De Opdrachtprompt in Windows (het programma waarmee je tekstcommando’s kunt geven) wordt regelmatig doodverklaard. Zo werd eind 2016 op diverse tech-sites geroepen dat Microsoft het onderdeel uit Windows zou gaan verwijderen. Dat bleek niet waar. Gelukkig maar, want hoewel het heel handig is om visueel te werken met de muis, kunnen commando’s nog altijd heel krachtig zijn en soms een stuk efficiënter. We zetten tien van dit soort commando’s voor je op een rij.

Tip 01: Opdrachtprompt-venster openen

Voor we je kunnen laten zien wat je allemaal kunt doen met de Opdrachtprompt, is het uiteraard belangrijk dat je dit venster eerst weet te openen. De makkelijkste manier om dit te doen is klikken op Start en vervolgens de letters cmd (van command) typen. Een andere naam voor deze functie is namelijk de Command-prompt. Wanneer je cmd typt en op Enter drukt, wordt het prompt-venster direct geopend.

Tip 02: Mappenstructuur

Een van de handige functies van de opdrachtprompt is dat je heel eenvoudig een overzicht kunt laten zien van de structuur van een map. Stel dat je in de map Gebruikers verschillende mappen (gebruikers) hebt, met daarin weer allerlei mappen. Als je een bepaalde map zoekt maar niet meer precies weet hoe die heet en waar hij staat, dan moet je in Windows alle mappen stuk voor stuk openen. In de opdrachtprompt kan dat veel sneller. Navigeer eerst naar de map door te typen cdUsers (in de Opdrachtprompt zijn de mapnamen Engels, als je een overzicht van de mapnamen wilt zien typ je dir en druk je op Enter). Mocht je al in een map zitten, dan typ je eerst cd\ om terug te gaan naar de ‘root’ van C:\. Ben je eenmaal in de map waarvan je de structuur wilt zien, dan typ je simpelweg tree en druk je op Enter. Je krijgt nu een overzichtelijke boomstructuur te zien. Je kunt daar met je muis doorheen scrollen, maar als je het in een tekstdocument wilt hebben typ je tree /a > c:\treeresults.txt waarna de structuur wordt opgeslagen in een tekstbestand genaamd treeresults in de rootmap van C.

Tip 03: Map slepen

Het fijne van een opdrachtprompt binnen Windows, is dat je beide interfaces met elkaar kunt combineren. Want navigeren via een commando naar de map Gebruikers is natuurlijk niet zo ingewikkeld, dat heb je net gemerkt. Maar stel dat je wilt navigeren naar een map binnen de map Downloads, binnen de map Gebruikers (of nog dieper) dan wordt dat een flink tikwerk. Daar kun je gelukkig een beetje valsspelen met Windows. Want wanneer je in Windows Verkenner navigeert naar de map waarmee je iets wilt doen in de opdrachtprompt, dan kun je die map vervolgens naar het venster slepen en de mappenstructuur wordt vanzelf ingevuld. Jij hoeft er alleen nog cd voor te typen (van change directory) om de map te openen.

©PXimport

Tip 04: Internet plat?

Soms kun je ineens websites niet meer openen en denk je dat internet platligt en dat het aan je internetprovider ligt. Dat kan natuurlijk zo zijn, maar het hoeft niet. Het kan ook zijn dat je browser kuren heeft of dat een extensie voor problemen zorgt. De snelste manier om dat te ontdekken, is door in de opdrachtprompt het commando pingcomputertotaal.nl in te voeren en op Enter te drukken (waarbij je computertotaal.nl uiteraard kunt vervangen door een domein van je keuze, zolang je maar zeker weet dat het domein bestaat). Als internet echt platligt, dan krijg je een timeout. Is dat niet het geval, dan krijg je keurig ‘antwoord’ van de server (te herkennen aan: Reply from). Overigens is dit ook een perfecte manier om te checken of een specifieke website in de lucht is of niet.

©PXimport

Tip 05: IP-adres

Stel nu dát je internet platligt, en je belt je internetprovider, dan kan het zijn dat ze je om bepaalde dingen vragen. Een van die vragen kan zijn: wat is je ip-adres? Daar kun je achter komen door in Windows te navigeren naar het Configuratiescherm, dan naar het Netwerkcentrum en nog een aantal stappen. Via de opdrachtprompt kan dat veel sneller. Het enige dat je hoeft te doen is ipconfig te typen en op Enter te drukken. Je ziet nu voor al je internetverbindingen (bijvoorbeeld draadloos en ethernet) wat het huidige ip-adres is. Dat scheelt een flink aantal stappen.

