Tips & Trucs voor het werk op de PC

Register importeren Ik heb mijn complete register in Windows XP Professional geëxporteerd, voordat ik een nieuw programma uittestte. Daarna heb ik dat programma weer verwijderd, maar omdat er toch altijd nog sporen achterblijven in het register, dacht ik slim te zijn door mijn geëxporteerde register weer te importeren. Windows geeft echter een foutmelding, ook als ik dat vanuit veilige modus probeer. Hoe los ik dat op? Marcel de Jong De foutmelding die u te zien krijgt, luidt wellicht 'sommige sleutels worden gebruikt door het systeem of door andere processen'. Zo ja, dan is het direct duidelijk waar de schoen wringt: u kunt het register niet importeren omdat bepaalde onderdelen (sleutels) zich niet laten overschrijven, aangezien ze effectief in gebruik zijn. In principe zou u dat wel via de Herstelconsole kunnen doen, maar daar is geen 'reg-import' mogelijk. Een alternatief is dat u het regbestand in een teksteditor opent en daar alle overtollige sleutels weghaalt voordat u met dit bestand een nieuwe import probeert, maar zo'n operatie is wel bewerkelijk. Microsoft adviseert een andere methode voor het creëren en terugzetten van het volledige register, namelijk via het ingebouwde backup-programma. XP Professional-gebruikers vinden dit bij Alle programma's, Bureau-accessoires, Systeemwerkset (gebruikers van XP Home moeten deze tool zelf opzoeken op de Windows-cd: \ValueAdd\Msft\Ntbackup). Binnen deze tool roept u dan de geavanceerde modus op, waarna u het tabblad Backup maken opent. Links vindt u een overzicht van de stations die u kunt laten backuppen, maar in uw geval volstaat een vinkje naast System State. Klikt u System State zelf aan, dan ziet u rechts de onderdelen die meegaan naar de backup, waaronder Registry (het is niet mogelijk selectief bepaalde onderdelen te schrappen). Via de knop Back-up starten zet u de procedure in gang. Met dezelfde tool (tabblad Media terugzetten en beheren) kunt u de backup naderhand terugzetten – de tool maakt dan automatisch eerst een herstelpunt aan. In het menu Extra vindt u overigens ook de Wizard Automatisch Systeemherstel terug: die maakt een backup van uw hele schijf – inclusief de systeemstatus met het volledige register – en zorgt meteen voor een hersteldiskette, van waaruit u in geval van nood de hele terugzetprocedure kunt activeren. Handig om weten is dat bij zulke backups van de systeemstatus automatisch ook een kopie van alle registerbestanden wordt weggeschreven naar de map %SYSTEMROOT%\repair (met name in de bestanden system, software, default, SAM, en SECURITY). Vanuit de Herstelconsole kunt u – als de hierboven beschreven terugzetprocedure problemen oplevert – deze backupbestanden dan per stuk handmatig terugzetten. Hoe u dat precies aanpakt, leest u in artikel 307545 van Microsoft's Knowledge Base (support.microsoft.com). Localhost Ik werk met een proxyserver voor mijn internetverkeer, en met Outlook voor e-mail. Hiervoor gebruik ik een gedeeld bestand op de server zodanig dat alle clients hetzelfde bestand gebruiken voor Postvak In, het adresboek, etc. Dit werkte perfect tot ik Windows XP Professional op een client installeerde. Na elke herstart wijzigt XP namelijk mijn e-mailaccount naar de waarde 'localhost' in plaats van het handmatig ingestelde ip-adres van de server voor de pop3-waarde. Daarnaast krijgt mijn gebruikersnaam de vorm naam/ip-adres van mijn proxyserver in plaats van alleen naam. Zet ik beide waarden handmatig terug, dan werkt alles weer prima, maar bij een volgende herstart duiken de problemen weer op. Wat is er aan de hand? Ronald de Houwer Dit is een typisch scenario voor enkele persoonlijke firewalls, anti-virus- en anti-spamtools zoals SpamPal, K9, SAProxy Pro, PC-cillin, oudere versies van Norton Antivirus (2001 en eerder). Deze tools installeren zich namelijk als een lokale, niet-transparante proxy voor uw e-mail. Wellicht hebt u ook een van deze tools geïnstalleerd en ligt daar het probleem. Afhankelijk van de tool kunt u deze scanfunctie voor uw mail uitschakelen (bij PC-cillin bijvoorbeeld kunt u dat doen door het vinkje te verwijderen naast Enable POP3 Scan). In het slechtste geval kunt u nog altijd de bewuste tool verwijderen – of wellicht bestaat er een update mét transparante