Windows 10 compleet geïnstalleerd - deel 1

We willen een opstartbaar medium maken waarmee je Windows volledig up-to-date en nagenoeg zonder verdere tussenkomst kunt installeren. Zo’n verregaande automatisering vergt best wat voorbereiding, maar is zeer leerzaam en daarna beschik je bovendien over een ‘magische’ installatiestick die je op verschillende pc’s kunt gebruiken. We kunnen ons namelijk best voorstellen datje als lezer van ComputerTotaal geregeld de vraag krijgt van buren en kennissen om ook bij hen de computerzooi op te ruimen. Een volautomatische (her)installatie kan je daarbij heel wat tijd en frustratie besparen.

Schijfinstallatiekopie

Je hebt allereerst een schijfkopiebestand van Windows 10 nodig, en dat vind je hier. Hier klik je op Hulpprogramma nu downloaden, waarna je de tool met een dubbelklik opstart. Vervolgens klik je op Akkoord, kies jeInstallatiemedia […] voor andere pc maken en duid je de gewenste Windows-versie aan, bijvoorbeeld Nederlands, Windows 10, 64-bits (x64). In het volgende venster selecteer jeISO-bestand en duid je een opslaglocatie aan.

Vind je deze procedure omslachtig, dan kun je dit iso-bestand ook rechtstreeks downloaden. Je moet Microsoft dan even wijsmaken dat je niet met een Windows-desktop-pc surft. We nemen Chrome als voorbeeld, maar ook in Edge Chromium is dit mogelijk. Surf naar de vermelde webpagina en druk op Ctrl+Shift+I voor het ontwikkelaarspaneel. Klik in dit paneel op het knopje met de drie puntjes en kies More tools, Network conditions. Onderaan, bij User agent, verwijder je het vinkje naast Select automatically en kies je in het uitklapmenu (bijvoorbeeld) Chrome – Android Mobile. Laat het paneel geopend en druk op F5 om de pagina te verversen. Bij Select edition selecteer je Windows 10 en bevestig je met Confirm. Je kunt nu ook taal en systeemtype (bijvoorbeeld 64-bit Download) aanduiden.

Installatiebestand

Eigenlijk heb je maar één bestand uit dit iso-schijfkopiebestand nodig en daarvoor moet je het schijfkopiebestand wel eerst uitpakken. Navigeer met de Verkenner naar het iso-bestand, klik dit met rechts aan en kies Koppelen. De inhoud van het iso-bestand belandt nu in een virtueel cd-station. Je doet er goed aan eerst in het menu Beeld van de Verkenner een vinkje te plaatsen bij Verborgen items.

Druk vervolgens op Ctrl+A zodat je de complete inhoud van het virtuele cd-station markeert en selecteert. Die kopieert en plak je met Ctrl+C en Ctrl+V in een lege map op je schijf (bijvoorbeeld d:\win10iso). Navigeer naar deze map en open hier de submap \sources.

Afhankelijk van hoe je het iso-bestand hebt gedownload (zie bij ‘Schijfinstallatiekopie’, via het hulpprogramma of rechtstreeks) zie je in deze submap nu het bestand install.esdof install.wim. Gaat het bij jou om install.wim, dan mag je meteen overstappen naar het deel ‘DISM GUI’ van dit artikel.

Esd naar wim

Het esd-bestand is eigenlijk een gecomprimeerd en versleuteld wim-bestand en om eruit te kunnen halen wat je nodig hebt, moet je dat naar een gewoon wim-bestand converteren. Klik daarvoor in het Windows-startmenu met rechts op Opdrachtprompt en kies Als administrator uitvoeren. Voer het volgende commando op de opdrachtregel uit:

dism /Get-WimInfo /WimFile:”d:\win10iso\sources\install.esd”

Hierbij vervang jed:\win10iso uiteraard door het juiste pad van je esd-bestand.

Dit commando geeft een lijst met indexnummers die elk naar een andere Windows-editie verwijzen. Wijzelf selecteren hier 1 (Windows 10 Home) omdat we hiervoor een legale productcode hebben. Het is nu zaak precies deze editie uit het esd-bestand te lichten en in een wim-bestand te plaatsen. Dat kan als volgt:

dism /export-image /SourceImageFile:”d:\win10iso\sources\install.esd” /SourceIndex:1 /DestinationImageFile:”d:\win10iso\sources\install.wim” /Compress:max /CheckIntegrity

Je vervangt indien nodig ook hier de paden. Merk op dat je via de parameter /SourceIndex:x het indexnummer van de gewenste Windows-editie meegeeft.

Na afloop mag je het originele esd-bestand verwijderen.

DISM GUI

Je hebt nu een geldig wim-installatiebestand en het is de bedoeling dat je daarin updates en stuurprogramma’s integreert. Daarvoor maken we graag gebruik van het gratis DISM GUI. Je vindt dit via www.tiny.cc/dismgui. Pak het gedownloade zip-bestand uit, klik met rechts op het exe-bestand en kies Als administrator uitvoeren.

In de tool open je het tabblad Mount Control. Klik op Choose WIM en verwijs naar het install.wim-bestand in je ‘uitpakmap’. Druk op de knop Display WIM Info. Onderaan, bij Index en Name, lees je het nummer en de naam van de Windows-editie af. Selecteer ditzelfde nummer in het uitklapmenu bij Index rechtsboven. Daarna klik je op Choose Folder bij Mount Location en verwijs je naar een lege map waaraan je het wim-bestand wilt koppelen (bijvoorbeeld d:\wimkoppeling). Bevestig met Mount WIM. De taak wordt uitgevoerd en na enige tijd verschijnt de melding van een succesvolle operatie.

