Tips & Trucs voor het werk op de PC

Register importeren Ik heb mijn complete register in Windows XP Professional geëxporteerd, voordat ik een nieuw programma uittestte. Daarna heb ik dat programma weer verwijderd, maar omdat er toch altijd nog sporen achterblijven in het register, dacht ik slim te zijn door mijn geëxporteerde register weer te importeren. Windows geeft echter een foutmelding, ook als ik dat vanuit veilige modus probeer. Hoe los ik dat op? Marcel de Jong De foutmelding die u te zien krijgt, luidt wellicht 'sommige sleutels worden gebruikt door het systeem of door andere processen'. Zo ja, dan is het direct duidelijk waar de schoen wringt: u kunt het register niet importeren omdat bepaalde onderdelen (sleutels) zich niet laten overschrijven, aangezien ze effectief in gebruik zijn. In principe zou u dat wel via de Herstelconsole kunnen doen, maar daar is geen 'reg-import' mogelijk. Een alternatief is dat u het regbestand in een teksteditor opent en daar alle overtollige sleutels weghaalt voordat u met dit bestand een nieuwe import probeert, maar zo'n operatie is wel bewerkelijk. Microsoft adviseert een andere methode voor het creëren en terugzetten van het volledige register, namelijk via het ingebouwde backup-programma. XP Professional-gebruikers vinden dit bij Alle programma's, Bureau-accessoires, Systeemwerkset (gebruikers van XP Home moeten deze tool zelf opzoeken op de Windows-cd: \ValueAdd\Msft\Ntbackup). Binnen deze tool roept u dan de geavanceerde modus op, waarna u het tabblad Backup maken opent. Links vindt u een overzicht van de stations die u kunt laten backuppen, maar in uw geval volstaat een vinkje naast System State. Klikt u System State zelf aan, dan ziet u rechts de onderdelen die meegaan naar de backup, waaronder Registry (het is niet mogelijk selectief bepaalde onderdelen te schrappen). Via de knop Back-up starten zet u de procedure in gang. Met dezelfde tool (tabblad Media terugzetten en beheren) kunt u de backup naderhand terugzetten – de tool maakt dan automatisch eerst een herstelpunt aan. In het menu Extra vindt u overigens ook de Wizard Automatisch Systeemherstel terug: die maakt een backup van uw hele schijf – inclusief de systeemstatus met het volledige register – en zorgt meteen voor een hersteldiskette, van waaruit u in geval van nood de hele terugzetprocedure kunt activeren. Handig om weten is dat bij zulke backups van de systeemstatus automatisch ook een kopie van alle registerbestanden wordt weggeschreven naar de map %SYSTEMROOT%\repair (met name in de bestanden system, software, default, SAM, en SECURITY). Vanuit de Herstelconsole kunt u – als de hierboven beschreven terugzetprocedure problemen oplevert – deze backupbestanden dan per stuk handmatig terugzetten. Hoe u dat precies aanpakt, leest u in artikel 307545 van Microsoft's Knowledge Base (support.microsoft.com). Localhost Ik werk met een proxyserver voor mijn internetverkeer, en met Outlook voor e-mail. Hiervoor gebruik ik een gedeeld bestand op de server zodanig dat alle clients hetzelfde bestand gebruiken voor Postvak In, het adresboek, etc. Dit werkte perfect tot ik Windows XP Professional op een client installeerde. Na elke herstart wijzigt XP namelijk mijn e-mailaccount naar de waarde 'localhost' in plaats van het handmatig ingestelde ip-adres van de server voor de pop3-waarde. Daarnaast krijgt mijn gebruikersnaam de vorm naam/ip-adres van mijn proxyserver in plaats van alleen naam. Zet ik beide waarden handmatig terug, dan werkt alles weer prima, maar bij een volgende herstart duiken de problemen weer op. Wat is er aan de hand? Ronald de Houwer Dit is een typisch scenario voor enkele persoonlijke firewalls, anti-virus- en anti-spamtools zoals SpamPal, K9, SAProxy Pro, PC-cillin, oudere versies van Norton Antivirus (2001 en eerder). Deze tools installeren zich namelijk als een lokale, niet-transparante proxy voor uw e-mail. Wellicht hebt u ook een van deze tools geïnstalleerd en ligt daar het probleem. Afhankelijk van de tool kunt u deze scanfunctie voor uw mail uitschakelen (bij PC-cillin bijvoorbeeld kunt u dat doen door het vinkje te verwijderen naast Enable POP3 Scan). In het slechtste geval kunt u nog altijd de bewuste tool verwijderen – of wellicht bestaat er een update mét transparante proxy (zoals de meer recente versies van Norton Antivirus) die de accountgegevens van uw e-mail niet meer (hoeven te) wijzigen. Dvd als harde schijf Ik zoek een manier om mijn cd-rw's of dvd-rw's als een soort harde schijf te kunnen gebruiken, zodat ik bestanden bijvoorbeeld van de ene pc naar de andere kan kopiëren, en bestanden veilig kan stellen door ze op zo'n schijfje te zetten. Volgens mij bestaan er wel tools die zo'n schijfje op een bepaalde manier (via een of andere standaard) formatteren. Kunt u mij verder helpen? Ik gebruik Windows XP. Fred en Tineke van Dalum Dat kan inderdaad. U doelt hier op het udf-formaat (universal disk format), dat zeer goed werkt in combinatie met het zogenoemde 'packet writing', een alternatieve schrijfmethode waarmee u gegevensbestanden stuk voor stuk naar zo'n schijfje kunt branden. Nadeel bij cd-rw's – niet zozeer op dvd-rw's – is echter wel dat allerlei administratieve gegevens flink wat schrijfruimte opslokken. Welke tools kunt u nu inzetten? Goed nieuws is dat de meeste brandprogramma's al zo'n packet writing-module aan boord hebben, die bovendien vaak wordt meegeïnstalleerd. Bekende voorbeelden zijn Ahead Nero met InCD, Roxio Easy CD/DVD Creator met Drag-to-Disc, NTI CD & DVD Maker met FileCD en Pinnacle InstantCD/DVD met InstantWrite. De meeste packet writers komen bovendien terecht in de systeembalk, zodat u na de installatie meteen al bestanden kunt verslepen