De markt voor energie lijkt zo veranderlijk als het weer. Zo eindigt het prijsplafond op een moment dat de energieprijzen een opmerkelijke duikeling maken. Dat lijkt gunstig, maar we zien er vermoedelijk niets van terug in de portemonnee: de energierekening zal in 2024 juist fors stijgen. We praten je bij over de wettelijk opgelegde veranderingen in 2024 maar ook de minder in het oog springende wijzigingen, zoals de addertjes onder het gras bij energieleveranciers.

De tijd van hoge energieprijzen door onrust op de wereldmarkten, ligt gelukkig al even achter ons. Zo daalde de gasprijs na een piek in het najaar van 2022 gestaag in 2023. De huidige prijs ligt rond het niveau van eind 2012, en wordt opmerkelijk laag genoemd. Door de hogere gasbelasting in 2024 profiteer je daar echter maar beperkt van. Er staan ons in 2024 nog meer veranderingen te wachten. Zo verdwijnt het prijsplafond, en passen ook veel energieleveranciers hun eigen tarieven aan. Sommige wijzigingen zijn wat verborgen. Zo verhogen sommige bedrijven de leveringskosten of ze verlagen de terugleververgoedingen. Voor eigenaren van zonnepanelen wordt het om deze en andere redenen steeds uitdagender om een gunstig energiecontract te vinden.

©papan saenkutrueang

Prijsplafond verdwijnt

De overheid gaf het afgelopen jaar met het prijsplafond voor veel huishoudens wat verlichting voor de hoge energietarieven. Daardoor gold er feitelijk een maximaal tarief voor gas en stroom. Dit prijsplafond verdwijnt per 1 januari. Dat zal voor de meeste huishoudens niet veel gevolgen hebben: de prijzen voor energie liggen al een tijdje ver onder het prijsplafond. Maar het valt natuurlijk niet te voorspellen hoe de energietarieven zich in de toekomst gaan ontwikkelen.

Bovendien ontbreekt nu een vangnet mochten de tarieven weer fors stijgen. Daarom is het raadzaam om nog eens kritisch naar je energiecontract te kijken. Zeker als je een contract met tarieven boven het prijsplafond hebt, of een variabel contract. Houd er bij eventueel voortijdig opzeggen rekening mee dat de opzegboetes sinds juni 2023 zijn veranderd. De hoogte van de boete wordt in feite bepaald door de financiële schade die de energieleverancier lijdt bij een contractbreuk.

Energiebelasting

Je energierekening gaat veranderen in 2024. Voor de meeste huishoudens zal de rekening helaas flink stijgen. Met de invoering van het prijsplafond begin 2023 werd het btw-tarief weer teruggezet van de tijdelijke 9 procent naar 21 procent. Ook werd de energiebelasting verhoogd. In 2024 zal de energiebelasting op stroom met 14 procent worden verlaagd, maar de energiebelasting op gas gaat juist verder omhoog, met 19 procent. Hiermee wil de overheid stimuleren dat we minder gas gebruiken. Zuinig omgaan met gas zal hierdoor nog meer lonen. Overigens stijgt deze gasbelasting al jaren, en zijn we op een punt dat de gasprijzen voor ongeveer de helft uit belastingen bestaan.

Vereniging Eigen Huis vindt de belastingen te hoog, en stelt dat de hoge energietarieven al genoeg motivatie zijn om te verduurzamen. Bovendien komen veel huiseigenaren in geldproblemen of houden ze geen geld over om te verduurzamen.

Netbeheerkosten en leveringskosten

De netbeheerkosten gaan komend jaar omhoog, met naar schatting zo’n 8 euro per maand. Dat zijn de kosten die gemaakt worden om gas en stroom bij je thuis te brengen. Naast deze netbeheerkosten betaal je ook leveringskosten. Dat is een tarief per aansluiting (stroom en/of gas) per dag dat door de energieleverancier wordt vastgesteld. Hier moet je waakzaam zijn. Bij enkele energieleveranciers gaan deze leveringskosten zo ver omhoog, dat je zomaar zo’n 40 euro per jaar meer gaat betalen. Overigens, ook als je al een vast contract hebt, krijg je per 1 januari 2024 te maken met de genoemde veranderingen in de belasting en netbeheerkosten. Dat komt omdat in een contract eigenlijk alleen de kale leveringstarieven vast staan voor stroom en/of gas voor de afgesproken contractperiode.

Eigenaren zonnepanelen

Ben je op zoek naar een nieuw energiecontract? Houd er dan rekening mee dat energieleveranciers steeds vaker onderscheid maken tussen huishoudens met en zonder zonnepanelen. Als eigenaar van zonnepanelen kun je bijvoorbeeld te maken krijgen met geen of een lagere eenmalige korting of met hogere leveringskosten. Die eenmalige korting, soms ook loyaliteitsbonus genoemd, kan bij een jaarcontract oplopen tot meer dan 400 euro.

