In de televisiegids aankruisen wanneer een programma wordt uitgezonden lijkt iets uit het verleden. De moderne mens heeft zijn eigen persoonlijke televisiescherm in de vorm van een smartphone, en bepaalt liever zelf wat en wanneer hij kijkt. Er worden inmiddels tal van diensten aangeboden die op deze behoefte inspelen.

1. Uitzending Gemist

Uitzending Gemist is uitgegroeid tot een website die iedereen eigenlijk weleens heeft bezocht. Er staan altijd interessante programma's op, de dienst is gratis en het is niet eens nodig om in te loggen of u te registreren. Sommige mensen kijken zelden of nooit televisie, maar weten wel hun favoriete afleveringen op deze dienst van de publieke omroep te vinden. Door het succes van de website is al snel een iPhone-app ontwikkeld die min of meer dezelfde mogelijkheden biedt, en inmiddels is er ook een versie voor Android-telefoons. BlackBerry en Windows Phone vallen als platform momenteel buiten de boot. Houd er rekening mee dat er heel wat dataverkeer nodig is om een aflevering te kijken. Mede daarom is het aan te raden om Uitzending Gemist via een wifi-verbinding te gebruiken. Als u op reis bent en een uitzending wilt bekijken via een 3G-verbinding, zult u bovendien merken dat de verbinding vaak zo zwak is dat er haperingen optreden. Tot voor kort konden smartphonegebrukers ook terecht op de website Uitzendinggemist.nl als ze uitzendingen wilden streamen. Op het moment van schrijven waren hier echter geen video's beschikbaar en werd een geheel nieuwe website ontwikkeld. Deze zal geschikt zijn voor mobiele browsers en zal volgens de makers een goed alternatief voor de app gaan bieden.

©PXimport

Voor Uitzending Gemist kunt u het beste een wifi-verbinding gebruiken. Onderwerg via 3G kijken doet een aanslag op uw datalimiet en het levert haperingen in het beeld op.

De content van Uitzending Gemist is afkomstig van Nederland 1, 2 en 3 en hij komt meestal kort na uitzending beschikbaar. Bepaalde programma's, zoals uitzendingen met betaald voetbal, komen wegens rechtenkwesties niet in de app of op de website terecht. De uitzendingen blijven tien dagen beschikbaar en de content is zeer overzichtelijk gerangschikt in de app. In het tabblad Uitgelicht staan uitzendingen die volgens de redactie extra aandacht verdienen, zoals televisieprogramma's die aansluiten bij de actualiteit. Onder het tabblad Nieuws staan uitzendingen die zojuist zijn toegevoegd. Veel televisieprogramma's komen al kort na de uitzending in de app terecht, zoals het Journaal van de vroege ochtend. In het tabblad Populair komen de best bekeken uitzendingen terecht en onder A-Z kunt u gericht zoeken op naam. Klikt u op een uitzending, dan komt u eerst terecht op een pagina met informatie over het programma. U vindt er ook een Stuur door-knop om vrienden en familie via Twitter, Facebook, Hyves en e-mail van de uitzending op de hoogte te stellen.

©PXimport

Voetbalwedstrijden vindt u niet terug op Uitzending Gemist, maar wel tal van andere interessante programma's.

De iPhone-versie van Uitzending Gemist is geschikt voor de hoge resolutie van de retina-beeldschermen van de iPhone 4, iPhone 4S en iPod touch (vierde generatie). Wie de laatste update van het iOS-besturingssysteem op zijn smartphone heeft geïnstalleerd, kan via een los verkrijgbare AV-kabel de uitzendingen ook op een HDTV afspelen. Met een Apple TV is het helemaal feest: u kunt er draadloos de beelden mee streamen door in het afspeelscherm het rechterpictogram aan te raken en de Apple TV te selecteren. De internetverbinding is wel van invloed op de kwaliteit van de beelden. Door de zogenaamde Adaptive Streaming-techniek wordt de beeldkwaliteit aangepast aan de dataverbinding. Het resultaat is dat u gewoon door kunt blijven kijken, waarbij de beeldkwaliteit bij een slechte internetverbinding overigens wel achteruitgaat. Dat is zeker op de HDTV duidelijk te zien.

