Je web-applicatie verdient een betrouwbaar en snel platform met een onberispelijke internetverbinding, maar je zit vast niet te wachten op de zorgen die het beheer van fysieke machines met zich meebrengt. Zie daar de reden van de populariteit van hosting. In dit artikel gaan we wat dieper in op de verschillende soorten hosting.

Het draaien van web-applicaties kun je natuurlijk helemaal op eigen locatie doen, bijvoorbeeld op je nas, een speciaal daarvoor ingerichte computer, of echte server(s) die je thuis of op je bedrijfslocatie hebt staan. In al die gevallen heb je te maken met hardwarebeheer, maar dat laten we in dit artikel buiten beschouwing, want dan spreken we niet meer over hosting in de gebruikelijke zin des woords. In dit artikel gaan we ervan uit dat de server op een andere locatie staat en je tegen betaling op afstand die server (of deel daarvan) kunt gebruiken.

Co-locatie

Een stap verder dan letterlijk je eigen fysieke server beheren is het plaatsen van een eigen server in een extern datacentrum. In de praktijk komt dat meestal neer op neer het kopen of leasen van een server of servers die zich al in een datacentrum bevinden. Het gebruik van een server in zo’n gedeeld datacentrum heet co-locatie. Fysiek staat je server dan misschien in Amsterdam, terwijl je bedrijf bijvoorbeeld in Apeldoorn staat.

Het ligt misschien natuurlijk voor de hand om een datacentrum in of dicht bij je vestigingslocatie te kiezen, maar in de praktijk zal het fysieke beheer meestal door de systeembeheerders van het desbetreffende datacentrum gedaan worden en dus doet de afstand tot je eigen locatie er niet toe. Als gewone klant krijg je standaard ook geen toegang tot het datacentrum.

Voor grote klanten met een flink aantal servers, zoals hostingproviders en grote bedrijven, kan dat anders liggen. Hun eigen systeembeheerders hebben vaak wel fysieke toegang tot een eigen afgesloten en beveiligd deel van het datacentrum. Het dagelijkse beheer gebeurt echter softwarematig op afstand via onder andere browser en terminalverbinding.

Er zijn vele honderden datacentra in Nederland, waarvan de meeste in Amsterdam. Hoewel er diverse sites zijn met overzichten van datacentra is het praktisch nut daarvan beperkt. Ze zijn onvolledig en bieden geen of beperkte selectiecriteria. Bovendien komt co-locatie meestal tot stand via tussenpartijen als hosting- en it-providers.

Shared en managed hosting

Als je je verdiept in hosting-mogelijkheden kom je onder andere de termen shared hosting, managed en unmanaged hosting en reseller hosting tegen. Shared hosting is de goedkoopste en simpelste vorm van hosting. Bij deze variant deel je een server met andere gebruikers. Op een shared server kunnen wel tientallen of zelfs honderden websites en web-applicaties staan. Hoewel je doorgaans geen overzicht krijgt van de sites die allemaal op ‘jouw’ server staan, kun je daar via een inverse ip-zoekopdracht wel achter komen, bijvoorbeeld via www.tcpiputils.com/reverse-ip.

Doordat er zoveel sites en klanten van dezelfde server gebruikmaken, is de kans op storingen, uitval of trage verbindingen relatief groot. Een of meer zware sites, vastgelopen serverprocessen, of bulkmail versturende medegebruikers zijn zomaar wat potentiële probleemveroorzakers. Het duurt soms lang voordat de provider de oorzaak van een storing of vertragende factor heeft gevonden en je site of applicatie kan dan minuten tot in extreme gevallen zelfs dagen offline zijn. En dat heb je bovendien niet altijd zelf door, als je je site niet monitort.

Om dit soort problemen te voorkomen hanteren hosters vaak beperkingen bij shared-hosting, bijvoorbeeld ten aanzien van de configuratie van je account en de software en scripts die je mag gebruiken. Alleen als het je niet uitmaakt of je site of toepassing af en toe platligt, je geen bijzondere software gebruikt en de prijs belangrijk is, dan is shared hosting aan te raden.

Bij shared hosting heb je geen toegang tot de systeembestanden van de server. Het technische beheer van je account wordt dus voor je gedaan. Dit wordt dan ook wel managed hosting genoemd. Soms kun je wel bepaalde php- en andere hosting-instellingen (laten) aanpassen.