proxy (zoals de meer recente versies van Norton Antivirus) die de accountgegevens van uw e-mail niet meer (hoeven te) wijzigen. Dvd als harde schijf Ik zoek een manier om mijn cd-rw's of dvd-rw's als een soort harde schijf te kunnen gebruiken, zodat ik bestanden bijvoorbeeld van de ene pc naar de andere kan kopiëren, en bestanden veilig kan stellen door ze op zo'n schijfje te zetten. Volgens mij bestaan er wel tools die zo'n schijfje op een bepaalde manier (via een of andere standaard) formatteren. Kunt u mij verder helpen? Ik gebruik Windows XP. Fred en Tineke van Dalum Dat kan inderdaad. U doelt hier op het udf-formaat (universal disk format), dat zeer goed werkt in combinatie met het zogenoemde 'packet writing', een alternatieve schrijfmethode waarmee u gegevensbestanden stuk voor stuk naar zo'n schijfje kunt branden. Nadeel bij cd-rw's – niet zozeer op dvd-rw's – is echter wel dat allerlei administratieve gegevens flink wat schrijfruimte opslokken. Welke tools kunt u nu inzetten? Goed nieuws is dat de meeste brandprogramma's al zo'n packet writing-module aan boord hebben, die bovendien vaak wordt meegeïnstalleerd. Bekende voorbeelden zijn Ahead Nero met InCD, Roxio Easy CD/DVD Creator met Drag-to-Disc, NTI CD & DVD Maker met FileCD en Pinnacle InstantCD/DVD met InstantWrite. De meeste packet writers komen bovendien terecht in de systeembalk, zodat u na de installatie meteen al bestanden kunt verslepen naar de cd of dvd. Lukt dat niet, dan kan dat normaal gesproken wél via een speciale opdracht vanuit het contextmenu van de Verkenner. Voorwaarde is echter wel dat het schijfje geformatteerd is; ook dat kunt u met deze tools doen (een proces dat aardig wat tijd kan kosten, in sommige gevallen zelfs meer dan een uur). Sommige media kunt u echter veel vlugger wissen via een snelformattering (duurt meestal maar een paar seconden). Tot slot: zo'n packet writer kan aardig conflicteren met de ingebouwde brandfunctie in XP. Ga bij problemen dan ook na of die brandfunctie wel goed is uitgeschakeld (roep het eigenschappenvenster van het station op, en verwijder op het tabblad Opnemen het vinkje naast Op dit station mogen opnames op cd worden gemaakt). Partities aanpassen Ik heb mijn harde schijf van 40 GB in drie partities ingedeeld (c, d en e). Windows XP heb ik op mijn c-partitie geïnstalleerd, maar jammer genoeg heb ik die slechts 5 GB groot gemaakt, terwijl mijn d-partitie zo goed als leeg is gebleven. Kan ik op een of andere manier enkele GB's van mijn d-partitie naar mijn c-partitie overhevelen? Hoe doe ik dat? Sebastiaan Kirsenstein De beste methode om dit te doen is eerst een backup te maken van al uw gegevens en vervolgens – bijvoorbeeld via de Windows XP-cd, waarmee u uw pc hebt opgestart – alle partities te verwijderen. Daarna kunt u een nieuwe én grotere c-partitie maken en ook de andere partities in een iets afgeslankt formaat opnieuw creëren. Na de herpartitionering en de formattering kunt u dan Windows XP opnieuw installeren en vervolgens uw backups netjes terugzetten. Uiteraard is dat een vrij omslachtige procedure. Er is een kortere weg, maar daarvoor moet u wel een beroep doen op een externe partitioneringstool die zonder gegevensverlies een bestaande partitie kan verkleinen/vergroten. Het ingebouwde schijfbeheer (diskmgmt.msc) van XP kan dit niet, maar bekende tools die hier wel mee overweg kunnen zijn PartitionMagic (www.powerquest.com/partitionmagic, ca. € 59) en Acronis PartitionExpert (www.acronis.com/download, ca. € 42). We bespreken in het kort de procedure binnen Acronis PartitionExpert; hiervan kunt u namelijk een gratis demoversie downloaden (11,8 MB). Jammer genoeg laat deze demo u geen schrijfacties toe, zodat u uiteindelijk toch moet betalen. Kies bij View voor Automatic mode en selecteer in het taakvenster Increase Free Space. In het volgende venster duidt u de uit te breiden c-partitie aan en nog een venster verder selecteert u de in te krimpen d-partitie. Vervolgens bepaalt u de grootte van de uitbreiding (in MB) en even later rondt u het proces via de knop Finish af. McAfee Antivirus verwijderen Ik heb het programma VirusScan van McAfee geïnstalleerd. Normaal gesproken moet dat 365 dagen blijven draaien, maar al na elf dagen verscheen het bericht dat mijn licentie was verlopen