©PXimport

Zorg voor een goede internetverbinding, anders is de kwaliteit van het beeld te slecht voor HDTV.

2. RTL XL

Na de publieke omroep kon ook de commerciële televisiewereld niet achterblijven op de mobiele platformen. Het RTL-concern is daarom met RTL XL gekomen, een app voor Android-smartphones en de iPhone. RTL XL stelt de grote programma's van de verschillende RTL-zenders gratis ter beschikking. Het aanbod wordt in deze app anders gepresenteerd dan in Uitzending Gemist; in plaats van lijsten met verschillende uitzendingen worden in RTL XL de verschillende programma's als afbeeldingen neergezet, waar u met een simpele veegbeweging doorheen kunt bladeren. Als u dit niet prettig vindt, komt u via het vergrootglas rechtsboven in het scherm in de zoekfunctie terecht. RTL XL biedt veel populaire televisieprogramma's, zoals zoals All You Need Is Love, de TV-Kantine, Voetbal International, Eigen Huis & Tuin en Life 4 You. Ook kleinere shows als Leven Als Een Prof en Ernst en Bobbie zijn terug te vinden. Vaak zijn er meerdere afleveringen te bekijken. Bij Goede Tijden, Slechte Tijden zijn naast de laatste paar afleveringen van de afgelopen periode ook korte fragmenten te bekijken. Erg leuk aan RTL XL is dat er ook extra fragmenten zijn te vinden die niet op de televisiezender zelf zijn uitgezonden. Volgens RTL komt er binnenkort ook een betaalfunctie voor RTL XL, waarmee gebruikers televisieseries en films kunnen bekijken.

©PXimport

RTL XL is vooralsnog gratis. Binnenkort wordt betaalde content verwacht.

3. NOS Journaal

Hoe snel nieuwssites en sociale media ook groeien, een tv-programma als het NOS Journaal blijft voor veel mensen een vaste bron voor betrouwbare verslaggeving. Om die reden heeft de NOS het Journaal voor de iPhone beschikbaar gesteld, en op korte termijn zal daar het Android-platform aan worden toegevoegd. In de gratis app kunt u het laatste NOS Journaal, het laatste 8 Uur Journaal en Nieuws in 60 Seconden bekijken. De Journaals staan bijna direct na uitzending al in de app. Er is geen archief van oudere uitzendingen. Ook de laatste uitzending van Nieuwsuur is tegenwoordig te bekijken. Daarnaast zijn de digitale kanalen Politiek 24 en Journaal 24 live te volgen. Net als bij veel andere streaming video kunt op de iPhone het pictogram linksonder gebruiken om het beeld 30 seconden terug te spoelen.

©PXimport

Bij veel live streaming video's kunt u op de iPhone snel 30 seconden terugspoelen.

4. NOS Jeugdjournaal

Niet veel kinderen hebben een smartphone, maar er zijn wel veel kinderen die de iPhone van vader of moeder af en toe mogen gebruiken. Bovendien is het gebruik van de iPod touch onder kinderen al helemaal ingeburgerd en kent het iOS-besturingssysteem inmiddels genoeg instellingen om het apparaat veilig in de handen van kinderen te leggen. Vandaar dat de NOS Jeugdjournaal-app een prima nieuwsvoorziening is voor jonge mobiele gebruikers. Met de app kunnen ze altijd het laatste Jeugdjournaal bekijken. Wel jammer is dat er niet een klein archief is, zeker omdat het Jeugdjournaal ook onderwerpen bespreekt die een paar dagen later ook nog interessant zijn. In tegenstelling tot de 'grote' Journaal-app kent deze app wel enige interactiviteit. De gebruikers kunnen op de stelling van de dag reageren, die inspeelt op zaken die in het nieuws zijn gekomen. Wie toch oudere afleveringen van het NOS Jeugdjournaal op zijn iPhone of iPod touch wil kijken, kan naar de website Jeugdjournaal.nl surfen. Deze site werkt goed op mobiele apparaten en biedt een groot archief met uitzendingen van het NOS Jeugdjournaal.

©PXimport

Het NOS Jeugdjournaal heeft een prima app, maar als u oudere afleveringen wilt bekijken, kunt u het beste naar de website surfen.

