Windows is een relatief zwaar besturingssysteem, waardoor je pc of laptop het na pakweg een decennium wellicht niet meer kan bolwerken. Met een lichtgewicht besturingssysteem als Chromium OS (CloudReady) of Linux Mint geef je de machine een tweede leven. Chromium OS is met name ingesteld op het gebruik van online Google-diensten, terwijl je met Linux Mint de beschikking hebt over een traditioneler besturingssysteem. Een machine met een redelijke processor en 2 GB ram is al voldoende om aan de slag te gaan.

1 Chromium OS

De officiële website van het Chromium-project bevat geen downloadlinks, dus we zijn genoodzaakt om het installatiebestand ergens anders op te pikken. Er zijn weliswaar diverse derde partijen die ‘kant-en-klare’ images aanbieden, maar de installatie en het gebruik hiervan blijkt in de praktijk een hele uitdaging. Wil je evengoed zelf een poging wagen, dan vind je online recente installatiebestanden. Weet wel waar je aan begint, want het is lastig om zo’n gekunstelde versie aan de praat te krijgen. In deze workshop kiezen we voor meer gebruiksgemak en gaan we aan de slag met CloudReady. Dit gratis besturingssysteem is gebaseerd op Chromium OS.

©PXimport

2 Usb-programma

Je installeert CloudReady dadelijk vanaf een opstartbare usb-stick. Hiervoor heb je een exemplaar met minimaal 8 GB opslagcapaciteit nodig. Voor het creëren van de opstartbare usb-stick bieden de makers van CloudReady een eigen tooltje aan. Die installeer je op een willekeurige Windows-machine. Surf naar Neverware.com en scrol een stukje omlaag. Je klikt vervolgens op Download usb maker, waarna je het exe-bestand uitvoert. Een installatie is niet nodig, want het hoofdvenster verschijnt direct in beeld.

©PXimport

3 Usb-stick prepareren

Doe de usb-stick nu eerst in de computer. Via Next kun je tussen een 32bit- of 64bit-versie kiezen. Belangrijk is dat je de juiste optie selecteert, dus controleer zo nodig de architectuur van de machine waarmee je CloudReady wilt gebruiken. Aangezien we het besturingssysteem op een oud systeem gaan installeren, kiezen we in deze workshop voor 32 bit. Klik wederom tweemaal op Next en selecteer de juiste usb-opslagdrager. Via Next downloadt het programma de image en creëert het vervolgens een opstartbare usb-stick. Dat duurt ongeveer twintig minuten. Sluit als laatste af met Finish.

©PXimport

4 Bootmenu aanpassen

Als de opstartbare usb-stick gereed is voor gebruik, verwijder je deze opslagdrager veilig uit de computer. Prik de usb-stick vervolgens in de machine waarop je CloudReady wilt installeren. Belangrijk is dat je het externe opslagmedium als eerste opstartschijf selecteert. Je regelt dat door binnen het systeemmenu (bios of uefi) van de computer het zogeheten bootmenu te wijzigen. Zet de pc of laptop aan en druk tijdens de opstartfase op een specifieke sneltoets om het systeemmenu te openen, bijvoorbeeld F2, F10 of Delete. Zoek nu de opstartinstellingen op en selecteer de usb-stick als eerste opslagschijf. Hoe dat precies werkt, is bij ieder systeem anders. Herstart ten slotte de machine.

©PXimport

5 CloudReady starten

Na pakweg vijf minuten wachten, verschijnt er een welkomstvenster in beeld. Standaard is de interface Engelstalig, maar dat wijzig je eenvoudig naar het Nederlands. Klik linksonder op de huidige taal English (United States) en kies Dutch – Nederlands / OK. Via Aan de slag kom je terecht in de netwerkinstellingen. Heb je een netwerkkabel in de machine gestoken, dan hoef je niets te doen. Gebruik je wifi? Klik dan op de juiste netwerknaam en geef het bijbehorende wachtwoord op. Bevestig met Verbinding maken. Klik op Volgende en geef met een vinkje aan of CloudReady gebruikersinformatie mag verzamelen. Klik tot slot op Continue.

