De markt voor energie lijkt zo veranderlijk als het weer. Zo eindigt het prijsplafond op een moment dat de energieprijzen een opmerkelijke duikeling maken. Dat lijkt gunstig, maar we zien er vermoedelijk niets van terug in de portemonnee: de energierekening zal in 2024 juist fors stijgen. We praten je bij over de wettelijk opgelegde veranderingen in 2024 maar ook de minder in het oog springende wijzigingen, zoals de addertjes onder het gras bij energieleveranciers.

De tijd van hoge energieprijzen door onrust op de wereldmarkten, ligt gelukkig al even achter ons. Zo daalde de gasprijs na een piek in het najaar van 2022 gestaag in 2023. De huidige prijs ligt rond het niveau van eind 2012, en wordt opmerkelijk laag genoemd. Door de hogere gasbelasting in 2024 profiteer je daar echter maar beperkt van. Er staan ons in 2024 nog meer veranderingen te wachten. Zo verdwijnt het prijsplafond, en passen ook veel energieleveranciers hun eigen tarieven aan. Sommige wijzigingen zijn wat verborgen. Zo verhogen sommige bedrijven de leveringskosten of ze verlagen de terugleververgoedingen. Voor eigenaren van zonnepanelen wordt het om deze en andere redenen steeds uitdagender om een gunstig energiecontract te vinden.

©papan saenkutrueang

Prijsplafond verdwijnt

De overheid gaf het afgelopen jaar met het prijsplafond voor veel huishoudens wat verlichting voor de hoge energietarieven. Daardoor gold er feitelijk een maximaal tarief voor gas en stroom. Dit prijsplafond verdwijnt per 1 januari. Dat zal voor de meeste huishoudens niet veel gevolgen hebben: de prijzen voor energie liggen al een tijdje ver onder het prijsplafond. Maar het valt natuurlijk niet te voorspellen hoe de energietarieven zich in de toekomst gaan ontwikkelen.

Bovendien ontbreekt nu een vangnet mochten de tarieven weer fors stijgen. Daarom is het raadzaam om nog eens kritisch naar je energiecontract te kijken. Zeker als je een contract met tarieven boven het prijsplafond hebt, of een variabel contract. Houd er bij eventueel voortijdig opzeggen rekening mee dat de opzegboetes sinds juni 2023 zijn veranderd. De hoogte van de boete wordt in feite bepaald door de financiële schade die de energieleverancier lijdt bij een contractbreuk.

Energiebelasting

Je energierekening gaat veranderen in 2024. Voor de meeste huishoudens zal de rekening helaas flink stijgen. Met de invoering van het prijsplafond begin 2023 werd het btw-tarief weer teruggezet van de tijdelijke 9 procent naar 21 procent. Ook werd de energiebelasting verhoogd. In 2024 zal de energiebelasting op stroom met 14 procent worden verlaagd, maar de energiebelasting op gas gaat juist verder omhoog, met 19 procent. Hiermee wil de overheid stimuleren dat we minder gas gebruiken. Zuinig omgaan met gas zal hierdoor nog meer lonen. Overigens stijgt deze gasbelasting al jaren, en zijn we op een punt dat de gasprijzen voor ongeveer de helft uit belastingen bestaan.

Vereniging Eigen Huis vindt de belastingen te hoog, en stelt dat de hoge energietarieven al genoeg motivatie zijn om te verduurzamen. Bovendien komen veel huiseigenaren in geldproblemen of houden ze geen geld over om te verduurzamen.

Netbeheerkosten en leveringskosten

De netbeheerkosten gaan komend jaar omhoog, met naar schatting zo’n 8 euro per maand. Dat zijn de kosten die gemaakt worden om gas en stroom bij je thuis te brengen. Naast deze netbeheerkosten betaal je ook leveringskosten. Dat is een tarief per aansluiting (stroom en/of gas) per dag dat door de energieleverancier wordt vastgesteld. Hier moet je waakzaam zijn. Bij enkele energieleveranciers gaan deze leveringskosten zo ver omhoog, dat je zomaar zo’n 40 euro per jaar meer gaat betalen. Overigens, ook als je al een vast contract hebt, krijg je per 1 januari 2024 te maken met de genoemde veranderingen in de belasting en netbeheerkosten. Dat komt omdat in een contract eigenlijk alleen de kale leveringstarieven vast staan voor stroom en/of gas voor de afgesproken contractperiode.