5. IMDb

Wie gek is op filmtrailers, hoeft niet verder te kijken dan de beste en populairste bron voor films: de Internet Movie Database, oftewel IMDb. Er is ook een IMDb-app ontwikkeld voor Android en iOS (iPhone), waarin de zeer uitgebreide informatie op een wat gebruiksvriendelijkere manier op een mobiel scherm wordt gepresenteerd. Zoeken naar nieuwe trailers is niet nodig: deze verschijnen meteen boven in het scherm als u de app opstart. Door van rechts naar links te vegen komt u bij de volgende trailer terecht. Niet alleen nieuwe bioscoopfilms komen aan bod; er zijn duizenden trailers beschikbaar van oude, klassieke en bijna vergeten films. Vanzelfsprekend is IMDb ook een prima plek om recensies te lezen, filmnieuws te volgen en informatie over acteurs en regisseurs op te zoeken. Het is aan te raden om u te registreren en in te loggen. U kunt dan in de app bijhouden welke films u nog wilt zien en bijhouden wat u al hebt bekeken. Toch onthoudt de app ook bepaalde zaken als u niet inlogt. Zo kunt u onder Your History bekijken welke onderwerpen u onlangs hebt opgezocht. Bij de instellingen kunt u van 480p naar 720p (HD) schakelen, voor de maximale videoresolutie.

©PXimport

Veel apps bieden extra mogelijkheden als u uzelf registreert en daarna inlogt.

6. CNN

Wie graag op de hoogte blijft van het nieuws in de wereld, kan zich geen betere app wensen dan die van CNN International. Momenteel is de app beschikbaar voor de iPhone, Android-toestellen en de BlackBerry. Ook de app voor Windows Phone-telefoons is inmiddels ontwikkeld en verkrijgbaar voor gebruikers van dit besturingssysteem. De overzichtelijke app rangschikt de nieuwsberichten onder het tabblad Headlines. U ziet daar de belangrijkste berichten bij Top Stories. Als u op een kop tikt, kunt u het artikel lezen en de bijbehorende videobeelden bekijken. Als u op het tabblad Video tikt, krijgt u een overzicht voorgeschoteld van alle filmpjes. Helaas kunt u de filmpjes niet delen met vrienden, dit in tegenstelling tot de nieuwsberichten.

©PXimport

Met de CNN-app kunt u niet live naar CNN kijken, maar wel veel korte nieuwsfilmpjes bekijken.

7. Al Jazeera English Live

Om de wereld door een iets andere bril dan die van de westerse wereld te zien, stemmen wereldwijd ook steeds meer kijkers af op Al Jazeera. De televisiezender zendt uit vanaf Qatar en staat naar eigen zeggen voor 'politiek-onafhankelijke berichtgeving'. Vooral door de ontwikkelingen rond de Arabische Lente is vorig jaar vaak afgestemd op deze zender, die de ontwikkelingen in het Midden-Oosten nauwlettend in de gaten houdt. Door de knop Watch Live aan te raken, kijkt u meteen live mee met de zender. Het gaat hierbij om de Engelstalige variant van de nieuwszender, waarvan de eerste uitzending uit 2006 stamt.

©PXimport

Als u de ontwikkelingen in het Midden-Oosten wilt bijhouden, kunt u via een app live naar de internationale nieuwszender Al Jazeera kijken.

8. HBO GO

Onlangs is de Amerikaanse zender HBO officieel gelanceerd in Nederland. Dat houdt in dat consumenten met een televisieaansluiting van Ziggo een abonnement op de zender kunnen nemen, tegen betaling van 14,95 euro per maand. In ruil daarvoor krijgt de consument toegang tot drie HD-kanalen waarop HBO bekende series en films uitzendt, zoals Game of Thrones en The Sopranos. Daarnaast is er een kanaal waarin 'on demand' uitzendingen kunnen worden bekeken. Leuk voor mobiele gebruikers is dat het abonnement ook toegang geeft tot HBO GO, de mobiele dienst waarmee u de content op een draagbaar apparaat kunt gebruiken. Op de iPhone downloadt u daarvoor gratis de Nederlandstalige app. Daarmee hebt u direct toegang tot de series en films. Met de gegevens van uw abonnement logt u in, zodat u meteen alle content kunt afspelen. Ook handig is de functie om bepaalde content aan uw favorietenlijst toe te voegen.

