ID.nl logo
Review Panasonic TX-55MXW954 – Geen overtuigende top lcd-tv
© Panasonic
Huis

Review Panasonic TX-55MXW954 – Geen overtuigende top lcd-tv

De De TX-55MXW954 mini-led lcd-tv staat aan de top van de Panasonic lcd-line-up. De vraag is hoe dit toestel zich verhoudt tot de oled-modellen binnen de line-up. Deze televisie lijkt op papier namelijk heel veel specificaties te delen met de oled-modellen, maar kan hij een goede combinatie van helderheid en contrast voorleggen?

Uitstekend
Conclusie

De TX-55MXW954 beschikt over de goede beeldverwerkingstechniek van Panasonic, ruime HDR-ondersteuning en degelijke kalibratie om het meeste uit deze tv te halen. De tv levert flink wat helderheid en goed contrast, maar de mini-led-achtergrondverlichting gebruikt erg weinig zones, waardoor hij toch licht teleurstelt op beide vlakken. In een woonkamer waar steeds wat omgevingslicht is, presteert hij op zijn best. De uitrusting is ruim, met een dubbele tv-tuner en twee CI+-slots, HDMI2.1-poorten en goede gamerfeatures. Wat de prijs betreft heeft hij toch last van (hogere) middenklassers van opkomende merken zoals TCL en Hisense. Die zitten op hetzelfde prijsniveau of lager, terwijl ze meer helderheid en contrast bieden.

Plus- en minpunten
  • Zeer goede en verfijnde beeldverwerking
  • Prima piekhelderheid en goed contrast
  • Ondersteuning voor HDR10+ en Dolby Vision IQ
  • Dubbele tv-tuner, twee CI+-slots
  • Te weinig dimming zones, zachte halo’s zichtbaar
  • Slechts twee 40Gbps HDMI 2.1-aansluitingen
  • Beperkt app-aanbod voor lokale content
  • Geen DTS-ondersteuning

Panasonic TX-55MXW954

  • Adviesprijs: 1.499 euro
  • Wat: Ultra HD 4K 120Hz Full Array miniled QLED LCD-tv met lokale dimming
  • Schermformaat: 55 inch (139 cm), vlak
  • Aansluitingen: 4x HDMI (2x v2.1 40Gbps, 2x v2.0 18GBps, ARC/eARC, ALLM, 4K120 HFR, VRR), 3x USB, 1x composiet video + stereo cinch in, 1x optisch digitaal uit, 1x hoofdtelefoon/subwoofer, 3x antenne, 1x Ethernet, Bluetooth
  • Extra’s: HDR10, HLG, Dolby Vision IQ, HDR10+ Adaptive, Dolby Atmos, WiFi ingebouwd, My Home Screen 8, USB/DLNA-mediaspeler, dual DVB-T2/C/S2, dual CI+-slot, HCX Pro AI Processor
  • Afmetingen: 1228 x 778 x 269 mm (incl. voet)
  • Gewicht: 18,0 kg (incl. voet)
  • Verbruik: SDR 84 W (G) / HDR 192 W (G)

Deze televisie heeft een goede afwerking. Waar merken we dat aan? Bijvoorbeeld aan de zwart metalen voeten op dit model. Wellicht een klein detail, maar het verbetert de stabiliteit van de tv wel ten opzichte van een plastic voet. De tv heeft een mooi afgewerkte rug, niet in eenvoudig mat of glossy plastic, maar met een mooie korrelstructuur. De tv heeft een minimaal kader, maar een ietwat dieper profiel. Kortom, het is een typische Panasonic, met kwalitatieve afwerking en zonder designfranjes.

