De muziekindustrie strijdt al jaren tegen het downloaden van muziek uit illegale bron. Legale alternatieven kwamen lange tijd maar niet van de grond, maar met Spotify lijkt hier verandering in te komen. Eindelijk is er een serieus legaal alternatief, waar zelfs veel 'hardcore downloaders' voor zullen betalen. Met Spotify downloadt u geen muziek meer, maar zoekt u nummers in de database die u vervolgens direct beluistert. En het programma kan nog meer, veel meer.

01. Account aanmaken

Om Spotify te kunnen gebruiken, hebt u een account nodig. Ga naar Spotify en klik bovenin op Get Spotify. U hebt de keuze uit drie accountsoorten: Open, Unlimited en Premium. Het is verstandig om eerst eens te bekijken wat Spotify is en wat u er mee kunt, dus kiest u voor (het gratis) Open account. U kunt dan twintig uur per maand onbeperkt gebruikmaken van de dienst, waarbij u overigens wel banners zult zien en af en toe een reclameboodschap zult horen. Klik op Get Spotify Open. Kies een gebruikersnaam en wachtwoord en vul alle velden in. Klik hierna op Continue.

©PXimport

02. Spotify installeren

Op de volgende pagina kunt u het benodigde programma downloaden, klik op Download. Klik hierna op Download now. Als u de vraag krijgt of u het bestand op wilt slaan of wilt openen, kiest u voor openen om de installatie direct na het downloaden te starten. Krijgt u deze vraag niet, dubbelklik dan na het downloaden op het bestand om met de installatie te beginnen. Klik op Install en binnen een halve minuut is de installatie voltooid. Spotify start vervolgens direct. Voer uw gebruikersnaam en wachtwoord in en klik op Sign in.

©PXimport

03. Het hoofdscherm van Spotify

Wanneer u voor de eerste keer inlogt, dient u akkoord te gaan met de gebruiksvoorwaarden. Klik op I Accept om door te gaan. Als u de Spotify voor de eerste keer ziet, zult u wellicht het gevoel hebben dat u iTunes geopend hebt. Dat is niet gek, de opbouw van het scherm doet er inderdaad wel wat aan denken. Net als bij iTunes hebt u aan de linkerkant een menubalk met daaronder de albumhoes van het nummer dat u afspeelt. Verschil moet er ook zijn: de muziekspeler bevindt zich aan de onderkant van het scherm, waar hij in iTunes aan de bovenkant is geplaatst.

©PXimport

Spotify

Spotify heeft een ongelooflijk uitgebreide muziekdatabase. Zo'n acht miljoen liedjes in alle denkbare genres zijn te beluisteren via deze online muziekdienst, inclusief een enorme collectie klassieke muziek. Spotify heeft dan ook met de vier grote platenlabels én met honderden kleinere maatschappijen afspraken gemaakt en deals gesloten.

De belangrijkste methode om muziek te vinden is natuurlijk door gebruik te maken van het zoekvak linksboven in het scherm. Vul (een gedeelte van) de naam van een artiest, liedje of een albumnaam in en druk op Enter. Binnen enkele seconden krijgt u in het rechtervenster alle zoekresultaten te zien. En in het linkerdeelvenster ziet u uw laatste zoekopdrachten terug.

Als we zoeken op 'Joe Cocker', ziet u aan de rechterkant bovenin de artiestnamen waarin de zoekopdracht voorkomt, daarnaast de albumnamen en in het onderste gedeelte ziet u alle liedjes. Dubbelklikt u op een van de nummers, dan speelt Spotify het betreffende liedje bijna direct af, alsof het nummer op uw harde schijf staat.

©PXimport

04. Muziek selecteren

Niet alleen de tracknaam is aanklikbaar, ook alle andere elementen linken naar andere pagina's, net als bij een website. Klikt u bijvoorbeeld op Joe Cocker, dan krijgt u de artiestpagina te zien, met een overzicht van alle beschikbare albums, singles en verzamelalbums waarop zijn muziek te vinden is. Klikt u op een albumnaam, dan krijgt u een pagina met alle tracks van dat album. Op de overzichtspagina ziet u aan de bovenkant de populairste (meest gedraaide) nummers van deze artiest op Spotify. De populariteit is trouwens achter elk nummer te zien aan het aantal streepjes.

