Nieuwe schijven in je nas plaatsen doe je op twee momenten, als alle schijven vol zijn of als een schijf defect is. In beide gevallen moet je beseffen dat een harde schijf in een nas onderdeel is van een complex opslagsysteem. Zomaar een schijf eruit halen en een andere erin, is geen goed idee. Het vervangen van schijven in een nas doe je namelijk volgens bepaalde regels. Maar met de juiste kennis en informatie kun je een schijf in je nas zo vervangen.

Een nas is gemaakt om ergens in huis, stil zijn werk te doen. Meer dan elektriciteit en een netwerkkabel is niet nodig. En verder hoef je alleen periodiek een update te installeren of wil je misschien zelf een nieuwe package installeren. Er zijn twee gevallen waarin de nas wél meer aandacht nodig heeft en dat is als de opslag vol raakt of als de opslag defect is. Beide zijn situaties waarin je meteen aan de slag moet om de schijven te vervangen. Een klusje waar niemand echt naar uitkijkt, al was het maar omdat het geld kost en er altijd het risico is op gegevensverlies. En dat laatste wil nou net niemand meemaken. In dit artikel laten we je diverse dingen zien die je moet doen om je nas in te stellen, we gaan hierbij uit van de menustructuren van Synology en QNAP, die veel op elkaar lijken. Andere nas-fabrikanten bieden uiteraard vergelijkbare opties, maar die kunnen net anders heten.

01 Signalen ontvangen

Doordat een nas meestal buiten het zicht staat, blijven signalen dat er problemen zijn met de opslag vaak lang onopgemerkt. Snelheid is echter belangrijk, want hoe eerder je het probleem oplost hoe groter de kans dat je geen gegevens verliest. Een nas heeft maar een beperkt aantal middelen om jouw aandacht te vragen. De eerst is door een waarschuwing te sturen via e-mail of sms, maar dit werkt alleen wanneer het eerder en correct geconfigureerd is. En dat is vaak niet het geval. Wat wel altijd werkt zijn geluid- en lichtsignalen. Heeft de nas echt aandacht nodig, dan laat het allereerst elke paar seconden een duidelijk geluidsignaal horen en ook laat het de HDD-led oranje of rood te knipperen. Zie of hoor je deze waarschuwingen, kom dan direct in actie.

©PXimport

02 Eerst analyse

Log allereerst in op de webinterface van de nas. Mogelijk krijg je direct al een melding te zien over de problemen, mogelijk moet je eerst het onderdeel Meldingen of Logboeken openen. Kijk naar de Fouten en Waarschuwingen met betrekking tot de opslag. Open daarna de Opslagmanager of het Opslagbeheer en kijk naar de specifieke informatie over de configuratie van de opslag. Hierbij geldt: ‘alleen kijken en niets aanpassen’, want zeker als het gaat om een defecte schijf, kan elke wijziging het systeem verder in problemen brengen. Check ook de S.M.A.R.T.-status van de individuele schijven. S.M.A.R.T. is een systeem dat de vele tellers van een harde schijf uitleest en beoordeelt of een harde schijf nog wel gezond is. Vaak ziet S.M.A.R.T. al problemen aankomen voordat de opslag er echt door geraakt wordt. Dan ben je mooi op tijd om in te grijpen. Mocht de nas al wel in problemen zijn, via Configuratiescherm / Algemeen kun je het geluidssignaal uitschakelen.

©PXimport

03 Wat je niet moet doen

Minstens zo belangrijk als wat je wél moet doen op het moment dat er problemen zijn met een nas, is wat je juist níet moet doen. Om de gegevens op de nas te beschermen, moet je de activiteit van de nas zo veel mogelijk beperken. De kans is groot dat je wanneer je na langere tijd weer inlogt op de nas, een firmware-update wordt voorgesteld: niet doen! Updaten van packages: niet doen! Nieuwe packages installeren: niet doen! Alles wat geen bijdrage levert aan het vervangen van de schijven of het herstel van de opslag, moet wachten. Eerst moet de nas weer stabiel zijn.

