ID.nl logo
Stappenplan voor je nieuwe pc of laptop
© Reshift Digital
Zekerheid & gemak

Stappenplan voor je nieuwe pc of laptop

Heb je – online of bij de winkel - een nieuwe notebook, ultrabook, 2-in-1 of desktop aangeschaft? Maak dan direct een vliegende start met je nieuwe machine. Met dit artikel zorg je ervoor dat je nieuwe pc vanaf dag één probleemloos werkt en dat de komende jaren blijft doen.

Tip 01: Aankoop inspecteren

Of je nu een nieuwe computer koopt bij een fysieke winkel of eentje online, als het goed is krijg je er een pakbon bij waarop precies staat wat je besteld hebt. Heb je zelf een computer samengesteld uit losse componenten, dan is deze pakbon waarschijnlijk zeer gedetailleerd.

De eerste controle die je dient uit te voeren, is of je daadwerkelijk hebt gekregen wat je hebt besteld. Dat doe je door de verschillende typeaanduidingen van het geleverde te vergelijken met je oorspronkelijke bestelling en de pakbon. Dit is ook een goed moment om te checken of je nieuwe computer netjes is gemonteerd, geen krassen of deuken heeft en of het beeldscherm geen dode pixels heeft.

Uiteraard is het wat lastig om te zien of ‘onder de motorkap’ wel alles conform je bestelling is geleverd. Komen type processor, hoeveelheid opslaggeheugen, grootte ssd, type grafische kaart en andere zaken wel overeen met wat je besteld had? Met het gratis Speccy wordt je pc helemaal doorgelicht en krijg je een gedetailleerd rapport waarop alle onderdelen en hun specificaties zijn terug te vinden.

©PXimport

Tip 02: Werk Windows bij

Uiteraard wil je zo snel mogelijk met je nieuwe aankoop aan de slag gaan, maar je zult nog wat geduld moeten hebben. De kans is groot dat je binnen enkele minuten na het maken van een verbinding met je thuisnetwerk de melding zult krijgen dat er updates voor Windows beschikbaar zijn. Afhankelijk van hoelang je pc van de fabriek naar je huis onderweg is geweest, zullen eerst honderden MB’s aan updates moeten worden gedownload en zal je computer één of meerdere malen herstarten. Ons devies: hoe minder je met je computer doet tijdens dit proces, hoe sneller het bijwerken is afgerond.

©PXimport

Als je een dedicated videokaart hebt is het verstandig om te checken of er nieuwe drivers zijn

-

Tip 03: Stuurprogramma’s

Tijdens het bijwerken van Windows worden vaak ook de standaard Microsoft stuurprogramma’s voor onderdelen in je pc bijgewerkt. In veel gevallen zijn er echter op de website van de fabrikant van je nieuwe pc ook nieuwe stuurprogramma’s terug te vinden die – niet zelden – allerlei grote en kleine problemen oplossen. Het is goed om die sites een bezoekje te brengen en te checken of het misschien een goed idee is om de drivers te installeren. Veel fabrikanten voorzien computers tegenwoordig van een tooltje waarmee dit kan worden gecontroleerd.

Er zijn tal van programma’s die automatisch kunnen checken of er nieuwe stuurprogramma’s beschikbaar zijn. Veel daarvan bevatten echter adware. Uitzondering daarop is Snappy Driver Installer (SDI Lite), dat je hier kunt vinden. Check wel eerst de handleiding en maak een herstelpunt voordat je nieuwe stuurprogramma’s installeert.

Zeker wanneer je een computer met een zogeheten ‘dedicated’ videokaart hebt gekocht, is het verstandig om te kijken of er voor dit onderdeel inmiddels nieuwe drivers beschikbaar zijn. Kijk welke chipset je grafische kaart heeft (via de pakbon of Speccy) en haal deze vervolgens op bij AMD of Nvidia.

