December is dé cadeaumaand, maar we zitten er met zijn allen maar koeltjes bij. De gasprijzen en inflatie dwingen ons om op de centen te letten. Eline heeft dan ook besloten om in haar Cadeau Top 5 het noodzakelijke met het aangename te combineren: vijf cadeaus die je helpen energie te besparen. Zo geef je niet alleen gemak en comfort cadeau, maar weet je het hartje van de gierige Nederlander echt te bekoren.

🎄 De warmwaterkruik

“Hè Eline, wat een suf cadeau”, hoor ik je denken. Dat snap ik, maar dit cadeau heeft context nodig. Iedereen heeft dit soort kruiken namelijk al in huis liggen. Je grootouders gebruikte ze waarschijnlijk ook al tijdens koude winters. Maar wist je dat deze kruiken een houdbaarheidsdatum hebben? Waarschijnlijk niet. En jouw vrienden en familie, die weten dat vast ook niet. Het is best gevaarlijk om een kruik te lang te gebruiken; er kunnen namelijk scheurtjes in het rubber ontstaan, waardoor ze gaan lekken of zelfs volledig openscheuren. Dat is écht gevaarlijk, zeker met heet water erin. De houdbaarheidsdatum van een kruik herken ja aan de bloemvormige afdruk met een cijfer erin: de ‘date-daisy’. Het cijfer staat voor het jaar waarin de kruik is gemaakt. De bladeren van de bloem geven de maand aan, en de puntjes in de bladeren staan voor het aantal weken uit die maand. Geadviseerd wordt om een kruik niet langer dan drie jaar te gebruiken.

Om als cadeau wat aantrekkelijker te maken, kies je voor een hippe versie met een vrolijke hoes eromheen. Denk aan de veiligheid van je naasten: Een warm buik? Vervang die kruik!

©Olga Yastremska, New Africa, Africa Studio

🎄 De slimme stekker

Zelf was ik niet zo onder de indruk van een slimme stekker. Tot ik onderweg was naar het verre Noorden en me realiseerde dat ik de elektrische kachel op vol vermogen aan had laten staan. Mijn partner werkt dichter bij huis, en kreeg de schone taak om tussen twee meetings door de kachel thuis uit te zetten. Vanaf dat moment zit er altijd een slimme stekker tussen de kachel en het stopcontact.

Maar, er is meer! Zo’n slimme stekker bestuur je niet alleen op afstand, met je smartphone. Je kunt er ook mee meten wat het actuele stroomverbruik van het betreffende apparaat is. Dat inzicht leidt al snel tot flinke besparingen. Zo gebruik ik bijvoorbeeld mijn tweede monitor veel minder vaak, omdat dat ding onwijs veel stroom verbruikt tijdens een lange thuiswerkdag. Je kunt ook veel creatiever met de stekker omgaan. Gebruik hem eenvoudig als lichtschakelaar, of je zet er je koffiemaker mee aan, vanuit je bed.

©Vit - stock.adobe.com

🎄 Een slowcooker

Ik ben opgegroeid in Zuid Limburg, dus deze winter staan er zeker weer een aantal stoofpotten op het menu. Urenlang sudderen op een laag pitje, dat kenmerkt zo’n traditionele stoofpot. Maar met de huidige gasprijzen zit aan dat Limburgse zuurvlees al snel een extra zure nasmaak.

Een slowcooker is hiervoor het alternatief! Deze elektrische pan gaart gerechten langzaam, en verbruikt relatief weinig stroom. Je kunt er naast draadjesvlees ook heerlijke soepen, sauzen en andere gerechten in maken. Veel slowcookers hebben ook een warmhoudfunctie, of zijn te gebruiken als fondue-pan. Het ideale en veelzijdige cadeau dus, voor de Bourgondiër uit je kennissenkring.

©Robyn Mackenzie

Tip: lees ook ons artikel Kan een slim stopcontact geld besparen?

🎄 Luchtkwaliteitsmeter

Voor de gadgetfreak mag deze winter de luchtkwaliteitsmeter niet ontbreken. Je plaatst het apparaatje in een ruimte, en ziet live op je telefoon wat de actuele luchtkwaliteit in de kamer is. Van luchtvochtigheid, tot temperatuur en koolstofdioxide: alle statistieken worden nauwkeurig gemonitord.

Nu vraag je je wellicht af, hoe zo’n apparaatje je kan helpen bij het besparen op je energierekening? Het draait allemaal om ventilatie. We ventileren vaak verkeerd; te weinig, of juist veel te lang. Dat heeft invloed op onze gezondheid en het bepaalt hoeveel we moeten stoken om vocht te verdrijven om de luchtkwaliteit weer op orde te krijgen. Ik heb zelf gemerkt dat ik na het slapen veel te lang mijn ramen open laat staan om te luchten. Na twintig minuten luchten is de luchtkwaliteit alweer volledig verbeterd. Raampje dicht, en het hele huis blijft lekker warm. Goed geïsoleerde woningen moeten ook goed geventileerd worden. Een luchtkwaliteitsmeter helpt je om daar het juiste inzicht in te krijgen.

©Olga Yastremska, New Africa, Africa Studio

🎄 Last but not least…

Energie besparen? Korter douchen! Leuk idee, maar in de wintermaanden is het echt een uitdaging om ’s ochtends je warme douchecabine te verlaten. De oplossing? Een infraroodpaneel. De stralingswarmte van dit paneel verwarmt zeer lokaal en gericht. Je verwarmt dus niet een complete ruimte, maar merkt het verschil alleen als je er naast staat.

Het infraroodpaneel is om die reden ook behoorlijk energiezuinig. Ze zijn er in allerlei vormen, maten en prijzen. Mijn cadeautip zou een klein verplaatsbaar paneel zijn. Zet hem in de badkamer, en ervaar de heerlijke stralingswarmte als je uit de douche stapt. Zet hem naast je werkplek, en je hoeft je thermostaat niet meer aan te raken tijdens het stilzitten achter je computer. Wat mij betreft; het beste kerstjuweel is dit jaar een infraroodpaneel.

💡Wil jij zelf groene stroom opwekken? Overweeg zonnepanelen!

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!