©PXimport

Wie een abonnement heeft op de nieuwe betaalzender HBO kan met de iPhone-app onderweg naar televisieseries en films kijken.

9. Ziggo

Als u zowel de internetverbinding als een televisiepakket afneemt van Ziggo, kunt u gebruikmaken van de officiële Ziggo-app. Hiermee krijgt u niet alleen een overzicht van het tv-aanbod, maar kunt u ook daadwerkelijk televisie kijken op uw iPhone of iPad. In plaats van eerder uitgezonden programma's, kunt u gewoon inschakelen op een van de beschikbare zenders en live meekijken alsof u een televisie in uw handen heeft. Wel is het aanbod van te bekijken zenders nog redelijk beperkt. Ook als informatiebron heeft de app meerwaarde. U kunt de programmering van zo'n 160 zenders bekijken en een alarm instellen voor als uw favoriete programma begint. Ook alle programma's die u on demand kunt kijken bij Ziggo worden in de app getoond. Houd daarbij wel in de gaten dat u gebruik moet maken van de internetverbinding van Ziggo.

©PXimport

Hebt u internet en tv van Ziggo, dan kunt u live tv kijken op de iPhone.

10. KPN en UPC

Ook andere televisiemaatschappijen werken hard aan live tv op mobiele platformen. Consumenten die een internetverbinding en interactieve tv van KPN afnemen, kunnen met de KPN iTV Online-app live tv kijken op hun tablet. Momenteel wordt live tv kijken op de smartphone nog niet ondersteund, maar die functie moet binnenkort ook beschikbaar zijn. Op KPN.com vindt u de laatste ontwikkelingen op dit gebied. De app biedt daarnaast ook een televisiegids. UPC heeft vooralsnog alleen een app die dient als programmagids. Wel kunt u met de UPC-app op afstand herinneringen instellen en televisieprogramma's opnemen. Men verwacht dat de televisieaanbieders in 2012 zoveel mogelijk de smartphone- en tabletmarkt willen bedienen. U hoeft dus niet vreemd op te kijken als tv kijken op uw mobieltje binnen een jaar de gewoonste zaak van de wereld is geworden.

©PXimport

Met de UPC-app kunt op afstand de opdracht aan uw thuisapparatuur geven dat een tv-programma moet worden opgenomen.

11. BBC iPlayer

De BBC is een van die weinige omroepen die een soort ongeschreven kwaliteitskeurmerk hebben. Liefhebbers van kwalitatieve series en documentaires zetten de zender graag op. Inmiddels is de BBC ook op de iPhone vertegenwoordigd, met BBC iPlayer. Wie zich een betaald abonnement van 7 euro per maand kan veroorloven, kijkt onbeperkt naar de beste content van de zender. Voor een jaarabonnement moet u 65 euro neerleggen. Dat is nogal een fors prijskaartje en dus alleen weggelegd voor de echte liefhebbers. U krijgt er echter wel toegang mee tot content van de afgelopen 80 jaar. Ook nieuwe programma's zoals Top Gear zijn ermee te bekijken. Erg handig is dat u de app ook kunt gebruiken als u zich niet inschrijft en dus niet betaalt. Onder het tabblad Free zijn namelijk heel wat afleveringen van televisieprogramma's gratis te bekijken. Vaak gaat het daarbij om de eerste afleveringen van een serie.

©PXimport

BBC iPlayer biedt vooral veel klassieke televisiecontent.

12. Videoformaten

In plaats van apps met videocontent kunt u natuurlijk ook films direct op uw smartphone bekijken. Zo kunt u bijvoorbeeld op de computer een film via iTunes aanschaffen, deze downloaden en dan via de usb-kabel overzetten op de iPhone. In dat geval hoeft u niet op het bestandsformaat te letten. Dit is vaak wel nodig als u op een andere manier een film of televisieserie downloadt. Als u deze op uw iPhone wilt afspelen, kan dat alleen als het bestand een m4v-, mp4- of mov-indeling heeft. Op Apple.com krijgt u een uitgebreider overzicht van de ondersteunde indelingen. Smartphones met het Android-besturingssysteem ondersteunen meer indelingen, maar ook daarmee bent u niet altijd verzekerd van correct afspelen. Daarnaast kunnen de schermgrootte en de processorsnelheid van invloed zijn op de weergave van de videobeelden.