In sommige gevallen is er ook een update beschikbaar voor het bios van het moederbord of de ssd. We raden aan om eerst de toelichting te lezen en te checken of deze update problemen oplost waarmee je mogelijkerwijs te maken krijgt. Installeer een bios-update alleen als deze meerwaarde biedt – bijvoorbeeld omdat je computer kwetsbaar is voor Meltdown en Spectre - en pas nadat je een image back-up (volgende stap) hebt gemaakt.

©PXimport

Tip 04: Schijfkopie maken

Na de vorige stap is Windows helemaal up-to-date maar heb je nog geen andere software geïnstalleerd. Dit is dus een goed moment om een schijfkopie of image-back-up van je computer te maken, zelfs als je nieuwe computer al een herstelpartitie bevat. Deze kan namelijk verloren gaan als je ssd het loodje legt.

Stel dat je in de toekomst door een crash de pc naar de oorspronkelijke instellingen zou moeten terugbrengen, dan ben je naderhand - door het werk dat je onder stap 02 en 03 hebt verricht – niet meer zoveel tijd kwijt aan het bijwerken van het besturingssysteem.

In Windows 10 kun je hiervoor het onderdeel Back-up maken en terugzetten (Windows 7) gebruiken. Belangrijk daarbij is dat de kopie die je maakt op een andere schijf terechtkomt dan die waarop je besturingssysteem is geïnstalleerd.

Het is ook mogelijk om hiervoor een gratis programma te gebruiken als Clonezilla of EaseUS Todo Back-up Free. Vergeet niet om een boot-cd of opstart-usb-stick te maken waarmee je de computer toch nog kunt opstarten als het misgaat en waarmee je de schijfkopie kunt terugzetten.

©PXimport

Bloatware die je zeker niet gaat gebruiken, gooi je weg voor je een schijfkopie maakt

-

Tip 05: Bloatware weg

Veel nieuwe computers zijn gratis voorzien van wat wel crapware of bloatware wordt genoemd. Denk hierbij aan allerlei hulprogramma’s waarop je niet zit te wachten, ongewenste snelkoppelingen op het bureaublad of 30dagen-versies van programma’s die je helemaal niet wilt gebruiken. Veel bloatware start bovendien automatisch op wanneer Windows wordt geladen en maakt je computer onnodig langzaam.

Een eerste stap is ervoor te zorgen dat deze software niet langer opstart. Dat doe je door middels Shift+Ctrl+Esc het onderdeel Taakbeheer te starten en vervolgens het tabblad Opstarten te kiezen. Door met de rechtermuisknop op de verschillende programma’s te klikken kun je ervoor kiezen om die al of niet uit te schakelen. Een meer permanente oplossing is het onderdeel Programma’s installeren en verwijderen starten en deze plaaggeesten permanent te verwijderen.

Zit je nieuwe computer echt boordevol met dit soort ongevraagde software of weet je niet wat je wel of niet kunt verwijderen? Gebruik dan het handige Bulk Crap Uninstaller dat je pc scant en een helder overzicht geeft van wat er allemaal aan gewenste en ongewenste software is geleverd.

Tot slot: wanneer je zeker weet dat je bepaalde bloatware echt nooit gaat gebruiken, kun je ervoor kiezen om deze stap uit te voeren voordat je een schijfkopie maakt van je systeem.

©PXimport

Tip 06: Systeem beveiligen

Je nieuwe pc is nu helemaal opgeschoond en bijna klaar voor gebruik. Voordat je je favoriete programma’s en games gaat installeren, is het belangrijk om eerst de beveiliging op orde te hebben. De eerste stap is het aanmaken van accounts voor andere gebruikers wanneer meerdere mensen van deze pc gebruik gaan maken.

Wens je geen gebruik te maken van het standaard Windows Defender om je computer tegen virussen te beschermen, dan is dit het moment om je favoriete – al of niet gratis – beveiligingsoplossing of security suite te installeren.