©PXimport

6 Inloggen

Zoals gezegd is CloudReady gebaseerd op Chromium OS. Dit betekent dat er allerlei Google-diensten met dit besturingssysteem zijn verweven. Het is dan ook niet zo vreemd dat CloudReady vraagt naar je Google-gebruikersgegevens. Wanneer je het niet helemaal vertrouwt, kun je via Meer opties / Account maken voor dit doel eventueel een apart Google-account aanmaken. Via Een rondleiding volgen passeren enkele functies van dit besturingssysteem de revue. Zo merk je bijvoorbeeld dat je met behulp van de Launcher linksonder apps kunt openen.

©PXimport

7 Installeren

Je begeeft je momenteel in de liveomgeving van CloudReady. Het besturingssysteem is dus nog niet op de computer geïnstalleerd. Klik rechtsonder op de digitale klok, er duikt dan een compact instellingenmenu op. Zodra je kiest voor Install OS, verschijnt er een Engelstalige installatiewizard. Besef goed dat het besturingssysteem alle bestaande gegevens van de interne harde schijf overschrijft. Bevestig met Install CloudReady / Erase hard drive & install CloudReady. Na even wachten herstart het system. Je kunt nu definitief met CloudReady aan de slag.

©PXimport

8 Linux Mint Cinnamon

Linux Mint is een waardig Windows-alternatief, met als belangrijk verschil dat dit besturingssysteem ook op oudere systemen soepel functioneert. In tegenstelling tot CloudReady kun je probleemloos handige software installeren. Er bestaan verschillende versies van Linux Mint. Zo staat Mate garant voor een stabiele werkomgeving, terwijl Xfce zeer lage eisen aan de hardware stelt. De meest complete en fraaiste editie is Cinnamon en om die reden gaan we in deze workshop met deze versie aan de slag. Surf naar Linuxmint.com en bepaal of je de 32bit- of 64bit-versie van Cinnamon wilt binnenhalen. Klik vervolgens op een Nederlandse downloadlink en sla het iso-bestand op.

©PXimport

9 Etcher

Net zoals CloudReady installeer je Linux Mint eveneens vanaf een opstartbaar opslagmedium. Je kunt het zojuist gedownloade iso-bestand bijvoorbeeld op een dvd branden. Maar omdat niet iedere machine meer een cd/dvd-station aan boord heeft, creëren we aan de hand van het gratis programma Etcher een opstartbare usb-stick. Dit tooltje is voor Windows, macOS en Linux beschikbaar. Surf naar balena.io en klik op de groene downloadknop om het installatiebestand binnen te halen. Zodra je de installatie hebt uitgevoerd, verschijnt er een bescheiden dialoogvenster in beeld.

©PXimport

10 Opstartbare usb-stick

Etcher is weliswaar Engelstalig, maar het gebruik van dit tooltje is gelukkig niet bijster ingewikkeld. Klik op de blauwe knop Select image en selecteer het iso-bestand van Linux Mint. Bevestig daarna met Openen. Controleer in het midden of de goede usb-stick staat geselecteerd. Via Change wijs je zo nodig een andere usb-opslagdrager aan. Klik als laatste op Flash! om de opstartbare usb-stick aan te maken. Dat duurt in de regel enkele minuten. Als je de melding Flash Complete ziet staan, kun je Etcher afsluiten. Steek de usb-stick in het systeem waarop je Linux Mint wilt installeren en start de machine vanaf de usb-stick op. Lees hiervoor eventueel de instructies uit stap 4 ‘Bootmenu aanpassen’ na.

©PXimport

11 Liveomgeving

Zodra je de oude pc of laptop vanaf de geprepareerde usb-stick opstart, komt al snel de liveomgeving van Linux Mint Cinnamon tevoorschijn. Handig, want op die manier bekijk je zonder verdere verplichtingen of dit besturingssysteem iets voor je is. Klik linksonder bijvoorbeeld op de menuknop en ontdek welke programma’s er allemaal standaard beschikbaar zijn. De voertaal van de liveomgeving is weliswaar Engels, maar tijdens de definitieve installatie wijzig je dat gemakkelijk naar het Nederlands. Klik op de snelkoppeling Install Linux Mint en kies Nederlands. Via Verder wijzig je eventueel de toetsenbordindeling. Bij gebruik van een draadloze netwerkverbinding geef je in de volgende stap de juiste netwerknaam en het wachtwoord op. Klik wederom op Verder.