naar de cd of dvd. Lukt dat niet, dan kan dat normaal gesproken wél via een speciale opdracht vanuit het contextmenu van de Verkenner. Voorwaarde is echter wel dat het schijfje geformatteerd is; ook dat kunt u met deze tools doen (een proces dat aardig wat tijd kan kosten, in sommige gevallen zelfs meer dan een uur). Sommige media kunt u echter veel vlugger wissen via een snelformattering (duurt meestal maar een paar seconden). Tot slot: zo'n packet writer kan aardig conflicteren met de ingebouwde brandfunctie in XP. Ga bij problemen dan ook na of die brandfunctie wel goed is uitgeschakeld (roep het eigenschappenvenster van het station op, en verwijder op het tabblad Opnemen het vinkje naast Op dit station mogen opnames op cd worden gemaakt). Partities aanpassen Ik heb mijn harde schijf van 40 GB in drie partities ingedeeld (c, d en e). Windows XP heb ik op mijn c-partitie geïnstalleerd, maar jammer genoeg heb ik die slechts 5 GB groot gemaakt, terwijl mijn d-partitie zo goed als leeg is gebleven. Kan ik op een of andere manier enkele GB's van mijn d-partitie naar mijn c-partitie overhevelen? Hoe doe ik dat? Sebastiaan Kirsenstein De beste methode om dit te doen is eerst een backup te maken van al uw gegevens en vervolgens – bijvoorbeeld via de Windows XP-cd, waarmee u uw pc hebt opgestart – alle partities te verwijderen. Daarna kunt u een nieuwe én grotere c-partitie maken en ook de andere partities in een iets afgeslankt formaat opnieuw creëren. Na de herpartitionering en de formattering kunt u dan Windows XP opnieuw installeren en vervolgens uw backups netjes terugzetten. Uiteraard is dat een vrij omslachtige procedure. Er is een kortere weg, maar daarvoor moet u wel een beroep doen op een externe partitioneringstool die zonder gegevensverlies een bestaande partitie kan verkleinen/vergroten. Het ingebouwde schijfbeheer (diskmgmt.msc) van XP kan dit niet, maar bekende tools die hier wel mee overweg kunnen zijn PartitionMagic (www.powerquest.com/partitionmagic, ca. € 59) en Acronis PartitionExpert (www.acronis.com/download, ca. € 42). We bespreken in het kort de procedure binnen Acronis PartitionExpert; hiervan kunt u namelijk een gratis demoversie downloaden (11,8 MB). Jammer genoeg laat deze demo u geen schrijfacties toe, zodat u uiteindelijk toch moet betalen. Kies bij View voor Automatic mode en selecteer in het taakvenster Increase Free Space. In het volgende venster duidt u de uit te breiden c-partitie aan en nog een venster verder selecteert u de in te krimpen d-partitie. Vervolgens bepaalt u de grootte van de uitbreiding (in MB) en even later rondt u het proces via de knop Finish af. McAfee Antivirus verwijderen Ik heb het programma VirusScan van McAfee geïnstalleerd. Normaal gesproken moet dat 365 dagen blijven draaien, maar al na elf dagen verscheen het bericht dat mijn licentie was verlopen en dat ik het product opnieuw moest aanschaffen. Ik probeerde het te verwijderen en te herinstalleren, maar dat lukt me op geen enkele manier. Ook laten verschillende delen van McAfee zich blijkbaar niet verwijderen via het register. Ik werk met Windows XP Professional. Wat moet ik doen? Jules Heere Soms laat VirusScan van McAfee zich inderdaad niet zonder slag of stoot verwijderen, maar via een handmatige ingreep moet het toch lukken, desnoods vanuit de veilige modus (druk net voor het opstarten van Windows op de F8-toets en kies Veilige modus uit het opstartmenu). Om alle sporen van VirusScan uit het register te verwijderen heeft McAfee zelfs een speciaal bestandje ter beschikking gesteld (VirusScan.reg) dat u in gezipte vorm kunt downloaden op http://download.mcafee.com/products/licensed/cust_support_patches/VirusScan.zip (34,8 KB). Via een dubbelklik op dit bestand kunt u alle registersleutels van VirusScan in één keer wegwerken. Het is wel verstandig om eerst een kopie van het register te maken (bijvoorbeeld via het ingebouwde Systeemherstel van XP). In de online vraagbaak van McAfee (http://ts.mcafeehelp.com) vindt u verdere instructies om ook alle VirusScan-bestanden en snelkoppelingen handmatig te verwijderen. De juiste pagina roept u op door in stap 1 bij Product VirusScan 7 Home Edition, en bij Categorie Install/Uninstall te selecteren. In stap 2 klikt u ten slotte de link 'Uninstall: VirusScan 5.x, 6.x, and 7.x (all Windows versions)' aan. Succes! Help! Een kaper! Tijdens het surfen ben ik op de volgende site beland: http://searchcentral.cc. Sindsdien staat deze site permanent als startpagina van mijn browser ingesteld en krijg ik die op geen enkele manier verwijderd. Ook Ad-aware 6.0 blijkt hiertegen niks te kunnen ondernemen. Hoe kan ik die site weer weg krijgen? Freek Beemsterboer Searchcentral is inderdaad een hardnekkige 'browser hijacker'. Meestal kunt u dergelijke vormen van malware wel wegwerken met (gratis) anti-spyware-tools als Ad-aware (www.lavasoft.usa) of Spybot Search & Destroy (www.safer-networking.org). Zorg wel dat u van deze tools eerst de nieuwste updates hebt binnengehaald. Lukt het daarmee toch niet, zoals in uw geval, dan zit er weinig anders op dan de boosdoener handmatig te verwijderen. Enig speurwerk op internet leverde op dat deze hijacker heimelijk gebruik maakt van een javascript (gewoonlijk %SYSTEMROOT%\update12.js) waar vanuit het register naar verwezen wordt. In dit geval moet u dus dit bestand verwijderen en bij voorkeur ook alle verwijzingen naar update12.js in het register. Dat doet u met de tool Regedit, waarna u via de ingebouwde zoekfunctie de verwijzingen kunt opsporen. Eventueel kunt ook gebruikmaken van de gratis tool HijackThis, die verdachte registersleutels en dergelijke voor u opspoort, zodat u ze vanuit de tool zelf kunt uitschakelen. Wees daar