Tot het beveiligen van de pc rekenen we ook programma’s voor het beheren van je wachtwoorden, zoals KeePass of LastPass of uitbreidingen voor je browser waarmee je bijvoorbeeld voorkomt dat je wordt gevolgd. Ook een programma voor het terughalen van per ongeluk verwijderde bestanden zoals bijvoorbeeld Recuva hoort standaard op elke pc aanwezig te zijn. Daarnaast is dit ook het moment om te besluiten of je persoonlijke bestanden versleuteld wilt bewaren, bijvoorbeeld middels BitLocker (Windows Pro) of een oplossing als VeraCrypt.

©PXimport

Ninite laat je met simpelweg wat vinkjes veel handige gratis software installeren

-

Tip 07: Software

Hoewel we steeds meer in de browser doen, is een pc zonder programma’s niet erg bruikbaar. Tijdens deze stap is dan het ook zaak dat je je favoriete kantoorpakket, browser, mailprogramma, grafische software en andere dagelijkse apps installeert en eventueel van updates voorziet.

Grote stappen, snel thuis? Eén van onze favoriete hulpjes bij het inrichten van een nieuwe computer is het slimme Ninite. Dit programma stelt je in staat om met het simpelweg plaatsen van wat vinkjes veel handige gratis softwareprogramma’s in één keer te installeren en daarmee heel veel tijd te besparen.

Start vervolgens na de installatie het onderdeel Standaard programma’s om aan te geven welke programma’s je wenst te gebruiken voor bijvoorbeeld het versturen van mail en surfen of kies onderaan eventueel voor Standaard-apps per bestandstype.

Tot slot is het nu ook tijd om documenten, foto’s, bestanden en instellingen over te zetten, bijvoorbeeld door deze via een back-up terug te zetten of vanuit een cloudopslag te downloaden dan wel te synchroniseren.

©PXimport

Tip 08: Back-ups inregelen

Tijdens stap 04 heb je al een schijfkopie gemaakt van je systeem; de kans is groot dat je dit periodiek wilt doen. Daarnaast is het goed om ook van je documenten, foto’s en andere (werk)bestanden – liefst dagelijks – een reservekopie te maken.

In Windows 10 heb je hiervoor de beschikking over het onderdeel Back-ups maken met bestandsgeschiedenis, al moeten we hierbij opmerken dat dit alleen werkt wanneer je de beschikking hebt over extra stations.

Gratis alternatieven zijn er in overvloed, al zien we wel dat steeds meer titels voorzien worden van reclame of beperkte functionaliteit bieden, tenzij een betaalde versie wordt aangeschaft. Cobian Backup 11 wordt weliswaar niet langer onderhouden maar is nog steeds prima te gebruiken. Ook fijn maar wel wat ingewikkelder is Areca Backup. Wie liever periodiek back-ups wil maken naar online opslag kan terecht bij het handige Duplicati. Daarmee kun je reservekopieën op onder meer Google Drive en OneDrive bewaren en op je systeem terugzetten.

©PXimport

Wanneer je klacht binnen de wettelijke bedenktijd valt, helpt de leverancier je graag

-

Tip 09: Stresstest doen

Je nieuwe computer is nu feitelijk klaar om je de komende jaren van dienst te zijn. Interessant is echter om te checken hoe het met de prestaties is gesteld. Professionals gebruiken hiervoor het zeer uitgebreide Pcmark maar voor thuis volstaat SiSoftware Sandra Lite of Performance Test 9. Zo’n test stelt je in staat om de geklokte waarden te vergelijken met andere systemen.

Maar het uitvoeren van een benchmark is ook om een andere reden belangrijk dan alleen te zien hoe je nieuwe pc presteert. Tijdens dit proces worden de verschillende componenten in je pc tot het maximale belast. Componenten die niet goed functioneren of niet helemaal correct zijn gemonteerd, zijn onder stress eerder geneigd om het loodje te leggen. Wanneer dit aan het licht komt, is dat een reden om eventueel stuurprogramma’s te vervangen of contact op te nemen met de leverancier. Zeker wanneer je een klacht hebt binnen de bedenktermijn waarin je producten zonder opgaaf van reden kunt terugsturen, zullen ze je erg graag willen helpen.