©PXimport

05. Biografieën

Bovenin ziet u diverse tabbladen: Overview (de huidige overzichtspagina), Biography en Related artists. Van de twee laatste tabbladen ziet u ook op de overzichtspagina al een voorproefje. Klikt u op Biography, dan krijgt u een beknopte biografie van de artiest te zien. Het mooie is dat u via de blauwgedrukte namen direct door kunt klikken naar de pagina´s van andere artiesten, albums, platenmaatschappijen enzovoort. Zo is deze Biography-pagina eigenlijk een soort Wikipedia, maar dan voor muziek. Klik gewoon wat heen en weer en u ontdekt al snel nieuwe muziek.

©PXimport

06. Gerelateerde artiesten

Een andere, meer voor de hand liggende manier om in aanraking te komen met nieuwe muziek is via het tabblad Related artists. Hier ziet u de muziek die mensen die naar - in dit geval Joe Cocker - luisteren ook afspelen. Op deze manier vindt u snel muziek die - naar alle waarschijnlijkheid - ook uw goedkeuring kan wegdragen. In dit voorbeeld blijken mensen die naar Joe Cocker luisteren, ook naar Eric Clapton, Tina Turner en Rod Stewart te luisteren. Deze lijst wordt automatisch samengesteld aan de hand van de data van alle gebruikers.

©PXimport

07. Nieuwe aanwinsten

Er komt continu nieuwe muziek uit en de muziekdatabase van Spotify wordt dan ook voortdurend aangevuld. De nieuwste aanwinsten vindt u door in het linkerdeelvenster op What's new te klikken. Klikt u op Top lists dan krijgt u een overzicht van de honderd meest afgespeelde nummers van dit moment, vergelijkbaar met de Top100 van de radio. Ook deze lijst wordt voortdurend bijgewerkt. Klikt u op Feed, dan ziet u de muziek die door uw vrienden gedeeld wordt via Facebook, maar hier komen we later nog op terug.

©PXimport

08. Geschiedenis

Wanneer u een tijdje hebt geluisterd naar muziek via Spotify en u wilt zien welke nummers en artiesten de revue zijn gepasseerd, dan is ook dit geen probleem. Klik aan de linkerkant op Play queue. U ziet hier aanvankelijk de muziek die nog afgespeeld zal gaan worden. Klikt u bovenin op het tabblad History, dan kunt u precies zien welke nummers reeds geweest zijn. Ook hier kunt u weer doorklikken naar de artiesten en de albums van de reeds afgespeelde nummers en kunt u nummers toevoegen aan uw favorieten.

©PXimport

09. Afspeellijsten

Net als met iTunes en andere mediaplayers, kunt u ook met Spotify uw eigen afspeellijsten maken. Klik in het linker deelvenster op + New playlist, kies een naam voor uw afspeellijst en druk op Enter. Nu kunt u muziek toevoegen door nummers vanuit het rechterscherm te slepen naar uw afspeellijst en los te laten. Ook kunt u met de rechtermuisknop klikken op een nummer en kiezen voor Save to <naam van uw playlist>. Iedere lijst kan uit maximaal 10.000 nummers bestaan, wat voor de meeste mensen toch ruim voldoende moet zijn.

©PXimport

10. Favorieten

Wilt u muziek bewaren maar niet direct aan een afspeellijst toevoegen, of dit eventueel nog op een later tijdstip doen? Voeg dan een nummer of een compleet album toe aan uw favorieten. Dit gaat heel eenvoudig: door er een ster aan toe te kennen. Klik met uw rechtermuisknop op een naam van een nummer en kies voor Star. In albumweergave klikt u rechtsboven op het knopje Star om het gehele album toe te voegen. Alle muziek die u op deze manier van een ster voorziet, kunt u afspelen door in het linkervenster op Starred te klikken.

©PXimport

11. Eigen muziek importeren

Hoewel de muziekdatabase van Spotify ontzettend uitgebreid is, kan het natuurlijk toch voorkomen dat sommige muziek niet te vinden is. Gelukkig voorziet Spotify in een mooie importeerfunctie. Klik in het menu linksboven op File, Import Music. U kunt nu losse bestanden importeren vanaf uw harde schijf, maar als u al een bibliotheek hebt opgebouwd in iTunes of Windows Media Player, dan kunt u alles nog sneller importeren. Klik hiervoor op Import iTunes Library dan wel Import Windows Media Player Library. Na het importeren, kunt u in Spotify de ontbrekende nummers toch afspelen.

