer minder uit. Belangrijk is dat je een realistisch budget bepaalt dat rekening houdt met je wensen. We raden je sowieso aan om minimaal 700 euro uit te trekken: vanaf dat prijsniveau krijg je zonder al te veel concessies een bruikbare 16 GB RAM en 512 GB-ssd. Wil je serieus aan de slag met fotobewerking of een heel goede bouwkwaliteit, mik dan op 900 tot 1200 euro zodat bijvoorbeeld een beter scherm tot de mogelijkheden behoort. Wil je serieus gamen of zware 4K-video's bewerken? Reken dan op minimaal 1200 euro voor een laptop met losse gpu en extra koeling. Ligt je budget lager, overweeg dan refurbished zakelijke modellen of een Chromebook als je vooral online werkt.

Snelle checklist

✅Bepaal waarvoor je de laptop vooral gebruikt (werk, studie, gamen, reizen)
✅Kijk naar formaat en gewicht als je vaak onderweg bent
✅Let op accuduur en schermhelderheid bij gebruik buiten
✅Ga voor minimaal 16 GB RAM en 512 GB ssd-opslag
✅Controleer aansluitingen (usb-c met laden en video, HDMI 2.0 of hoger)
✅Vergelijk toetsenbordcomfort en bouwkwaliteit
✅Controleer of onderdelen later uitbreidbaar zijn (RAM, ssd)

Schermformaat

Het beeldscherm bepaalt voor een belangrijk gedeelte het formaat van een laptop. Wanneer je een laptop veelvuldig buitenshuis wilt gebruiken, raden we je een 13- of 14inch-scherm aan. Een 14inch-laptop is wat ons betreft de ideale combinatie tussen een scherm waarop je comfortabel kunt werken en de draagbaarheid onderweg. We gaan er daarbij wel vanuit dat een laptop thuis of op je werkplek voornamelijk met een los beeldscherm gebruikt wordt als je echt langdurig werkt. Gebruik je geen los scherm en neem je je laptop nooit mee, dan is een wat groter 15- of 16inch-scherm wel fijn. Gebruik je een laptop vooral buitenshuis? Let dan op de schermhelderheid: voor gebruik in lastige lichtomstandigheden is minimaal 400 nits aan te raden. Daarnaast zijn matte schermen minder gevoelig voor storende reflecties, terwijl glanzende schermen vaak een levendiger beeld geven maar sneller spiegelen in fel licht.

Een Full-HD-scherm is ook op goedkope laptops tegenwoordig gelukkig de standaard en op een 14inch-scherm heb je hiermee een scherp plaatje. Op een 14inch-laptop is de meerwaarde van een 4K-scherm beperkt, al kan een scherm met wat hogere resolutie als 2880 x 1620 of 2560 x 1600 pixels wel prettig zijn. Voor grotere laptops geldt dat nog sterker. We zien dat de markt steeds meer verschuift van 16:9- naar 16:10-schermen. In plaats van een resolutie van 1920 x 1080 pixels heb je dan een scherm met 1920 x 1200 pixels. Die extra verticale ruimte maakt spreadsheets en websites zichtbaar prettiger zonder dat de behuizing significant groter wordt.

