ID.nl logo
Afvallen: nooit meer jojo-gedrag!
© SASIMOTO - SASIWIMOL K.
Gezond leven

Afvallen: nooit meer jojo-gedrag!

Je probeert steeds af te vallen, maar houdt het niet vol en komt weer op je oude gewicht terecht - of erger? Dat is jojo-gedrag. Diëtist en dieetpsycholoog Eveline van de Waterlaat legt uit hoe het werkt en hoe je ervan afkomt.

⏱ In dit artikel legt expert Eveline van de Waterlaat je uit:

Wat het jojo-effect is bij afvallen en hoe je het herkent. Waarom zoveel mensen er last van hebben Hoe het werkt in je lijf Hoe je het gedrag kunt doorbreken

Wil je een paar kilo kwijt? Kijk dan in ons Afvaldossier vol artikelen over gezonde voeding, beweging en sporten, maar ook over apps, gadgets en connected health-apparaten.

Ook interessant voor jou: Afvallen? Zo pas je je eetpatroon aan

Wat is jojo-gedrag?

Het jojo-effect is onbewust gedrag van mensen dat zich steeds herhaalt. Je valt af en in korte tijd komen die kilo's er weer aan of er komen zelfs extra kilo's bij. “Het gaat niet om twee of drie kilo, dat is een hele normale schommeling,” zegt diëtist en dieetpsycholoog Eveline van de Waterlaat. “Dat zie je ook als je op vakantie bent, ongesteld moet worden of net even wat meer zout hebt gegeten. Nee, het gaat echt om meerdere kilo's afvallen en weer aankomen, vanaf zo'n acht à tien kilo.”

Hoe komt het?

De oorzaak is volgens Van de Waterlaat dat we maar beperkt kijken naar afvallen. De diëtist schreef het boek Nu afvallen en nooit meer aankomen. Als je met afvallen aan de slag gaat, kijken de meeste mensen naar voeding en leefgewoontes, maar niet naar persoonlijkheid en hun persoonlijke valkuilen. Van de Waterlaat: “We denken ons voedingspatroon even te kunnen aanpassen, daarna hebben we ons doel bereikt - of niet – en vervolgens gaan we gewoon weer verder waar we gebleven waren.”

We leven in een tijd van overvloed: eten is heel makkelijk beschikbaar. “We onderschatten vaak de situatie en we overschatten onszelf,” zegt de diëtist. “We denken dat we makkelijk een gebakje kunnen afslaan. Dan gaan we naar een verjaardag en lukt het toch niet. Vervolgens voel je je rot, kom je thuis en denk je: nu is het toch al mislukt en kan ik net zo goed verder eten.” Daarnaast is een oorzaak de toename van stress. Binnenkort komen we daar in een artikel over emotie-eten uitgebreid op terug.

Lees ook: Eèèèèn ontspan! Waarom yoga goed is als je wilt afvallen

©Pormezz - stock.adobe.com

Valt de een sneller af dan de ander? Het antwoord is: ja. De diëtist: “In mijn praktijk zie ik veel verschil in hoe gemakkelijk iemand afvalt. De een moet er veel meer werk voor doen dan de ander.” Het heeft met een genetische aanleg en je stofwisseling te maken. Maar ook medicatie kan hierbij een belangrijke rol spelen. Zelfs darmbacteriën hebben hier invloed op.

Crashdieet ook boosdoener

Het regelmatig volgen van een crashdieet (minder dan 500 calorieën per dag) is ook een oorzaak van jojo-effect. Onderzoeken wijzen uit dat het je honger- en verzadigingsmechanisme verstoort. Na het volgen van zo'n dieet maak je meer honger- en minder verzadigingshormonen aan, waardoor je moeilijker op gewicht kunt blijven of afvallen. Van de Waterlaat: “Kortdurende diëten veranderen niks aan je gedrag. Dan blijf je in het jojo-effect hangen. Er is echt een langdurige leefstijlverandering nodig.”