Wil je inzicht in de verschillen, dan kun je het beste twee vergelijkingen maken: met en zonder teruglevering. Zoek je een meerjarig contract, dan word je overigens door veel energieleveranciers geweerd, als bezitter van zonnepanelen. Of je krijgt een veel minder aantrekkelijk aanbod. Daardoor zul je eerder een eenjarig of variabel contract moeten accepteren. Dit laatste is over het algemeen wel duurder. Een driejarig contract is maar bij een handjevol energiebedrijven mogelijk.

©Alessandro Terranova

Terugleververgoeding omlaag

De salderingsregeling blijft ook in 2024 nog overeind. Je mag daarom je zelf opgewekte stroom nog steeds volledig wegstrepen tegen de afgenomen stroom. Wek je op jaarbasis meer op dan je hebt verbruikt? Dan krijg je daar een vergoeding voor, de zogenoemde terugleververgoeding. Die staat helaas wel steeds verder onder druk. Veel energieleveranciers hebben deze de afgelopen jaren versoberd. Een vergoeding van 5 tot 9 cent per kWh (exclusief energiebelasting en btw) is nu heel gangbaar. Enkele leveranciers blijven daar zelfs nog iets onder. Zo geeft Engie per 1 januari 2024 nog slechts een vergoeding van 4 cent per kWh.

De magere terugleververgoeding zou samenhangen met het feit dat het aantal zonnepanelen op daken van huizen en kantoorpanden fors is gegroeid in de afgelopen jaren. Daarom kost het energiebedrijven steeds meer om klanten hiervoor te vergoeden. Een nieuwe energiewet geeft wel hoop op een eerlijke terugleververgoeding. Let erop dat bij een variabel contract naast het tarief voor stroom en gas óók de terugleververgoeding kan worden gewijzigd. Controleer bij het afsluiten van een contract, óók als dat een vast contract is, of alle tarieven en dus ook de terugleververgoeding vaststaan!

Enkele leveranciers rekenen zelfs extra kosten voor terugleveren. Dat geldt bijvoorbeeld voor energieleverancier Vandebron, eigendom van Essent. Het laat klanten met zonnepanelen een vast bedrag per dag betalen voor de stroom die ze terugleveren aan het net. Ook OM Energie en Vrijopnaam gaan terugleveringskosten in rekening brengen per 1 januari 2024.

Stroomoverschot eerst zelf opmaken?

Produceer je op jaarbasis meer zonnestroom dan je opmaakt? En weet je nu al dat je voor een deel van je opgewekte stroom alleen een lage terugleververgoeding krijgt? Dan wordt het mogelijk interessanter om die stroom zelf op te maken. Daarbij speelt ook de vaak veel hogere gasprijs een rol. Zo kun je bijvoorbeeld je huis elektrisch (bij)verwarmen of met infraroodpanelen werken. Bij een hee lage elektriciteitsprijs hoef je niet eens voor de meest efficiënte elektrische verwarming te opteren.

Dynamisch contract

Lever je veel terug op jaarbasis, dan wordt een dynamisch energiecontract overigens al snel aantrekkelijker. Of beter gezegd, minder onaantrekkelijk dan het eerder was. Je ontvangt dan immers voor teruggeleverde stroom het tarief dat je ook zou betalen als je die stroom op dat moment zou afnemen. Leveranciers van dynamische contracten hebben een vaste opslag voor gas en stroom. We zien daarin bij de meeste leveranciers geen grote veranderingen in 2024.

De meeste aanbieders voeren geen onnodige prijsverhoging door; alleen de tariefwijzigingen van de overheid en netbeheerders. Toch moet je als je zonnepanelen hebt heel goed narekenen of een dynamisch contract voor jou financieel wel aantrekkelijk is. Kun je je verbruik goed sturen en heb je sowieso een hoog elektriciteitsverbruik door bijvoorbeeld een elektrische auto of een warmtepomp, dan kan een dynamisch contract interessant zijn. Heb je veel zonnestroom over op de momenten dat de elektriciteitsprijs laag of zelfs negatief is (en die kans is erg groot als er veel zonne-opwek is), dan ben je met een variabel of vast contract waarschijnlijk goedkoper uit.

Leestip: 10 tips om energie te besparen tijdens kerst

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.

De Motorola Edge 70 volgt de recente trend van dunne, lichte smartphones, maar dan met een zachter prijskaartje van net geen 800 euro. Hoewel het geen directe concurrent is van vlaggenschepen als de S25 Edge, bewijst de Edge 70 dat een uniek premium ontwerp niet de hoofdprijs hoeft te kosten.