©Dell | Shaun Lucas

Beeldkwaliteit

Naast dat je ook op goedkopere laptops tegenwoordig een bruikbare resolutie krijgt, is ook een IPS-scherm steeds meer standaard geworden. Hierdoor is de beeldkwaliteit over het algemeen beter dan een aantal jaar geleden, toen er vooral TN-schermen op goedkopere laptops gebruikt werden. Uiteraard zijn er nog wel verschillen tussen goedkopere en duurdere IPS-panelen, maar de kwaliteit van een goedkoop IPS-paneel is doorgaans een stuk beter dan die van een goedkoop TN-paneel. Duurdere IPS-panelen hebben een betere kleurweergave omdat ze een groter gedeelte van het kleurspectrum kunnen weergeven. Goedkope panelen kunnen vaak niet alle kleuren goed weergeven, waardoor ze niet heel geschikt zijn voor serieuze fotobewerking. Daarnaast is oled sterk in opmars en bij laptops vanaf 800 euro is er genoeg keuze als je op zoek bent naar een oledscherm. Oled heeft als voordeel dat het contrast veel hoger is dan bij IPS-schermen, omdat de individuele pixels uitgeschakeld of gedimd kunnen worden. Ook is de kleurweergave over het algemeen goed, waardoor een oledscherm er al snel indrukwekkend uitziet. Een nadeel kan zijn dat oledschermen op laptops doorgaans PWM (pulse-width modulation) gebruiken om de helderheid te regelen en niet iedereen dat comfortabel vindt. Een andere schermtechniek die in opkomst is, is het mini-ledscherm. Dit is een IPS-scherm waarvan de achtergrondverlichting bestaat uit mini-leds die in zones aangestuurd kunnen worden. Hierdoor is het contrast veel beter dan bij traditionele achtergrondverlichting, waardoor de eigenschappen van een oledscherm benaderd worden.

©ASUS

©HP

RAM en opslag

Windows 11 heeft genoeg aan 8 GB RAM, maar dat is een hoeveelheid werkgeheugen die we in 2025 afraden. Software stelt steeds meer eisen en het is wel zo prettig als je tijdens het werken meerdere vensters en programma's naast elkaar kunt gebruiken. Kies dus voor minimaal 16 GB RAM. Op een krachtige laptop voor videobewerking of een krachtige gamelaptop raden we je 32 GB RAM aan. Kies ook als je weinig eisen hebt minimaal een ssd met een capaciteit van 512 GB. Een kleinere ssd wordt namelijk wel heel krap als je wat programma's op je laptop installeert. Wil je gamen? Dan is een ssd van 1 TB wat ons betreft het minimum. Moderne spellen vereisen vaak ergens tussen de 40 en 100 GB opslagruimte. Het is toch wel prettig om een paar spellen tegelijkertijd te kunnen installeren, zeker omdat het downloaden en installeren door de grote omvang ook steeds meer tijd in beslag neemt. Let erop dat het bij veel laptops niet mogelijk is om het werkgeheugen later uit te breiden of te vervangen. Bij gamelaptops of krachtigere workstations kan dat doorgaans nog wel. De opslag is bij veel laptops wel te vervangen omdat er meestal gebruik wordt gemaakt van een M.2-NVMe-ssd. Sommige laptops hebben een tweede M.2-slot.

©Adnan Ahmad Ali - stock.adobe.com

Toetsenbord

Het toetsenbord is een van de belangrijkste onderdelen van een laptop en bepaalt in grote mate hoe fijn je kunt werken. In de praktijk zijn er grote verschillen tussen het tikcomfort van laptops. Sommige toetsenborden geven een duidelijke feedback als je een toets indrukt, terwijl andere toetsenborden geen duidelijk drukpunt hebben. Op heel dunne laptops hebben de toetsen soms minder travel, wat zorgt voor een minder comfortabele tikervaring. Op goedkope laptops zit er soms speling in het toetsenbord, wat vervelend is als je langere stukken wilt tikken. Soms vind je in reviews informatie over het tikcomfort, maar in het echt uitproberen heeft wel onze voorkeur. Werk je veel met getallen, dan is een numeriek veld waarschijnlijk onmisbaar en moet je in de praktijk kijken naar laptops met minimaal een 15inch-scherm.

Een verlicht toetsenbord lijkt misschien een onbeduidend detail, maar is in de praktijk een heel fijne toevoeging. Laptops gebruik je immers vaak ook onderweg, waarbij de verlichting niet altijd zo goed is als op je werkplek thuis. Dan is het toch wel fijn als je kunt zien op welke toetsen je drukt als je naar je toetsenbord kijkt.