©PXimport

Tip 10: Personaliseren

Wanneer dit niet je eerste Windows 10-computer is en je gebruikmaakt van een Microsoft-account, dan is de kans groot dat een groot deel van de instellingen, kleuren, achtergronden en andere persoonlijke zaken automatisch naar je nieuwe computer worden overgezet. Windows 10 zorgt er zo voor dat je op al je apparaten min of meer dezelfde ervaring hebt.

Zo niet, dan is dit het moment om Windows 10 helemaal naar je hand te zetten en te personaliseren. Voor wat betreft het uiterlijk klik je met de rechtermuisknop op het bureaublad. Kies in het menu voor Aan persoonlijke voorkeur aanpassen om zaken als achtergrond, kleuren en taakbalk meer naar je hand te zetten. Het is ook mogelijk om – net als bij voorgaande versies van Windows – kant en klare thema’s te downloaden.

Wie nog een stap verder wil gaan kan met Classic Shell het startmenu aanpassen en gebruikt hulpjes als Winaero Tweaker of Ultimate Windows Tweaker 4 om het gedrag van Windows 10 te veranderen. Groot voordeel van deze laatste tool is dat die je ook in staat stelt om een aantal zaken op het gebied van privacy te veranderen.

©PXimport

Check garanties en verzekeringen

Je nieuwe computer werkt helemaal naar behoren? Mooi! Hopelijk blijft dat zo. Mocht er toch iets misgaan, dan is het fijn als zaken als garantie en verzekeringen goed zijn geregeld. Naast garantie van de leverancier heb je ook fabrieksgarantie. Het is verstandig om hiervoor de aankoopbon en andere gegevens te checken en op een veilige plek te bewaren. Sommige fabrikanten breiden de fabrieksgarantie gratis voor je uit wanneer je je aankoop binnen een bepaalde termijn registreert. Ook kun je ervoor kiezen om de garantie bij de leverancier tegen betaling uit te breiden, al is het goed om daarbij te controleren of je niet voor iets betaalt waar je wettelijk sowieso al recht op hebt. Zeker bij apparaten die je meeneemt, zoals een ultrabook of 2-in-1, is de kans dat deze door een ongelukje beschadigd raken of door diefstal verdwijnen een stuk hoger dan een bij een desktop. Dit risico kun je grotendeels afdekken door je aankoop goed te verzekeren. Veel (web)winkels zullen je hiervoor tijdens het aankoopproces een voorstel doen. De ervaring leert echter dat het in veel gevallen voordeliger om zelf elders een (aanvullende) verzekering af te sluiten.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Wat doet 120 Hz voor je televisie of monitor, en heb je het wel echt nodig?
© ER | ID.nl
Huis

Wat doet 120 Hz voor je televisie of monitor, en heb je het wel echt nodig?

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

▼ Volgende artikel
Waarom QD-OLED voor veel gamers de beste keus is
© ID.nl
Huis

Waarom QD-OLED voor veel gamers de beste keus is

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

In dit artikel

In dit artikel lees je wat QD-OLED precies is en waarom deze schermtechniek vooral bij gamen zichtbaar voordeel biedt. We leggen uit hoe QD-OLED verschilt van traditionele lcd-panelen, wat je merkt bij snelle actie en donkere scènes, en hoe het zit met helderheid, HDR en reflecties. Ook besteden we aandacht aan burn-in en de beschermingsmechanismen die moderne QD-OLED-monitoren gebruiken. Tot slot lees je voor welk type gamer QD-OLED het meest geschikt is en wanneer een Mini-LED-monitor een logisch alternatief kan zijn.

Lees ook: Lcd versus oled: wat is het verschil en welke televisie moet je kiezen?

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

QD-OLED versus Mini-LED

QD-OLED en Mini-LED worden vaak naast elkaar genoemd, maar het zijn fundamenteel verschillende technieken. QD-OLED is zelflichtend: elke pixel geeft zijn eigen licht en kan volledig uit. Dat levert perfect zwart, zeer snelle pixelreacties en sterk contrast op, wat vooral bij games met veel beweging en donkere scènes zichtbaar voordeel geeft.