“Met een crashdieet krijg je vaak ook weinig eiwitten binnen en verlies je spiermassa,” zegt de diëtist. “Spiermassa is heel erg belangrijk voor je verbranding. Spierweefsel kost zelfs in rust meer energie om te onderhouden. Eet je dus niet genoeg eiwitten, dan krijg je meer honger en je verbranding wordt minder. Als je daarmee op gewicht wilt blijven is dat mentaal ook nog eens loodzwaar.” Gedoemd tot mislukken dus.. en dan val je weer terug.

©ronstik

Vetcellstress Maastricht University deed onderzoek naar jojo-gedrag. Wat blijkt? Vetcellen ondervinden stress na sterk afvallen. Om de stress zo snel mogelijk weer kwijt te raken, gaan ze opnieuw vet stapelen.

Hoe doorbreek je jojo-gedrag?

Kom uit je comfortzone! Dat is het advies van de diëtist. “Als je voor langere tijd op gewicht wilt blijven, heb je een blijvende oplossing nodig,” zegt Van de Waterlaat. “Je moet iets nieuws gaan doen en dat vraagt je om te kijken naar je persoonlijkheid, gedrag en persoonlijke valkuilen in een situatie. Dus niet alleen kijken naar je voeding en leefgewoontes. Alleen zo kun je een terugval, het jojo-effect, voorkomen.”

Inzicht krijgen in je eetgedrag is wel de eerste stap als je wilt afvallen. We beschreven het al in dit artikel en ook apps waarin je een voedingsdagboek kunt bijhouden, kunnen helpen om inzicht te geven. Maar naast een gebalanceerd voedingspatroon en beweging, is inzicht krijgen in je persoonlijkheid of ego, zoals het in het boek Nu afvallen en nooit maar aankomen staat beschreven, dus heel belangrijk. “Zonder inzicht geen uitzicht,” zegt de diëtist. 

Wie is Eveline van de Waterlaat? Eveline van de Waterlaat is dieetpsycholoog en diëtist. Ze is gespecialiseerd in jojo-gedrag en gedragsverandering. Eveline is eigenaar van praktijk Super Shape en schreef het boek Nu afvallen en nooit meer aankomen, onder andere te bestellen bij Bol.com.

©Kristel van Herpt

▼ Volgende artikel
Split of monoblock warmtepomp: dit zijn de verschillen
© wararat2599,wararat2599
Energie

Split of monoblock warmtepomp: dit zijn de verschillen

Een warmtepomp een milieuvriendelijke oplossing voor klimaatbeheersing. Zo'n systeem helpt de verwarmingskosten te drukken en de CO2-uitstoot met 50 procent te verminderen. Er zijn twee typen om uit te kiezen: de split warmtepomp of de monoblock warmtepomp. Er bestaat nogal wat verwarring over de verschillen. Daar brengen we nu verandering in.

Wie wil overstappen op een warmtepomp, staat voor de keuze: een splitsysteem of een monoblock warmtepomp. Wat is het verschil? En hoe neem ik de juiste beslissing? In dit artikel komen de volgende punten aan de orde:

  • Hoe werkt een warmtepomp?: Energie uit de buitenlucht verwarmt via een koudemiddel het water voor je verwarming.
  • Voor- en nadelen van monoblock: Eenvoudige installatie, geen speciale certificaten nodig, maar duurder en moeilijker te onderhouden.
  • Voor- en nadelen van split: Goedkoper en compacter, maar complexere installatie en kans op rendementsverlies bij lange leidingen.

Zo werken warmtepompen

Alle lucht/waterwarmtepompen onttrekken hun energie uit de buitenlucht en verwarmen daarmee het water van de cv-installatie. Op die manier kunnen de lage-temperatuurradiatoren of de vloerverwarming het binnen gezellig warm houden.

