Windows is een relatief zwaar besturingssysteem, waardoor je pc of laptop het na pakweg een decennium wellicht niet meer kan bolwerken. Met een lichtgewicht besturingssysteem als Chromium OS (CloudReady) of Linux Mint geef je de machine een tweede leven. Chromium OS is met name ingesteld op het gebruik van online Google-diensten, terwijl je met Linux Mint de beschikking hebt over een traditioneler besturingssysteem. Een machine met een redelijke processor en 2 GB ram is al voldoende om aan de slag te gaan.

1 Chromium OS

De officiële website van het Chromium-project bevat geen downloadlinks, dus we zijn genoodzaakt om het installatiebestand ergens anders op te pikken. Er zijn weliswaar diverse derde partijen die ‘kant-en-klare’ images aanbieden, maar de installatie en het gebruik hiervan blijkt in de praktijk een hele uitdaging. Wil je evengoed zelf een poging wagen, dan vind je online recente installatiebestanden. Weet wel waar je aan begint, want het is lastig om zo’n gekunstelde versie aan de praat te krijgen. In deze workshop kiezen we voor meer gebruiksgemak en gaan we aan de slag met CloudReady. Dit gratis besturingssysteem is gebaseerd op Chromium OS.

©PXimport

2 Usb-programma

Je installeert CloudReady dadelijk vanaf een opstartbare usb-stick. Hiervoor heb je een exemplaar met minimaal 8 GB opslagcapaciteit nodig. Voor het creëren van de opstartbare usb-stick bieden de makers van CloudReady een eigen tooltje aan. Die installeer je op een willekeurige Windows-machine. Surf naar Neverware.com en scrol een stukje omlaag. Je klikt vervolgens op Download usb maker, waarna je het exe-bestand uitvoert. Een installatie is niet nodig, want het hoofdvenster verschijnt direct in beeld.

©PXimport

3 Usb-stick prepareren

Doe de usb-stick nu eerst in de computer. Via Next kun je tussen een 32bit- of 64bit-versie kiezen. Belangrijk is dat je de juiste optie selecteert, dus controleer zo nodig de architectuur van de machine waarmee je CloudReady wilt gebruiken. Aangezien we het besturingssysteem op een oud systeem gaan installeren, kiezen we in deze workshop voor 32 bit. Klik wederom tweemaal op Next en selecteer de juiste usb-opslagdrager. Via Next downloadt het programma de image en creëert het vervolgens een opstartbare usb-stick. Dat duurt ongeveer twintig minuten. Sluit als laatste af met Finish.

©PXimport

4 Bootmenu aanpassen

Als de opstartbare usb-stick gereed is voor gebruik, verwijder je deze opslagdrager veilig uit de computer. Prik de usb-stick vervolgens in de machine waarop je CloudReady wilt installeren. Belangrijk is dat je het externe opslagmedium als eerste opstartschijf selecteert. Je regelt dat door binnen het systeemmenu (bios of uefi) van de computer het zogeheten bootmenu te wijzigen. Zet de pc of laptop aan en druk tijdens de opstartfase op een specifieke sneltoets om het systeemmenu te openen, bijvoorbeeld F2, F10 of Delete. Zoek nu de opstartinstellingen op en selecteer de usb-stick als eerste opslagschijf. Hoe dat precies werkt, is bij ieder systeem anders. Herstart ten slotte de machine.

©PXimport

5 CloudReady starten

Na pakweg vijf minuten wachten, verschijnt er een welkomstvenster in beeld. Standaard is de interface Engelstalig, maar dat wijzig je eenvoudig naar het Nederlands. Klik linksonder op de huidige taal English (United States) en kies Dutch – Nederlands / OK. Via Aan de slag kom je terecht in de netwerkinstellingen. Heb je een netwerkkabel in de machine gestoken, dan hoef je niets te doen. Gebruik je wifi? Klik dan op de juiste netwerknaam en geef het bijbehorende wachtwoord op. Bevestig met Verbinding maken. Klik op Volgende en geef met een vinkje aan of CloudReady gebruikersinformatie mag verzamelen. Klik tot slot op Continue.

©PXimport

6 Inloggen

Zoals gezegd is CloudReady gebaseerd op Chromium OS. Dit betekent dat er allerlei Google-diensten met dit besturingssysteem zijn verweven. Het is dan ook niet zo vreemd dat CloudReady vraagt naar je Google-gebruikersgegevens. Wanneer je het niet helemaal vertrouwt, kun je via Meer opties / Account maken voor dit doel eventueel een apart Google-account aanmaken. Via Een rondleiding volgen passeren enkele functies van dit besturingssysteem de revue. Zo merk je bijvoorbeeld dat je met behulp van de Launcher linksonder apps kunt openen.

©PXimport

7 Installeren

Je begeeft je momenteel in de liveomgeving van CloudReady. Het besturingssysteem is dus nog niet op de computer geïnstalleerd. Klik rechtsonder op de digitale klok, er duikt dan een compact instellingenmenu op. Zodra je kiest voor Install OS, verschijnt er een Engelstalige installatiewizard. Besef goed dat het besturingssysteem alle bestaande gegevens van de interne harde schijf overschrijft. Bevestig met Install CloudReady / Erase hard drive & install CloudReady. Na even wachten herstart het system. Je kunt nu definitief met CloudReady aan de slag.