©PXimport

12 Installatie

Linux Mint kan zelfstandig stuurprogramma’s van bepaalde hardware ophalen. Vink de optie Installeer programmatuur van derden voor videokaarten en draadloze netwerken, Flash, MP3 en andere multimediasoorten aan en klik op Verder.

Voor de installatie van Linux Mint op je computer heb je keuze uit verschillende mogelijkheden. De optie Wis schijf en installeer Linux Mint is een goede keuze wanneer je enkel Linux Mint op de machine wilt gebruiken. Als er nog een (oude) Windows-versie op het systeem staat, kun je als alternatief de optie Installeer Linux Mint naast Windows selecteren. Daarmee creëer je een zogeheten dualboot-systeem. Maak een keuze en klik op Verder. Bepaal vervolgens op welke schijf je Linux Mint gaat installeren en bevestig met Installeer nu.

©PXimport

13 Gebruikersaccount

Tijdens de installatie wil Linux Mint je huidige locatie weten. Voor gebruikers uit Nederland staat Amsterdam al ingevuld, maar je kunt ook een andere stad typen. Vervolgens wordt er gevraagd om accountgegevens. Voor dit besturingssysteem heb je namelijk altijd een gebruikersaccount nodig. Via Verder vul je om die reden een naam, computernaam en gebruikersnaam in. Voor de gebruikersnaam mag je uitsluitend kleine karakters gebruiken. Typ ook tweemaal het wachtwoord in en bepaal of je je in het vervolg automatisch wilt aanmelden. Je vinkt vrijblijvend de optie Versleutel mijn persoonlijke map aan, zodat je bestanden extra zijn beveiligd. Klik op Verder en wacht de installatieprocedure af.

©PXimport

14 Opstarten

Na afloop van de installatie kom je vanzelf weer in de liveomgeving terecht. Klik op Nu herstarten. Typ het ingestelde wachtwoord in en druk op Enter. Vervolgens duurt het even voordat het Nederlandstalige welkomstvenster zich laat zien. Via Eerste schreden bekijk je onder meer hoe je momentopnamen (herstelpunten) kunt maken en op welke wijze je stuurprogramma’s kunt installeren en lees je hoe je Linux Mint kunt bijwerken. Tot slot gebruik je het onderdeel Programmabeheer om interessante software te installeren.

©PXimport

De app Plaknotities is al jarenlang het digitale alternatief voor de gele briefjes die je vroeger op de koelkast of tegen je beeldscherm plakte. In Windows 11 heeft de opvolger, Sticky Notes, een flinke make-over gekregen. Daarmee is hetzelfde concept gegroeid tot veel meer dan een virtueel memoblaadje.

De digitale tegenhanger van de Post-It-briefjes gaat al lang mee. In een wereld van cloudtechnologie en integratie met mobiele apparaten stond het in de sterren geschreven dat deze basisapp mee zou evolueren. De nieuwe Sticky Notes in Windows 11 is niet zomaar een cosmetische update. Microsoft heeft achter de schermen flink gesleuteld.

Overal beschikbaar

Sticky Notes werkt als zelfstandige app die je downloadt via de Microsoft App Store en die ook is geïntegreerd in OneNote. Je opent de app het snelst door Sticky Notes in het zoekvak te typen en op Enter te drukken. Je kunt Sticky Notes ook starten via de toetscombinatie Win+Alt+S.

In Windows 11 staat trouwens de oude versie ook nog op het systeem, maar die heet zoals vertrouwd Plaknotities. Na de laatste update vraagt de app je om je aan te melden met je Microsoft-account. Daarmee worden al je memo's gesynchroniseerd, zodat je ze op al je apparaten kunt openen. Dit kan ook op je smartphone of via de OneNote-app.

Mooier design

De nieuwe notities binnen Sticky Notes zien er moderner uit. De interface sluit mooi aan bij het strakke, afgeronde design van Windows 11. Gebruik je liever de donkere modus? Geen probleem: Sticky Notes volgt automatisch je systeeminstellingen. Zo blijft de interface aangenaam zonder dat je zelf iets hoeft aan te passen. Heb je een touchscreen of stylus, dan merk je dat handgeschreven notities automatisch worden omgezet in getypte tekst. Dat is handig en intuïtief.