en dat ik het product opnieuw moest aanschaffen. Ik probeerde het te verwijderen en te herinstalleren, maar dat lukt me op geen enkele manier. Ook laten verschillende delen van McAfee zich blijkbaar niet verwijderen via het register. Ik werk met Windows XP Professional. Wat moet ik doen? Jules Heere Soms laat VirusScan van McAfee zich inderdaad niet zonder slag of stoot verwijderen, maar via een handmatige ingreep moet het toch lukken, desnoods vanuit de veilige modus (druk net voor het opstarten van Windows op de F8-toets en kies Veilige modus uit het opstartmenu). Om alle sporen van VirusScan uit het register te verwijderen heeft McAfee zelfs een speciaal bestandje ter beschikking gesteld (VirusScan.reg) dat u in gezipte vorm kunt downloaden op http://download.mcafee.com/products/licensed/cust_support_patches/VirusScan.zip (34,8 KB). Via een dubbelklik op dit bestand kunt u alle registersleutels van VirusScan in één keer wegwerken. Het is wel verstandig om eerst een kopie van het register te maken (bijvoorbeeld via het ingebouwde Systeemherstel van XP). In de online vraagbaak van McAfee (http://ts.mcafeehelp.com) vindt u verdere instructies om ook alle VirusScan-bestanden en snelkoppelingen handmatig te verwijderen. De juiste pagina roept u op door in stap 1 bij Product VirusScan 7 Home Edition, en bij Categorie Install/Uninstall te selecteren. In stap 2 klikt u ten slotte de link 'Uninstall: VirusScan 5.x, 6.x, and 7.x (all Windows versions)' aan. Succes! Help! Een kaper! Tijdens het surfen ben ik op de volgende site beland: http://searchcentral.cc. Sindsdien staat deze site permanent als startpagina van mijn browser ingesteld en krijg ik die op geen enkele manier verwijderd. Ook Ad-aware 6.0 blijkt hiertegen niks te kunnen ondernemen. Hoe kan ik die site weer weg krijgen? Freek Beemsterboer Searchcentral is inderdaad een hardnekkige 'browser hijacker'. Meestal kunt u dergelijke vormen van malware wel wegwerken met (gratis) anti-spyware-tools als Ad-aware (www.lavasoft.usa) of Spybot Search & Destroy (www.safer-networking.org). Zorg wel dat u van deze tools eerst de nieuwste updates hebt binnengehaald. Lukt het daarmee toch niet, zoals in uw geval, dan zit er weinig anders op dan de boosdoener handmatig te verwijderen. Enig speurwerk op internet leverde op dat deze hijacker heimelijk gebruik maakt van een javascript (gewoonlijk %SYSTEMROOT%\update12.js) waar vanuit het register naar verwezen wordt. In dit geval moet u dus dit bestand verwijderen en bij voorkeur ook alle verwijzingen naar update12.js in het register. Dat doet u met de tool Regedit, waarna u via de ingebouwde zoekfunctie de verwijzingen kunt opsporen. Eventueel kunt ook gebruikmaken van de gratis tool HijackThis, die verdachte registersleutels en dergelijke voor u opspoort, zodat u ze vanuit de tool zelf kunt uitschakelen. Wees daar wel voorzichtig mee, want een vergissing kan u in het slechtste geval een corrupt systeem opleveren! Deze tool, evenals tal van andere freeware anti-spyware-tools, kunt u downloaden op www.spychecker.com/software/freeware_antispy.html. Usb-problemen Ik heb onlangs een digitale camera aangeschaft, maar mijn pc kan deze hardware blijkbaar niet vinden of installeren. Hetzelfde probleem doet zich voor met een kaartlezer. Beide apparaten kan ik echter wel probleemloos aansluiten op de pc van een collega, met hetzelfde besturingssysteem, maar met een ander moederbord. Ik heb in het bios wel de optie 'Usb enabled' geactiveerd en de nodige stuurprogramma's voor usb zijn geïnstalleerd. De hardware handmatig installeren lukt ook niet. Weet u een oplossing? Mijn pc is een ECS K7S5A met Windows XP Home en SP 1, AMD Athlon XP 2400+, AMI bios, 1 GB ddr-sdram. Marc Van Ursel Vreemd, want uit uw gegevens kunnen we opmaken dat u over alle nodige ingrediënten beschikt om met usb aan de slag te kunnen. We vermoeden dan ook dat het probleem zit bij het bios van uw moederbord. Na wat speurwerk blijkt namelijk dat er maar liefst drie verschillende versies zijn van hetzelfde bord, met telkens een andere revisie (K7S5A, V1.1 – V3.1 – V.3.1B) – zie ook www.ecs.com.tw/download/dw_list.asp?submenu_id=26&function_id=4. Er zijn blijkbaar ook nogal wat bios-updates voor die borden uitgekomen. We raden u dus aan de meeste recente (correcte!) bios-versie voor uw moederbord te downloaden en te installeren. Uit nieuwsgroepen blijkt overigens dat de combinatie van usb met uw type moederbord doorgaans geen problemen geeft onder Windows 98SE. U gebruikt echter Windows XP en het zou ons niet verbazen als die versie een meer recente biosversie vereist. In theorie kan uw usb-probleem echter ook aan verkeerde biosinstellingen te wijten zijn. Een te hoog ingestelde fsb bijvoorbeeld, of te agressieve geheugeninstellingen, of het bios – en niet Windows - dat instaat voor het stroombeheer/acpi. Standaardlocatie 'Opslaan als' in register wijzigen Dank zij een van uw tips weet ik nu hoe ik de locatie van de archiefmap in Outlook Express kan wijzigen! Ik vraag mij echter af of er een vergelijkbare procedure bestaat voor Internet Explorer. Als ik namelijk een webpagina wil opslaan via het menu Bestand, Opslaan als, verschijnt altijd de map Mijn documenten, terwijl al mijn gegevens op een andere schijf worden bewaard. Vincent Kortleven U kunt inderdaad de standaardlocatie wijzigen, maar het ligt wel iets complexer dan bij Outlook Express. U schrijf echter dat al uw gegevens op een andere schijf worden bewaard en daarom is het wel een beetje vreemd dat de map Mijn documenten bij u blijkbaar naar de verkeerde schijf verwijst. Dat kunt u eenvoudig aanpassen: open de Verkenner, klik linksboven met de rechtermuisknop op Mijn documenten en kies Eigenschappen. Op het tabblad Doel klikt u op Verplaatsen en bladert u naar de gewenste (schijf en) locatie. Wilt u echter vasthouden aan de huidige locatie van de map Mijn documenten, maar (enkel) Internet Explorer toch standaard naar een andere plaats laten verwijzen, dan kunt u niet buiten een registeringreep. Start Regedit op, en blader naar de volgende twee sleutels: HKEY_USERS\Default\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Explorer\Shell Folders en HKEY_USERS\Default\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Explorer\User Shell Folders. Zodra u een van beide sleutels opent, ziet u rechts de waarde Personal verschijnen. Die moet u aanpassen (normaal krijgt u daar of niets, of %USERPROFILE%\Mijn documenten te zien) via een dubbelklik, en naar de gewenste lokatie laten verwijzen. Geef hier het volledige pad op (zoals: D:\MIJN GEGEVENS\Internet Explorer\Mijn webpagina's). Sluit Regedit af en meldt u opnieuw aan. De eerste keer dat u nu via Bestand, Opslaan als een webpagina opslaat in Internet Explorer moet u alsnog handmatig naar de juiste plek bladeren. Vanaf dan onthoudt uw browser echter vanzelf die locatie. Cd-rom boot in bios Een tijdje terug testte uw blad vijf imaging-programma's. Naar aanleiding daarvan installeerde ik True Image 7.0, waarmee ik een rescue-cd aanmaakte. Het programma gaf me vervolgens deze melding: 'You should enable booting from CD-ROM drive in BIOS'. Mijn pc weigert inderdaad van de cd op te starten, en ik zou niet weten hoe ik iets in het bios moet instellen. Kunt u mij een handje helpen? Roberto Koster Probeer eerst eens of u de cd op een andere pc (die wel met boot-cd's overweg kan) aan de praat krijgt. Is dat het geval, dan ligt de oplossing inderdaad in de instelling van uw bios. Hoe bij het bios-setupscherm komt, hangt af van het bios in uw pc. In veel gevallen doet u dat door net na het opstarten van de pc een tijdlang de Delete-toets ingedrukt te houden, maar dat kan eventueel ook een andere toets(combinatie) zijn, zoals Esc, F1 of F2. Wellicht vermeldt het opstartscherm van uw pc om welke toets het gaat, desnoods raadpleegt u uw verkoper of de handleiding bij de pc. Welk setupvenster u precies te zijn krijgt, hangt eveneens af van het bios, maar normaal gesproken verschijnt er een keuzemenu, waarin u onder meer een item als Boot of (Advanced) BIOS Features Setup te zien krijgt. Blader naar dat item met de pijltjestoetsen en druk op Enter. U komt nu in een submenu terecht, waar u alweer een reeks items ziet. Hier gaat u op zoek naar Boot Sequence (of iets vergelijkbaars als Boot Device Priority) en normaal kunt u nu via Page Up/Down de opstartvolgorde van uw pc wijzigen. Zorg in dit geval dat cd-rom vooraan staat. Verlaat het submenu (met Esc) en bevestig de vraag of u de wijzigingen aan het bios wilt bewaren. Nu zou uw pc wél vanaf cd moeten starten.