Eigenaren zonnepanelen

Ben je op zoek naar een nieuw energiecontract? Houd er dan rekening mee dat energieleveranciers steeds vaker onderscheid maken tussen huishoudens met en zonder zonnepanelen. Als eigenaar van zonnepanelen kun je bijvoorbeeld te maken krijgen met geen of een lagere eenmalige korting of met hogere leveringskosten. Die eenmalige korting, soms ook loyaliteitsbonus genoemd, kan bij een jaarcontract oplopen tot meer dan 400 euro.

Wil je inzicht in de verschillen, dan kun je het beste twee vergelijkingen maken: met en zonder teruglevering. Zoek je een meerjarig contract, dan word je overigens door veel energieleveranciers geweerd, als bezitter van zonnepanelen. Of je krijgt een veel minder aantrekkelijk aanbod. Daardoor zul je eerder een eenjarig of variabel contract moeten accepteren. Dit laatste is over het algemeen wel duurder. Een driejarig contract is maar bij een handjevol energiebedrijven mogelijk.

©Alessandro Terranova

Terugleververgoeding omlaag

De salderingsregeling blijft ook in 2024 nog overeind. Je mag daarom je zelf opgewekte stroom nog steeds volledig wegstrepen tegen de afgenomen stroom. Wek je op jaarbasis meer op dan je hebt verbruikt? Dan krijg je daar een vergoeding voor, de zogenoemde terugleververgoeding. Die staat helaas wel steeds verder onder druk. Veel energieleveranciers hebben deze de afgelopen jaren versoberd. Een vergoeding van 5 tot 9 cent per kWh (exclusief energiebelasting en btw) is nu heel gangbaar. Enkele leveranciers blijven daar zelfs nog iets onder. Zo geeft Engie per 1 januari 2024 nog slechts een vergoeding van 4 cent per kWh.

De magere terugleververgoeding zou samenhangen met het feit dat het aantal zonnepanelen op daken van huizen en kantoorpanden fors is gegroeid in de afgelopen jaren. Daarom kost het energiebedrijven steeds meer om klanten hiervoor te vergoeden. Een nieuwe energiewet geeft wel hoop op een eerlijke terugleververgoeding. Let erop dat bij een variabel contract naast het tarief voor stroom en gas óók de terugleververgoeding kan worden gewijzigd. Controleer bij het afsluiten van een contract, óók als dat een vast contract is, of alle tarieven en dus ook de terugleververgoeding vaststaan!

Enkele leveranciers rekenen zelfs extra kosten voor terugleveren. Dat geldt bijvoorbeeld voor energieleverancier Vandebron, eigendom van Essent. Het laat klanten met zonnepanelen een vast bedrag per dag betalen voor de stroom die ze terugleveren aan het net. Ook OM Energie en Vrijopnaam gaan terugleveringskosten in rekening brengen per 1 januari 2024.

Stroomoverschot eerst zelf opmaken?

Produceer je op jaarbasis meer zonnestroom dan je opmaakt? En weet je nu al dat je voor een deel van je opgewekte stroom alleen een lage terugleververgoeding krijgt? Dan wordt het mogelijk interessanter om die stroom zelf op te maken. Daarbij speelt ook de vaak veel hogere gasprijs een rol. Zo kun je bijvoorbeeld je huis elektrisch (bij)verwarmen of met infraroodpanelen werken. Bij een hee lage elektriciteitsprijs hoef je niet eens voor de meest efficiënte elektrische verwarming te opteren.

Dynamisch contract

Lever je veel terug op jaarbasis, dan wordt een dynamisch energiecontract overigens al snel aantrekkelijker. Of beter gezegd, minder onaantrekkelijk dan het eerder was. Je ontvangt dan immers voor teruggeleverde stroom het tarief dat je ook zou betalen als je die stroom op dat moment zou afnemen. Leveranciers van dynamische contracten hebben een vaste opslag voor gas en stroom. We zien daarin bij de meeste leveranciers geen grote veranderingen in 2024.

De meeste aanbieders voeren geen onnodige prijsverhoging door; alleen de tariefwijzigingen van de overheid en netbeheerders. Toch moet je als je zonnepanelen hebt heel goed narekenen of een dynamisch contract voor jou financieel wel aantrekkelijk is. Kun je je verbruik goed sturen en heb je sowieso een hoog elektriciteitsverbruik door bijvoorbeeld een elektrische auto of een warmtepomp, dan kan een dynamisch contract interessant zijn. Heb je veel zonnestroom over op de momenten dat de elektriciteitsprijs laag of zelfs negatief is (en die kans is erg groot als er veel zonne-opwek is), dan ben je met een variabel of vast contract waarschijnlijk goedkoper uit.

Leestip: 10 tips om energie te besparen tijdens kerst

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.

