Een paar jaar na de succesvolle introductie van de Apple AirPods kan ook audiomerk Bowers & Wilkins niet achterblijven met een eigen bluetooth in-ear koptelefoon. Het merk heeft een reputatie hoog te houden als het op geluidskwaliteit aankomt. Of dat lukt lees je in deze Bowers & Wilkins PI7 True Wireless Headphone review.

Je merkt dat er veel voorzichtigheid is bij luxere audiomerken om de markt van bluetooth-audio te betreden, bij zowel speakers als koptelefoons. Dat is niet verwonderlijk, want de productgroep druist wel een beetje in tegen waardes van dit soort audiomerken. Zo viel de hoge prijs altijd te verantwoorden omdat je zo’n speaker of koptelefoon voor het leven koopt. Ook wordt veel aandacht geschonken aan de geluidskwaliteit, met hoogwaardige onderdelen en afstelling. Daar is toch wel verandering in gekomen na de introductie van de AirPods van Apple, waarna een enorme markt is ontstaan (of gemaakt?) voor draadloze koptelefoons. Te groot voor audiomerken als Bowers & Wilkins om te negeren.

Maar die principes moeten toch even ingeslikt worden, voor deze nieuwe productgroep. De draadloze muziekapparatuur heeft dankzij de aanwezigheid van een accu een zeer beperkte levensduur en bluetooth is een enorme bottleneck als het op audiokwaliteit en vertraging aankomt. Hoe goed de onderdelen of afstelling ook is, het bluetooth-signaal moet de geluidsdata comprimeren en verzenden voor een stabiele draadloze verbinding. Dat kost tijd en doet af aan de geluidskwaliteit.

Pluspunten zijn er natuurlijk ook. Geen kabel, dat spreekt voor zich. Technieken als ruisonderdrukking en het doorlaten van omgevingsgeluid hebben sowieso een accu in de koptelefoon nodig en kunnen dus beter doorontwikkeld worden. Bovendien durft Bowers & Wilkins op een slimme manier te innoveren met hun eerste draadloze in-ears: de PI7 True Wireless Headphone. Deze is gelijktijdig met de PI9 op de markt gebracht, draadloze in-ears die minder hoog geprijsd zijn.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

De prijs van innovatie

Want die prijs, dat is toch wel een beetje een olifant in de kamer bij deze PI7 True Wireless Headphone: 400 euro. Dat is bijzonder veel geld voor een product dat vanwege de accu maar een beperkte levensduur heeft. Dan moet je wel iets unieks bieden. En dat doet Bowers & Wilkins! In het doosje is een usb-c naar 3,5 mm jack-kabeltje geplaatst. Wanneer je dit kabeltje aansluit op een audio-apparaat en de usb-c-poort van het oplaaddoosje van de PI7, wordt het geluid via het doosje naar de oortjes doorgesluisd. Innovatief en ontzettend slim bedacht!

Dankzij deze techniek kun je je hoogwaardige oortjes ook gebruiken bij andere apparatuur. Denk aan in-flight entertainment of een audiotour in het museum. Een uniek voordeel, zeker wanneer reizen weer mogelijk is.

Toch moet Bowers & Wilkins deze functie nog wel wat finetunen. In praktijk had ik vaak last van een haperende verbinding. Meestal na een poging of drie was in mijn geval de verbinding tussen het oplaaddoosje en de oortjes stabiel. Dat finetunen, dat is mogelijk. Want Bowers & Wilkins heeft een aangename bijbehorende app, die je niet alleen gebruikt voor updates. De app kun je tevens gebruiken om het geluid af te stellen met een equalizer, de tikbediening te configureren, de ruisonderdrukking en omgevingsgeluid af te stemmen en ontspannende achtergrondgeluiden zoals wind door de bomen af te spelen. Dat is prettig in combinatie met de ruisonderdrukking, voor wie bijvoorbeeld geconcentreerd wil werken.