©PXimport

Een van de nadelen van mobiele apparaten is dat ze minder videobestanden accepteren dan uw gewone computer.

Om een bestand in het juiste formaat te zetten, hebt u aparte software nodig. Een van de beste programma's die deze taak kunnen uitvoeren is HandBrake. De software is geschikt voor MacOS X, Windows en Linux. U kunt het programma gratis downloaden op HandBrake.fr. De software bevat standaard een aantal voorkeuzes die de content meteen op maat maken voor bijvoorbeeld de iPhone 3GS of iPhone 4. Deze bestanden werken ook op Android-telefoons. Wilt u iets meer mogelijkheden en zelf de exacte gegevens van het doelbestand instellen, dan kunt u in de software zaken zoals de resolutie en bestandsgrootte handmatig aanpassen. De op maat gemaakte videobestanden moet u nog wel zelf op uw smartphone zetten. Als u eenmaal tevreden bent over de instellingen, kunt u deze het beste als een preset opslaan, zodat u deze stap de volgende keer kunt overslaan.

©PXimport

U kunt de bestanden eerst volledig op maat maken voor uw smartphone.

13. Video streamen

Video's kunt u dus eerst in het juiste formaat zetten en dan op uw smartphone plaatsen. Er is ook een andere manier om deze content te bekijken: streamen vanaf de computer. Met een app als Air Video kunt u bijvoorbeeld de bestanden van uw pc of Mac naar de iPhone of iPad streamen. De computer moet dan wel aanstaan en beide apparaten moeten gebruikmaken van hetzelfde draadloze netwerk. U krijgt op deze manier toegang tot een map op de computer. U kunt de beelden eerst converteren en dan overzetten, of ze live converteren terwijl u ze naar het mobiele apparaat streamt. In dat geval kost het slechts een aantal seconden voordat het videobestand wordt gestart en kunt u zonder verdere instellingen gaan kijken. Ook voor Android zijn verschillende streaming-apps verkrijgbaar, zoals die van VLC. U kunt in Google Play (voorheen 'Android Market') kijken welke app het meest geschikt is voor uw specifieke toestel.

©PXimport

Streaming-apps kunnen de videobeelden converteren en direct draadloos afspelen.

De zoekmachine van Google is nog steeds veruit de populairste in Nederland en België, maar het is de vraag of het voor elke zoekopdracht ook de beste keuze is. We geven je handige zoektips voor Google, maar bespreken ook krachtige alternatieven, al dan niet aangedreven door AI.

Tip 1 Google-instellingen

Wanneer je naar www.google.com surft, zie je direct de balk waarin je zoektermen kunt invoeren, waardoor veel gebruikers de optie Instellingen helemaal rechtsonder op de statusbalk missen. Toch kun je via deze optie je zoekervaring in Google op verschillende manieren aanpassen. Via Zoekinstellingen kun je bijvoorbeeld SafeSearch en Gepersonaliseerd zoeken inschakelen (Google gebruikt dan zoekopdrachten uit de browser voor relevantere resultaten). Met Personalisatie en cookies kun je onder andere advertentiepersonalisatie in- of uitschakelen. De optie Zoekgeschiedenis laat je, indien aangemeld bij Google, eerdere zoekopdrachten bekijken en verwijderen.

Je kunt diverse instellingen aanpassen vanuit de homepagina van Google.

Tip 2 Google-zoektermen

Na het invoeren van een zoekterm verschijnen de zoekresultaten. Welke resultaten je precies te zien krijgt, hangt af van Googles zoekalgoritmes (zie kader ‘Google-algoritmen’), maar het is uiteraard ook belangrijk welke zoektermen je intikt en hoe je dit precies doet. Diverse zoekoptimalisatietips vind je op deze webpagina (klik hier zeker ook op de link Google-zoekopdrachten verfijnen). Hieronder lichten we de interessantste uit en vullen deze aan met extra tips.