wel voorzichtig mee, want een vergissing kan u in het slechtste geval een corrupt systeem opleveren! Deze tool, evenals tal van andere freeware anti-spyware-tools, kunt u downloaden op www.spychecker.com/software/freeware_antispy.html. Usb-problemen Ik heb onlangs een digitale camera aangeschaft, maar mijn pc kan deze hardware blijkbaar niet vinden of installeren. Hetzelfde probleem doet zich voor met een kaartlezer. Beide apparaten kan ik echter wel probleemloos aansluiten op de pc van een collega, met hetzelfde besturingssysteem, maar met een ander moederbord. Ik heb in het bios wel de optie 'Usb enabled' geactiveerd en de nodige stuurprogramma's voor usb zijn geïnstalleerd. De hardware handmatig installeren lukt ook niet. Weet u een oplossing? Mijn pc is een ECS K7S5A met Windows XP Home en SP 1, AMD Athlon XP 2400+, AMI bios, 1 GB ddr-sdram. Marc Van Ursel Vreemd, want uit uw gegevens kunnen we opmaken dat u over alle nodige ingrediënten beschikt om met usb aan de slag te kunnen. We vermoeden dan ook dat het probleem zit bij het bios van uw moederbord. Na wat speurwerk blijkt namelijk dat er maar liefst drie verschillende versies zijn van hetzelfde bord, met telkens een andere revisie (K7S5A, V1.1 – V3.1 – V.3.1B) – zie ook www.ecs.com.tw/download/dw_list.asp?submenu_id=26&function_id=4. Er zijn blijkbaar ook nogal wat bios-updates voor die borden uitgekomen. We raden u dus aan de meeste recente (correcte!) bios-versie voor uw moederbord te downloaden en te installeren. Uit nieuwsgroepen blijkt overigens dat de combinatie van usb met uw type moederbord doorgaans geen problemen geeft onder Windows 98SE. U gebruikt echter Windows XP en het zou ons niet verbazen als die versie een meer recente biosversie vereist. In theorie kan uw usb-probleem echter ook aan verkeerde biosinstellingen te wijten zijn. Een te hoog ingestelde fsb bijvoorbeeld, of te agressieve geheugeninstellingen, of het bios – en niet Windows - dat instaat voor het stroombeheer/acpi. Standaardlocatie 'Opslaan als' in register wijzigen Dank zij een van uw tips weet ik nu hoe ik de locatie van de archiefmap in Outlook Express kan wijzigen! Ik vraag mij echter af of er een vergelijkbare procedure bestaat voor Internet Explorer. Als ik namelijk een webpagina wil opslaan via het menu Bestand, Opslaan als, verschijnt altijd de map Mijn documenten, terwijl al mijn gegevens op een andere schijf worden bewaard. Vincent Kortleven U kunt inderdaad de standaardlocatie wijzigen, maar het ligt wel iets complexer dan bij Outlook Express. U schrijf echter dat al uw gegevens op een andere schijf worden bewaard en daarom is het wel een beetje vreemd dat de map Mijn documenten bij u blijkbaar naar de verkeerde schijf verwijst. Dat kunt u eenvoudig aanpassen: open de Verkenner, klik linksboven met de rechtermuisknop op Mijn documenten en kies Eigenschappen. Op het tabblad Doel klikt u op Verplaatsen en bladert u naar de gewenste (schijf en) locatie. Wilt u echter vasthouden aan de huidige locatie van de map Mijn documenten, maar (enkel) Internet Explorer toch standaard naar een andere plaats laten verwijzen, dan kunt u niet buiten een registeringreep. Start Regedit op, en blader naar de volgende twee sleutels: HKEY_USERS\Default\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Explorer\Shell Folders en HKEY_USERS\Default\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Explorer\User Shell Folders. Zodra u een van beide sleutels opent, ziet u rechts de waarde Personal verschijnen. Die moet u aanpassen (normaal krijgt u daar of niets, of %USERPROFILE%\Mijn documenten te zien) via een dubbelklik, en naar de gewenste lokatie laten verwijzen. Geef hier het volledige pad op (zoals: D:\MIJN GEGEVENS\Internet Explorer\Mijn webpagina's). Sluit Regedit af en meldt u opnieuw aan. De eerste keer dat u nu via Bestand, Opslaan als een webpagina opslaat in Internet Explorer moet u alsnog handmatig naar de juiste plek bladeren. Vanaf dan onthoudt uw browser echter vanzelf die locatie. Cd-rom boot in bios Een tijdje terug testte uw blad vijf imaging-programma's. Naar aanleiding daarvan installeerde ik True Image 7.0, waarmee ik een rescue-cd aanmaakte. Het programma gaf me vervolgens deze melding: 'You should enable booting from CD-ROM drive in BIOS'. Mijn pc weigert inderdaad van de cd op te starten, en ik zou niet weten hoe ik iets in het bios moet instellen. Kunt u mij een handje helpen? Roberto Koster Probeer eerst eens of u de cd op een andere pc (die wel met boot-cd's overweg kan) aan de praat krijgt. Is dat het geval, dan ligt de oplossing inderdaad in de instelling van uw bios. Hoe bij het bios-setupscherm komt, hangt af van het bios in uw pc. In veel gevallen doet u dat door net na het opstarten van de pc een tijdlang de Delete-toets ingedrukt te houden, maar dat kan eventueel ook een andere toets(combinatie) zijn, zoals Esc, F1 of F2. Wellicht vermeldt het opstartscherm van uw pc om welke toets het gaat, desnoods raadpleegt u uw verkoper of de handleiding bij de pc. Welk setupvenster u precies te zijn krijgt, hangt eveneens af van het bios, maar normaal gesproken verschijnt er een keuzemenu, waarin u onder meer een item als Boot of (Advanced) BIOS Features Setup te zien krijgt. Blader naar dat item met de pijltjestoetsen en druk op Enter. U komt nu in een submenu terecht, waar u alweer een reeks items ziet. Hier gaat u op zoek naar Boot Sequence (of iets vergelijkbaars als Boot Device Priority) en normaal kunt u nu via Page Up/Down de opstartvolgorde van uw pc wijzigen. Zorg in dit geval dat cd-rom vooraan staat. Verlaat het submenu (met Esc) en bevestig de vraag of u de wijzigingen aan het bios wilt bewaren. Nu zou uw pc wél vanaf cd moeten starten.