Arlo is geen onbekende naam op de markt voor beveiligingscamera's. Met de Essential 3-lijn wil het bedrijf beveiligingscamera's uitbrengen die voldoen aan allerlei (kwaliteits)eisen, voor een zo laag mogelijk bedrag. Lukt dat met de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom?

De Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom-beveiligingscamera voor buiten en binnen heeft een prijskaartje van 199,99 euro voor een set van twee camera's. Een enkele camera kost 149,99 euro. Dat is 150 euro minder dan de uitstekende buitencamera die we onlangs van Eufy getest hebben. Op het eerste gezicht biedt het systeem twee slimme onderdelen aan, namelijk een Early Warning System (dat dreiging kan spotten voordat het uit de hand loopt) en een handig ontwerp dat privacy hoog in het vaandel heeft.

Handig ontwerp, onhandige kabel

Om met dat laatste te beginnen: de binnenlens draait automatisch omlaag als de camera uit staat. Een kleiner sluiter had ook gekund, maar dit past perfect bij het karakter. In de actieve modus volgt de camera beweging stil en accuraat. Maar als je wil, kun je alles ook handmatig volgen via een optie binnen de app. Verder is deze camera uitgerust met een handige led-lamp en een sirene.

©Wesley Akkerman

Het grootste nadeel aan het ontwerp is dat de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom altijd een stroomkabel nodig heeft. Er zit géén accu in de beveiligingscamera. Aangezien het de bedoeling is dat je dit model aan een plafond of muur bevestigt, moet je dus rekening houden met kabelmanagement. Bovendien is er geen lokale opslagmogelijkheden aanwezig. Als je beelden voor later wilt bewaren, dan moet je een abonnement bij Arlo afnemen.

Duidelijke app, soms feed met ruis

De Arlo-app hebben we al we vaker geprezen om zijn heldere interface en handige functies, zoals inloggen met je vingerafdruk – en daar is niets aan veranderd. De 2k-videofeed is scherp en kleurrijk, maar heeft soms ook last van wat ruis wanneer je de camera buiten ophangt. De app biedt verder veel instellingen: van objectdetectie en privacyzones tot routines en vaste pan/tilt-posities. Mocht dit je eerste pan/tilt-camera zijn, houd dan wel rekening met een (korte) leercurve.

©Wesley Akkerman

Heel fijn aan de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom is dat je nachtzicht in kleur hebt. Daardoor zie je duidelijker wat er in je directe omgeving gebeurt dan wanneer je alleen naar grijstinten kijkt. De twee-weg audio is duidelijk en goed verstaanbaar. Je voorkomt een audio-feedbackloop (een pieptoon) door je telefoon niet vlak naast de camera te houden terwijl je spreekt. In de praktijk merk je daar weinig van, omdat je deze functie meestal gebruikt wanneer je niet thuis bent.

Arlo Intelligence

Arlo verbetert zijn software met Arlo Intelligence (kortweg: AI), dat unieke features toevoegt die vaak nog in bèta zijn. Een voorbeeld is de ingebouwde herkenning van vlammen, die sneller kan reageren dan een traditionele rookmelder. Een andere AI-functie maakt gedetailleerde samenvattingen van gebeurtenissen. Deze (nog in bèta) beschrijven veel preciezer wat er gebeurt: bijvoorbeeld dat een pakket wordt verplaatst, in plaats van alleen een algemene bewegingsmelding.

De meest essentiële functies zitten echter achter een betaalmuur. Zonder Arlo-abonnement mis je veel. Voor belangrijke features zoals video-opnames (zelfs van incidenten), automatische noodhulp en het instellen van specifieke activiteitenzones moet je namelijk maandelijks betalen.
Ja, de camera is functioneel zonder abonnement - maar voelt zonder abonnement wel erg kaal aan. Zo mis je zelfs basale opnamemogelijkheden, vanwege het gebrek aan SD-kaartondersteuning.

©Wesley Akkerman

We willen best begrijpen dat je voor een aantal functies moet betalen, omdat Arlo ook zijn eigen systemen moet trainen en onderhouden. Maar beelden zelf kunnen opslaan, zonder maandelijkse of jaarlijkse kosten, zien we toch echt als een basisfunctie. Nu is 5,99 euro per maand of 59,90 euro per jaar nog te overzien voor een enkele camera. Maar als je meer Arlo-producten gebruikt, dan kunnen de kosten al snel hoog oplopen (respectievelijk 12,99 of 129,90 euro).

Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom kopen?

Ondanks dat we onder de indruk zijn van de hardware-kwaliteiten van de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom zijn we toch minder geneigd het systeem direct aan te bevelen. Zeker wanneer je meer uit het systeem wilt halen, moet je bereid zijn dieper in de buidel te tasten. Met een Eufycam S4 ben je aanvankelijk meer kwijt bij de aanschaf, maar daar kun je op de langere termijn veel geld besparen – daar zitten essentiële functies namelijk niet achter een betaalmuur.

Na de telefoon en het horloge is nu het gehoorapparaat aan de beurt om te veranderen in een altijd-online slim apparaat. En daarbij gaat deze kleinste aller wearables, dankzij AI, neurale netwerken en de allernieuwste bluetoothvariant er meteen vol in. Van verguisd medisch hulpmiddel tot een soms noodzakelijke, maar ook steeds handiger gadget. Dat ook Apple zich nu in deze markt begeeft, zegt immers wel iets.

Een miljoen Nederlanders leven met slechthorendheid. Het hindert ze bij het luisteren naar muziek, het kijken naar de televisie en vooral bij de communicatie met anderen. Omdat slechthorendheid niet tot nauwelijks te herstellen is, blijft er weinig anders over dan het ondersteunen van het gehoor via een gehoorapparaat. Goed afgesteld dempt dit het omgevingsgeluid en versterkt belangrijke signalen zoals stemmen van andere mensen in een gesprek. Gehoorapparaten en draadloze oordopjes lijken op het eerste gezicht twee totaal verschillende producten: het een medisch hulpmiddel, het ander een gadget voor muziek, bellen en entertainment. Toch is deze scheidslijn de afgelopen jaren snel vervaagd. 

Een neuraal netwerk in het oor

Gehoorapparaten en draadloze oordopjes maken gebruik van vergelijkbare en vaak zelfs dezelfde technologieën: krachtige microfoons, digitale signaalverwerking, draadloze verbindingen en zelfs neurale netwerken en kunstmatige intelligentie. Moderne gehoorapparaten kunnen telefoongesprekken en muziek streamen, omgevingsgeluid filteren en zich automatisch aanpassen aan verschillende luisteromstandigheden: allemaal functies die ooit waren voorbehouden aan high-end audioapparatuur en premium headsets.