Weet alvast dat zoekopdrachten in Google niet hoofdlettergevoelig zijn: Haarlem, HAARLEM of haarlem maakt dus geen verschil. Om naar een exacte woordgroep te zoeken, plaats je deze tussen dubbele aanhalingstekens, bijvoorbeeld "De stille genieter". Standaard zoekt Google naar alle woorden die je invoert (dit wordt een impliciete AND-relatie genoemd), maar je kunt ook aangeven dat je naar pagina’s zoekt die één van de woorden bevatten door de Booleaanse operator OR (in hoofdletters) te gebruiken: stille OR genieter. Wil je specifieke woorden uitsluiten, laat je deze voorafgaan door een minteken, zoals in -stille.

Je kunt de zoekopdracht ook beperken tot een specifieke site of domein door site: voor je zoekterm in te voeren (zonder spatie), zoals site:id.nl Windows of site:nl Windows. Op een vergelijkbare manier kun je de zoekresultaten tot specifieke bestandstypes beperken, als volgt: filetype:pdf Windows.

Er zijn nog veel meer ‘shortcuts’ mogelijk, maar waarschijnlijk geef je hiervoor de voorkeur aan een gebruiksvriendelijke grafische interface.

Je zou het haast vergeten: om binnen een geopende webpagina te zoeken, hoef je in je browser maar op Ctrl+F te drukken en een zoekterm in te tikken.

Hoe meer zoekcriteria, hoe gerichter (en beperkter) de zoekresultaten.

Tip 3 Geavanceerd zoeken

Wil je complexere zoektermen gebruiken en heb je de typematige shortcuts niet zo goed onder de knie, maak dan gerust gebruik van de grafische zoekinterface van Google. Klik hiervoor op Tools rechtsonder de zoekbalk. Naast het aantal bijbehorende zoekresultaten kun je nu uit enkele filters kiezen, zoals land, taal en periode. Als je aangemeld bent bij Google, verschijnt hier ook Geavanceerd zoeken, waarmee je naar de grafische zoekinterface wordt geleid. Je kunt dit gedeelte ook rechtstreeks bereiken, via www.google.nl/advanced_search, ook zonder aanmelding.

Dit zoekformulier spreekt grotendeels voor zich en de uitgebreide opties laten fijnmazige zoekopdrachten toe. Zo kun je bijvoorbeeld zonder kennis van operatoren of andere shortcuts een zoekopdracht samenstellen naar webpagina’s die een exacte woordgroep bevatten, met uitsluiting van specifieke woorden, in het Nederlands, op een specifieke website en alleen voor PowerPoint-documenten.

Wanneer je vervolgens op de knop Geavanceerd zoeken drukt, zie je de overeenkomstige zoekopdracht in de zoekbalk verschijnen. Handig, want zo leer je snel zelf de juiste operatoren gebruiken.

Met het zoekformulier van Google kun je op een eenvoudige manier complexe zoekopdrachten uitvoeren.

Tip 4 Afbeeldingen

Soms wil je specifiek naar afbeeldingen zoeken en ook hiervoor kun je bij Google terecht. Het volstaat om op Afbeeldingen te klikken, net onder de zoekbalk. Merk op dat je hier ook andere zoekcategorieën vindt, zoals Video’s, Nieuws, Producten, Boeken en (via Meer) Financieel. Klik je vervolgens op Tools, dan verschijnen specifieke filters voor afbeeldingen, zoals Grootte, Kleur, Type, Periode en Gebruiksrechten, zodat je gericht naar plaatjes kunt zoeken.

Bij Gebruiksrechten kun je kiezen tussen Creative Commons-licenties (uitleg vind je hier) en Commerciële en andere licenties. Selecteer vervolgens een afbeelding en klik in het rechterdeelvenster op Licentiegegevens voor meer informatie. Helaas is het vaak niet (meteen) duidelijk om welke licentie het precies gaat.

Ben je specifiek op zoek naar rechtenvrij beeldmateriaal, dan kun je daarom beter gebruikmaken van zoekplatforms als Pixabay of Pexels. Bij deze laatste kun je bovendien filteren op standen (Liggend, Staand, Vierkant), op formaat (Groot, Medium, Klein) en op een twintig kleurschakeringen.