‘Weg met Amerikaanse tech!’ Onze afhankelijkheid van Amerikaanse technologische producten en -diensten stuit een groeiend aantal Europeanen steeds meer tegen de borst. Overstappen op Europese alternatieven lijkt daarom een logische keuze, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Europese chatbots zijn lastig te vinden, terwijl kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol in de maatschappij lijkt te gaan spelen.

ChatGPT van OpenAI, Gemini van Google, Copilot van Microsoft, Grok van xAI of Claude van Anthropic. Als je aan een AI-chatbot denkt, is de kans groot dat een van deze diensten als eerste bij je te binnen schiet. Dat is niet zo vreemd, want het zijn op dit moment de populairste chatbots. Een andere interessante overeenkomst is dat ze allemaal afkomstig zijn uit de Verenigde Staten.
Onlangs kwam er een scheurtje in die Amerikaanse AI-dominantie: de chatbot van het Chinese DeepSeek haalde ineens de voorpagina’s. Voor het eerst leek een niet-Amerikaanse chatbot het te kunnen opnemen tegen de gevestigde orde uit de VS. Dat was goed nieuws voor inwoners van China, aangezien Amerikaanse chatbots daar worden geblokkeerd. Met de komst van DeepSeek kregen Chinezen dus eindelijk toegang tot een geavanceerde AI-bot.
Wij Europeanen hebben wel gewoon toegang tot Amerikaanse AI-modellen. Dat is maar goed ook. Voor de meeste Amerikaanse onlinediensten, zoals WhatsApp, OneDrive of Gmail, zijn er prima Europese alternatieven te vinden. Alleen voor AI-chatbots is dat een stuk lastiger.