©PXimport

04 Wat staat erop?

Voordat je verder gaat, is het belangrijk te weten of er bestanden op de nas staan die je niet wilt kwijtraken en die nergens anders staan? Zo ja, dan moet je er dus echt alles aan doen om gegevensverlies te voorkomen. Is de opslagruimte wel gezond, maar gewoon te vol, dan kun je eerst proberen overbodige bestanden te verwijderen. Misschien is na een goede opschoonactie de hele schijfupgrade niet meer nodig of kan het een paar maanden worden uitgesteld. Maar als de opslag door een defecte schijf in gevaar is, moet je vooral níet gaan opschonen, omdat elke schrijfbeweging voor de defecte harde schijf het echte einde kan betekenen. Start daarom de FileStation en loop eens door de mappen en bestanden op de nas. Wat staat er en hoe belangrijk is het. Als de nas nog wel gezond is, kun je ook de nas de opslag laten inventariseren via de Opslag-analyser of een soortgelijke functie zoals Systeembronnen / Opslagbron / Opslagruimte bij QNAP.

©PXimport

05 Is er een back-up?

We raden aan éérst een back-up te maken van de gegevens op de nas (zie ook kader ‘De nas back-uppen?’), voordat je met de nas-schijven aan de slag te gaat. Dit geldt zeker wanneer de nas unieke informatie bevat, bestanden die je nergens anders meer hebt. Is de nas gezond, maar alleen de opslag vol, dan is het maken van een back-up zeker raadzaam. Is de opslag in de nas defect of nadert een schijf volgens de S.M.A.R.T.-informatie zijn einde, dan is het maken van een back-up een afweging tegen het risico dat het uitvoeren van een back-up de nas nog instabieler maakt. Gelukkig zijn er steeds meer mogelijkheden om een nas te back-uppen, bijvoorbeeld naar een externe schijf of een Tandberg Data RDX QuikStor, maar ook de cloud. Sommige van deze back-upfuncties werken direct vanuit het besturingssysteem, voor andere moet je een extra package installeren. Had je zo’n package op het moment van de problemen nog niet geïnstalleerd, dan is het niet verstandig dat alsnog te doen als de opslag corrupt of defect is.

©PXimport

De nas back-uppen?

©PXimport

06 Hoeveel opslagruimte

Hoewel we nog niet zover zijn om schijven te wisselen, is het wel noodzakelijk te weten hoeveel gegevens er op de nas staan. De regel is dat de nieuwe schijf (of schijven) van de nas minimaal dezelfde opslagcapaciteit moeten opleveren als er nu is. Kleiner kan niet, en evenveel opslag alleen in geval van een defecte schijf, al kun je ook dan met een grotere schijf prima uit de voeten. Als je wilt weten hoeveel opslagruimte er nu is en wordt gebruikt, kijk dan in het onderdeel Opslagbeheer of Opslagmanager, of gebruik de Synology Opslag-analyser of bij QNAP Systeembronnen / Opslagbron / Opslagruimte voor meer inzicht. Om te zien welke schijven er in de nas zitten, kijk je bij Opslagbeheer / HDD/SSD of Opslag en opslagmomenten / Opslag / Schijven.

©PXimport

07 Gegevensbescherming

Het volgende om uit te zoeken is de inrichting van de opslagruimte op de nas en of daarbij is gekozen voor extra bescherming van de bestanden op de nas tegen hardware-falen zoals een defecte harde schijf. Bij het configureren van de opslagruimte op een nas zijn er drie opties: jbod, raid0 en raid1 én hoger. Bij jbod en raid0 is er geen extra bescherming tegen hardware-falen. Gaat een schijf stuk, dan is de héle opslagcapaciteit verloren en daarmee alle bestanden. Bij jbod en raid0 kun je dus niet zomaar een schijf vervangen door een andere. Dat kan min of meer wel bij raid1, raid5, raid6 en raid10. Dit zijn allemaal raid-varianten waarbij de gegevens zo op de schijven zijn opgeslagen dat wanneer één van de schijven stuk gaat, je geen gegevens verliest. Maar dat geldt dus alleen voor raid1, raid5, raid6 en raid10. Heb je gegevensbescherming, dan maakt dat het straks mogelijk schijven één voor één te vervangen door nieuwe of grotere. Zonder gegevensbescherming is die optie er niet.