De opmaakmogelijkheden zijn nog wel enigszins beperkt: andere lettertypes kiezen is nog steeds niet mogelijk. Ook het wijzigen van de lettergrootte lukt niet in Windows 11. Wat extra typografische vrijheid zou welkom zijn.

Sticky Notes heeft verder een QR-code die je scant met de camera van je smartphone. Daarmee kun je de notities op je telefoon rechtstreeks openen in de mobiele OneNote-app.

Notitie maken

De grootste troef van Sticky Notes is nog steeds de eenvoud. Deze vernieuwde versie heeft twee tabbladen. Het eerste, +Notities, toont al je plaknotities en laat je nieuwe memo's maken. Het tweede, Schermopname, gebruik je om een schermafdruk te maken van een actief venster. Is er geen venster geopend, dan is deze knop lichtgrijs en is de functie niet beschikbaar.

Klik op de knop +Notities en je ziet je eerste memo. Je typt vervolgens je boodschap in, bijvoorbeeld een to-do-lijstje, een spontane gedachte of iets wat je niet wilt vergeten. Onderaan zie je een werkbalk met opmaakopties: vet, cursief, onderstrepen, doorhalen en een lijstfunctie. Met de laatste knop voeg je een schermafbeelding vanaf je pc toe.

Bovenaan vind je een menu met drie puntjes. Daarmee doe je vier dingen: de kleur van de notitie aanpassen, de notitie kopiëren, de notitie verwijderen als je die niet meer nodig hebt en de instellingen openen. Je kunt de kleuren gebruiken om categorieën aan te geven, bijvoorbeeld geel voor werk, blauw voor privé, groen voor boodschappen.

Lijst met notities

Via de knop Lijst met notities open je het overzicht waarin alle bewaarde en nog niet verwijderde notities staan. Als je een notitie op het bureaublad hebt geplaatst, dan zie je de knop Lijst met notities openen bovenaan links. Het is het pictogram van twee streepjes. Vaak kom je in die lijst verrassende herinneringen tegen, want hier staan niet alleen de notities die je met Sticky Notes hebt gemaakt, maar ook de notities afkomstig van het oude Plaknotities.

Ga met de cursor over een notitie in de lijst. Daarmee verschijnt de knop Notitie in een nieuw venster openen. Heb je er veel verzameld, dan biedt het zoekvak uitkomst: met een trefwoord vind je snel de speld in de hooiberg. De meest recente notities staan bovenaan. In dit scherm vind je ook het tandwieltje voor de instellingen. Daar zie je bijvoorbeeld dat je bent aangemeld met je Microsoft-account. Zo worden je notities automatisch in de cloud opgeslagen.

Schermafbeeldingen

Met de speciale knop voor schermafbeeldingen maak je met één klik een screenshot van het actieve venster. Zodra je een schermafbeelding hebt vastgelegd, kun je rechtsboven op de knop Notitie in nieuw venster weergeven klikken. Je kunt ook dubbelklikken op een notitie. De afbeelding verschijnt dan groter, in een apart venster naast je notities.

Klik je met de rechtermuisknop op de afbeelding, dan krijg je vier opties: Afbeelding openen, Afbeelding kopiëren, Tekst uit afbeelding kopiëren en Afbeelding verwijderen. Kies je voor Afbeelding openen, dan wordt deze geladen in het Windows Knipprogramma, waar je markeringen kunt toevoegen of de afbeelding bijsnijdt. Gebruik je Tekst uit afbeelding kopiëren, dan kun je de herkende tekst – zonder opmaak – plakken in een tekstverwerker zoals Kladblok of Word.

Sticky Notes gebruikt de ingebouwde OCR (optical character recognition) om tekst in een afbeelding te herkennen. Dit is ideaal voor snelle samenvattingen of het overnemen van informatie zonder over te typen.

Bronverwijzing

Sticky Notes onthoudt de bron van de informatie die je toevoegt. Maak je bijvoorbeeld een notitie terwijl je een webpagina open hebt staan, dan wordt die pagina automatisch als bron geregistreerd. De link naar de website verschijnt ook in de notitie.