Je hebt net een klein fortuin uitgegeven aan een gloednieuwe 4K- of zelfs 8K-televisie. Je installeert hem, start je favoriete filmklassieker en zakt onderuit op de bank. Maar in plaats van een bioscoopervaring bekruipt je het gevoel dat je naar een goedkope soapserie of een homevideo zit te kijken. De acteurs bewegen vreemd soepel, de actiescènes lijken versneld en de magie is ver te zoeken. Geen zorgen, je televisie is niet stuk. Hij doet eigenlijk iets te goed zijn best.

Dit fenomeen is zo wijdverspreid dat er een officiële term voor is: het 'soap opera effect'. In technische kringen wordt dit ook wel bewegingsinterpolatie of 'motion smoothing' genoemd. Hoewel fabrikanten deze functie met de beste bedoelingen in hun televisies bouwen, is het voor filmfanaten vaak een doorn in het oog. Gelukkig is het eenvoudig op te lossen... als je tenminste weet waar je moet zoeken.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

Wat is het 'soap opera effect' precies?

Om te begrijpen wat er misgaat, moeten we kijken naar hoe films worden gemaakt. De meeste bioscoopfilms en veel dramaseries worden opgenomen met 24 beelden per seconde. Die snelheid geeft films hun karakteristieke, dromerige uitstraling. Een beetje bewegingsonscherpte hoort daarbij; dat is wat onze hersenen associëren met 'cinema'. Moderne televisies verversen hun beeld echter veel vaker: meestal 60 of zelfs 120 keer per seconde.

Om dat verschil te overbruggen, verzint je slimme televisie er zelf beelden bij. De software kijkt naar beeld A en beeld B, en berekent vervolgens hoe een tussenliggend beeld eruit zou moeten zien. Dit voegt de tv toe aan de stroom. Het resultaat is een supervloeiend beeld waarin elke hapering is gladgestreken.

Voor een voetbalwedstrijd of een live-uitzending is dat geweldig, omdat je de bal en spelers scherper kunt volgen. Maar bij een film zorgt die kunstmatige soepelheid ervoor dat het lijkt alsof je naar een achter de schermen-video zit te kijken, of dus naar een soapserie zoals Goede Tijden, Slechte Tijden, die traditioneel met een hogere beeldsnelheid werd opgenomen. De filmische illusie wordt hierdoor verbroken.

©ER | ID.nl

De winkelmodus is ook een boosdoener

Naast beweging is er nog een reden waarom het beeld er thuis soms onnatuurlijk uitziet: de beeldinstellingen staan nog op standje zonnebank. Veel televisies staan standaard in een modus die 'Levendig' of 'Dynamisch' heet. Deze stand is ontworpen om in een felverlichte winkel de aandacht te trekken met knallende, bijna neon-achtige kleuren en een extreem hoge helderheid. Bovendien is de kleurtemperatuur vaak nogal koel en blauw, omdat dat witter en frisser oogt onder tl-licht. In je sfeervol verlichte woonkamer zorgt dat echter voor een onrustig beeld waarbij huidtinten er onnatuurlijk uitzien en details in felle vlakken verloren gaan.

Hoe krijg je de magie terug?

Het goede nieuws is dat je deze 'verbeteringen' gewoon kunt uitzetten. De snelste manier om van het soap opera effect en de neonkleuren af te komen, is door in het menu van je televisie de beeldmodus te wijzigen. Zoek naar een instelling die Film, Movie, Cinema of Bioscoop heet. In deze modus worden de meeste kunstmatige bewerkingen, zoals bewegingsinterpolatie en overdreven kleurversterking, direct uitgeschakeld of geminimaliseerd. Het beeld wordt misschien iets donkerder en warmer van kleur, maar dat is veel dichter bij wat de regisseur voor ogen had.

Sinds kort hebben veel moderne televisies ook de zogeheten Filmmaker-modus. Dat is de heilige graal voor puristen. Als je deze modus activeert, zet de tv met één druk op de knop alle onnodige nabewerkingen uit en respecteert hij de originele beeldsnelheid, kleuren en beeldverhouding van de film.

Wil je de beeldmodus niet volledig veranderen, maar alleen dat vreemde, soepele effect kwijt? Dan moet je in de geavanceerde instellingen duiken. Elke fabrikant geeft het beestje een andere naam. Bij Samsung zoek je naar Auto Motion Plus of Picture Clarity, bij LG-televisies ga je naar TruMotion, bij Sony naar Motionflow en bij Philips naar Perfect Natural Motion. Door deze functies uit te schakelen of op de laagste stand te zetten, verdwijnt het goedkope video-effect en krijgt je film zijn bioscoopwaardige uitstraling weer terug.