©Hairem - stock.adobe.com

Aansluitingen

Uiteraard is het belangrijk dat je laptop alle aansluitingen heeft die je nodig hebt, waarbij je extra moet letten op de mogelijkheden van de usb-c-poorten. Een laptop zonder usb-c-poort die ook geschikt is voor laden en het aansluiten van een beeldscherm zouden we zelf niet meer kopen. Als een laptop thunderbolt 4 of 5 ondersteunt, dan weet je zeker dat je een usb-c-poort met alle mogelijkheden krijgt, met ondersteuning voor heel hoge overdrachtssnelheden van 40 of zelfs 80 Gbit/s (thunderbolt 5). In combinatie met een geschikt thunderbolt-dockingstation ondersteunt een thunderbolt-poort twee 4K-schermen; op usb-c-dockingstations zonder thunderbolt kan dit beperkt zijn tot één scherm. Usb 4 is gebaseerd op thunderbolt en kan theoretisch ook een snelheid tot 40 Gbit/s ondersteunen, maar de eisen zijn minder streng, waardoor de maximale snelheid vaak 20 Gbit/s is. Daarnaast is het mogelijk dat de beelduitvoer beperkt is tot één 4K-scherm. In de praktijk zijn alle usb-c-aansluitingen met ondersteuning voor usb 4 geschikt voor laden en video. Tot slot zijn er ook usb-c-poorten die gebruikmaken van usb 3.2 en een maximale overdrachtssnelheid van 5 of 10 Gbit/s bieden en maximaal één 4K-scherm ondersteunen. De meeste laptops met een usb-c-poort op basis van usb 3.2 ondersteunen laden en video, maar dat is niet altijd zo. Gebruik je HDMI voor het aansluiten van een scherm, controleer dan of dat HDMI 2.0 of nieuwer is, zodat je een 4K-scherm op 60 Hz kunt gebruiken. Een of twee usb-a-poorten, een kaartlezer en een 3,5mm-headsetaansluiting zijn in de praktijk ook erg handig.

©HP

Veel processorkeuze

Elk jaar komen er nieuwe laptop-cpu's uit, terwijl ook oudere generaties in de schappen blijven, waardoor vergelijken snel onoverzichtelijk wordt en het lastig is om een bepaalde processor aan te raden. In grote lijnen gebruikt Intel tegenwoordig Core 3/5/7 voor mainstream en Core Ultra 5/7/9 voor de premiumklasse. De belangrijkste vernieuwingen zitten in de Core Ultra 200V-reeks (Lunar Lake), bedoeld voor dunne en zuinige laptops. Deze processors combineren een moderne geïntegreerde gpu met een npu voor on-device AI en voldoen aan Microsofts eisen voor een Copilot+-pc, waarmee je extra functies in Windows krijgt. Voor normale energiezuinige laptops heeft Intel de Core Ultra 200U-reeks, terwijl de 200H/HX voor krachtige laptops bedoeld is. Deze doorgaans snellere processors op basis van de Arrow Lake-architectuur zijn echter niet voorzien van een npu die voldoet aan de eisen voor een Copilot+-pc. Let er daarnaast op dat er ook Core 200-processors zonder Ultra zijn: die zijn bedoeld voor iets goedkopere mainstreamlaptops en gebruiken een oudere architectuur, vergelijkbaar met Intels eerdere 13e en 14e generatie Core-processors (Raptor Lake). Op zich is dat niet heel erg, ook de oudere generaties Core-processors zijn prima chips.

AMD volgt grofweg eenzelfde logica als Intel en verkoopt processors als Ryzen 3, 5, 7 en 9. AMD heeft wel de generatieaanduiding veranderd, want waar er eerst reeksen waren als 5000, 7000 en 8000, vallen de nieuwste processors in de 9000-, 200- en 300 AI-reeks. De Ryzen 200-reeks is een refresh op basis van Zen 4 die inzet op prijs en efficiëntie en, net als de oudere chips in de 7000- en 8000-reeks, geen npu heeft die krachtig genoeg is om te voldoen aan de eisen van een Copilot+-pc. Geschikte chips vind je bij AMD in de Ryzen AI 300-reeks met nieuwe Zen 5-cores en snellere geïntegreerde graphics. De 9000-reeks is eveneens op Zen 5 gebaseerd en omvat krachtige processors die bedoeld zijn voor bijvoorbeeld gamelaptops. Deze chips hebben een relatief langzame geïntegreerde gpu, want ze worden gecombineerd met een losse gpu.

