We vragen vaak te veel van onszelf. Wanneer spreek je van stress en wanneer ben je echt te ver gegaan en heb je een burn-out? Leer hoe je het kunt herkennen en voorkomen.

In dit artikel kom je erachter: Wat het verschil is tussen stress en burn-out | Hoe je een burn-out kunt voorkomen | Hoe je een burn-out herkent | Hoe je ervan afkomt.

Ook interessant om te lezen: Geen stress! Zo verzet ook jij meer werk in minder tijd

Wat is het verschil tussen stress en burn-out?

Stress is een vorm van spanning die in het lichaam van mensen optreedt als reactie op externe prikkels. En stress heb je nodig. Dat is niet zozeer verkeerd. Maar heb je langdurig aanhoudende stress, dan gaat het mis.

“Als je een prestatie moet leveren heb je stress nodig om goed te kunnen presteren, zoals bij een examen of hardloopwedstrijd", zegt Heleen Plas, vitaliteitscoach en ervaringsdeskundige. “Daarna is het de bedoeling dat je weer ontspant. Maar lukt dat niet en als je langdurig onder chronische stress staat, dan kan dat leiden tot burn-out.”

Met haar praktijk Live it up helpt Heleen Plas veel mensen die last hebben van burn-outklachten. “Burn-out treedt op na langdurige, vaak jarenlange roofbouw op je lichaam. Je batterij is helemaal leeg. Overspannenheid is het stapje ervoor. Dan is de batterij aardig leeggelopen, maar signaleer je het op tijd en kun je hem nog opladen, waardoor je er weer bovenop kunt komen. Een burn-out duurt langer om te herstellen. Je bent even lang aan het herstellen als de periode die je erover hebt gedaan om tot een burn-out te komen.”

©© Rido

Hoe herken je een burn-out?

Al tijden geeft je lichaam signalen af die je misschien herkent, maar waarbij je ook denkt: het zal morgen wel weer over zijn. Je voelt je heel erg opgejaagd, emotioneel, somber, staat al moe op en bent uitgeput. Ook spierspanning, rugklachten, slecht slapen en niet meer in staat zijn om te kunnen sporten, zijn veelvoorkomende klachten.

“Tijdenlang heb je niet in de gaten dat er iets aan de hand is, totdat je echt over het randje gaat en je je realiseert, ik moet er iets aan doen,” zegt Plas. “Vaak als een arts de diagnose stelt, komt de klap pas binnen. Dan begrijp je dat je niet naar je lichaam hebt geluisterd, maar alleen maar bent doorgegaan.”

Hoe kun je het voorkomen of voor zijn?

Helaas komen burn-outklachten in Nederland steeds vaker voor. Ook uit het zeer recente onderzoek van TNO en het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat er een toename is van het aantal gevallen van burn-out, met name in de leeftijdscategorie van 18 tot 34 jaar. Eén op de vier werkenden uit deze groep ervaart burn-outklachten. Met name jonge vrouwen hebben vaker last van forse burn-outklachten: maar liefst 29 procent!

Heleen Plas: “In deze prestatiemaatschappij zitten we te veel in ons hoofd. Daardoor leren we niet de signalen te herkennen die ons lichaam afgeeft. Je moet op één zetten: goed naar je lijf luisteren. Bouw daarom ontspanningsmomenten in in je dagelijks leven. Als je thuiskomt van een drukke werkweek: ga naar buiten. Ben je te moe om te gaan hardlopen, ga dan wandelen. Zoek de natuur op. Buitenlucht en -licht doet ieder mens enorm goed. Ook mediteren kan helpen. Je wilt dat je je zenuwstelsel tot rust brengt. Die staat de hele dag aan.”

Verder is voldoende slaap van essentieel belang. En eigenlijk je hele leefstijl: voeding, bewegen en slapen. Plas: “Het belangrijkste is: waar word jij blij van? Als je altijd iets doet waar je niet gelukkig van wordt, dan levert dat veel stress op wat uiteindelijk kan leiden tot een burn-out.”

Hoe kom je van een burn-out af?

Wat als je toch in een burn-out terecht bent gekomen? Hoe kom je er weer van af? De vitaliteitscoach geeft de volgende stappen:

Stap 1. Geef jezelf per direct de rust, ruimte en tijd om dit aan te gaan.

Stap 2: Zoek hulp in de vorm van een vitaliteits- of stress-en-burn-out-coach of psycholoog. Vaak kun je met een coach ook al heel ver komen. Krijg inzichtelijk waarom dit jou is overkomen en wat je stressoren zijn. Als je daar bekend mee bent, dan herken je de signalen en kun je er de rest van je leven iets mee doen. 

Stap 3: Zorg goed voor jezelf op het gebied van voeding en beweging. Vermijd cafeïne en suikers. Zorg voor voldoende omega 3, eet zoveel mogelijk (biologische) groenten en eet bij voorkeur op vaste tijden drie keer een volwaardige maaltijd per dag. Ga wandelen en zoek de natuur op.

©PheelingsMedia - stock.adobe.com

Het belang van slaap

Slaap is een essentieel onderdeel van je vitaliteit en belangrijk om burn-out te voorkomen. Door te slapen herstelt je lichaam tijdens de nacht. Om goed te kunnen slapen heb je ontspanning nodig. Dus ontspanning is van wezenlijk belang. Plas: “Zorg goed voor jezelf en las ontspanningsmomenten in. Zonder voldoende slaap, herstel je ook niet genoeg en dat is ook weer stress voor je lichaam.”

Tip van Heleen Plas: “De nacht weerspiegelt de dag. Heb je overdag niet voldoende herstel gepakt, dan speelt dat mee voor de kwaliteit van je slaap. Laat minimaal een uur voordat je gaat slapen schermen weg. Blauw licht (van schermen) is namelijk een signaal voor je lijf dat het wakker moet blijven. Ga mediteren of een boek lezen zodat je lichaam zich klaarmaakt om goed te kunnen slapen.”

Ook interessant om te lezen: Wat is een slaapcoach en waarvoor gebruik je het?

Hulp van de vitaliteitscoach

©Heleen Pas

Heleen Plas is vitaliteitscoach en ervaringsdeskundige. In haar praktijk Live it up helpt ze mensen om hun kracht weer te vinden, te voelen en meer balans en energie te ervaren in het leven. Dat doet ze onder meer door wandelcoaching en runningtherapie, dicht bij de natuur en de Noordwijkse zee.

Weinig energie? Misschien pept wat extra licht je op? ☀️

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.