Tegelijkertijd hebben oordopjes functies gekregen als transparantiemodus, spraakversterking en gepersonaliseerd luisteren: technieken die rechtstreeks uit de gehoortechnologie komen. Volgens Apple zijn de AirPods Pro 2 daarom ook geschikt om als gehoorapparaat te worden gebruikt voor iedereen boven de 18 jaar met licht tot matig gehoorverlies. En ook Jabra, Sennheiser en Sony bieden soortgelijke oplossingen.

Wat is slechthorendheid?

Slechthorendheid wil zeggen dat iemand minder hoort dan gemiddeld. Het menselijk gehoor bestrijkt het geluidsspectrum van grofweg 20 Hz tot 20 kHz (20.000 Hz). De hoge tonen (richting de 20 kHz) verliest ieder mens al op jonge leeftijd, zoals ook bij eigenlijk iedereen het gehoor over de rest van het spectrum bij stijgende leeftijd achteruitgaat. Slechthorenden hebben boven-standaard verlies van het hoorvermogen op het hele spectrum of, en dat komt vaker voor, delen van het spectrum. Dit verlies kan aan één of aan beide oren zijn, en is zelden aan beide oren gelijk. De mate waarin gehoorverlies moet worden gecompenseerd verschilt dus per oor en verandert ook nog eens met de tijd. 

OTC of conventioneel

Wie via de conventionele route een gehoorapparaat koopt, doet dat veelal via een audicien of audioloog. De gehoorspecialist meet het gehoorverlies en stelt een oplossing op maat voor. Vaak zal dit een gehoorapparaat zijn, specifiek afgestemd op de persoonlijke situatie. Voor iedereen met licht tot matig gehoorverlies is er een alternatief: het OTC-gehoorapparaat. OTC staat voor over-the-counter, oftewel: vrij verkrijgbaar, zonder tussenkomst van een specialist. Vergelijk het met een leesbril die je bij de drogist koopt. Deze apparaten zijn doorgaans goedkoper en direct aan te schaffen: snel, simpel en zonder afspraak. Maar er zijn ook nadelen. OTC-apparaten bieden geen maatwerk, hebben minder instelmogelijkheden en de geluidskwaliteit is doorgaans minder dan bij een professioneel afgesteld apparaat. Ook zijn ze meestal niet medisch gecertificeerd en worden ze niet vergoed door de zorgverzekering.

Cross-over van headsets en oordoppen

Is voor consumenten een gehoorapparaat iets totaal anders dan een set draadloze oordopjes, fabrikanten zien al heel lang hoe nauw deze productgroepen met elkaar verbonden zijn. Merken als Sony, Apple, Sennheiser en Jabra gebruiken hun kennis van headsets en oordoppen om een positie op de markt voor gehoorapparaten te krijgen. Andere merken, zoals Sonova, WS Audiologie, Dermant, GN, Starkey en Amplifon zijn daarin al decennia actief. Ze zijn door hun specialistische producten minder bekend, maar soms toch dichterbij dan menigeen denkt. Jabra en de SteelSeries-gamingproducten, waaronder headsets, zijn eigendom van GN. Sennheiser is eigendom van Sonova, de wereldmarktleider bij gehoorapparaten. En ondanks dat het zelf veel geluidskennis in huis heeft, werkt Sony nauw samen met WS Audiologie.

Apple AirPods Pro 2 als gehoorapparaat

Wie op de Apple-site de AirPods Pro 2 bekijkt, leest als snel van alles over gebruik van de oordopjes als gehoorapparaat. De basis hiervoor is de ruisonderdrukking van de AirPods Pro 2 en de mogelijkheid om met die oortjes zelf een gehoortest uit te voeren. Zo’n test bepaalt de mate van gehoorverlies en is de basis voor de afstelling van een gehoorapparaat. Doorgaans gebeurt dit door een audicien of in een audiologisch centrum, maar de AirPods Pro 2 kunnen het dus ook.

De manier van testen is ook niet heel anders. In combinatie met iPhone of iPad laat de AirPods Pro 2 een reeks tonen horen op verschillende frequenties en volumes. Door telkens wanneer je een geluid hoort op het scherm van de telefoon of tablet te klikken, leert de app welke geluiden wel en niet worden waargenomen en op welk volume.

De test wordt voor het linker- en rechteroor apart doorlopen om de gehoorschade per oor te meten. Vervolgens wordt een persoonlijk profiel gemaakt, waarbij toonhoogtes die niet of minder goed gehoord worden, voortaan versterkt worden afgespeeld. Volgens Apple is de meting goed genoeg, maar komt een audiogram van een hoorzorgprofessional mogelijk beter overeen met het actuele gehoorvermogen. Heb je zo’n audiogram, dan is het ook mogelijk die in te laden en te gebruiken voor het persoonlijk profiel.