©Intel

Prestatieverschillen

Net als bij Intel gebruikte AMD op oudere processors de letter H voor chips met een hoger energieverbruik en de letter U voor energiezuinige processors. Bij de nieuwe Ryzen 300 AI- en Ryzen 200-reeks staan geen letters meer in het typenummer. In de specificaties vind je wel een standaardenergieverbruik. Het energieverbruik zegt wel iets over prestaties, maar kan door fabrikanten vaak ook lager ingesteld worden. De koeling en fabrieksinstellingen per laptop bepalen in de praktijk veel van het werkelijke prestatieniveau. Omdat moderne chips vaak verschillende soorten kernen combineren (prestatie- en efficiëntiekernen), zegt ook een simpele eis als 'minstens zoveel cores' weinig. Als vuistregel zit je voor de meeste gebruikers veilig met Core (Ultra) 5 of Ryzen (AI) 5 of hoger. Eind 2025 komt Intel met een nieuwe processorreeks op basis van de Panther Lake-architectuur die vermoedelijk als Core Ultra 300 op de markt komt. Laptops op basis van die processors worden begin 2026 verwacht.

©AMD

ARM-processors

Toen de Microsoft Windows 11 Copilot+-pc's in 2024 geïntroduceerd werden, was dat in combinatie met een Qualcomm Snapdragon X Plus of Elite-processor die gebruikmaken van de ARM-architectuur. Een architectuur die Apple sinds 2020 met de introductie van de M1 gebruikt voor Macbooks. We vroegen ons een jaar geleden dan ook af of dit wellicht het einde van x86 in de Windows-laptop inluidde. Een jaar later moeten we concluderen dat dat nog niet het geval is. Er is namelijk niet zo heel gek veel gebeurd. Qualcomm heeft sindsdien goedkopere varianten van de Snapdragon X-processor met 8 cores geïntroduceerd, maar er zijn nog geen ARM-processors van andere fabrikanten. Nvidia en Mediatek zouden bezig zijn met een ARM-processor voor Windows, maar die lijkt te zijn uitgesteld naar 2026. De introductie van goedkopere varianten betekent wel dat ARM-laptops er nu vanaf zo'n 700 euro zijn. Als je op zoek bent naar een laptop voor kantoorwerkzaamheden, kunnen die interessant zijn als je zeker weet dat je niet tegen beperkingen aanloopt op het gebied van softwarecompatibiliteit. Want hoewel de meeste software werkt op de ARM-architectuur en de ondersteuning steeds beter wordt, zou het kunnen dat dit niet voor al jouw software geldt. Op de website windowsonarm.org vind je voor veel software informatie of deze werkt op een Windows-laptop voorzien van ARM-processor. Laptops voorzien van een Snapdragon X hebben over het algemeen een lange accuduur.

©Qualcomm

Lees ook: Productiever en creatiever: dit kan Copilot voor jou betekenen

Wat is je budget en wat kun je voor dat bedrag verwachten?

Gamelaptop

Iedere laptopprocessor is voorzien van een geïntegreerde gpu en voor dagelijks gebruik voldoen die ruimschoots. Sommige geïntegreerde gpu's zijn zelfs snel genoeg voor (licht) gamen. De gpu's in processors in Intels Core Ultra 200V-processors en AMD's Ryzen AI 300-processors zijn voor geïntegreerde gpu's best indrukwekkend. E-sportstitels en wat oudere spellen kun je bijvoorbeeld spelen op Full HD als je de kwaliteitsinstellingen bescheiden houdt. De geïntegreerde gpu's die je in andere processors vindt, zijn een stuk zwakker en niet heel geschikt voor gamen. Waar je op de desktop de keuze hebt uit videokaarten van Nvidia, AMD en Intel, ligt dat voor een laptop anders en biedt alleen Nvidia geschikte gpu's aan.