Mini-LED is een verfijnde vorm van LCD. Het paneel gebruikt duizenden kleine leds als achtergrondverlichting die in zones worden gedimd. Daardoor kan een Mini-LED-scherm hoge helderheid over grote delen van het scherm vasthouden, wat prettig is in fel verlichte kamers en bij HDR met veel lichtaccenten. Zwart is hierbij wel afhankelijk van lokale dimming en nooit volledig uitgeschakeld zoals bij OLED.

Kort gezegd blinkt QD-OLED uit in contrast, snelheid en beeldrust in donkere omgevingen, terwijl Mini-LED praktischer is bij veel omgevingslicht, wanneer dezelfde elementen of onderdelen langdurig in beeld staat en als hoge helderheid belangrijk is.

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

Wat is het?Wat doet het?
Screensaver (schermbeveiliging)Dimt het scherm bij langdurig stilstaand beeld en herstelt de helderheid automatisch zodra er weer beweging is, om inbranden te voorkomen.
Pixel orbiting (pixelverschuiving)Verschuift het beeld continu minimaal op pixelniveau zodat vaste elementen nooit exact op dezelfde plek blijven staan.
Pixel refresh (pixelverversing)Start een onderhoudscyclus waarbij het paneel zichzelf corrigeert om slijtage en beginnende inbranding te verminderen.
Auto Warning (automatische waarschuwing)Geeft na een bepaalde gebruiksduur automatisch een melding om een pixel refresh uit te voeren.
Logos protection (logobescherming)Herkent vaste logo's in beeld en verlaagt daar lokaal de helderheid om inbranden te beperken.
Boundary dimmer (randdimming)Dimt automatisch delen van het scherm met zwarte balken of sterke helderheidsverschillen, bijvoorbeeld bij afwijkende beeldverhoudingen.
Taskbar dimmer (taakbalkdimming)Verlaagt specifiek de helderheid van de taakbalk om langdurige statische weergave op die plek te beperken.
Thermal protection (thermische beveiliging)Past de helderheid automatisch aan wanneer de monitor te warm wordt, om oververhitting en paneelslijtage te voorkomen.

©AGON by AOC

AGON by AOC PRO OLED AG276QKD2

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Techniek ⬇ / Model ➡AG276QKD2AG276UZDAG346UCDAG276QZD2
Screen saverJa: Off / Slow / FastJa: Off / Slow / FastJa: Off / Slow / FastJa: Off / Slow / Fast
Pixel orbitingJa: Off / Weak / Medium / StrongJa: Off / Weak / Medium / StrongJa: Off / Weak / Medium / StrongJa: Off / Weak / Medium / Strong
Pixel refreshJa: On / OffJa: On / OffJa: On / OffJa: On / Off
Auto WarningJa: On / OffJa: On / OffJa: On / OffJa: On / Off
Logos ProtectionJa: Off / 1 / 2 / 3 / 4Ja: Off / 1 / 2Ja: Off / 1 / 2Ja: Off / 1 / 2
Boundary dimmerJa: Off / 1 / 2 / 3 / 4Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3
Taskbar dimmerJa: Off / 1 / 2 / 3 / 4Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3
Thermal protectionJa: Off / OnJa: Off / OnJa: Off / OnJa: Off / On

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.

QD, OLED en QD-OLED

OLED
Elke pixel geeft zelf licht. Daardoor zijn zwartwaarden diep en schakelt het beeld snel. Geschikt voor gaming en films, met aandacht voor burn-in bij langdurig statisch beeld.

QD (Quantum Dots)
Quantum dots zetten licht om in pure, heldere kleuren. Ze worden ingezet om kleurvolume en helderheid te verbeteren.

QD-OLED
Combineert de zelflichtende OLED-pixelstructuur met een quantum-dot-laag. Je krijgt diepe zwarttinten, snelle reactie en een breed kleurbereik. Het is een balans tussen snelheid, helderheid en kleurprecisie die goed aansluit bij moderne games.