©PXimport

12. Sociale netwerken

Zoals het een nieuwe dienst in deze tijd betaamt, heeft Spotify ook links naar sociale media. Zo kunt u via Twitter of Facebook laten weten waarnaar u luistert. Klik met de rechtermuisknop op een track en kies voor Send To Facebook... of Send To Twitter... U wordt doorverwezen naar de website van de betreffende dienst, waar u in dient te loggen met uw accountgegevens. Plaats vervolgens het automatisch aangemaakte bericht. Uw vrienden kunnen nu op de link klikken en direct naar het door u gedeelde nummer luisteren. Ze hebben hier wel een Spotify-account voor nodig.

©PXimport

13. Koppeling met Facebook

U kunt Spotify ook koppelen aan Facebook. Klik in het menu linksboven op File, Connect to Facebook en log in met uw Facebook-account. Vink Zorg dat ik blijf aangemeld bij Spotify aan en klik op Aanmelden, Finish. Rechts komt er een kolom bij, genaamd People. Hier ziet u andere mensen die de koppeling met Facebook hebben gemaakt. Klik op een naam om de profielpagina van de betreffende persoon te zien. Hier ziet u welke artiesten en nummers hij of zij het meest afspeelt en welke afspeellijsten hij of zij deelt. Met Subscribe abonneert u zich op zo'n afspeellijst.

©PXimport

14. Muziek doorsturen

U kunt een nummer direct 'sturen' naar andere Spotify-gebruikers. Stel dat u een lekker nummer of album hebt gevonden dat u wilt delen met een specifiek iemand. U klikt met de rechtermuisknop op de naam van het nummer of album, kiest vervolgens voor Send To en dan voor de optie Spotify People. Selecteer de persoon met wie u het nummer wilt delen en u bent klaar. Het nummer of album komt nu in de Inbox van deze persoon terecht. U kunt in uw eigen Inbox instellen dat u alleen de items ziet van mensen die u volgt.

©PXimport

15. Uw eigen radiostation

Spotify heeft ook een radiomodus. Klik links op Radio. Kies een periode en selecteer vervolgens een of meerdere genres. Onderaan worden nu uit de immense database willekeurige nummers op een rij gezet, die achter elkaar worden afgespeeld. Het is wel erg jammer dat u wél meerdere genres kunt kiezen, maar niet meerdere periodes. Wilt u zien welke nummers eraan zitten te komen, dan klikt u aan de linkerkant op Play queue en wilt u zien welke muziek reeds is geweest, dan kiest u daarna op History. Spotify Radio is niet beschikbaar voor Spotify Open, maar pas vanaf het Free account.

©PXimport

16. Betere kwaliteit

Muziek die u via Spotify luistert, wordt gestreamd met 160 kb/s, wat op zich al een redelijke geluidskwaliteit is. Wilt u nog betere kwaliteit, dan bent u aangewezen op een Premium account. Hebt u een Premium account? Vergeet dan niet om deze betere geluidskwaliteit te activeren! Dit doet u via het menu aan de bovenzijde, kies voor Edit, Preferences. Plaats een vinkje voor Enable high bitrate. Scroll naar beneden en klik op Apply om de instellingen op te slaan. Vanaf nu luistert u naar streaming muziek met een maximale bitrate van 320 kb/s.

©PXimport

17. Offline modus

Hebt u Spotify Premium, dan kunt u tot maximaal 3.333 nummers lokaal opslaan. Dit kan handig zijn wanneer u muziek op uw notebook mee wilt nemen en u geen internetverbinding hebt. U kunt afspeellijsten offline beschikbaar maken door er met de rechtermuisknop op te klikken en te kiezen voor Available Offline, of door bovenin het knopje achter Available offline om te schakelen. De nummers worden vervolgens gedownload, de voortgang ziet u linksboven onder het zoekvak. Overigens kunt u de offline nummers alleen afspelen binnen Spotify.

©PXimport

18. Spotify mobile

Als u beschikt over een iPhone of een smartphone met Android of Symbian besturingssysteem, dan kunt u Spotify ook mobiel gebruiken. U hebt hiervoor wel een Premium account nodig, en een mobiele internetverbinding van 2G, 3G of hoger. Wilt u weten of u Spotify op uw smartphone kunt gebruiken, ga dan op de telefoon naar http://m.spotify.com. Hebt u een iPhone, dan kunt u de Spotify-app in de iTunes App Store downloaden. Alles wat u op uw mobiel doet met Spotify wordt gesynchroniseerd met uw Spotify-software op uw (desktop)computer.

©PXimport

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!