Verfijnd geluid

Natuurlijk heeft Bowers & Wilkins een naam hoog te houden als het op geluidskwaliteit aankomt en weet dit zelfs voor bluetooth in-ears hoog te houden. Natuurlijk, de echte geluidsfijnproever zal wat aan te merken hebben vanwege de bluetooth-verbinding en minimale fysieke ruimte voor de onderdelen. Toch is de geluidskwaliteit indrukwekkend; zoals je van de prijs en het merk mag verwachten laat het op dit gebied de concurrentie achter zich. Het geluid klinkt krachtig, helder en gedetailleerd. Het maakt niet uit wat je muzikale (wan)smaak is, alles komt perfect tot zijn recht. Tijdens het testen voelde het bijna zonde om de oortjes ook te gebruiken voor podcasts en luisterboeken.

Ook de ruisonderdrukking is hoogwaardig, veel geluid wordt weggefilterd, zonder dat er een drukkend gevoel op de oren zit. Toch heeft hier concurrent Bose met de Quietcomfort Earbuds zijn ruisonderdrukking net even wat beter voor elkaar. De mogelijkheid om omgevingsgeluid door te laten werkt ook uitstekend, een handige functie als je omgevingsgeluid juist wél wilt volgen. In het verkeer of in een drukke ruimte bijvoorbeeld.

De pasvorm is natuurlijk belangrijk voor een in-ear koptelefoon. Niet alleen zodat de oortjes blijven zitten tijdens activiteiten, maar ook om het gehoorkanaal goed af te sluiten om de beste geluidskwaliteit en ruisonderdrukking te ervaren. Dankzij verwisselbare tipjes kun je ze op maat afstellen, en bleven ze in mijn geval ook bij het hardlopen zitten.

Dankzij de microfoontjes is ook de geluidskwaliteit voor telefoongesprekken prima. Desgewenst kunnen de microfoontjes je ook helpen met een spraakassistent.

Accuduur

De accuduur van oortjes is niet bijster lang en natuurlijk sterk afhankelijk van de afspeelmodus. Wanneer je ruisonderdrukking aan hebt of omgevingsgeluid doorlaat, dan gaat de accu zo’n 3,5 uur mee. Zonder deze modi kun je daar een uurtje bij optellen. Het oplaaddoosje heeft genoeg capaciteit om de oortjes zo’n vier keer op te laden. Wie een lange accuduur verkiest, heeft betere alternatieven te kiezen. De oortjes laden echter wel snel op. Ook kun je het oplaaddoosje draadloos opladen.

©CIDimport

Alternatieven voor de Bowers & Wilkins PI7

Bowers & Wilkins heeft een goede reputatie als het aankomt op geluidskwaliteit, en ook in dit geval zijn deze bluetooth in-ears op dit vlak beter dan de concurrentie. De toevoeging van de mogelijkheid om het oplaaddoosje op de audiobron aan te sluiten zorgt ervoor dat de oortjes zich ook op het gebied van innovatie onderscheiden. De audiopurist, die doorgaans voor het merk zou kiezen, zal echter toch wat teleurgesteld zijn over de audiokwaliteit. Die luisteraar is gewoonweg beter af met een bekabeld alternatief. Dat is geen nadeel, maar een algemene eigenschap van draadloze in-ears.

Omdat de PI7 met de geluidskwaliteit en innovatie zich onderscheiden van al die andere in-ear koptelefoons. Zijn er weinig oortjes aan te wijzen als goede alternatieven. De Bose Quietcomfort Earbuds alleen, voor wie de ruisonderdrukking belangrijker vindt dan de geluidskwaliteit. Hoewel deze geluidskwaliteit bij Bose natuurlijk ook dik in orde is.

Conclusie: Bowers & Wilkins PI7 kopen?