Wil je gamen in Full HD, dan heb je aan een laptop voorzien van een RTX 4060 of RTX 5050 genoeg. Wil je wat comfortabeler op Full HD of zelfs in 1440p spelen, dan zijn de RTX 4070, RTX 5060 of RTX 5070 goede kandidaten. Dit zijn helaas wel allemaal gpu's met 8 GB VRAM, een hoeveelheid die we je op een desktop-pc zouden afraden omdat spellen steeds vaker VRAM vereisen om lekker te draaien. Helaas hebben de meeste mobiele gpu's minder geheugen dan hun desktoptegenhangers. Laptops met een RTX 4050 of de oudere, nog wel verkrijgbare, RTX 3060, 3050 Ti en 3050 raden we wel af. Die gpu's zijn voorzien van 6 of zelfs 4 GB VRAM en dat is zelfs met lagere kwaliteitsinstellingen erg krap. Wil je comfortabel in spelen, dan zijn minimaal een RTX 4080 of RTX 5070 Ti dankzij de ruimere hoeveelheid 12 GB VRAM goede kandidaten.

Probeer bij gamelaptops altijd reviews te vergelijken als je meerdere modellen op het oog hebt. Want waar de prestaties van grafische kaarten op de desktop nauwelijks van elkaar verschillen, is dat bij mobiele gpu's anders. Fabrikanten kunnen op basis van de koeloplossing in de laptop het vermogen van een gpu aanpassen, waardoor een laptop met een RTX 4070 toch beter kan presteren dan een RTX 4080.

©Nvidia

Chromebook

Gebruik je een laptop vooral voor browsen en andere online-toepassingen, dan kan een Chromebook interessant zijn. Chrome OS is een relatief licht besturingssysteem, waardoor een Chromebook doorgaans goedkoper is dan een Windows-laptop. Wel is Chrome OS inmiddels meer dan alleen een browser; zo kun je tegenwoordig ook Android-apps installeren en is het ook mogelijk om Linux-applicaties te gebruiken. Hierdoor is het prettig als een Chromebook wat snellere hardware heeft. Zo is ook onder Chrome OS 8 GB RAM prettig, zodat je genoeg tabbladen en applicaties tegelijkertijd kunt gebruiken zonder tegen grenzen aan te lopen. Daarom is er naast de normale Chromebook tegenwoordig ook de Chromebook Plus. Google stelt strengere hardware-eisen aan een Chromebook Plus, waardoor deze varianten sneller zijn en softwarematig wat meer mogelijkheden, zoals ingebouwde Gemini, bieden. Ook is een Chromebook Plus net wat handiger offline te gebruiken, omdat je bestanden automatisch voor offline bewerken beschikbaar zijn. Bij een normale Chromebook moet je dat per bestand van tevoren aangeven. Een Chromebook Plus heb je vanaf zo'n 400 euro en dan krijg je sowieso een Full HD IPS-scherm, minimaal 8 GB RAM en minimaal 128 GB opslag. We raden je, gezien deze relatief lage prijs, aan om eerst naar de Plus-modellen te kijken als je een Chromebook zoekt. Normale Chromebooks zijn nog goedkoper en heb je al voor zo'n 300 euro. Dan krijg je doorgaans wel een laptop met slechts 4 GB RAM, weinig opslag of juist heel trage eMMC-opslag en een relatief trage processor.

Omdat Chromebooks ook gebruik kunnen maken van Android-apps, is een aanraakscherm met opklapbaar scharnier in de praktijk een fijne toevoeging. Veel Android-apps werken immers prettiger als je ze op een tablet kunt gebruiken.