Open je later opnieuw de oorspronkelijke bron, dan verschijnen de bijbehorende notities automatisch bovenaan in het Sticky Notes-venster. Zo vind je snel de juiste informatie terug. Kijk je bijvoorbeeld een YouTube-video en maak je tegelijk aantekeningen in Sticky Notes, dan worden die notities later automatisch weergegeven zodra je datzelfde filmpje opnieuw opent.

Vastprikken

De notities van Sticky Notes hebben bovenaan een pictogram van een punaise. Wanneer je daarop klikt, wordt de betreffende notitie vastgezet. Dat betekent dat de notitie op de voorgrond blijft, ook wanneer je met andere programma's werkt of verschillende schermen opent. Hij blijft op het bureaublad staan, zodat je de memo niet per ongeluk weg klikt of uit het oog verliest. Ideaal dus voor herinneringen, afspraken of to-do's die je absoluut niet mag vergeten.

Vastzetten op bureaublad

Een andere nieuwe functie van Sticky Notes bereik je als je op de drie puntjes bovenaan klikt en de opdracht Docken naar het bureaublad kiest. Dit zorgt ervoor dat je notities op een vaste plek op het bureaublad blijven staan. Ze staan boven andere vensters en blijven zichtbaar als een soort 'sticky' element. Dit is vooral handig als je notities of to-do's zichtbaar wilt houden terwijl je in andere programma's werkt. Via dezelfde weg kun je de app losmaken van de kant, maar dan luidt de opdracht: Loskoppelen van bureaublad.

Een keuken zonder airfryer? Nauwelijks nog voor te stellen. Het apparaat is niet alleen een gezonder alternatief voor frituren, maar ook een verrassend veelzijdige hulp in de keuken. En met elke nieuwe generatie worden airfryers slimmer, handiger en veelzijdiger. Hoog tijd om eens te kijken welke functies jouw snack- én kookervaring naar een hoger niveau tillen.

Temperatuur-indicator

Een van de meest bruikbare snufjes is de temperatuur-indicator, ook wel het gebruiksklaar-lampje genoemd. Zodra dat lampje brandt, weet je dat de ingestelde temperatuur is bereikt en je ingrediënten erin kunnen. Vooral bij vis, gebak of gerechten die een precieze starttemperatuur vragen, maakt dit het verschil tussen 'net niet' en perfect gegaard. Bovendien bak je efficiënter, omdat je niet onnodig hoeft voor te verwarmen. Precies weten wanneer het apparaat klaar is, scheelt energie én frustratie.

©Rafa Jodar

Indicatorlampje

Naast de temperatuur-indicator hebben veel airfryers ook een simpel statuslampje dat aangeeft of het apparaat überhaupt aanstaat. Een detail, maar wel een slim detail: het voorkomt dat je je airfryer per ongeluk laat aanstaan (hoewel de meeste apparaten tegenwoordig na verloop van tijd zelf uitgaan), bespaart energie en verlengt de levensduur. In drukke keukens of huishoudens met kinderen is het bovendien een kleine maar waardevolle veiligheidsfunctie. Eén blik en je weet hoe de vlag erbij hangt.

Timer

De ingebouwde timer is al even onmisbaar. Je stelt de gewenste kooktijd in, drukt op start en de airfryer regelt de rest. Bij de meeste modellen schakelt hij automatisch uit zodra de tijd verstreken is. Ideaal als je ondertussen iets anders wilt doen zonder dat je frietjes veranderen in houtskool. Nieuwere airfryers bieden daarnaast vooraf ingestelde programma's voor populaire gerechten: van kippenvleugels en zoete aardappel tot brownies. Daardoor hoef je zelf nauwelijks meer te gokken als het op tijd of temperatuur aankomt.

©nadia_snopek - stock.adobe.com

Warmhoudfunctie

Timing blijft belangrijk, zeker als niet iedereen tegelijk eet. Daarvoor is de warmhoudfunctie bedacht: je eten blijft warm zonder uit te drogen of te verbranden. Handig als je kinderen nog onderweg zijn of je gasten wat later aanschuiven. Sommige modellen gaan nog een stap verder en passen de temperatuur aan het type gerecht aan. Zo blijft alles precies zoals je het wilt – knapperig waar het knapperig hoort te zijn, smeuïg waar het smeuïg hoort te zijn.