©PXimport

Reseller en unmanaged hosting

Een bijzondere vorm van shared hosting is reseller hosting. Dit houdt in dat je een bepaald aantal sites of domeinen mag hosten en je de hosting-accounts hiervoor zelf kunt aanmaken in je ‘super-admin-account’. Het is toegestaan deze accounts te laten gebruiken door anderen, en je mag hier ook aan verdienen. Je kunt deze accounts dus als het ware doorverkopen.

Dit kan interessant zijn voor bijvoorbeeld webdesigners die sites bouwen voor klanten en de hostingaccounts voor die klanten willen beheren zonder zelf de technische kant op te hoeven gaan. Reseller hosting is ook geschikt als je zelf meerdere sites of applicaties wilt hosten. Het is handiger en goedkoper dan meerdere losse hosting-accounts.

Naast managed hosting is er ook unmanaged hosting en dat betekent dat je een kale server huurt waarop je zelf alle serversoftware moet installeren. Je krijgt bij het inrichten en beheren geen support, je moet het zelf uitzoeken, hoewel er vaak wel informatie gegeven wordt over de basisinrichting. Maar kom je er niet uit, dan ben je op jezelf aangewezen.

De meeste hosters bieden bij unmanaged hosting wel allerlei installatiewizards voor de basissoftware en control panels. Daarmee heb je zonder veel moeite een gebruiksklare hosting-server tot je beschikking. Maar ook dan zul je je toch moeten verdiepen in de techniek en mogelijkheden om bepaalde keuzes te kunnen maken. En dan hebben we het nog niet gehad over de configuratie en installatie van aanvullende software.

Unmanaged hosting heeft altijd de vorm van een zelfstandig draaiende serveromgeving die je niet deelt met andere gebruikers. Dit kan een zogenaamde dedicated ofwel private server zijn, waarbij je een eigen fysieke server tot je beschikking hebt. Maar het gaat vaker om een vps (virtual private server), een softwarematige simulatie van een fysieke server. Je hebt dan net als bij een echte server de volledige technische controle over de omgeving, inclusief root-toegang via ssh.

Ook kun je de (virtuele) hardware-specificaties van je vps soms zelf op elk moment online upgraden als je dat wilt, bijvoorbeeld met meer ram, ruimere opslag, of een extra processorkern. Soms heb je ook de mogelijkheid om juist lagere specificaties in te stellen, waardoor de prijs omlaag gaat. Dit alles heeft een hoog cloud-gehalte. Je werkt volledig virtueel en op afstand, maar hebt de voordelen en de werkwijze die horen bij een fysieke server.

Wie onbekend is met deze vorm van hosting staat een aardig leertraject te wachten, het is wereld op zich en niet te vergelijken met gewoon computergebruik of het gebruik van shared hosting. Een betere optie is om eerst een tijd te testen, oefenen en ervaring op te doen.

Als je een goed onderlegde systeembeheerder in je team of bedrijf hebt die de server beheert is de situatie natuurlijk anders. Zeker in dat soort gevallen is een unmanaged server ideaal. Voor iedere unmanaged server is het wel zeer aan te bevelen direct na installatie van alle standaard serversoftware aanvullende veiligheidsmaatregelen te treffen en op zijn minst een goede firewall en antispam- en antivirussoftware toe te voegen.

©PXimport

Managed servers en speciale hosting

Daarnaast heb je ook managed servers, hetzij vps hetzij dedicated. Dat is dus wat anders dan de eerder besproken (shared) managed hosting, want je hebt in dit geval de beschikking over een hele server of meerdere servers in plaats van een of meerdere losse accounts. Bij managed servers wordt de techniek van je server beheerd door professionals, zodat je je niet hoeft bezig te houden met systeembeheer en je kunt focussen op het hosten van je site(s) of applicatie(s).

Een uitgebreide vorm van managed serverhosting kan vele honderden tot duizenden euro’s of dollars per maand kosten. Voor een summiere vorm moet je ook al rekenen op enkele tientjes per maand.