Voor we het verschil tussen monoblock en split uitleggen, moet je weten dat in de warmtepomp de warmte wordt getransporteerd via een koudemiddel (ook wel koelmiddel of koelvloeistof genoemd). Misschien is dit een ietwat vreemde naam, omdat deze vloeistof in dit geval vooral warmte transporteert.

Dit koudemiddel circuleert in een gesloten circuit in de warmtepomp en komt nooit rechtstreeks in contact met het cv-water. Deze vloeistof is speciaal ontwikkeld om energie te transporteren. Kenmerkend voor ieder koudemiddel is het lage kookpunt. Dit is de temperatuur waarop dit koudemiddel overgaat van vloeibaar in gas, verdampt dus.

Tegenwoordig is propaan erg populair als koudemiddel, dat verdampt bij -42 graden Celsius. Wanneer het bijvoorbeeld buiten 5 graden is, zal dit propaan heel snel verdampen. Die damp wordt in de warmtepomp samengeperst door een compressor. Door de druk te verhogen stijgt de temperatuur van dit koudemiddel. Dit warme gas wordt naar een condensor geleid om zijn warmte over te dragen aan het afgiftesysteem, bijvoorbeeld de vloerverwarming. Ten slotte wordt de druk van het koudemiddel opnieuw verlaagd, waardoor het koudemiddel afkoelt en opnieuw vloeibaar wordt. Zo kan de cyclus opnieuw beginnen. 

Lees ook: Hoeveel vermogen moet een warmtepomp voor jouw woning hebben?

De monoblock warmtepomp

Een monoblock warmtepomp bestaat uit één unit die buiten het huis staat. Daarin zitten alle componenten: de compressor, het besturingssysteem, de verdamper, de warmtewisselaar en het koudemiddel. Alleen de warmwaterboiler bevindt zich in het huis. De installateur hoeft alleen de elektrische aansluiting te maken en de wateraansluitingen aan de achterkant van de warmtepomp.

De installateur hoeft ook geen zogeheten F-gaskwalificaties te hebben. Dat is een opleiding en een certificaat die vereist zijn om met gassen te werken die schadelijk zijn voor het milieu. Het koudemiddel zit al in de unit en de installateur hoeft daar niets aan te doen.

Propaan, water en antivries

Moderne monoblocks gebruiken bijvoorbeeld het milieuvriendelijkere koelmiddel R290 (propaan), waardoor het cv-water kan worden verwarmd tot ongeveer 75 graden. In tegenstelling tot een split-systeem zijn de leidingen die naar binnen in de woning lopen niet gevuld met koudemiddel, maar met water. In de leiding tussen de monoblock en de binneninstallatie stroomt water eventueel gemengd met glycol (antivries).

Er wordt gebruikgemaakt van voorgeïsoleerde waterleidingen die ongeveer 20 centimeter onder het vorstniveau worden gelegd.

Het volledige proces van warmte onttrekken aan de buitenlucht en overdragen aan de cv-installatie gebeurt in de buitenunit. Monobloc-apparaten zijn akoestisch en thermisch prima geïsoleerd. Dit alles maakt dat een monoblock meestal iets duurder is dan een split-systeem. Naar en door een monoblock stroomt wel water en dat kan bij uitval wel bevriezen. Daarom zijn de apparaten voorzien van een anti-vorstbeveiliging om te voorkomen dat de warmtepomp en de leidingen schade oplopen door interne ijsvorming.

©Tomasz Zajda - stock.adobe.com

Voor de installatie van een monoblock warmtepomp heeft de monteur geen F-gaskwalificatie nodig. 

Voordelen van een monoblock

  • Eenvoudigere installatie

  • Heeft vaak een groter verdamp-oppervlak en kan dus efficiënter energie uit de buitenlucht halen.

  • De leidingen van het koudemiddel zijn korter, waardoor het koelmiddel een hogere temperatuur kan bereiken.

