ID.nl logo
Zonnepanelen in je dak, in plaats van óp je dak
© Solinso
Energie

Zonnepanelen in je dak, in plaats van óp je dak

Mensen kiezen graag voor duurzaam, maar liefst niet ten koste van de uitstraling van hun huis. Zou je wel zonnepanelen willen, maar vind je dat ze het uitzicht van het dak verpesten? Kijk dan eens naar geïntegreerde panelen. Ze liggen verzonken tussen de dakbedekking, waardoor ze minder opvallen.

In plaats van zonnepanelen die op het dak worden geplaatst, bestaan er ook zonnepanelen die op dezelfde hoogte als de dakpannen komen. Hierdoor vallen ze minder op. Er zijn twee systemen en die zien er compleet anders uit. In dit artikel lees je over:

  • Indaksystemen
  • Inlegframes en gootstukken
  • Voor- en nadelen indaksystemen
  • Ventilatie is aandachtspunt
  • Zonnedakpannen
  • Ventilatie zonnedakpannen
  • Zonnepaneelstroken
  • Afstemming dakafwerkingen
  • Voor- en nadelen zonnedakpannen
  • Rendement

Lees ook: Ideaal: zonneschermen en rolluiken op zonne-energie

Geïntegreerde zonnepanelen liggen niet op de dakpannen of leien, maar komen in de plaats van deze dakbedekking. Dat betekent dat ze op dezelfde hoogte liggen en hierdoor vallen ze minder op. We bekijken twee types: de indaksystemen en de zonnepaneeldakpannen. 

Indaksystemen

We beginnen bij de indaksystemen, ook wel indak-panelen genoemd. Dit zijn pv-zonnepanelen van het normale formaat die tussen de dakpannen of -leien liggen. Het gaat om panelen die tegen elkaar worden geschoven met slechts 5 millimeter tussenruimte onder elkaar en 30 millimeter ruimte naast elkaar. Je blijft dus de verdeling van de verschillende zonnepanelen zien. Een distributeur van deze systemen die we spraken, benadrukte dat tussen de zonnepanelen en het onderdak een ruimte moet zitten van 10 centimeter. Die afstand is belangrijk om ventilatie mogelijk te maken. 

©Viridian Solar

De indakzonnepanelen liggen tussen de dakbedekking.

Inlegframes en gootstukken

De panelen kun je zowel rechtopstaand als liggend monteren. Ze passen in hiervoor speciaal ontworpen inlegframes die dusdanig zijn ontworpen dat de panelen vrij kunnen uitzetten en krimpen zonder dat dit schade oplevert. Bovendien worden de zonnepanelen omkaderd door aluminium gootstukken. Die aansluitstukken zijn zowel beschikbaar voor dakpannen als voor -leien.

De panelen en manier hoe ze worden gemonteerd, zijn getest op extreme windstoten. Bovendien zijn de panelen gecertificeerd voor de hoogste weerstand tegen vlammen. Wanneer een paneel oververhit zou geraken of bij een los contact, wordt de spanning op de kabels per paneel automatisch teruggebracht naar 1 V per paneel, zodat ze blusbaar zijn en er geen gevaarlijke situatie op het dak ontstaat. De prijs van een systeem met indakzonnepanelen is vergelijkbaar met zonnepanelen van A+-kwaliteit. 

©Viridian Solar

De opbouw van Clearline-indakzonnepanelen.

Voordelen

  • Je kiest dit vooral voor de afwerking en de mooie uitstraling. Ze vormen een beter geheel met de rest van de dakbedekking.

  • Het indaksysteem zorgt ook voor een lagere dakbelasting, want indakzonnepanelen zijn minder zwaar dan gewone zonnepanelen. Daardoor zijn ze bijzonder geschikt voor daken waar je moet uitkijken met het gewicht, zoals een carport. 

  • Op de plaats waar de indakzonnepanelen komen, hoeft geen dakbedekking te komen. Dus hier bespaar je op.

Nadelen

  • De indakpanelen blijven wel heel duidelijk zichtbaar op het dak.

©Viridian Solar

Bij het indaksysteem blijf je de verdeling van de zonnepanelen duidelijk zien.

Ventilatie is aandachtspunt

De manier hoe ze geplaatst worden is erg belangrijk, want er moet onder de panelen voldoende ruimte blijven voor de ventilatie. Is dat niet het geval, dan loopt de temperatuur in de zomer daar op en dat beïnvloedt het rendement van de zonnepanelen nadelig. Bij een indaksysteem waarbij standaard zonnepanelen worden gebruikt, belemmert de draagconstructie van de zonnepanelen soms de natuurlijke ventilatie.

Ook interessant: Zonnepanelen op de gevel: wetten en regels

Zonnedakpannen

Een ander verhaal zijn de zonnedakpannen die veel minder zichtbaar zijn dan een indaksysteem. Een indaksysteem mag dan op nagenoeg dezelfde hoogte als de dakpannen of -leien verzonken liggen, de panelen vallen altijd op omdat ze nu eenmaal groot en log zijn. Zonnedakpannen zijn zo ontworpen dat ze het ritme en de horizontale belijning van de normale dakpannen volgen. Hierdoor is deze oplossing heel wat discreter. Er zijn geen kleurverschillen tussen de panelen onderling en er is geen paarsachtige gloed te zien zoals je vaak merkt bij pv-panelen in de traditionele volledig zwarte uitvoering. 

©Solinso

De zonnedakpannen volgen de belijning van de gewone dakpannen.