Als je hosting nodig hebt voor een speciale toepassing kan het prettig zijn als de aanbieder hier duidelijk verstand van heeft en de server of het account afstemt op dit gebruik. Het populairste cms van de laatste jaren is WordPress en rondom deze software is een heel ecosysteem ontstaan van toeleveranciers. Zo zijn er diverse hostingaanbieders die zich volledig richten op managed WP-hosting, waarvan WP Engine de bekendste is.

WordPress-hosting is relatief prijzig. Stel je zeer hoge eisen aan prestaties en support, en stel je grondige kennis van WordPress bij je hostingprovider op prijs dan kan het een goede keuze zijn. Er kunnen wel beperkingen van kracht zijn voor bijvoorbeeld het gebruik van bepaalde plug-ins. Voor doorsnee-sites voldoet goede shared hosting of een regulier vps echter ook prima en dat voor een lagere prijs.

Veel gewone hosters bieden overigens ook speciale WordPress-hostingpakketten aan. Het is lastig in te schatten wat de concrete voordelen daarvan in de praktijk zijn, vaak lijkt het vooral een marketing-trucje. Er zijn talloze plugins en tutorials waarmee je WordPress ook zelf gemakkelijk behoorlijk kunt optimaliseren.

Ook voor andere toepassingen wordt speciale hosting aangeboden, bijvoorbeeld voor de cms’en Joomla en Drupal, maar ook voor e-commerce en andere applicaties. Hiervoor gelden dezelfde overwegingen.

Beste hosting-providers

Het is ondoenlijk hier alle providers op een rijtje te zetten, je zult je zelf moeten verdiepen in deze markt en aan de hand van jouw eigen criteria tot keuzes moeten komen. Vergeet daarbij niet de contractuele zaken. Sommige providers hanteren bijvoorbeeld jaarcontracten met driemaandelijkse opzegtermijnen, terwijl er ook zijn waarbij je zelfs dagelijks kunt opzeggen. Flexibiliteit en vrijheid zijn erg fijn.

Ook kun je in je overweging meenemen hoe lang een bedrijf al bestaat en of de website er professioneel uitziet. En natuurlijk wat anderen zeggen. Er zijn talloze sites met ervaringen met hostingaanbieders. Check op zoveel mogelijk sites hoe de verschillende hosters scoren en let met name op de kritische geluiden. Een handig meta-overzicht vind je op hostingreview.nl. Pas trouwens op met zogenaamde review-sites waarin het stiekem gaat om het promoten van affiliate-links. De providers met hoge scores zijn vaak ‘toevallig’ net die met de hoogste affiliate-premies...

Test ook de communicatie van aanbieders door contact te leggen met sales- en supportafdelingen. En vergeet niet dat budget-hosters zullen bezuinigen op kwaliteit, snelheid en/of service. Goedkoop is vaak duurkoop, ook in de hosting-branche.

Tekst: Jurgen Nijhuis

Met de Philips Hue Secure Video Doorbell hebben we de eerste slimme deurbel te pakken van het merk voor slimme lampen. Met een prijskaartje van 169,99 euro is-ie niet goedkoop, en de vraag is of de unieke gimmick de bel kan redden.

Met het submerk Secure biedt Philips Hue verschillende producten aan die buiten de strekking van slimme lampen en aanverwante accessoires vallen. Op ID.nl hebben we eerder de slimme binnencamera getest en nu is het de beurt aan de eerste deurbel van het merk: de Philips Hue Secure Video Doorbell. Zo op het eerste gezicht lijkt dit apparaat (voorzien van een IP54-certificaat) op een generiek model uit China: camera boven, belknop onder.

Unieke functie

Op technisch vlak doet de Philips Hue Secure Video Doorbell het in elk geval goed. Het systeem ondersteunt zowel 2,4 als 5 GHz en laat zich aansluiten aan de Hue Bridge (via het Zigbee-protocol). Je hebt die bridge niet nodig om de deurbel te kunnen gebruiken, maar als je dat doet (bijvoorbeeld met het nieuwe Pro-model van de Bridge) kun je een slimme koppeling realiseren met je bestaande netwerk van slimme lampen van dezelfde fabrikant.