Afhankelijk van Amerika

Het verlangen naar de ‘Europeanisering’ van ons internetgebruik is de afgelopen maanden sterk gegroeid. Dat komt vooral door een daling in het vertrouwen in onze samenwerking met Amerika. De huidige Amerikaanse president ziet de EU meer als concurrent dan als partner. Het kan dus riskant zijn om een onvoorspelbaar land zo veel macht over ons (bedrijfs)leven te geven.
Niet alleen privé gebruiken we Amerikaanse diensten, ook op het werk zijn veel producten afkomstig uit de VS, zoals Microsoft Office, Gmail en Slack. In de meeste organisaties kun je AI-chatbots aan dat rijtje toevoegen. Volgens onderzoekers groeit onze AI-afhankelijkheid de komende jaren ook nog eens gestaag verder.

In een hoop werkvelden, waaronder de militaire sector, is kunstmatige intelligentie mogelijk binnen de kortste keren onmisbaar. Het baart experts dan ook zorgen dat wij als Europa momenteel geen enkele controle hebben over deze belangrijke technologie. Ze vrezen dat de VS op een dag besluit om Amerikaanse AI-diensten voor ons te blokkeren. Dan hebben tal van bedrijven ineens een groot probleem.

Zorgen om privacy

In het verleden is al meerdere keren gebleken dat buitenlandse AI-bedrijven het niet zo nauw nemen met de privacy van hun gebruikers. Zo zou OpenAI zonder toestemming de data van EU-gebruikers hebben gebruikt voor het trainen van ChatGPT. Ook is duidelijk dat AI-chatbots gevoelige gegevens van gebruikers lekken, doordat ze ingevoerde tekst als trainingsdata opslaan en later met andere gebruikers delen.

Daarnaast wordt er gevreesd dat overheden de gegevens die gebruikers met AI-modellen delen, kunnen opeisen. In het privacybeleid van DeepSeek staat bijvoorbeeld dat het persoonsgegevens (denk aan chat- en zoekgeschiedenis en zelfs de toetsaanslag) in China opslaat. Volgens de wetten van het land heeft de Chinese overheid het recht om gegevens op te eisen van binnenlandse bedrijven wanneer zij daarom vraagt. Veel regeringen hebben hun werknemers dan ook verboden om DeepSeek op hun werktelefoons te installeren.

Moeilijke markt

Er zijn dus genoeg redenen om over te willen stappen op Europese alternatieven voor AI-diensten, maar dan moeten die er dus wel zijn. De Amerikaanse techindustrie is een stuk groter dan de Europese. EU-bedrijven beginnen daardoor met een grote achterstand en moeten met veel minder middelen een gelijkwaardig product zien te ontwikkelen. We zijn natuurlijk gewend aan de kwaliteit van de Amerikaanse tegenhangers. Slechts weinig mensen en bedrijven zijn bereid om over te stappen op een inferieur alternatief.

Hoe ingewikkelder (en dus duurder) het is om een dienst op te zetten, hoe moeilijker het is om Europese varianten te vinden. En laat het nou net zo zijn dat specifiek het opzetten en trainen van AI-modellen ontzettend prijzig is. Je hebt gigantische datacenters nodig om de vele peperdure, specialistische hardware-installaties 24/7 te kunnen laten draaien. Het trainen van AI-modellen verbruikt bovendien enorme hoeveelheden elektriciteit en de hitte die daarbij vrijkomt, moet dagelijks met miljoenen liters water worden gekoeld.

Er zijn in Europa maar weinig bedrijven voorhanden die bereid zijn om zulke investeringen te doen. Dat komt deels doordat de grote investeerders in Amerika zitten, waardoor start-ups moeilijk aan startkapitaal kunnen komen. Verder zijn de lonen in de VS hoger en is de loonbelasting lager, waardoor ook veel van het toptalent op AI-gebied dáár te vinden is. Daar komt ook nog de strenge regelgeving van de EU bij, die bedrijven kan afschrikken om te innoveren.

Toch is er sinds kort voorzichtig beweging zichtbaar op de Europese AI-markt. Steeds meer bedrijven werken aan eigen taalmodellen en chatbots die binnen de Europese wetgeving opereren en beter aansluiten op onze privacywaarden. Het gaat vaak nog om kleinschalige initiatieven met beperkte rekenkracht, maar ze laten wel zien dat Europa niet stilzit. Zo verschenen er de afgelopen maanden eindelijk enkele concrete voorbeelden van Europese chatbots die de concurrentie durven aan te gaan met Amerika: het Franse Le Chat van Mistral AI en het Zwitserse Lumo van Proton. Hun aanpak verschilt, maar beide projecten tonen dat ook binnen Europa ruimte ontstaat voor kunstmatige intelligentie op eigen voorwaarden.

Le Chat: Concurrent uit Frankrijk

Het Franse Mistral AI bracht eerder dit jaar onder de toepasselijk genaamde chatbot Le Chat een directe concurrent voor de gevestigde orde uit. Deze bot, beschikbaar voor Android, iOS en webbrowsers, maakt gebruik van volledig zelfgetrainde AI-modellen en staat dus voor een groot deel los van de VS. De hardware wordt nog wel geleverd door Amerikaanse fabrikanten. De gegevens worden echter opgeslagen op Europese servers en moeten daarmee voldoen aan strenge Europese privacywetten. Zo mag Mistral volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) je gegevens niet buiten de EU beschikbaar maken. Er moet een juridisch zwaarwegende reden zijn om de gegevens met de overheid te mogen delen.