©Panasonic

Aansluitingen

Deze lcd-tv is voorzien van dezelfde set aansluitingen als de oled-modellen. De selectie bevat twee HDMI 2.0-aansluitingen en twee HDMI 2.1-aansluitingen met 40Gbps bandbreedte. Panasonic wil ook hier de gamers bedienen, de input-lag bedroeg 8,6ms (2K120) en 17,8ms (4K60). De tv ondersteunt 4K120, ALLM en VRR. Voor VRR kun je HDMI VRR, AMD FreeSync gebruiken. Maar tijdens de testen bleek dat ook NVIDIA G-Sync compatible wordt ondersteund, ook al staat dat niet in de specificaties.

Dolby Vision is beperkt tot 4K60 voor X Box Series X-gamers. Een van de HDMI 2.1-poorten ondersteunt ARC/eARC. De andere aansluitingsmogelijkheden zijn drie usb-poorten, composiet video met stereo cinch-audio-ingang (via een verloopstekker), een optische digitale audio-uitgang en een hoofdtelefoonaansluiting die je via de menu’s kan omschakelen naar subwoofer-uitgang. Er is Bluetooth voor draadloze hoofdtelefoons en om audio naar de tv te sturen. Wie kiest voor wandmontage moet wat extra opletten, een usb-poort en een HDMI 2.0-poort staan naar achter gericht, weliswaar lichtjes verzonken in het chassis.

©Eric Beeckmans

Aantal dimming zones beperkt

LCD-tv’s met mini-led-achtergrondverlichting kunnen over veel dimming zones beschikken, maar dat is helaas niet het geval bij deze Panasonic. Met 16x8 (128) zones scoort hij zelfs verrassend laag. De tv is voorzien van een VA-paneel met een goed contrast van ongeveer 3.700:1. Met lokale dimming geactiveerd loopt dat op naar 5.000:1 en hoger. Het lijkt er bovendien op dat Panasonic altijd meerdere zones tegelijk aanstuurt om zichtbare zonegrenzen te voorkomen. Dat veroorzaakt echter een vrij duidelijk zichtbare, zachte halo rond heldere voorwerpen op donkere achtergrond. De mini-leds kunnen een piekhelderheid van 1.113 nits genereren op het 10%-venster, in de Filmmaker beeldmode. Ook dat is zeker geen topresultaat, we zien televisies in dezelfde prijscategorie daar makkelijk bovenuit komen.

©Panasonic

Het volledig witte scherm levert nog een ruime 604 nits. De tv gebruikt vrijwel zeker quantum dot-technologie om zijn zeer ruim kleurbereik te realiseren. Dankzij ruime HDR-ondersteuning en goede tone mapping levert de MXW954 erg overtuigende HDR-beelden. De helderheid en kleuren worden goed ingezet, en er blijft veel witnuance en kleur zichtbaar. Zelfs donkere beelden met intense accenten komen nog mooi uit de verf, ondanks die fijne halo. Bij verduistering valt dat wel op, maar zodra je wat omgevingslicht hebt, valt het veel minder op. De enige echte opmerking is dat de tv nogal wat zwartdetail verbergt, zeker in HDR, en in mindere mate in SDR. Met de ‘Dark Visibility Enhancer’ kan je dat wat verbeteren.

Beeldverwerking

De beeldverwerking scoort identiek aan die van de oled-modellen, de tv is uitgerust met dezelfde HCX AI Pro-processor. Uitstekende upscaling en goede ruisonderdrukking zijn een plus voor oudere beelden. Enkel met kleurstroken in zachte gradiënten (banding) weet de processor geen raad, en die kunnen in donkere beelden met lage kwaliteit echt zichtbaar zijn.

©Panasonic

De lichtsensor past zowel kleurtemperatuur als helderheid aan, je kan beide opties individueel inschakelen, en we prefereren enkel de helderheid aan te passen. Het lcd-scherm levert ook een meer dan degelijke bewegingsscherpte. Bewegende voorwerpen hebben enkel een licht vage rand. Wie actiebeelden, voor sport of film, zo vloeiend mogelijk wil weergeven, schakelt Intelligent Frame Creation in. De processor kan goed vermijden om daarbij ongewenste beeldartefacten te creëren.