Zonnedakpannen ventileren beter

Je kunt niet zomaar een oppervlak aan dakpannen wegnemen om daar zonnedakpannen plaatsen. Het is de bedoeling dat je zonnedakpannen samen met een nieuwe dakbedekking (pannen of leien) aanbrengt. Zonnedakpannen hebben een betere ventilatie dan indakzonnesystemen. Daarom worden er een luchtinvoer bij de dakvoet en ventilatiepannen in de nok aangebracht. De zonnedakpannen renderen nagenoeg even goed als een gelijkwaardig opdakzonnepanelensysteem. 

©Solinso

Deze zonnedakpannen kunnen op iedere soort van dak geplaatst worden.

Zonnepaneelstroken

We noemen dit wel zonnedakpannen, maar eigenlijk gaat het om zonnepaneelstroken die vijf dakpannen breed zijn. Net als dakpannen zal de installateur ze op het dak van rechtsonder naar linksboven vol leggen met een beetje overlapping. Die stroken worden met roestvrij stalen schroeven op de panlatten bevestigd en ze worden nog eens verzekerd met een speciale haak. Op die manier wordt de eerst kolom stroken boven elkaar aangebracht. Daarna verbindt de installateur de connectoren, dat zijn snoertjes die aan de linkerkant uit ieder paneelstrook komen. Vervolgens brengt de installateur de tweede kolom stroken aan en zo verder. 

©Solinso

De zonnepaneelstroken worden op de panlatten bevestigd.

Afgestemd op alle dakafwerkingen

De Mystiek-zonnedakpannen van Solinso bestaan uit hoge kwaliteit monokristallijne zonnecellen en een kunststofframe. Het is een Nederlands product. Zo’n zonnedakpan levert minimaal 25 jaar elektriciteit op en haalt daarna nog steeds 80% rendement in vergelijking met nieuwe panelen. Ze zijn beschikbaar in verschillende modellen en maten, zodat ze exact aansluiten op de gekozen dakpannen waarvan de breedte telkens anders is. Het allerbelangrijkste is dat de maatvoering van de dakpannen en de zonnedakpannen op elkaar zijn afgestemd. Deze zonnedakpannen zijn compatibel met alle gangbare omvormers.  

©Dick Holthuis / Solinso

Zonnedakpannen van het type Mystiek toegepast in Den Bosch op verschillende woningen van een wijk.

Voordelen

  • Je hoeft geen dakpannen onder de paneelstroken te plaatsen. Zonnedakpannen maken deel uit van de bouwschil. Het zijn dus dakpannen en zonnepanelen in één.

  • De zonnedakpannen worden rechtstreeks op de panlatten gemonteerd en niet in een frame.

  • Er is geen slijpwerk nodig om de dakpannen aan te passen aan de zonnedakpannen. 

  • Zonnedakpannen volgen belijning van de dakpannen.

  • Betere ventilatie van de zonnepanelen. 

Nadelen

  • Het product is ongeveer 25 - 50% duurder dan gewone zonnepanelen.

Rendement

Het rendement is vergelijkbaar met de alternatieven. Met een dakoppervlak van 25 m² kun je tot wel 4300 kWh aan elektriciteit opwekken. In de praktijk betekent dat een terugverdientijd van zes jaar. 

Vraag een offerte aan voor zonnepanelen:

▼ Volgende artikel
Review LG OLED EVO 65G56LS – Opnieuw de grens verlegd
Huis

Review LG OLED EVO 65G56LS – Opnieuw de grens verlegd

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

Fantastisch
Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De LG OLED EVO 65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit. De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Plus- en minpunten
  • Alpha11-processor met uitstekende beeldverwerking
  • Fantastische HDR-beelden in HDR10 en Dolby Vision
  • Goede kijkhoek en anti-reflectie
  • WebOS 25, met vijf jaar lang nieuwe versies
  • Advertenties op het Home-scherm
  • Geen ondersteuning voor HDR10+ en DTS
  • Voorlopig weinig meerwaarde met AI

 

LG OLED EVO 65G56LS (2025)

  • Adviesprijs: 3,299 euro
  • Wat: Ultra HD 4K 165 Hz W-OLED-tv
  • Aansluitingen: 4x HDMI (4x v2.1 (48 Gbps), ARC/eARC, ALLM, VRR, HFR), 3x usb, 1x optisch digitaal uit, 2x antenne, 1x IR-blaster, Wifi 6 (802.11ax), ethernet, Bluetooth 5.3, WiSA
  • Extra’s: HDR10, HLG, Dolby Vision IQ, Dolby Atmos, webOS 25, AirPlay 2, Google Cast, USB/DLNA-mediaspeler, DVB-T2/C/S2, CI+-slot, Alpha 11 gen2 processor
  • Afmetingen: 1.441 x 910 x 263 mm (incl. voet)
  • Gewicht: 26,6 kg (incl. voet)
  • Verbruik (per 1000 uur): SDR 85 kWh (E) / HDR 222 kWh (G) 

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Lees ook: Zo testen we televisies

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

▼ Volgende artikel
Tekst kopiëren en plakken? Zo krijg je toegang tot het klembord op Android
Huis

Tekst kopiëren en plakken? Zo krijg je toegang tot het klembord op Android

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Wat gaan we doen?

In dit artikel leggen we uit hoe kopiëren en plakken in Android precies werkt. Dat geldt voor zowel Android-smartphones en Android-tablets.

  • Zo werkt kopiëren, knippen en plakken
  • Knippen en plakken vanuit toetsenbord
  • Verbeteringen dankzij Android 13

Wil je meer weten over de veiligheid van Android? Lees dan het artikel Alles wat je moet weten over Android-beveiliging

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.