Hoe goed is Le Chat?

Voor de privacy is Le Chat dus een interessante keuze, maar hoe presteert Mistral in vergelijking met de concurrentie? Uit onze eigen tests blijkt dat Le Chat op de eerste plaats nog niet zo heel vaardig is in het Nederlands. Bij het schrijven van een Sinterklaasgedicht komt de chatbot met veel kromme zinnen, terwijl ChatGPT (naast wat rare rijmpjes) wel consequent kloppende zinnen aan elkaar rijgt. Datzelfde geldt voor zaken die de Nederlandse cultuur aangaan. Als we vragen om suggesties voor klassieke verjaardagshapjes, zegt Le Chat dat we miniquiches en sushi moeten serveren. ChatGPT begrijpt de opdracht beter en raadt ons oer-Hollandse blokjes kaas met mosterd, leverworst en haring op roggebrood aan.

Ook uit onafhankelijke benchmarks blijkt dat Le Chat het vaak moet afleggen tegen Amerikaanse en Chinese modellen. Benchmarks meten hoe chatbots presteren in een breed scala aan taken, bijvoorbeeld op het gebied van wereldkennis, wetenschappelijk redeneren, wiskunde en programmeren.

Mistral Large 2, het model dat momenteel voor Le Chat wordt gebruikt, krijgt van de grootste AI-vergelijkingssite, Artificial Analysis, een gemiddelde intelligentiescore van 38. Vrijwel alle andere AI-chatbots behalen hogere scores. Het huidige standaardmodel van ChatGPT, GPT-4o, verschilt met zijn score van 41 niet veel van Le Chat. Alleen OpenAI biedt ook een Pro-abonnement aan voor 24 dollar waarmee gebruikers toegang krijgen tot geavanceerdere modellen, zoals o3, die juist een topscore van 69 behaalt.

Mistral biedt ook een betaald abonnement (15 dollar), maar daarbij krijgen gebruikers alleen een hogere daglimiet bij het genereren van teksten en afbeeldingen. Ook kun je dan aangepaste chatbots te maken, bijvoorbeeld een bot die altijd antwoordt als een rapper. Betalende gebruikers krijgen dus geen geavanceerder AI-model.

Lumo: Protons privacygerichte alternatief

Sinds juli 2025 is Proton – bekend van Proton Mail en Proton VPN – met zijn eigen AI-chatbot Lumo op de markt gekomen. Daarmee voegt het bedrijf zich bij de kleine maar groeiende groep Europese spelers die een antwoord proberen te bieden op de Amerikaanse dominantie. Lumo profileert zich nadrukkelijk als een privacyvriendelijk alternatief dat de waarden van de Europese digitale soevereiniteit belichaamt.

De chatbot is gebouwd op open-sourcemodellen, waaronder Nemo, OpenHands, OLMO en Mistral Small, en draait volledig op Europese servers. Dat betekent dat alle gegevens binnen de grenzen van de EU blijven en dus onder de strenge AVG-regels vallen. Proton garandeert dat gesprekken niet worden gelogd en uitsluitend lokaal versleuteld worden opgeslagen, zodat zelfs het bedrijf zelf er geen toegang toe heeft. De dienst gebruikt geen enkele gebruikersinput om zijn modellen verder te trainen, iets wat bij Amerikaanse chatbots nog altijd de norm is.

©Proton

Wie wil, kan de webzoekfunctie inschakelen om actuele informatie op te vragen, maar standaard staat die uit. Daardoor werkt Lumo iets minder up-to-date dan ChatGPT of Gemini, maar het voorkomt dat de dienst ongezien data doorsluist naar externe bronnen. Ook kun je bestanden uploaden voor analyse, die vervolgens via Proton Drive worden verwerkt en net als e-mails en documenten volledig end-to-end-versleuteld blijven.

Lumo kent nog beperkingen. Zo kan de chatbot minder context onthouden dan de grote Amerikaanse modellen en ontbreken geavanceerde multimodale functies, zoals spraakinteractie of beeldherkenning. Toch is de komst van Lumo van grote symbolische waarde: eindelijk heeft Europa een concreet alternatief dat niet draait om schaal of winst, maar om vertrouwen, transparantie en privacy. Het laat zien dat innovatie ook kan ontstaan vanuit principes in plaats van marketingbudgetten – al zal de tijd moeten uitwijzen of dat genoeg is om het tegen de reuzen uit Silicon Valley op te nemen.

Kleine tekortkomingen

Een veelgehoorde klacht van AI-fanaten is dat Le Chat minder flexibel is dan de niet-EU-bots. Zo kan de chatbot minder context verwerken, waardoor de dienst niet geschikt is om een verslag van honderden pagina’s samen te vatten. Ook ontbreekt de mogelijkheid voor spraakgesprekken en kan de bot geen tekst lezen op afbeeldingen die je opstuurt. Je kunt Le Chat wel vragen om plaatjes te maken, maar daarvoor gebruikt de dienst het Flux Pro-model van een Duitse start-up. Dat model levert behoorlijke resultaten, al zijn de nieuwste beeldgeneratoren van ChatGPT en Google Gemini nog beter in het uitvoeren van complexe opdrachten en het leesbaar schrijven van tekst.