Een audiogram lezen

Een audiogram is de grafische weergave van iemands gehoor. Het wordt gebruikt om de mate van gehoorverlies weer te geven. Een audiogram heeft twee assen, op de verticale staat de toonsterkte in decibel (dB), op de horizontale de toonfreguentie/toonhoogte in hertz (Hz). De punten in de audiogram laten zien wat iemand nog hoort (de gehoordrempel). Een audiogram bestaat altijd uit een curve voor het rechter- en een voor het linkeroor. In het algemeen geldt dat hoe hoger de lijnen in het audiogram zijn, hoe beter het is.

Luister je wel?

Met de ruisbeheersing (zoals Apple het noemt) ingesteld op Transparantie, functioneren de AirPods Pro 2-oordopjes als gehoorapparaat. Ze filteren wat zij denken dat ongewenst geluid is en versterken wat op basis van de meting versterkt moet worden. Gesprekken een-op-een en in kleine groepen zijn duidelijk beter verstaanbaar, in grote groepen en lawaaiige omgevingen zoals een restaurant schieten de AirPods Pro 2 nog tekort.

Volume, balans en toon van het geluid kunnen via de app worden aangepast en ook zijn er instellingen om het volume van media aan te passen aan het omgevingsgeluid of wanneer een gesprek wordt gestart. Een echte fijnmazige equalizer ontbreekt en het lukt ook niet het geluid van de Microsoft Natural Keyboard Pro (het favoriete toetsenbord van de auteur van dit artikel) dat door de AirPods Pro 2 onwerkbaar hard versterkt wordt, te temmen zonder de werking als gehoorapparaat teniet te doen.

Zichtbaarheid

Een beperking om de AirPods Pro 2 als gehoorapparaat te gebruiken is de accuduur. Met zes uur bij onafgebroken gebruik kom je een werkdag niet door. De grootste drempel is de vormgeving. De AirPods Pro 2 zijn relatief groot, opvallend wit en zeer zichtbaar. Iedereen weet bovendien dat ze gemaakt zijn om naar muziek of andere media te luisteren en mensen vermoeden dan ook dat je dat doet. Iedereen met wie je praat, zal vermoeden of denken dat je juist geen contact wilt. Men wil je niet storen bij wat men denkt dat je doet. Uitleggen dat je de oortjes gebruikt om deel te nemen aan het gesprek helpt, maar is niet altijd voldoende.

Een audiogram maken zonder Apple

Benieuwd naar de kwaliteit van het eigen gehoor, maar niet in het bezit van een stel AirPods Pro 2? Met een iPhone en de Mimi-app is het mogelijk ook met andere oortjes de gehoorkwaliteit te meten. De app werkt het best met oortjes van Beats, Bose, JBL, Nothing, Samsung, Skullcandy en Sony. Met een andere headset of oordoppen werkt de test ook, maar is de meting minder betrouwbaar.

Ook voor Android zijn er apps om een gehoormeting te doen, zoals Gehoortest en Hearing Test. Samsung heeft geen eigen gehoortest-app en ook geen roadmap voor draadloze oortjes die als gehoorapparaat te gebruiken zijn, zo laat het bedrijf ons weten.

Conventionele gehoorapparaten

Gehoorapparaten zijn er in verschillende modellen, maar bijna allemaal klein en niet of nauwelijks zichtbaar. Ze hinderen hierdoor ook niet in de communicatie zoals de AirPods Pro 2 dat wel doen. Gehoorapparaten worden bijna uitsluitend via een audicien of audiologisch centrum gekocht waarbij de professional de hoortest doet en adviseert bij de productkeuze. Gehoorapparaten zijn echt fors duurder dan bijvoorbeeld een set AirPods Pro 2.

In 2013 introduceerde GN met de ReSound LiNX een gehoorapparaat dat met een iPhone verbonden kon worden en waarmee bijvoorbeeld het volume kon worden aangepast en ook streaming mogelijk werd. De basis hiervoor was de Apple-implementatie van Bluetooth Low Energie (BLE) bekend als Made for iPhone (MFi). Het door Google ontwikkelde MFi-alternatief ASHA (Audi Streaming or Hearing Aids) werd nooit een succes. Het maakte vooral duidelijk dat er behoefte was aan een platformonafhankelijk communicatieprotocol met ondersteuning voor zowel iOS als Android zoals Sonova dat met zijn universele bluetooth-ondersteuning altijd al bood.

BLE Audio en Auracast

De toekomst van connectiviteit voor gehoorapparaten én oordopjes heten Bluetooth LE Audio en Auracast. Twee open standaarden die de efficiënte LC3-codec gebruiken voor betere geluidskwaliteit bij lager energieverbruik. Bovenop BLE Audio komt Auracast. Dit is een vorm van multi-stream audio die goed te vergelijken is met wifi. Met Auracast kunnen meerdere mensen tegelijk naar dezelfde audio luisteren, bijvoorbeeld in theaters, op vliegvelden maar ook tijdens vergaderingen. Had MFi de mogelijkheid een smartphone als remote-microfoon te gebruiken voor één persoon met gehoorverlies, met Auracast kan het dan voor meerdere gebruikers. Auracast kent nog wel enkele uitdagingen zoals een vertraging van enkele milliseconden waardoor het nu nog minder geschikt is voor scenario’s waarin beeld en geluid synchroon moeten lopen. Een aparte ontvanger die de gehoorapparaten verbindt met de tv heeft dan nog altijd voordelen.