©Acer

Apple MacBook Air

Het assortiment laptops van Apple is behoorlijk overzichtelijk en bestaat uit de MacBook Air en MacBook Pro, die beide in twee schermformaten leverbaar zijn. Met de huidige MacBook Air, die verkrijgbaar is in een 13- of 15-inchvariant, haal je een laptop in huis waarmee je vrijwel alle werkzaamheden kunt uitvoeren. De normale M4-processor heeft 10 cores en is een relatief vlotte laptopprocessor. Indrukwekkend is dat er ondanks die krachtige processor toch geen actieve koeling noodzakelijk is, waardoor de MacBook Air altijd heerlijk stil zijn werk doet. Een minpuntje van de MacBook Air is dat de instapmodellen voorzien zijn van 256 GB opslag en dat is, afhankelijk van je gebruiksdoel, wellicht te weinig. Upgraden kan alleen bij aanschaf; het is onmogelijk om de ssd op een moderne MacBook later te vervangen. Iedere MacBook is tegenwoordig wel van minimaal 16 GB RAM voorzien en dat werkt in de praktijk gewoon prettig en hoef je dus niet per se te upgraden, iets dat overigens ook alleen bij aanschaf kan. Voor consumenten is de MacBook Air wat ons betreft de laptop waar we naar zouden kijken. De duurdere MacBook Pro heeft wel een wat beter scherm met mini-ledverlichting en kan met veel krachtigere processors geconfigureerd worden en kan, doordat er wel actieve koeling is, de prestaties langduriger volhouden.

©Apple

De 10 bekendste laptopmerken in Nederland

HP (Hewlett-Packard) heeft een groot en veelzijdig aanbod. Van instapmodellen voor school en thuis tot de snellere Envy- en Omen-laptops, waarmee je ook zwaardere taken aankunt.

Apple richt zich op gebruikers die een stil en krachtig systeem willen dat jaren meegaat. De MacBook Air en Pro met M-chips draaien soepel, hebben een sterke accuduur en passen goed binnen het Apple-ecosysteem.

Lenovo valt op door zijn degelijke bouw en scherpe prijzen. De IdeaPad en Yoga zijn populaire keuzes voor dagelijks gebruik. De 2-in-1-modellen bieden extra flexibiliteit, handig als je het scherm ook als tablet wilt gebruiken.

ASUS combineert prestaties met vernieuwing. De ROG- en TUF-modellen spreken gamers aan, terwijl de ZenBook-serie bekendstaat om het slanke ontwerp en de OLED-schermen.

Acer is sterk in laptops die veel waar bieden voor hun geld. De Swift- en Aspire-series zijn betaalbaar, snel genoeg voor alledaags gebruik en breed verkrijgbaar.

Dell levert met de XPS-lijn hoogwaardige Windows-laptops voor wie kwaliteit en afwerking belangrijk vindt. Ook de Inspiron-serie blijft populair onder thuisgebruikers.

Microsoft richt zich met de Surface-lijn op lichtgewicht laptops en tablets met een goed scherm en nauwkeurige stylus-ondersteuning.

MSI spreekt vooral gamers en videomakers aan. De laptops hebben krachtige hardware, goede koeling en een uitgesproken uiterlijk.

Huawei groeit snel met de MateBook-serie. De laptops zijn dun, licht en netjes afgewerkt, met een helder scherm en scherpe prijs.

Samsung richt zich met de Galaxy Book-lijn op gebruikers die al andere Samsung-apparaten hebben. Laptops en smartphones werken daarin soepel samen.

De beste laptop ...

...is de laptop die het best bij jou past. Bedenk dus vooraf goed wat je wilt en nodig hebt. Kijk niet alleen naar de prijs, maar ook naar bouwkwaliteit, accuduur en uitbreidbaarheid. De techniek verandert snel, maar door nu slim te kiezen, zorg je dat je ook over drie of vier jaar nog prettig met je laptop werkt. Of je nu kiest voor Windows, macOS of ChromeOS: een model dat past bij wat je dagelijks doet, daar heb je uiteindelijk het meest aan!