©PXimport

Automatische raid

08 Schijf verwijderen

Om de opslagcapaciteit uit te breiden of te herstellen in geval van een defecte schijf, zullen een of meer schijven verwijderd moeten worden. Belangrijk hierbij is of de nas, ‘hot-swappable’ is of niet. Dit kun je nakijken in de specificaties van de nas. Is de nas hot-swappable, dan hoef je de nas niet uit te schakelen om de defecte schijf eruit te halen en de nieuwe schijf te plaatsen. Is de nas niet hot-swappable, dan moet je eerst inloggen op de webinterface en via het menu de nas netjes uitschakelen. Is de nas helemaal uitgeschakeld, verwijder dan de defecte schijf, plaats de nieuwe en start de nas weer op.

©PXimport

09 Raid0 en jbod ‘uitbreiden’

Wil je de opslag uitbreiden en is er een jbod- of raid0-indeling gebruikt, dan moeten de schijven vervangen worden door nieuwe met meer opslagcapaciteit. Zodra je de eerste schijf eruit haalt, zal de nas de totale opslagcapaciteit kwijtraken en de toegang tot alle bestanden. Zodra de nieuwe schijven zijn geplaatst, is het zaak de opslagcapaciteit opnieuw in te richten en dit keer liever met een indeling die wel extra gegevensbescherming biedt. Je kunt dit wanneer de nas hot-swappable is doen terwijl de nas is ingeschakeld, maar omdat toch de hele opslag niet toegankelijk is, kun je net zo goed de nas eerst uitschakelen. Nummer elke schijf die je uit de nas haalt corresponderend met de positie die de schijf in de oude configuratie innam.

©PXimport

10 Raid1 en hoger uitbreiden

Is de nas ingericht met raid1 of hoger, dan is er dus gegevensbescherming. Dit werkt in je voordeel. Je kunt telkens één schijf vervangen door een nieuwe en daarna de nas de opslagcapaciteit laten herstellen. Begin met de schijf met de kleinste opslagcapaciteit of indien de schijven allemaal dezelfde capaciteit hebben, gewoon de eerste in de nas. Nadat de nieuwe schijf is geplaatst, start je de herstelprocedure van het opslagvolume. Klik op Beheren / Herstellen en volg de stappen van de wizard. De nas zal de schijf leegmaken en daarna het raid-systeem herstellen. Dit laatste kan uren duren en soms wel meer dan een dag. Laat de nas rustig zijn werk doen en wacht geduldig tot de herstelactie is afgerond. Daarna verwissel je pas de volgende schijf, opnieuw de dan kleinste of de volgende in de nas indien ze allemaal gelijk zijn. Pas als alle schijven zijn vervangen én de raid opnieuw is hersteld, kun je de volledige nieuwe opslagcapaciteit benutten.

©PXimport

11 Defecte schijf bij raid0 en jbod

Wil je niet de opslagcapaciteit uitbreiden, maar is er een schijf defect, dan is de remedie bij raid0 en jbod heel eenvoudig: uithuilen en opnieuw beginnen. Raid0 en jbod bieden géén gegevensbescherming, dus zodra een schijf echt stuk is, is alle opslag verloren. De procedure is daarmee dezelfde als voor het uitbreiden, alleen kun je nu volstaan met het vervangen van alleen de defecte schijf. Waren de schijven ongeveer gelijktijdig gekocht, houd dan rekening met de mogelijkheid dat ook een volgende schijf spoedig de geest kan geven. Alle schijven vervangen kan dan de verstandigere optie zijn.

