De zin en onzin van detoxen bij afvallen

In dit artikel leggen we uit wat detoxen is en welke vormen er zijn. We zetten de voor- en nadelen van detoxen op een rij: ondersteunt het bij afvallen? En we geven je handige tips voor technische snufjes in de keuken die je kunnen helpen bij een detoxkuur.

Wat is detoxen?

Detoxen. Ontgiften. Drainage. Ontslakken: dat zijn zo'n beetje de termen die worden gebruikt voor detoxen. Het gaat hier om verschillende methoden die worden gebruikt om het lichaam te reinigen van giftige stoffen ofwel te laten ontgiften. Er is geen wetenschappelijk onderzoek dat daadwerkelijk bewijst dat dit zo werkt. De meeste methoden zijn niet schadelijk. Maar zijn ze ook zinvol als je wilt afvallen?

Is detoxen nodig?

Ons lichaam zit vernuftig in elkaar: een gezond lichaam kan zichzelf heel goed reinigen. Dit proces gaat voornamelijk via de lever, de nieren en het maagdarmkanaal. Van stoffen die aan voedsel worden toegevoegd, zoals toegestane E-nummers, is bekend dat ze door het lichaam worden opgeruimd en dat ze zich niet opstapelen in het lichaam.

Met dioxines, chemische stoffen die je voornamelijk via dierlijke producten binnenkrijgt, ligt dat anders. Ze hopen zich op in vetcellen en worden heel langzaam afgebroken. Maar eet je gevarieerd, dan is er niks aan de hand. Je lichaam houdt zichzelf in balans. Lees er meer over in dit artikel van het Voedingscentrum.

Toch zijn er ook mensen die zweren bij detoxen als het gaat om het opruimen van lichaamsvreemde stoffen. Het zou goed zijn voor je huid en ondersteunen bij chronische vermoeidheid en slaapproblemen, omdat je minder suikers binnenkrijgt. Ook na de periode van ontgiften zouden mensen meer bewust zijn van hun slechte eetgewoontes en (dus) geneigd beter op hun voedingspatroon te letten.

Is detoxen goed voor als je wilt afvallen?

Detoxen kan een goede kickstart zijn voor als je wilt afvallen, mits je het niet te lang doet, bijvoorbeeld een week. Je verliest in korte tijd veel gewicht. Dit is echter geen blijvend gewichtsverlies als je daarnaast niet werkt aan je gewoontes en gedrag omtrent voeding.

Diëtisten geven aan dat je vocht verliest door detoxen en dat je er een enorme honger van krijgt. Dat klinkt misschien gek: vocht verliezen terwijl je juist veel drinkt ( sapjes en thee). Dat komt doordat je weinig koolhydraten tot je neemt die normaal gesproken (deels als glycogeen) veel vocht vasthouden. Daarnaast daalt ook je bloedsuiker, wat ervoor zorgt dat je nieren natrium gaan afvoeren via de urine. Na het detoxen komt het vocht er weer snoeihard bij. Je maakt door te detoxen niet per se een gedragsverandering door: in de basis verandert er niks.

Kies je ervoor om een detoxkuur te doen aan de start van een periode van afvallen? Dan is het dus belangrijk om ook meteen te werken aan je leefstijl, gedrag, voedingspatroon en je valkuilen. En dan kunnen afvallen en een korte periode van detoxen in het begin een goede combinatie zijn.

Welke vormen van detoxen zijn er?

Er zijn allerlei verschillende kuren, maar volgens de Consumentenbond komen twee elementen het meeste terug. Ten eerste periodiek vasten oftewel: mmet enige regelmaat heel weinig eten. En ten tweede laxeren, in bijvoorbeeld de vorm van een darmspoeling. Vaak worden er tijdens detoxkuren sappen, theeën, rauwkost en supplementen genuttigd. Maar detoxkuren worden bijvoorbeeld ook gedaan via kleibehandelingen of warmwaterbaden. De alcohol en frisdranken laat je uiteraard helemaal weg.

Intermittent fasting: detox of dieet?

Bij intermittent fasting gaat het om de periodes waarin je eet. Je vast bijvoorbeeld om de dag of vast elke dag gedurende eenzelfde tijdsbestek. Je eet bijvoorbeeld niet tussen 20 uur in de avond en 12 uur de volgende ochtend. Tijdens het vasten mag je wel wat drinken: water, thee en koffie (allebei zonder melk en/of suiker uiteraard; alleen dan bevatten koffie en thee 0 calorieën).

Vasten is een populaire manier om je lichaam te laten ontgiften. Maar omdat intermittent fasting gaat over wannéér je eet en niet zozeer over wat je eet, is het meer een dieetplan dan een detoxplan.

Intermittent fasting kan wel echt een kickstart geven als je wilt afvallen, vooral als je zorgt dat wanneer je eet je wel kiest voor gezonde voeding met de juiste voedingsstoffen. Zorg wel dat je je goed laat adviseren door bijvoorbeeld een diëtist, of dat je een goed maaltijdplan volgt via een app zoals Lifesum.

Handig keukenhulpjes bij het detoxen: de slowjuicer en de blender

Een slowjuicer snijdt groenten en fruit langzaam in kleine stukjes en perst het sap eruit. De slowjuicer zou ervoor zorgen dat er minder voedingsstoffen verloren gaan door het langzame proces waarbij minder warmte vrijkomt. Aan de andere kant zou juist de blender gezondere sapjes produceren dan de slowjuicer, omdat er hele stukken fruit ingaan en er meer vezels mee komen dan in de slowjuicer. 

Wat stop je in die handige keukenhulpjes? Fruit natuurlijk! Maar vooral groenten. Groene appels, blauwe bessen, wortels, boerenkool, spinazie, avocado, bieten, maar ook gember en munt. Allemaal zogezegd goed voor ontgiften. En is het niet voor het ontgiften, dan toch wel voor de vele goede nutriënten die ze bevatten.