De aanschaf van een nieuwe camera is een spannend moment, maar het enorme aanbod maakt kiezen soms lastig. Ga je voor full-frame, veel megapixels of staat gebruiksgemak voorop? Wij helpen je door de specificaties heen te kijken. In dit artikel wijzen we je op de aandachtspunten voor jouw zoektocht, zodat je kunt investeren in apparatuur waar je jarenlang plezier van hebt.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Kamera Express

De knoop is doorgehakt: je gaat een nieuwe camera kopen. Dat is een leuk vooruitzicht, maar zodra je het aanbod bekijkt, kan de keuzestress toeslaan. Er zijn immers talloze modellen, sensoren en systemen op de markt die allemaal om je aandacht vragen. Om te voorkomen dat je verdwaalt in de specificaties, is het slim om vooraf goed in kaart te brengen wat je precies zoekt. Het maken van de juiste keuze begint niet bij de hardware, maar bij jezelf.

Bepaal je doel en de gewenste beeldkwaliteit

De allerbelangrijkste vraag die je jezelf moet stellen is wat je precies wilt gaan vastleggen. Een straatfotograaf heeft natuurlijk hele andere eisen dan iemand die vogels in de vlucht wil fotograferen of studioportretten maakt. Je doel bepaalt dus voor een groot deel welk type sensor je nodig hebt.

De sensor is het hart van je camera en heeft veel invloed op de beeldkwaliteit en prestaties bij weinig licht. Full-frame sensoren zijn fantastisch in donkere omstandigheden en bieden een prachtige scherptediepte, maar zijn vaak prijziger en zwaarder. Crop-sensoren zijn daarentegen compacter en vergroten het bereik van je lens, wat weer handig is voor natuurfotografie.

Kijk daarnaast kritisch naar de resolutie. Megapixels zijn belangrijk als je foto's op groot formaat wilt afdrukken of achteraf veel wilt bijsnijden, maar voor online gebruik volstaat een lagere resolutie vaak prima.

Het totale kostenplaatje

Bij de aanschaf van fotoapparatuur kijken mensen vaak alleen naar de prijs van de camera zelf, de zogenoemde body. Het is echter verstandiger om naar het totaalplaatje te kijken. Voor een beginnende fotograaf biedt een instapmodel vaak al meer dan genoeg functionaliteit, terwijl een gevorderde gebruiker misschien specifieke wensen en eisen heeft die een duurder model rechtvaardigen.

Vergeet daarom niet dat je budget ook ruimte moet overlaten voor accessoires. Lenzen zijn vaak bepalender voor de kwaliteit van je foto dan de camera zelf. Daarnaast heb je snelle geheugenkaarten, reservebatterijen en een goede tas nodig. Reken je rijk door het complete pakket in te schatten, zodat je niet voor verrassingen komt te staan.

Ergonomie en bedieningsgemak

Specificaties op papier zeggen niets over hoe een camera in de hand ligt. Het gebruikscomfort is misschien wel de meest onderschatte factor bij een aankoop. Een camera moet goed aanvoelen, niet te zwaar zijn als je er de hele dag mee op pad gaat, en een logische knoppenindeling hebben.

Voor beginners kan het heel prettig zijn als een camera beschikt over goede automatische functies, zoals oog-autofocus en gezichtsherkenning, zodat je direct scherpe foto's maakt. Wil je juist groeien in je hobby? Dan is het belangrijk dat de camera voldoende fysieke knoppen heeft om instellingen als sluitertijd en diafragma handmatig en snel aan te passen, zonder dat je eerst diep in een menu moet duiken.

©Niks Ads

Denk aan de toekomst en test het zelf

Een camera is zelden een losstaande aankoop; je koopt je in in een systeem. Controleer daarom altijd de uitbreidingsmogelijkheden. Heeft het merk dat je op het oog hebt voldoende lenzen beschikbaar die passen bij jouw ambities? Misschien wil je in de toekomst wel investeren in een reportageflitser of specifieke macro-lenzen.

Door te kiezen voor een systeem met voldoende compatibele accessoires, voorkom je dat je over een paar jaar alles moet vervangen. De beste manier om hier zeker van te zijn, is door het zelf te ervaren. Reviews lezen en specificaties vergelijken op de website van Kamera Express is een goed startpunt, maar stap vooral ook een winkel binnen. Door verschillende modellen vast te houden en advies te vragen aan specialisten, merk je direct welk model voor jou de juiste 'klik' heeft.