Ben je in de markt voor bluetooth in-ears met de allerbeste geluidskwaliteit en speelt de prijs geen rol? Dan is de Bowers & Wilkins PI7 de enige optie. Ook de mogelijkheid om het oplaaddoosje bedraad aan te sluiten op iedere audiobron om het geluid naar de draadloze oortjes door te sturen is een slimme, unieke innovatie. Alles is aanwezig wat je van een koptelefoon mag verwachten: ruisonderdrukking, geluidsdoorlating, tikbediening en een overzichtelijke app. Het enige wat een beetje achterblijft is de accuduur.

Het is september, en dat betekent dat de nazomer ten einde loopt. Het licht wordt zachter, de avonden koeler en veel planten maken zich klaar voor de herfst. Dit is de maand om nog nieuw groen te planten, vaste planten te verjongen en hagen bij te knippen. Ook het gazon, de moestuin en de vijver vragen nu aandacht. Met een paar gerichte klussen zorg je dat je tuin gezond de herfst en winter ingaat.

Lees ook: Van januari tot en met december: dit doe je elke maand in de tuin

Dit kun je zaaien en planten in september

In september kan er nog veel de grond in. Bosanemonen, herfst- en winterakonieten en cyclamen doen het goed wanneer je ze nu plant, net als groenblijvers die de tuin ook in de koude maanden kleur geven. Koop je een boom, let er dan op dat het blad nog stevig en fris oogt. Een boompje dat al kaal aan het worden is, kun je beter niet planten.
Wie volgend voorjaar een bloemenzee wil, zaait in deze periode korenbloemen, goudsbloemen en klaprozen. Ook vaste planten die al jaren op dezelfde plek staan, kun je nu delen om ze te verjongen. Wil je een groenblijver verplaatsen, dan is dit de juiste tijd: de grond is nog warm genoeg voor de wortels om zich goed te herstellen.

©Leika production

Haal de snoeischaar maar tevoorschijn

Veel planten kun je nu nog een knipbeurt geven. Begin bij kuipplanten die buiten staan, want snoeiwonden genezen beter in de buitenlucht. Ook hagen kun je in september mooi in vorm brengen. Werk van onder naar boven en knip ze licht taps toe, zodat ook de onderste takken voldoende licht krijgen. Geef daarna wat compost zodat de haag sterk de winter ingaat.
Lavendel kort je ongeveer tien centimeter in, de Japanse wijnbes die vrucht heeft gedragen knip je helemaal terug en hortensia's ontdoe je van de stugge bloemen. Bij bomen en struiken verwijder je aangetast blad. Daarnaast is het slim om wekelijks uitgebloeide bloemen van dahlia's, rozen en andere zomerbloeiers weg te knippen. Zo blijft de tuin verzorgd en verklein je de kans op ziektes.

©SKT Studio

Lees ook: Welke snoeischaar voor welke tuinklus?

Planten en gras in september

Sommige planten hebben juist nu extra zorg nodig. Camelia's en rododendrons vormen in september hun knoppen voor volgend jaar en hebben daarom voldoende water nodig. Tweejarige planten zoals vingerhoedskruid kun je verplaatsen naar een nieuwe plek in je tuin. Hoge bloeiers als zonnebloemen, dahlia's en herfstasters geef je steun, zodat ze niet bezwijken onder de eerste herfststormen.
Het gazon vraagt een andere aanpak dan in de zomer. Maai het gras wat hoger en zaai waar nodig bij. Verticuteer eerst om mos en dood gras te verwijderen. Kies een zaadmengsel dat past bij zon of schaduw, afhankelijk van de ligging van je tuin. Heb je in augustus niet bemest, dan is dit hét moment om dat alsnog te doen. Vul kuilen aan en houd je terras vrij van onkruid en mos.

Werk in de moestuin

Ook in de moestuin valt er nog genoeg te doen. Boontjes moeten tijdig worden geplukt om taaie peulen te voorkomen. Tomaten die nog groen zijn leg je op een zonnige plek zodat ze verder kunnen rijpen. September is ook de maand van de appel- en perenoogst. Maak er compote, sap of een taart van, of bewaar ze op een koele plek. Verder kun je winterpostelein en raapstelen zaaien, zodat je later in het seizoen nog kunt oogsten.