  • Esthetischer, in bepaalde gevallen kun je zelfs een apparaat bestellen met een kleur die past bij de gevel van het gebouw.

  • Alles wat geluid maakt, staat buiten.

  • Wordt volledig in de fabriek voorgemonteerd, dus geen risico op lekkage van het koelsysteem.

  • Minder risico op fouten door de installateur.

  • De installateur hoeft geen F-gascertificaat te hebben.

  • Ruimtebesparing omdat er alleen buiten een unit staat. 

Weten welke warmtepomp bij jou past?

Doe de check op Kieskeurig.nl en je weet het binnen 5 minuten!

Nadelen van een monoblock

  • Grotere buitenunit, 1 tot 1,5 meter hoog en tot 1,30 meter de grond in

  • Iets duurder

  • Moeilijker om te onderhouden, want alle componenten zitten in de behuizing. Om daarbij te kunnen moet je verschillende panelen demonteren.  

©Remeha B.V

Bovenaan de werking van een split-systeem, daaronder de monoblock warmtepomp.

De split warmtepomp

Een split-warmtepomp is de combinatie van een buitenunit en een binnenunit. De binnenunit staat meestal in de bijkeuken, garage of stookruimte. Een condensor of verdamper verzamelt alle warmte uit de lucht.

In de buitenunit zit ook een compressor die het koelmiddel onder druk zet, waardoor de temperatuur stijgt. Hierdoor verdampt het koudemiddel in het circuit. Het gas van het koudemiddel gaat dan naar binnenunit in huis. In de binnenunit zitten een warmtewisselaar en een circulatiepomp. Daar wordt het hete gas gebruikt om het water van de cv-installatie te verwarmen. Vaak bevat de binnenunit ook de warmwaterboiler.

In het geval van gesplitste warmtepompen kunnen de leidingen en kanalen die de binnen- en buitenunits verbinden enig warmteverlies veroorzaken, wat de efficiëntie van het hele systeem kan beïnvloeden. Splitsystemen zijn een optie voor complexe installaties, omdat ze tot 75 meter van het huis kunnen worden geïnstalleerd. In de leidingen tussen de buiten- en de binnenunit stroomt geen water, maar koudemiddel. Dat kan nooit bevriezen, zelfs als de warmtepomp uitvalt.  

Voordelen van een splitsysteem

  • Het ontwerp is compacter.

  • Door de afzonderlijke componenten is het onderhoud eenvoudiger.

  • Goedkoper

  • Meestal stiller

Nadelen van een splitsysteem

  • De installatie is meer complex.

  •  Er zijn geïsoleerde leidingen met koelmiddel tussen de units nodig.

  • De maximale warmteoverdrachtstemperatuur is doorgaan beperkt tot 60 graden.

  • Er is een afvoer nodig voor de condens van de binnenunit naar de riolering.

  • Wanneer de afstand van de koelmiddelleidingen groter is dan 15 meter is er rendementsverlies. 

  • De installateur moet een F-gaslicentie hebben.

  • Bij het installeren is het risico hoger om een fout te maken met storingen tot gevolg.  

©www.geotherma.be

Links het split-systeem, rechts de monoblock.

Lekker op de bank zonder de cv aan te zetten?

Met een elektrisch dekentje heb je het snel en behaaglijk warm

STERGERE EUROPESE NORMEN

Waarschijnlijk komt er veel eerder dan verwacht een verbanning van koudemiddelen die slecht zijn voor het milieu. Het afbouwpad van het Europees parlement voor koudemiddelen met hoge GPW's (global warming potential) wordt versneld en voor nieuwe monoblocks gaat het verbod zelfs al op 2026.

Het GPW bepaalt hoe schadelijk een koudemiddel is voor de opwarming van de aarde. Wanneer een koudemiddel GWP 1 heeft, is het klimaatneutraal. De GWP-waarden van gangbare synthetische koudemiddelen variëren van GWP 4 tot GWP 3985. Er zijn ondertussen zelfs koudemiddelen verboden die piekten tot GWP 14.000.