©PXimport

12 Defecte schijf bij raid1 en hoger

De werkwijze bij een defecte schijf in geval van een raid1 of hoger, is gelijk aan die bij het uitbreiden van de opslag. Alleen vervang je nu niet de kleinste schijf, maar de defecte schijf en kun je volstaan met een schijf van gelijke opslagcapaciteit. Is de schijf geplaatst, dan moet je ook nu de herstelprocedure starten via Beheren / Herstellen en moet elke verdere actie wachten tot het volume is hersteld.

©PXimport

Bekijken via Windows

Helpdesk

©PXimport

De jaarwisseling 2025/2026 is het laatste keer dat we zelf vuurwerk mogen afsteken. Reken maar dat er dus heel wat siervuurwerk de lucht in gaat op oudejaarsavond! Natuurlijk wil je daar foto's van maken, maar het blijft lastig om dit spektakel goed vast te leggen met een telefoon. Vaak eindig je met bewogen strepen of een overbelichte waas op je scherm. Met de juiste voorbereiding en instellingen maak je dit jaar foto's die wél de moeite waard zijn om te bewaren.

Begin met een schone lens door er even een microvezeldoekje overheen te halen. Vette vingers veroorzaken namelijk vlekken waardoor het felle licht van het vuurwerk minder goed wordt vastgelegd. Controleer daarnaast of je nog voldoende opslagruimte vrij hebt op je toestel. Omdat je waarschijnlijk veel beelden achter elkaar schiet, loopt je geheugen sneller vol dan je denkt. Vergeet ook niet om je batterij volledig op te laden, want als het koud is, gaat de accu van je smartphone sneller leeg.  

Stabiliteit voor scherpe beelden

Lichtflitsen in het donker fotograferen vraagt om een langere sluitertijd. Hierdoor is elke kleine beweging van je handen direct zichtbaar als een onscherpe vlek. Gebruik bij voorkeur een klein statief of een smartphonehouder om je toestel stil te houden. Heb je die niet bij de hand? Leun dan tegen een muur of lantaarnpaal en houd je smartphone met beide handen stevig vast. Gebruik in geen geval de digitale zoom. Dit verlaagt de kwaliteit van je foto aanzienlijk en maakt de korreligheid alleen maar erger.

©ID.nl

Lichtsporen vastleggen met iPhone

Heb je een iPhone, dan is de functie Live Photos je beste vriend tijdens de jaarwisseling. Zorg dat het ronde icoontje voor Live Photos bovenin je camera-app geel gekleurd is. Nadat je de foto hebt gemaakt, open je deze in de Foto's-app. Tik linksboven op het woordje 'Live' en kies uit het menu voor 'Lange belichting'. Je telefoon voegt dan alle beelden uit de opname samen tot één foto. Hierdoor veranderen de losse lichtpuntjes in vloeiende, lichtgevende banen tegen een donkere lucht. Gebruik hierbij bij voorkeur een statief of zet je iPhone ergens stabiel neer. Wanneer je namelijk los uit de hand fotografeert, worden de bewegingen die je zelf maakt ook meegenomen, en dat kan zorgen voor een wazig eindresultaat.

De Pro-modus op Android gebruiken

Veel Android-telefoons hebben een Pro-modus waarmee je handmatig de sluitertijd aanpast. Open deze stand in je camera-app en zoek naar de letter 'S' (Sluitertijd). Voor vuurwerk werkt een sluitertijd tussen de twee en vier seconden vaak het best. Houd de ISO-waarde laag, bijvoorbeeld op 100, om ruis in de donkere delen te voorkomen. Omdat de sluiter nu langer openstaat, is een statief echt een vereiste. Je krijgt dan de bekende foto's waarbij je de hele weg van de vuurpijl als een lichtspoor ziet.