Wil je wat orde brengen in je verzameling bookmarks? Het zelf te hosten Hoarder is hiervoor een mooie optie. Bookmarks, maar ook notities, afbeeldingen en ideeën kun je in overzichtelijke lijsten opslaan, die je van labels kunt voorzien en doorzoeken. Zelfs grotere verzamelingen zijn geen probleem, dankzij de optionele AI-functies. Deze benutten de API van OpenAI. In dit artikel lees je hoe je alles opzet!

Lees ook: Bladwijzers onder controle: de beste bookmarkmanagers op een rij

Voor het bewaren van bookmarks bestaan diverse handige toepassingen, waaronder Pocket (https://www.getpocket.com) en het minder bekende Raindrop.io (https://www.raindrop.io). Het relatief jonge Hoarder mag in het lijstje naar onze mening niet ontbreken. Hierin kun je onder meer bookmarks, notities en afbeeldingen bewaren, waarna je de volledige inhoud kunt doorzoeken. Ook kun je items organiseren door labels toe te voegen of lijsten te maken. Dankzij de optionele koppeling met OpenAI kun je materiaal automatisch van labels voorzien, maar ook bijvoorbeeld vragen om een artikel samen te vatten. Je kunt Hoarder volledig zelf hosten. Dit geeft je meer controle en maakt het privacyvriendelijk. Voor de installatie kun je onder meer Docker Compose gebruiken, wat we ook in dit artikel doen. Er zijn browserextensies voor Chrome en Firefox, wat het toevoegen van artikelen op internet met de gewenste labels veel makkelijker maakt. Verder zijn er mobiele apps voor Android en iOS, zodat je ook onderweg je bookmarks kunt raadplegen. 

1 Installatie

Er zijn meerdere installatiemethoden, die in de documentatie uitgebreid aan bod komen (https://docs.hoarder.app). De aanbevolen installatiemethode is via Docker Compose, waar we ook hier voor kiezen. De installatie van Docker Compose is vaker behandeld en ook online vind je diverse handleidingen, zoals voor Ubuntu 24.04 (https://www.kwikr.nl/ubntdock).

In de volgende stappen gaan we de bestanden docker-compose.yml en .env maken. We raden een systeem met ongeveer 2 GB werkgeheugen aan. Ook als je Hoarder binnen een container in Proxmox VE gaat installeren, moet je zoveel toewijzen, want 1 GB is net te weinig. Log in via SSH, maak een mapje voor Hoarder en navigeer naar deze map. Hierin gaan we de bestanden voor Docker plaatsen.

2 Docker

De snelste manier om te starten, is het downloaden van het YAML-bestand voor Docker Compose. Geef daarvoor de onderstaande opdracht vanaf de Opdrachtprompt:

Het bestand voor Docker Compose hoef je niet aan te passen. Wel is een bestand met omgevingsvariabelen nodig. Dit bestand kun je maken en bewerken met de opdracht nano .env. Zet hierin om te beginnen de volgende regels:

Bij NEXTAUTH_URL kun je localhost vervangen door het ip-adres van het systeem waarop Hoarder draait. De twee willekeurige strings kun je zelf bedenken of genereren met deze opdracht:

Start ten slotte de container met:

Je kunt Hoarder nu openen via http://ipadres:3000, waarbij je ipadres dan vervangt door het echte ip-adres van het systeem. Bij toekomstige updates kun je Hoarder stoppen met:

Daarna kun je met deze opdracht de images vernieuwen:

Om vervolgens met deze laatste opdracht alles weer in de lucht te brengen:

3 Toegang OpenAI

Het is niet verplicht om de AI-functies te gebruiken, maar het is wel een leuke en nuttige toevoeging, zeker als je veel bookmarks gaat toevoegen. De kosten zijn bovendien zeer laag. Voor de meeste mensen is OpenAI de beste keuze, hoewel Ollama ook een optie is (zie kader 'Keuze tussen OpenAI of Ollama'). Om OpenAI te gebruiken, moet je toegang tot de API regelen. Hiervoor ga je naar https://platform.openai.com. Log in met een bestaand account, zoals het account dat je voor ChatGPT gebruikt, of maak een nieuw account. Ga dan naar https://www.kwikr.nl/oakey en kies Create new secret key. Vul bij Name een beschrijvende naam in, zoals Hoarder. Dit maakt de sleutel beter herkenbaar, mocht je deze in de toekomst willen verwijderen. Kies bij Project de optie Default project. Klik dan op Create secret key. De sleutel wordt nu gemaakt en slechts eenmalig getoond; bewaar deze dus goed! Open dan het bestand .env en voeg de volgende regel toe:

Herstart nu Hoarder zodat de nieuwe configuratie actief wordt. Blijf nog even in de omgeving van OpenAI, want we moeten wat credits aanschaffen.

4 Credits aanschaffen

Je hebt credits nodig om met de OpenAI-API te werken. Dit gebruik staat los van een eventueel abonnement op ChatGPT. Ga hiervoor naar Billing of rechtstreeks via https://www.kwikr.nl/oabill. De eerste keer moet je een betaalmethode toevoegen via Add payment details. Vul hier je creditcardgegevens in. Klik daarna op Continue. Begin met een klein bedrag, bijvoorbeeld 10 dollar. Dit is waarschijnlijk meer dan je ooit nodig zult hebben voor Hoarder. De optie voor automatisch opwaarderen, kun je daarom het best uitzetten, om risico's te beperken. Bevestig ten slotte de betaling.

Desgewenst kun je limieten configureren. Naast Hoarder zijn er overigens ook steeds meer andere toepassingen die de API van OpenAI kunnen gebruiken. Dat maakt de inzetbaarheid dus een stuk breder! Denk aan chatbots, schrijfhulpjes en automatiseringstools. Het is handig om voor elk project een aparte API-sleutel te maken, om het beheersbaar te houden.

5 Registratie

We beginnen met het maken van een beheeraccount. Open daarvoor Hoarder door in je browser naar http://ipadres:3000 te gaan. Ga op het inlogscherm naar Sign up om een eerste account te maken. Dit eerste account krijgt altijd beheerrechten (administrator). Wil je Hoarder in het Nederlands gebruiken, klik dan op je profielicoontje rechtsboven, ga naar User Settings en kies achter Options bij Interface Language voor Dutch. Alles is nu in het Nederlands. In het vervolg gaan we Hoarder in deze taal gebruiken.

 6 Gebruikers beheren

Je krijgt als beheerder speciale functies die je ziet als je via je profielicoontje naar Admin Instellingen gaat. Zo kun je onder Gebruikerslijst nieuwe gebruikers toevoegen met de gewenste rol. Als beheerder kun je bovendien het wachtwoord voor gebruikers opnieuw instellen. Als je echter als beheerder je wachtwoord kwijtraakt, is dat ingewikkelder omdat je dit via de database moet doen. Bewaar het wachtwoord dus goed!

Gebruikers kunnen zich bij de standaardinstellingen overigens ook aanmelden via het inlogscherm. Wil je dat voorkomen, voeg dan de volgende regel aan het bestand .env toe:

Herstart Hoarder met deze opdracht, zodat de nieuwe configuratie actief wordt:

7 Instellingen

We zullen kort enkele instellingen doornemen. Klik daarvoor op je profielicoontje en ga naar Gebruikersinstellingen. Onder AI Instellingen zie je een preview van de prompts die worden gebruikt voor de verschillende AI-mogelijkheden, zoals het genereren van labels en maken van samenvattingen.