Ook Lumo is op dit vlak nog beperkt: de chatbot kan geen beelden genereren of analyseren en mist functies als spraakinteractie of uitgebreide contextherkenning. Proton richt zich voorlopig bewust op een veilige basisfunctionaliteit in plaats van op toeters en bellen. In vergelijking met Le Chat is Lumo dus minder veelzijdig, maar wel consistenter in zijn focus op privacy en databeveiliging.

AI-actieplan

Al met al kunnen Le Chat en Lumo op sommige punten aardig meekomen met hun Amerikaanse tegenhangers, maar op veel fronten blijven ze nog achter. De gemiddelde gebruiker kan er prima mee uit de voeten, al zullen bedrijven pas overstappen als Europese bots krachtiger worden en meer taken aankunnen. Om dat te bereiken zijn forse investeringen nodig. De Europese Unie beseft dat inmiddels ook. In april werd een actieplan gepresenteerd dat Europa moet helpen uit te groeien tot wereldleider op het gebied van kunstmatige intelligentie. Daarin belooft Brussel de bouw van vijf gigafabrieken voor de ontwikkeling van geavanceerde AI-modellen, investeringen in cloudcapaciteit en datacenters, en steun voor Europese start-ups. Na jaren van afwachten lijkt Europa zich dus eindelijk op te maken voor een inhaalslag. Met de komst van spelers als Mistral AI (Le Chat) en Proton (Lumo) krijgt het continent stap voor stap meer grip op zijn digitale toekomst. Misschien is dat bescheiden begin precies wat nodig is om ooit echt onafhankelijk te worden van Silicon Valley.

Op elke website, in elke app en zelfs in de supermarkt laat je digitale sporen achter. Deze worden door bedrijven verzameld en doorverkocht en helaas gebeurt dat vaak op een slecht beveiligde manier. Het gevolg? Datalekken die je privacy en je geld in gevaar brengen. Gelukkig kun je je gegevens met een paar gerichte maatregelen zelf beschermen.

Een goede bescherming van je gegevens begint met het vaststellen welke gegevens er al van je rondzwerven. Daarna beslis je wat écht bewaard moet blijven en vervolgens dicht je elk lek met slimme hulpmiddelen. In dit artikel leiden we door het hele proces. We starten met een snelle inventarisatie van je digitale voetafdruk. Denk aan ongebruikte accounts, verborgen toestemmingen en vergeten wachtwoorden.

Vervolgens gaan we aan de slag: van wachtwoordmanagers en tweestapsverificatie tot versleutelde bestandsdeling en VPN’s. Tot slot kijken we naar je wettelijke rechten onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en laten we zien hoe je die in je voordeel kunt inzetten. Zo groeit je beveiliging organisch mee met elke stap die je zet. Je minimaliseert de risico’s en pakt je regie terug!

Digitale voetafdruk

Elk beveiligingsplan begint met inzicht. Open daarom eerst op je computer Instellingen, kies Privacy en beveiliging en bekijk alle categorieën om te zien welke apps toegang hebben tot je locatie, camera en microfoon. Noteer wat je niet verwacht had.

Ga vervolgens naar je e-mail en zoek op trefwoorden als ‘registratie’, ‘bevestig je account’ en ‘privacyverklaring’. Zo spoor je vergeten accounts op, bijvoorbeeld de webshop waar je vijf jaar geleden een cadeautje bestelde. Bezoek tot slot de website Have I Been Pwned en vul je e-mailadres in. De dienst toont of je gegevens in bekende datalekken zitten.

Geef elke vondst een kleurcode: groen voor veilig, oranje voor opletten en rood voor directe actie. Met dit kleurenoverzicht zie je in een oogopslag waar het gevaar zit. Sla het bestand lokaal op, niet in de cloud, en bescherm het met een wachtwoord. Nu je precies weet welke gegevens rondzwerven, kun je gericht maatregelen nemen in plaats van schieten met hagel. Zo bespaar je tijd en mis je geen verborgen risico.

Onkraakbare wachtwoorden

Een uniek en lang wachtwoord voor elk account is de simpelste en beste bescherming. Installeer daarom een wachtwoordmanager zoals Bitwarden (https://bitwarden.com) of 1Password (https://1password.com). Maak eerst een hoofdwachtwoord van minstens zestien tekens dat geen bestaand woord bevat; combineer hoofdletters, leestekens en een zin die je alleen zelf begrijpt. Open daarna de manager en klik op Nieuwe login of Add Item, plak de url, vul gebruikersnaam in en laat de generator een wachtwoord van vijfentwintig willekeurige tekens maken.

Je kunt ook een volledige lijst met wachtwoorden importeren uit je browser. Sla het op en activeer Autofill in de browserextensie. Wis direct het oude, zwakke wachtwoord en gebruik de functie Password Health om overgebleven duplicaten op te sporen. Dankzij de versleutelde kluis verlaat geen enkel wachtwoord je apparaat onversleuteld; alleen jij bezit de sleutel. Vergeet niet regelmatig een back-up van de kluis te exporteren naar een versleuteld usb-station voor extra zekerheid. Zo voorkom je dat één lek al je accounts in gevaar brengt en kun je wachtwoorden probleemloos blijven vernieuwen.