©PXimport

8 Linux Mint Cinnamon

Linux Mint is een waardig Windows-alternatief, met als belangrijk verschil dat dit besturingssysteem ook op oudere systemen soepel functioneert. In tegenstelling tot CloudReady kun je probleemloos handige software installeren. Er bestaan verschillende versies van Linux Mint. Zo staat Mate garant voor een stabiele werkomgeving, terwijl Xfce zeer lage eisen aan de hardware stelt. De meest complete en fraaiste editie is Cinnamon en om die reden gaan we in deze workshop met deze versie aan de slag. Surf naar Linuxmint.com en bepaal of je de 32bit- of 64bit-versie van Cinnamon wilt binnenhalen. Klik vervolgens op een Nederlandse downloadlink en sla het iso-bestand op.

©PXimport

9 Etcher

Net zoals CloudReady installeer je Linux Mint eveneens vanaf een opstartbaar opslagmedium. Je kunt het zojuist gedownloade iso-bestand bijvoorbeeld op een dvd branden. Maar omdat niet iedere machine meer een cd/dvd-station aan boord heeft, creëren we aan de hand van het gratis programma Etcher een opstartbare usb-stick. Dit tooltje is voor Windows, macOS en Linux beschikbaar. Surf naar balena.io en klik op de groene downloadknop om het installatiebestand binnen te halen. Zodra je de installatie hebt uitgevoerd, verschijnt er een bescheiden dialoogvenster in beeld.

©PXimport

10 Opstartbare usb-stick

Etcher is weliswaar Engelstalig, maar het gebruik van dit tooltje is gelukkig niet bijster ingewikkeld. Klik op de blauwe knop Select image en selecteer het iso-bestand van Linux Mint. Bevestig daarna met Openen. Controleer in het midden of de goede usb-stick staat geselecteerd. Via Change wijs je zo nodig een andere usb-opslagdrager aan. Klik als laatste op Flash! om de opstartbare usb-stick aan te maken. Dat duurt in de regel enkele minuten. Als je de melding Flash Complete ziet staan, kun je Etcher afsluiten. Steek de usb-stick in het systeem waarop je Linux Mint wilt installeren en start de machine vanaf de usb-stick op. Lees hiervoor eventueel de instructies uit stap 4 ‘Bootmenu aanpassen’ na.

©PXimport

11 Liveomgeving

Zodra je de oude pc of laptop vanaf de geprepareerde usb-stick opstart, komt al snel de liveomgeving van Linux Mint Cinnamon tevoorschijn. Handig, want op die manier bekijk je zonder verdere verplichtingen of dit besturingssysteem iets voor je is. Klik linksonder bijvoorbeeld op de menuknop en ontdek welke programma’s er allemaal standaard beschikbaar zijn. De voertaal van de liveomgeving is weliswaar Engels, maar tijdens de definitieve installatie wijzig je dat gemakkelijk naar het Nederlands. Klik op de snelkoppeling Install Linux Mint en kies Nederlands. Via Verder wijzig je eventueel de toetsenbordindeling. Bij gebruik van een draadloze netwerkverbinding geef je in de volgende stap de juiste netwerknaam en het wachtwoord op. Klik wederom op Verder.

©PXimport

12 Installatie

Linux Mint kan zelfstandig stuurprogramma’s van bepaalde hardware ophalen. Vink de optie Installeer programmatuur van derden voor videokaarten en draadloze netwerken, Flash, MP3 en andere multimediasoorten aan en klik op Verder.

Voor de installatie van Linux Mint op je computer heb je keuze uit verschillende mogelijkheden. De optie Wis schijf en installeer Linux Mint is een goede keuze wanneer je enkel Linux Mint op de machine wilt gebruiken. Als er nog een (oude) Windows-versie op het systeem staat, kun je als alternatief de optie Installeer Linux Mint naast Windows selecteren. Daarmee creëer je een zogeheten dualboot-systeem. Maak een keuze en klik op Verder. Bepaal vervolgens op welke schijf je Linux Mint gaat installeren en bevestig met Installeer nu.

©PXimport

13 Gebruikersaccount

Tijdens de installatie wil Linux Mint je huidige locatie weten. Voor gebruikers uit Nederland staat Amsterdam al ingevuld, maar je kunt ook een andere stad typen. Vervolgens wordt er gevraagd om accountgegevens. Voor dit besturingssysteem heb je namelijk altijd een gebruikersaccount nodig. Via Verder vul je om die reden een naam, computernaam en gebruikersnaam in. Voor de gebruikersnaam mag je uitsluitend kleine karakters gebruiken. Typ ook tweemaal het wachtwoord in en bepaal of je je in het vervolg automatisch wilt aanmelden. Je vinkt vrijblijvend de optie Versleutel mijn persoonlijke map aan, zodat je bestanden extra zijn beveiligd. Klik op Verder en wacht de installatieprocedure af.

©PXimport

14 Opstarten

Na afloop van de installatie kom je vanzelf weer in de liveomgeving terecht. Klik op Nu herstarten. Typ het ingestelde wachtwoord in en druk op Enter. Vervolgens duurt het even voordat het Nederlandstalige welkomstvenster zich laat zien. Via Eerste schreden bekijk je onder meer hoe je momentopnamen (herstelpunten) kunt maken en op welke wijze je stuurprogramma’s kunt installeren en lees je hoe je Linux Mint kunt bijwerken. Tot slot gebruik je het onderdeel Programmabeheer om interessante software te installeren.

©PXimport

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.