Voor bestaande monoblocks verandert er niets. Splitwarmtepompen en split airco's tot 12 kW, voor gebruik thuis, mogen vanaf 2028 geen zogeheten f-gassen meer bevatten.

Wat kies je het best?

De keuze tussen beide is afhankelijk van de vereisten van de woning. Monoblock warmtepompen zijn goedkoper en makkelijker te installeren. Door hun compacte opbouw behouden ze doorgaans beter de warmteoverdracht en kunnen ze als het buiten koud is een hoger rendement leveren dan gesplitste warmtepompen. Aan de andere kant zijn ze iets duurder in gebruik, want de warmtepomp moet harder werken om het water buitenaf te verwarmen en dan naar binnen te transporteren.

Een split warmtepomp is goedkoper in gebruik en de buitenunit is ook meestal kleiner en stiller. Een split systeem is dan weer ingewikkelder om te installeren.

💶Schrik je van de kosten? Lees dan: Loont het huren van een warmtepomp?


▼ Volgende artikel
Consumenten testen: de Philips XU2000/10-robotstofzuiger
© Philips
Huis

Consumenten testen: de Philips XU2000/10-robotstofzuiger

De XU2000/10 van Philips is een robotstofzuiger die belooft een schoonmaakhulp te zijn die het huishouden vereenvoudigt. Testers van het Review.nl Testpanel hebben dit apparaat uitgebreid getest, en hun ervaringen bieden waardevolle inzichten. In dit artikel behandelen we de sterke en zwakke punten van deze robotstofzuiger, ondersteund door directe quotes en beoordelingen van onze testers.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Philips

De veelzijdigheid van de Philips XU2000/10 wordt door de testers positief beoordeeld. Het apparaat combineert een stofzuig- en dweilfunctie, wat deze stofzuiger aantrekkelijk maakt voor dagelijks gebruik. Vooral de zuigfunctie scoort goed dankzij de automatische zuigkrachtverhoging op tapijten, wat zorgt voor een diepe reiniging. Testers waarderen deze functie, zoals Thijsk24 opmerkt: "Superfijn dat wij dit niet meer dagelijks hoeven op te ruimen." Dit maakt het apparaat ideaal voor huizen met huisdieren of tapijt.

De dweilfunctie daarentegen levert gemengde reacties op. Waar sommige testers het handig vinden voor licht dweilwerk, zien anderen het meer als een extraatje dan een volwaardige reinigingsoptie. DhrMike zegt hierover: "Het is eigenlijk niet meer dan een nat doekje dat over de vloer gaat, zonder schuurfunctie voor hardnekkige vlekken." Hoewel dit het gebruiksgemak niet per se beïnvloedt, kan het voor gebruikers die een krachtige dweilfunctie zoeken een tegenvaller zijn.

©Philips

Ontwerp en vormgeving

De robotstofzuiger heeft een modern en strak design dat goed past in verschillende interieurs. Testers zijn enthousiast over de compacte vormgeving en de doordachte details. Lotte noemt het apparaat 'mooi en handig', terwijl Tom521 het moderne uiterlijk benadrukt dat prettig in gebruik is. Deze combinatie maakt de stofzuiger geschikt voor zowel dagelijks gebruik als voor gebruikers die waarde hechten aan een fraai uiterlijk.

Niet alle feedback is echter even positief. Een aantal testers benoemt beperkingen in de praktische toepassing van het ontwerp, zoals de hoogte van de robot. DhrMike waarschuwt: "Let op de hoogte van je meubels bij aanschaf", omdat de robot mogelijk niet onder lage meubels past. Dat kan een beperking zijn voor huizen met lage banken of tafels.

"Na de testperiode durf ik wel te zeggen dat de vloer een stuk schoner is dan normaal."