Updates

Je hebt DISM GUI straks nog nodig om stuurprogramma’s en updates te integreren in het Windows-installatiebestand, een proces dat ook wel ‘slipstreaming’ wordt genoemd.

Laten we beginnen met het ophalen van de nieuwste updates. Je kunt hier zoeken op basis van zogenoemde KB-id’s (KB staat voor Knowledge Base), zoals je die terugvindt in (de geschiedenis van) Windows Update en in supportartikelen van Microsoft. Je kunt hier bijvoorbeeld zoeken naar KB4565503 (een cumulatieve Windows 10 64bit-update) maar je kunt ook alle updates van een bepaalde Windows-editie opvragen. Dat kan bijvoorbeeld met een zoekopdracht als Windows 10 2004 x64. Voor meer feedback hoef je slechts op zo’n item te klikken. Om het te downloaden klik je op Downloaden en vervolgens op het bijbehorende msu-bestand. De msu-bestanden die je in je Windows-installatie wilt, verzamel je netjes in één map (bijvoorbeeld d:\slipstream\winupdates).

Stuurprogramma’s

Herinstalleer je Windows wel vaker op dezelfde pc(‘s) en struikelt de installatie daarbij telkens over enkele stuurprogramma’s, dan neem je die beter ook in het installatiebestand op. We gaan er hier van uit dat de juiste drivers voor die pc al zijn geïnstalleerd. Maak voor deze drivers alvast een lege map aan, bijvoorbeeld d:\slipstream\drivers. Download vervolgens de gratis tool Double Driver. Die wordt weliswaar niet langer doorontwikkeld, maar die blijkt nog goed te functioneren in Windows 10. Een directe downloadlink is www.tiny.cc/dbdriver. Pak het zip-bestand uit en start dd.exe met een dubbelklik op. Ga naar het tabblad Back-up en klik op Scan Current System. je laat alleen een vinkje staan bij de drivers die je effectief mee wilt nemen in het installatiebestand. Klik op Backup Now, laat Structured folder geselecteerd, verwijs naar je bestemmingsmap en bevestig met OK.

Slipstream

Je beschikt nu over de nodige updates, patches en drivers. Die kun je nu via DISM GUI in het Windows-installatiebestand injecteren. Open hier het tabblad Driver Management en klik op Choose Driver Folder. Verwijs naar je drivermap, laat het vinkje bij Recurse staan en klik op Add Drivers. Onderaan verschijnen de opgehaalde stuurprogramma’s en die worden meteen in install.wim geïnjecteerd. Ga naar het tabblad Package Management voor je updates en volg hetzelfde scenario: klik op Choose Package Folder, duid je updatemap aan en klik op Add Packages. Dit slipstreamproces kan wel even duren.

Over nu naar het tabblad Mount Control. Hier klik je op Dismount WIM. Bevestig de vraag of je de wijzingen wilt doorzetten met Ja . Na afloop mag je DISM GUI sluiten en eventueel ook de mappen met drivers, updates evenals de wim-koppeling verwijderen.

Installatiemedium

Het is nu de bedoeling om alles uit de uitpakmap (in ons voorbeeld d:\win10iso), inclusief het geslipstreamde install.wim-bestand, over te zetten naar een opstartbare installatiestick. Stop hiervoor een (lege) stick van minstens 8 GB in je pc.

Open vervolgens de Opdrachtprompt en voer diskpart uit.

Achter de diskpart-prompt voer je dan de volgende 8 opdrachten uit:

list disk

select disk x

detail disk

clean

convert mbr

create partition primary

active

assign

Hierbij vervang je telkens de letter x door de stationsletter van je usb-stick. De opdracht detail disk laat zien dat je het juiste station hebt geselecteerd (toch?). Er duikt een Verkenner-venster op waarin je wordt gevraagd de stick te formatteren. Kies hiervoor FAT32 (standaard). Selecteer daarna met de Verkenner de complete inhoud vanje uitpakmap en kopieer die met Ctrl+C en Ctrl+V naar (de rootmap van) je zojuist geformatteerde stick.

Er kan zich echter een probleem voordoen als blijkt dat je wim-bestand groter is dan 4 GB, want dat past niet op een fat32-medium. je hebt dan feitelijk twee mogelijkheden. Of je formatteert de stick toch met nfts (maar mogelijk weigert die dan dienst op een uefi-systeem), of je maakt het wim-bestand compacter. Daartoe voer je als administrator vanaf de opdrachtprompt het volgende commando uit :

dism /export-image /SourceImageFile:”D:\win10iso\sources\install.wim” /SourceIndex:1 /DestinationImageFile:”D:\win10iso\sources\install.esd” /Compress:recovery /CheckIntegrity

Ook hier vervang je indien nodig de paden door je eigen versies, en dat geldt eveneens voor het cijfer achter /SourceIndex:. Het hele proces is arbeidsintensief en kan flink wat tijd in beslag nemen. Na afloop verwijder je dan het wim-bestand.

Windows-installatie

Stop de installatiestick in de beoogde computer. Je kunt het best eerst controleren of het set-upvenster van het uefi-bios zo staat ingesteld dat het systeem normaliter het eerst van je harde schijf opstart. Zo vermijd je namelijk dat na een automatische herstart weer van je stick wordt opgestart en de installatie helemaal opnieuw begint.

Schakel je pc in en roep het speciale bootmenu op (bijvoorbeeld met F12; raadpleeg de systeemhandleiding indien nodig). Zorg dat de pc van de stick opstart. Nadat je de gewenste partitie voor Windows hebt geselecteerd gaat de eigenlijke installatie van start, inclusief de juiste drivers en de meest recente updates.