Op dit moment is het aantal gehoorapparaten dat Bluetooth LE Audio en Auracast ondersteunt nog beperkt. GN biedt het op enkele modellen en heeft een Auracast Assistant in de smartphone-app geïntegreerd. Bij de nieuwste gehoorapparaten van Sonova is de hardware geschikt, maar is een firmware-update nodig die te activeren. Apple ondersteunt momenteel noch BLE Audio noch Auracast. Volgens PR-manager Martijn Kroonstuiver van Apple is Auracast wel een geweldige volgende stap. Onbekend is of en wanneer Apple het gaat ondersteunen.

Maximale marktwerking, minimale inspraak

“Nergens heeft marktwerking in de zorg zulke negatieve effecten als bij hoortoestellen,” aldus de landelijke KNO-artsenvereniging. Stichting Hoormij, de belangenvereniging van mensen met gehoorproblemen, de Consumentenbond en het Zorginstituut Nederland delen deze kritiek: de koper heeft nauwelijks keuzevrijheid, ziet niet wat er beschikbaar is en krijgt zelden het hoortoestel dat hij nodig heeft. De keuze wordt vergaand bepaald door de audicien en de verzekeraar. De eerste is lang niet altijd onafhankelijk, de tweede bepaalt welke toestellen worden vergoed: maximaal 75 procent voor categorie 1 t/m 5. De beste (categorie 6) worden helemaal niet vergoed, ook niet als een specialist ze nodig vindt bijvoorbeeld vanwege werk of andere omstandigheden. De kosten die kunnen oplopen tot 6000 euro zijn dan geheel voor eigen rekening. 

AI en neurale netwerken

In de nieuwste premium modellen van bijna alle fabrikanten zit eigen hard- en software voor kunstmatige intelligentie. Neurale netwerken zijn uitermate geschikt om patronen te herkennen en worden ingezet om nog beter te begrijpen welk geluid relevant is en ook welke stemmen. Dus niet de harde prater van twee tafels verderop, maar de personen aan de eigen tafel. Het resultaat in een restaurant was met de Phonak Audéo Sphere Infinio gehoorapparaten duidelijk beter dan met de AirPods Pro 2. Ook werd het geluid van het Microsoft-toetsenbord niet versterkt.

Het gebruik van AI kost veel rekenkracht en betekent dat de maximale gebruiksduur van dit specifieke model bijvoorbeeld teruggaat van zeventien uur zonder AI naar zes uur bij maximaal gebruik van AI. De AI afhankelijk van het omgevingsgeluid automatisch te laten in- en uitschakelen levert genoeg tijdswinst op om een werkdag door te komen. Dat kan ook met tussentijds even kort opladen. Fabrikanten wachten met smart op innovaties in batterijtechniek om behalve voor het geluid, AI ook te kunnen gebruiken voor andere innovaties zoals spraakassistenten of live-vertaling.

App en data

Belangrijk bij al deze functionaliteit is de app. Apple gebruikt voor de AirPods Pro 2 vooral de Gezondheidsapp in iOS, maar voegt slimmigheidjes toe. Zo krijgen de AirPods Pro 2 een prominente plek in het instellingenmenu van iOS zodra de iPhone met de oortjes is verbonden. Apps van de traditionele gehoorapparatenfabrikanten hebben snel bijgeleerd. Phonak, dat nooit MFi heeft omarmd maar altijd de volledige klassieke bluetooth heeft ondersteund, heeft een uitgebreide app met identieke functionaliteit binnen iOS en Android.

Een gehoortest ontbreekt, maar wel kunnen eigen profielen worden gemaakt voor verschillende situaties, zoals in een restaurant of theater, en is eenvoudig hiertussen te wisselen. Ook zijn eerste Health-functies aanwezig. De gehoorapparaten tellen nu al stappen en calorieën, maar dit gaat ongetwijfeld in de toekomst nog verder uitgebreid worden.

Zoals we in een eerder artikel over de waarde van gezondheidsdata van smartwatches zagen, is in het oor een zeer betrouwbare plek om bijvoorbeeld veranderingen in de temperatuur te meten. Ook ligt vanwege de toch vaak iets hogere leeftijd van de gebruikers zoiets als valdetectie en automatische alarmering erg voor de hand.

Conclusie

De technologische kruisbestuiving tussen gehoorapparaten en draadloze oordoppen zorgt ervoor dat beide apparaten slimmer, compacter en beter afgestemd zijn op persoonlijke audiobehoeften. Mediagebruik en gebruiksgemak verbeteren razendsnel en beloven met de komst van Bluetooth LE Audio en Auracast nog veel beter te worden. Vooral gehoorapparaten hebben een enorme sprong gemaakt en combineren de kwaliteit van oordoppen met de geluidskwaliteit van gehoorapparaten. Het is spijtig dat de Nederlandse zorgverzekeraars deze innovaties niet belonen maar juist ontmoedigen.