Degelijke audio

Twee 15 watt luidsprekers en een 20 watt woofermodule in de rug, dat lijkt voldoende om goede prestaties te leveren. Toch kon de tv ons niet echt overtuigen. De klank is prima zolang je het volume niet te hoog zet. Je geniet van duidelijke dialogen, en muziek heeft een voldoende sterke baslijn. De tv ondersteunt Dolby Atmos, en die tracks leveren een goed surround-effect maar het hoogte-effect ontbreekt. Panasonic ondersteunt geen DTS.

©Panasonic

Wil je echter een film wat kracht bijzetten door het volume verder open te draaien, dan grijpt de processor nogal hard in. Met de volumeknop boven 50 wordt de bas stevig ingeperkt en krijgt de klank een soms ruw karakter. Niet zo problematisch voor explosies, maar wel voor muziek. Een soundbar dringt zich daarom op als je graag meer volume hebt. Voor gamers met meer dan een 4K120-bron, neemt de soundbar een van de HDMI 2.1-aansluitingen in, zodat je op de tv nog maar één HDMI 2.1-poort overhoudt voor je gaming-bronnen.

My Home Screen 8.0

Ook dit top lcd-model beschikt zoals de oled-modellen van Panasonic over My Home Screen 8. Panasonic biedt wel Android TV en Fire OS aan, met als reden dat ze de klant keuze willen laten. Maar bij de hogere modellen heb je die keuze niet. Maar goed, My Home Screen is absoluut geen slechte optiet. Het systeem is eenvoudig en overzichtelijk van opzet en werkt vlot. Het Home-scherm is niet meer dan een balk met pictogrammen onderaan het scherm. Die bevat apps, zenders en externe bronnen, en je kunt hem personaliseren.

©Panasonic

Er is een redelijk aanbod aan apps, zeker internationaal, al loopt het een beetje achter op de grotere smart tv-systemen. Voor Nederland zijn de meest lokale apps beschikbaar, voor België is er helaas geen aanbod. Lees ook het artikel over My Home Screen voor meer informatie over dit besturingssysteem. Panasonic rustte ook deze tv uit met een dubbele tv-tuner met twee CI+-slots. Met externe usb-opslag is het dan mogelijk om live tv te kijken en tegelijk een andere zender op te nemen.

©Panasonic

De wat ouderwets aandoende afstandsbediening is groot en heeft erg veel toetsen. Hij is wel aangenaam in gebruik dankzij de degelijke lay-out en fijne toetsaanslag. Naast zes sneltoetsen voor apps vind je ook nog een ‘My App’-toets die je kunt koppelen aan een app naar keuze.

Conclusie

De TX-55MXW954 beschikt over de goede beeldverwerkingstechniek van Panasonic, ruime HDR-ondersteuning en degelijke kalibratie om het meeste uit deze tv te halen. De tv levert flink wat helderheid en goed contrast, maar de mini-led-achtergrondverlichting gebruikt erg weinig zones, waardoor hij toch licht teleurstelt op beide vlakken. In een woonkamer waar steeds wat omgevingslicht is, presteert hij op zijn best. De uitrusting is ruim, met een dubbele tv-tuner en twee CI+-slots, HDMI2.1-poorten en goede gamerfeatures. Wat de prijs betreft heeft hij toch last van (hogere) middenklassers van opkomende merken zoals TCL en Hisense. Die zitten op hetzelfde prijsniveau of lager, terwijl ze meer helderheid en contrast bieden.

▼ Volgende artikel
Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Belangrijk om te weten: geduld wordt beloond

Overstappen doe je vóór 1 januari, maar de controle duurt even. Zorgverzekeraars keuren de aanvragen namelijk pas definitief in april 2026. Het duurt dus even voordat de punten in je account op 'goedgekeurd' staan, maar dat is het wachten waard.

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort op Kiyoh een klantwaardering van een 9,0. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks (of wanneer jij wilt, zonder minimumbedrag), krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!