Tweestapsverificatie

Helaas is zelfs een fantastisch wachtwoord kwetsbaar wanneer een bedrijf een datalek heeft. Activeer daarom altijd een tweestapsverificatie, ook wel multi-factor authentication genoemd. Veel diensten bieden deze optie aan. Ga naar de beveiligingsinstellingen van je account, bijvoorbeeld Account / Beveiliging / Tweestapsaanmelding, en kies voor een authenticator-app.

Installeer op je telefoon een gratis app als Google Authenticator. Klik op QR-code scannen, houd de camera boven het scherm en bevestig. De app toont nu elke dertig seconden een nieuwe zescijferige code. Voer die in op het webformulier en sla de herstelcodes op in een offline-document.

Voor kritieke accounts, zoals je cloudopslag of crypto-wallet, gebruik je bij voorkeur een hardware-sleutel als YubiKey. Steek de sleutel in de usb-poort, druk op het lampje en log in zonder een code over te typen. Dankzij de FIDO2-standaard wordt phishing onmogelijk, omdat de sleutel de url controleert voordat hij tekent. Zo combineer je gemak met een ijzersterke tweede factor die indringers buitenhoudt. Bewaar een reservesleutel op een andere locatie zodat verlies of diefstal je niet buitensluit.

Veilig en tijdelijk delen

Je wilt een scan van je paspoort opsturen naar een overheidsinstelling, of een map met familiefoto’s delen met oma. Gebruik dan nooit onbeveiligde e-mailbijlagen. Kies in plaats daarvan voor een end-to-end-versleutelde dienst als Wormhole.

Sleep het bestand naar het tabblad en beperk de download tot één keer. Kopieer de link, plak hem in een bericht en stuur het wachtwoord via een ander kanaal. Wie te laat klikt, krijgt een 404-fout, waardoor je geen nieuwsgierige meelezers meer hebt.

Werk je in Windows, open dan een willekeurige map, klik met rechts op een bestand, ga naar OneDrive / Delen, kies via de drie puntjes Instellingen voor delen en voeg een Wachtwoord en Vervaldatum toe. Door tijd, wachtwoord en versleuteling te combineren geef je kwaadwillenden geen kans. Bovendien bespaar je opslagruimte omdat het bestand niet in talloze inboxen blijft zweven.

Virtueel privénetwerk

Openbare hotspots in hotels en cafés zijn een paradijs voor datadieven. Zodra je onversleuteld verkeer verstuurt, kan iedereen in het netwerk meelezen. De eenvoudigste bescherming is het inschakelen van een virtueel privénetwerk. Installeer op je laptop en mobiel bijvoorbeeld de opensource-dienst Mullvad of het commerciële NordVPN.

Open de app, klik op Snel verbinden en verifieer dat het slot-pictogram in de menubalk verschijnt. Activeer daarnaast de optie Kill Switch zodat je verbinding blokkeert zodra de tunnel wegvalt. Voor extra zekerheid kun je in je browser de ingebouwde optie Altijd beveiligde verbindingen gebruiken activeren, die je vindt via Instellingen / Privacy en beveiliging. In Firefox heet de optie Alleen-HTTPS-modus. Test je opstelling via de site DNSLeakTest. Verschijnt je eigen provider niet, dan zit je goed. Zo browse je veilig, zelfs op een open wifinetwerk.

Monitoren én reageren

Beveiliging is geen eenmalige klus. Stel dus alerts in die automatisch waarschuwen wanneer jouw gegevens op straat liggen. Klik op Have I Been Pwned bovenaan op Notify me en vul je e-mailadres in. De dienst mailt je voortaan zodra je mailadres opduikt in een nieuw lek.

Voeg daarnaast domeinmonitoring toe voor je eigen website als je die hebt. Als er een waarschuwing verschijnt, open je direct de wachtwoordmanager, genereer je een nieuw wachtwoord en controleer je of tweestapsverificatie actief is. Noteer het incident in je kleurenoverzicht.

Reageer je snel, dan is de kans klein dat cybercriminelen al hebben toegeslagen. Zo bouw je een continue verdedigingslinie die meegroeit met het dreigingslandschap. Maak er een maandelijkse routine van. Dan zijn al je accounts, ook de oude, veilig.

Pak de regie over je data!

Datalekken horen bij het digitale leven, maar hun impact bepaal jij. Door eerst je voetafdruk in kaart te brengen, vervolgens unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie toe te passen en je apparaten te versleutelen, sluit je de belangrijkste toegangspoorten. Veilige bestandsdeling, een betrouwbare VPN en een periodieke schoonmaak dichten de resterende kiertjes. Met automatische monitoring en hulp van de AVG is er een goede basis. Geen enkele maatregel staat op zichzelf; samen vormen ze een flexibel schild dat meebeweegt met nieuwe dreigingen. Begin vandaag, ervaar morgen al meer gemoedsrust en bespaar geld en ongemak op de lange termijn.