Timing en compositie bepalen

Het moment waarop je afdrukt is bepalend voor het eindresultaat. Werk je met een normale sluitertijd, dan is de burst-modus handig: houd de ontspanknop ingedrukt wanneer een pijl de lucht in gaat. Zo leg je de hele explosie vast en kies je achteraf de mooiste foto uit de reeks. Denk ook na over de compositie van je beeld. Een foto van alleen de lucht is vaak wat kaal. Probeer elementen uit de omgeving mee te nemen, zoals silhouetten van gebouwen of bomen. Dit geeft context en maakt het plaatje een stuk interessanter.

🎆 Snelle checklist 🎆

De geur van versgebakken oliebollen hoort bij december. Toch ziet niet iedereen het zitten om met een pan heet vet aan de slag te gaan. Oliebakken in de airfryer lijkt dan een aantrekkelijk alternatief: minder luchtjes en ook nog eens minder vet. Maar levert bakken in een airfryer dezelfde oliebol op, of moet je toch de frituurpan uit het vet halen?

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat? Het korte antwoord is duidelijk: nee, een traditionele oliebol bak je niet in een airfryer. Klassiek oliebollenbeslag is vloeibaar en heeft direct contact met hete olie nodig om zijn vorm en structuur te krijgen. Een airfryer is in de basis een compacte heteluchtoven. Zonder een bad van hete olie kan het beslag niet snel genoeg stollen. Wie het toch probeert, ziet het deeg door het mandje zakken of uitlopen tot een platte, taaie schijf. Dat ligt niet aan het recept, maar aan de techniek.

Waarom hete olie onmisbaar is

Zodra je het beslag van de oliebol in de hete olie van de frituurpan schept, ontstaat er vrijwel direct een korstje om de buitenkant. Binnen in de bol ontstaat stoom, waardoor de bol uitzet en luchtig wordt. Die combinatie van afsluiten en opblazen zorgt voor de typische oliebolstructuur. In een airfryer ontbreekt die directe warmteoverdracht. Hete lucht is simpelweg minder krachtig dan hete olie. Zonder direct contact met heet vet kan het beslag niet snel genoeg stollen. Daardoor blijft een echte oliebol uit de airfryer onmogelijk.

©Gegenereerd door AI

Wat wel kan: kwarkbollen uit de airfryer

Wie toch iets zelf wil maken in de airfryer, moet het klassieke oliebollenbeslag loslaten. Met een steviger beslag, bijvoorbeeld op basis van kwark, kun je ballen vormen die hun vorm behouden. Deze bollen garen prima in de hete lucht en krijgen een mooie bruine buitenkant. De uitkomst lijkt qua vorm op een oliebol, maar de structuur is compacter en de smaak meer broodachtig. Denk aan iets tussen een zoet broodje en een scone. Lekker, lichter en prima als alternatief, maar: het is geen oliebol zoals je die van de kraam kent.

Wat ook goed kan: oliebollen opwarmen in de airfryer

Waar de airfryer wel echt tot zijn recht komt, is bij het opwarmen van gekochte oliebollen. In de magnetron worden ze snel slap en taai. In de airfryer gebeurt het tegenovergestelde. Door de bollen een paar minuten op ongeveer 180 graden te verwarmen, wordt de korst weer knapperig en warmt de binnenkant gelijkmatig op. Je oliebollen smaken weer alsof je ze net gebakken (of gehaald) hebt!

Samenvatting

Wil je de échte oliebol, dan heb je twee opties: zelf bakken in een frituurpan of halen bij de kraam. Bakken in de airfryer kan niet, omdat vloeibaar beslag niet geschikt is voor hete lucht. Je kunt bijvoorbeeld wel kwarkbollen maken, maar dat is toch anders. De grootste winst zit in het opwarmen van kant-en-klare oliebollen: in de airfryer gaat dat snel, ze worden heerlijk knapperig en je hebt geen last van frituurlucht in huis.

🎆 Vuurwerk op je Galaxy Smartphone? 👇