Met een dikte van nét iets minder dan 6 millimeter en een gewicht van slechts 159 gram is de Edge 70 een van de lichtste en slankste telefoons op de markt. Desondanks voelt het toestel niet goedkoop aan, en dat is te danken aan een stevig aluminium chassis en een op nylon geïnspireerde bekleding. De Edge 70 biedt bovendien uitstekende duurzaamheid: hij heeft een MIL-STD-810H-certificering (MIL staat voor military grade), IP68- en IP69-ratings én is voorzien van Gorilla Glass 7i.

Het 6,7-inch amoledscherm heeft een resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een adaptieve verversingssnelheid van 1 tot 120 Hz. Het vlakke oledpaneel biedt daarnaast een hoog contrast. Vooral de levendige, licht verzadigde kleuren, mogelijk gemaakt door de Pantone-nabewerking, vallen positief op. Het enige nadeel aan het display is de laag geplaatste vingerafdrukscanner; om die te gebruiken moet je je duim in een oncomfortabele positie buigen.

©Wesley Akkerman

Uitstekende middenklasser

De Edge 70 wordt aangedreven door de middenklasse Qualcomm Snapdragon 7 Gen 4-processor, bijgestaan door 12 GB werkgeheugen en 256 GB aan opslagruimte. Vooral de cpu is op papier minder krachtig dan die van de duurdere vlaggenschepen, maar in de praktijk maakt dat weinig uit. Apps worden snel geopend en multitasking gaat het apparaat goed af. Een groot voordeel is dat de processor niet erg heet wordt onder hoge druk en zijn werk dus zonder morren doet.

Een ander voordeel is dat de 4800mAh-batterij het opvallend lang volhoudt; zelfs bij matig tot zwaar gebruik is dat al snel een volledige dag. Daarmee overtreft hij de duurdere concurrentie van Samsung en Apple. Opladen gaat eveneens vlot, met 68 W bedraad, waardoor je binnen 50 minuten weer een volledig opgeladen batterij hebt. Ook op dit punt scoort Motorola flink wat punten.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Typisch Motorola

Traditioneel doet Motorola het goed op het gebied van software dankzij de bijna stock Android 16-ervaring. Helaas treffen we deze keer behoorlijk wat bloatware aan en zijn er advertenties zichtbaar in de weerapp; dubieus voor een toestel van 800 euro. Tijdens de installatie word je bovendien meermaals gevraagd om voorgestelde apps te installeren. En als je daar nee op zegt, kom je alsnog applicaties tegen waar je niet om vroeg, zoals TikTok en Perplexity AI.

Wat betreft ondersteuning kan de Motorola Edge 70 rekenen op vier Android-upgrades (tot Android 20) en vijf jaar aan beveiligingspatches. Hoewel dat voldoende is voor een middenklasser, blijft het wel iets achter bij de langere support die Samsung en Google bieden. Daarnaast voelt Moto AI nog aan als een achtergesteld project. De functies werken niet allemaal in het Nederlands, waardoor de AI-knop op het toestel eigenlijk nog maar weinig waarde heeft.

Foto's maken gaat prima

Het camerasysteem bestaat uit een 50MP-hoofdcamera met optische beeldstabilisatie, een 50MP-ultragroothoeklens en een 50MP-selfiecamera. Bij voldoende licht leveren deze camera's prettig ogende foto's met een ruim dynamisch bereik. Vooral in het donker verrast het toestel: dankzij de grote sensoren blijven beelden helder en gedetailleerd. Jammer is wel dat de software kleuren soms te nadrukkelijk verzadigt, waardoor foto's iets minder natuurlijk overkomen. Voor gebruik op sociale media zijn ze echter meer dan prima.

Toch kent het camerasysteem duidelijke beperkingen. Video's kunnen slechts in 4K met 30 fps worden opgenomen, terwijl beeldstabilisatie alleen werkt bij 1080p en 30 fps. Daarnaast kan de handmatige scherpstelling onverwacht invloed hebben op de helderheid. En doordat er geen telelens aanwezig is, ben je volledig aangewezen op digitale zoom. Begrijpelijk gezien de slanke behuizing van de Edge 70, maar alsnog een teleurstellend compromis.

Motorola Edge 70 kopen?

De Motorola Edge 70 is een slimme aankoop als je een slank en licht toestel zoekt voor minder dan 1000 euro. De bouwkwaliteit, het scherm, de lange batterijduur en de robuustheid maken dit een fijne smartphone voor dagelijks gebruik. Ondanks de bloatware en de onvolwassen Moto AI bewijst dit toestel dat je geen duur vlaggenschip nodig hebt voor een vooruitstrevend ontwerp en vlotte prestaties.