©Wesley Akkerman

Na het installeren binnen de (nog altijd overzichtelijke) applicatie en het koppelen van de lampen, kan de verlichting in huis aanspringen op het moment dat iemand aanbelt. Dat gebeurt razendsnel (binnen een seconde), waardoor je snel doorhebt dat er iemand voor de deur staat. Verder kun je een Chime aan de Philips Hue Secure Video Doorbell koppelen, wat dan weer handig is voor plekken waar geen Hue-lampen hangen of waar je het deurbelgeluid niet hoort.

Producten installeren

De Chime is met 59,99 euro vrij prijzig. Gelukkig kun je voor 199,99 euro ook een pakket kopen waar beide producten in zitten. Dan krijg je dus zo'n 30 euro korting. Goed om te weten: je kunt die chime gewoon in een stopcontact plaatsen. Ook is het zo dat de Philips Hue Secure Video Doorbell niet werkt met de bestaande bel (wat sowieso meestal niet het geval is). Daarnaast hoor je heel snel geluid uit die chime komen wanneer iemand op de knop drukt. 

©Wesley Akkerman

De fysieke installatie van de Philips Hue Secure Video Doorbell kan wat meer tijd kosten dan je wellicht gewend bent van slimme deurbellen. Dit is namelijk een bedrade variant die niet op een batterij werkt. De deurbel werkt alleen met 12V-aansluiting, waardoor je mogelijk een transformator moet installeren en aan de slag moet met kabels en kroonsteentjes. Bovendien lijken de meegeleverde stroomkabels onvoldoende geïsoleerd tegen schade (zoals droogte of vocht).

Beeldkwaliteit en basisfuncties

De beeldkwaliteit laat dan weer weinig te wensen over. De Philips Hue Secure Video Doorbell beschikt over een 2K-resolutie. Dat is hoger dan het beeld van de twee bedrade Ring-deurbellen, die het moeten doen met 1080p of 1536p. De kleurweergave is meer dan redelijk, maar de lens lijkt minder goed overweg te kunnen met helderheid. Als de achtergrond lichter is dan de voorgrond, dan kan die laatste wat donkerder zijn dan we zouden willen op dit soort camera's.

Het gezichtsveld van 180 graden in zowel de lengte als breedte is meer dan welkom. Daardoor zullen weinig dingen je ontgaan. Als je de deurbel niet te hoog ophangt, kun je ook kleinere pakketjes in de tuin of op de mat zien liggen. Verder is er infrarood-nachtzicht en nachtzicht in kleur en kun je rekenen op allerlei basisfuncties van een slimme deurbel. Zo kun je met iemand voor de deur praten en kun je meldingen op basis van beweging ontvangen. Wel zo handig.

Gratis opslag, maar…

Waar Philips Hue je ook mee hoopt te overtuigen, is de gratis videogeschiedenis van de afgelopen 24 uur. Als je dus nog snel iets wilt opzoeken van de afgelopen dag, dan kan dat. Je bent dan niet verplicht een abonnement af te nemen. Lokaal video's opslaan is helaas niet mogelijk, zoals dat wel vaak bij de Eufy's van deze wereld kan, waardoor je voor verdere bewaarbehoeften toch afhankelijk bent van een redelijk prijzig abonnement van 40 tot 100 euro per jaar. 

©Wesley Akkerman

Zaken die wij als standaard ervaren, zoals het instellen van activiteitenzones en de herkenning van personen, pakketten en voertuigen, zitten ook allemaal achter een betaalmuur. Dat je uitgebreide videogeschiedenis (30 tot 60 dagen) en het detecteren van rookalarmen (waar een AI-systeem achter zit) geld kosten, willen we nog best accepteren. Tot slot kan de deurbel nog geen automatische reacties ten gehore brengen of geactiveerd worden via geo-fencing.

Philips Hue Secure Video Doorbell kopen?

Ondanks de minpunten zijn we toch behoorlijk enthousiast over de Philips Hue Secure Video Doorbell. Ja, sommige functies kosten extra geld, aansluiten zal voor een hoop mensen onnodig veel gedoe opleveren en het apparaat is vrij prijzig. Maar het feit dat je het product toevoegt aan je bestaande Hue-netwerk en daarmee nieuwe integratiemogelijkheden ontgrendelt (voor lampen en bewegingssensoren), rechtvaardigt wat ons betreft de straffe aanschafprijs.

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.