Anti-reukfilter

Niemand zit te wachten op die zware frituurlucht die dagenlang in huis blijft hangen. Moderne airfryers pakken dat aan met ingebouwde geurfilters. Die neutraliseren de meeste geuren nog vóór ze je keuken inwaaien. Vooral handig bij vis, vlees of gerechten met veel knoflook. Sommige merken gebruiken vervangbare koolstoffilters die jarenlang meegaan. Het resultaat: lekker eten zonder dat je huis meedoet aan de geurbeleving.

©Ninja

Van drogen tot rijzen

Wat ooit een simpele heteluchtfriteuse was, is inmiddels een mini-oven met ambities. De nieuwste airfryers krijgen er functies bij waarmee je veel meer kunt dan bakken of grillen. Denk aan dehydreren (voor wie zelf fruitchips, kruiden of beef jerky wil maken), langzaam garen (voor stoofpotjes of pulled pork) en zelfs een stand om deeg te laten rijzen. Die laatste houdt een constante, milde temperatuur aan zodat gist optimaal zijn werk kan doen. Vooral bakkers en meal-preppers zullen deze extra's waarderen; ze maken de airfryer een volwaardige vervanger voor meerdere apparaten tegelijk.

Slimme bediening

En dan is er nog het moderne gemak van spraakbesturing. Sommige recente airfryers zijn te koppelen aan Google Assistant, Alexa of Siri. Daarmee kun je het apparaat starten, stoppen of de temperatuur aanpassen zonder een vinger uit te steken. "Hey Google, start de airfryer op 180 graden voor 10 minuten" en hoppa, hij doet het gewoon! Handig als je je handen vol hebt aan snijwerk of deegrollen, of als je vanuit de woonkamer wilt checken of het eten bijna klaar is. In combinatie met een app zie je bovendien op je telefoon hoever het kookproces is, en krijg je meldingen zodra je gerecht klaar is om te serveren.

🎯 Populairste merken airfryer in NL

Philips | Ninja | Tefal | Inventum | Princess

Deze merken komen al langere tijd goed uit de bus in verschillende vergelijkingen. In tests van de Consumentenbond en andere onafhankelijke platforms worden ze vaak genoemd omdat ze simpelweg doen wat je ervan verwacht: ze warmen snel op, bakken gelijkmatig en zijn prettig in gebruik. Bovendien is de verhouding tussen de prijs en wat je voor je geld krijgt goed.

Aanraders per merk

Ninja Airfryer XXL Max Pro
Ruime airfryer voor grotere porties. De 6,2-liter mand is geschikt voor 3-4 personen en levert gelijkmatige resultaten bij friet, groenten en vlees. Dankzij de hogere stand wordt alles extra knapperig. Reviewscore op Kieskeurig: 9,6.

Tefal Dual Easy Fry & Grill EY905D 8.3L XXL Airfryer
Ruim model met twee lades, geschikt voor grotere porties of volledige maaltijden tegelijk. Reviewscore op Kieskeurig: 8,8.

Inventum GF500HLD Airfryer
Betaalbare instap-airfryer; handig voor kleinere huishoudens of basisgebruik. Reviewscore op Kieskeurig: 9,2.

Princess Double Basket Airfryer - 8L - 2400W
dubbele airfryer met twee manden van 4 liter. Geschikt om twee gerechten tegelijk te bereiden, met genoeg capaciteit voor een gezin. Reviewscore op Kieskeurig: 8,5.

Philips 3000 Series NA352/00 Airfryer 9 L Dual Basket
Populair model van Philips met dubbele mand en ruime inhoud, geschikt voor gezinnen of grotere porties. Reviewscore op Kieskeurig: 8,2.

🔟 Over de reviewscores op Kieskeurig.nl
Op Kieskeurig.nl schrijven consumenten reviews over producten. Elke review moet voldoen aan kwaliteitscriteria: de reviewer moet aangeven of het product gekocht, gekregen of getest is, er mag geen misleidende taal in staan en de inhoud moet betrouwbaar zijn. Zo worden nep- of spamreacties tegengegaan. Bij de beoordeling zie je niet alleen het gemiddelde cijfer, maar ook hoeveel reviews er zijn. Zo krijg je meteen een indruk of de score op basis van één enkele review is of op basis van veel gebruikerservaringen.