©PXimport

Commando’s herhalen

Tip 06: Map als station

Heb je een map waar je heel vaak heen moet navigeren? Dan kan dat veel makkelijker. De functie Snelle toegang in Windows 10 waarmee je mappen vast kunt pinnen voor snelle toegang werkt hiervoor, maar het kan ook anders. Je kunt een bepaalde map instellen als station, en dat gaat heel eenvoudig in de opdrachtprompt. Stel dat we de map Gebruikers willen instellen als station Z:. Dan typen we in de opdrachtprompt subst z: c:\Users en drukken we op Enter. De nieuwe koppeling wordt direct gemaakt en je komt door in Verkenner te dubbelklikken op Z:\ direct bij je gebruikersmappen terecht. Mocht je het ongedaan willen maken, dan typ je subst /d z: waarbij de koppeling van Z:\ weer ongedaan wordt gemaakt.

©PXimport

Tip 07: System File Checker

Via de opdrachtprompt kun je Windows ook de opdracht geven om je systeem te controleren op corrupte bestanden (die in veel gevallen door deze System File Checker ook weer kunnen worden hersteld). Om deze opdracht te kunnen geven, moet je de opdrachtprompt wel als administrator gebruiken. Om dit te doen, klik je op Start en typ je cmd. In plaats van op Enter te drukken, klik je nu met de rechtermuisknop op Opdrachtprompt en kies je voor Als Administrator uitvoeren. Eenmaal geopend, typ je in de opdrachtprompt sfc /scannow. De scan zal daarna vanzelf starten (dit kan wel een tijd duren overigens).

©PXimport

Tip 08: Bestanden wissen

Wanneer je bestanden op je harde schijf wist, dan zijn ze in werkelijkheid niet verdwenen. Windows markeert de bestanden alleen als gewist, zodat het weet dat deze ruimte overschreven kan worden (bij een ssd werkt dit overigens niet zo). Totdat de bestanden opnieuw overschreven worden, zijn de ‘verwijderde’ bestanden te herstellen. Je kunt in de opdrachtprompt eenvoudig de bestandsrestjes van verwijderde bestanden echt wissen met het commando cipher. Wanneer je in de opdrachtprompt bijvoorbeeld het commando cipher /w:c ingeeft, (w staat voor wipe, c staat voor het station), dan wordt alle lege ruimte op de c-schijf overschreven met nieuwe gegevens. Dit is niet van invloed op ‘gewone’ bestanden, dus je hoeft niet bang te zijn dat je harde schijf ineens leeg is.

©PXimport

Tip 09: Windows sluiten

Heb je de opdrachtprompt open en wil je Windows sluiten? Dan hoef je daarvoor de opdrachtprompt niet te verlaten. Typ simpelweg shutdown /s. Je maakt ongetwijfeld weleens mee dat Windows niet wil afsluiten omdat er allerlei programma’s de boel tegenhouden. Door /f toe te voegen aan het commando, dus shutdown /s /f, worden alle programma’s zonder waarschuwing gesloten, en daarna de computer ook. Let op: vaak is er een reden dat een programma het afsluiten tegenhoudt, bijvoorbeeld omdat bestanden nog niet zijn opgeslagen. Sluit je met dit laatste commando je computer af, dan de kans dus aanwezig dat je gegevens verliest.

©PXimport

Tip 10: Star Wars in ASCII

Tot slot een trucje in de box dat misschien niet heel erg nuttig is, maar wel extreem vermakelijk. Wist je namelijk dat je de volledige film Star Wars – A New Hope, kunt kijken in een box? Verwacht er niet te veel van, het is namelijk volledig in ASCII, oftewel de beelden zijn opgebouwd uit cijfers, letters en symbolen. Het is dan ook meer een kunstvorm (en een belachelijk monnikenwerk). Voor je deze functie kunt gebruiken, moet je eerst even het programma Telnet inschakelen. Je doet dit via Start / Configuratiescherm / Programma’s / Windows onderdelen in- of uitschakelen. Typ nu Telnet en schakel de gevonden functie in. Daarna open je de opdrachtprompt, en typ je: telnet towel.blinkenlights.nl. Druk nu op Enter, pak een glas cola en geniet. Overigens heb je Telnet verder niet nodig, dus na afloop kun je het gewoon weer uitschakelen.

©PXimport

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!