- Frankjenniskens

Prestaties

De prestaties van deze robotstofzuiger zijn een van de grootste troeven van dit apparaat. De krachtige stofzuigfunctie, gecombineerd met de nauwkeurige navigatie, zorgt ervoor dat vuil efficiënt wordt opgezogen. Testers merken op dat zelfs de randen en hoeken van kamers goed worden schoongemaakt – een uitdaging voor veel robotstofzuigers. JN1998 prijst de zuigkracht: "Het was een verademing om te zien hoe hij zijn zuigkracht automatisch aanpast wanneer hij op een tapijt rijdt."

Hoewel de stofzuigfunctie goed presteert, blijft de dweilfunctie achter bij de verwachtingen. Gebruikers merken op dat deze functie vooral geschikt is voor oppervlakkige reiniging en niet krachtig genoeg is voor hardnekkige vlekken. Ivo Rooijackers zegt hierover: "Als er net geknoeid is, kan de stofzuiger het nog dweilen. Opgedroogde vlekken blijven helaas zitten." Dat maakt het apparaat minder geschikt voor wie regelmatig intensief wil dweilen, maar uitstekend voor licht onderhoud.

©Philips

Gebruiksgemak

Een van de sterkste punten van de Philips XU2000/10 is het gebruiksgemak. De installatie verloopt soepel en de app waarmee je de robot kunt bedienen, wordt geprezen om zijn overzichtelijkheid. Gebruikers kunnen eenvoudig schoonmaakschema’s instellen, verboden zones markeren en kiezen welke kamers moeten worden schoongemaakt. Tom521 zegt: "Het instellen gaat eenvoudig via een gebruiksvriendelijke app, die ook meldingen geeft bij eventuele problemen."

Hoewel de bediening eenvoudig is, benadrukken testers dat er wel wat voorbereiding nodig is voordat de robot aan de slag kan. Alleenpeter merkt op: "Van tevoren moet ik wel wat stoelen opzij zetten, maar dat weegt niet op tegen het vervelende stofzuigklusje." Dit is een aandachtspunt voor gebruikers die een volledig autonome stofzuiger verwachten.

Duurzaamheid

De duurzaamheid van deze stofzuiger wordt overwegend goed beoordeeld. Het apparaat voelt solide aan en lijkt ontworpen voor langdurig gebruik. Gebruikers geven aan dat de robot bestand is tegen dagelijks gebruik en dat de onderdelen eenvoudig schoon te maken zijn. JaapvR merkt op: "De borstel is makkelijk schoon te maken, en het waterreservoir is groot genoeg voor meerdere dweilbeurten."

Toch zijn er ook een paar verbeterpunten. Een aantal testers wijst op problemen met de meldingsfunctie in de app of kleine technische beperkingen, zoals de hoogte van het apparaat en het omgaan met obstakels. Hoewel deze punten de algehele ervaring niet sterk beïnvloeden, zijn ze belangrijk om in gedachten te houden.

Conclusie

Met een algemene score van een 8,0 bewijst de Philips XU2000/10 robotstofzuiger een waardevolle aanwinst te zijn voor huishoudens die op zoek zijn naar een betrouwbare schoonmaakhulp. De zuigprestaties, de eenvoudige bediening en de moderne vormgeving maken dit apparaat aantrekkelijk. Hoewel de dweilfunctie beperkt blijft in zijn meerwaarde, zien testers het apparaat als een uitstekende oplossing voor dagelijks gebruik.

✅ Pluspunten

  • Krachtige stofzuigfunctie met automatische aanpassing.

  • Intuïtieve app met gebruiksvriendelijke functies.

  • Mooie vormgeving en solide bouwkwaliteit.

❌ Minpunten

  • Dweilfunctie biedt beperkte meerwaarde.

  • Vereist enige voorbereiding om goed te functioneren.

Meer weten over deze robotstofzuiger? Check Kieskeurig.nl!