Je kunt hier extra regels aan toevoegen, zodat de prompts worden aangepast. Zo kun je bijvoorbeeld voor Nederlandstalige labels en samenvattingen zorgen (zie kader 'Nederlandse labels en samenvattingen').

Onder RSS Abonnementen kun je RSS-feeds toevoegen. Verder kun je bookmarks exporteren als JSON-bestand of importeren vanuit diverse andere toepassingen, waaronder Pocket, Linkwarden (waar we eerder in Computer!Totaal over schreven) of je browser (zoals Chrome en Firefox). Ook alle links die je al in je browser hebt bewaard, kun je dus gemakkelijk overzetten naar Hoarder. Verder kun je sleutels maken voor de API van Hoarder, defecte links bekijken en webhooks aanmaken.

8 Bookmarks toevoegen

Op de openingspagina van Hoarder zie je de laatste toegevoegde bookmarks. Je kunt nieuwe items toevoegen via het vak. Je kunt hier ook afbeeldingen naartoe slepen, waarvan de tekst via OCR wordt omgezet, zodat dit (ook) doorzoekbaar wordt. Verder krijgen afbeeldingen en ook teksten die je toevoegt automatisch labels door AI.

In het menu (met de drie puntjes) zie je extra opties. Zo kun je een bookmark markeren als favoriet of deze toevoegen aan een of meerdere lijsten, die je via het menu aan de linkerkant kunt aanmaken en beheren. Om de inhoud en details voor een bookmark te bekijken, klik je op het icoontje met twee pijltjes voor een grotere weergave.

9 Details bekijken

Als je de details voor een bookmark opent, zie je links een voorbeeld met de content uit de cache en een optie om de gemaakte schermopname te bekijken. Rechts kun je via Samenvatten met AI een samenvatting laten maken door AI. Ook zie je hier de labels die door jouzelf of AI zijn toegevoegd. Verder zie je een vak om een notitie te schrijven en enkele extra opties. Onderaan kun je de bookmark opslaan als favoriet, archiveren of verwijderen.

10 Hoogtepunten

Een handige extra mogelijkheid is de zogenoemde hoogtepunten. Hierbij open je eerst de grotere weergave voor de bookmark. In het voorbeeld links kun je nu een stuk tekst selecteren. Vervolgens kies je een passende kleur (geel, rood, groen of blauw). Hierna wordt automatisch een zogenoemd hoogtepunt opgeslagen. Je ziet deze rechts bij de details. Als je via het menu van Hoarder naar Hoogtepunten gaat, zie je alle gemaakte hoogtepunten. Via Source kun je ook het gerelateerde artikel opvragen. Hoogtepunten zijn een handige manier om belangrijke details van artikelen te bewaren.

11 Zoeken

Wat Hoarder zo krachtig maakt, is dat je de volledige tekst van alle opgeslagen inhoud kunt doorzoeken via de balk aan de bovenkant. Dat gaat niet alleen om titels of beschrijvingen, maar ook om de volledige inhoud van de opgeslagen links en notities.

Je kunt in je zoekopdracht ook filters gebruiken. Met is:fav zoek je bijvoorbeeld alleen binnen je favorieten, het filter is:tagged zoekt naar items die een of meer labels hebben en is:inlist zoekt naar items die in een of meerdere lijsten zijn opgenomen.

Met #label kun je naar een bepaald label zoeken. Merk op dat labels hoofdlettergevoelig zijn. De labels Technologie en technologie worden daardoor als afzonderlijke labels beschouwd. Dit vraagt dus enige zorgvuldigheid bij het invoeren van labels. Dit kun je wel afvangen door de prompts voor AI aan te passen, zoals we hebben uitgelegd.

Behalve via de zoekfunctie kun je uiteraard ook via de toegekende labels bepaalde items terugvinden. Hiervoor ga je naar Labels. Je kunt hier de labels die op elkaar lijken desgewenst samenvoegen. Daarvoor klik je eerst op Drag & Drop Samenvoegen. Daarna sleep je een label naar een ander label.