Voor rechtenvrij beeldmateriaal gebruik je beter een gespecialiseerd zoekplatform zoals Pexels.

Tip 5 Omgekeerd zoeken

Veel gebruikers weten niet dat je webpagina’s of andere afbeeldingen kunt zoeken op basis van een geüploade afbeelding – dit wordt ook wel omgekeerd zoeken genoemd. Je wilt bijvoorbeeld weten welk gebouw er op een foto staat, of je wilt nagaan op welke sites de afbeelding voorkomt. Ga naar Google Afbeeldingen en klik op het camera-pictogram rechts in de zoekbalk. Sleep een afbeelding naar het venster, klik op Upload een bestand of plak de url van de afbeelding in de balk. Zodra je op Zoeken klikt, gaat Google Lens op zoek naar visuele overeenkomsten en relevante links. Klik onder de foto op Exacte overeenkomsten om te zien welke sites die afbeelding hebben gebruikt. Je kunt het focuskader op de foto schalen en verplaatsen om aan te geven welk deel van de afbeelding je precies wilt analyseren. Het is ook mogelijk de visuele zoekopdracht met trefwoorden aan te vullen. Bevat je afbeelding tekst, dan kun je deze via de 文A-knop rechtsonder laten vertalen in de gewenste doeltaal.

Omgekeerd zoeken met Google Lens.

Tip 6 Google-app

Om zoekopdrachten via Google uit te voeren op je Android-toestel of iPhone, kun je de gratis app Google installeren en gebruiken. Ook hier kun je zoektermen intikken of, via het microfoon-pictogram, inspreken. Naast de zoekbalk vind je een camera-pictogram waarmee je zoekopdrachten aan Google Lens (zie tip 5) kunt doorspelen.

Onder de zoekbalk vind je ook weer een 文A-knop, waarmee je tekst op een afbeelding kunt laten vertalen. Daarnaast is er een muzieknoot-icoon: klik hierop en speel, zing of neurie een muzieknummer. Als het goed is, herkent Google Zoeken de melodie en krijg je aangepaste zoekresultaten, zoals muzieknummers op YouTube.

Met de Google-app krijg je handige zoekopties via duidelijke pictogrammen.

Tip 7 Browser-zoekmachine

Google mag dan de populairste zoekmachine zijn, het is zeker niet de enige en, afhankelijk van wat je precies zoekt of waar jij belang aan hecht, ook niet noodzakelijk de beste. Hieronder vind je enkele handige alternatieven. We leggen je eerst uit hoe je in je browser een andere standaardzoekmachine instelt of hoe je via snelkoppelingen specifieke zoektools kunt aanroepen.

Laten we beginnen met Chromium-browsers. Tik, afhankelijk van je browser, in de adresbalk chrome://settings/search, brave://settings/search of edge://settings/search in. In Chrome of Brave klik je vervolgens op Zoekmachines en Site Search beheren. Klik op het knopje met de drie stippen naast je favoriete zoekmachine en kies Instellen als standaard. Je kunt ook een extra zoekmachine toevoegen en deze via een ‘snelkoppeling’ vanuit de adresbalk oproepen. Stel, je wilt Brave Search (zie tip 13) als extra zoekmachine. Klik dan op de knop Toevoegen. Vul Brave Search in bij Naam, bijvoorbeeld bs als Snelkoppeling en https://search.brave.com/search?q=%s bij URL met %s in plaats van zoekterm. Bevestig met Toevoegen. Wanneer je nu bs <spatie> intikt in de adresbalk, gevolgd door een zoekterm, zal je browser deze doorgeven aan Brave Search.

In Edge werkt dit op vergelijkbare wijze, via Zoekprogramma’s beheren en Toevoegen.

Je kunt meerdere zoekmachines in je browser definiëren (met aangepaste snelkoppelingen).

Tip 8 Privacybewust zoeken

Privacyvriendelijke zoekmachines zijn een goed alternatief als je geen fan bent van het bijna onbegrensde dataverzamelen door diensten als Google of Bing. Als je privacy belangrijk vindt, kun je beter kiezen voor een zoekmachine die minder of geen persoonlijke gegevens bewaart, zoals DuckDuckGo. Je kunt elk zoekresultaat ook in ‘anonieme weergave’ bezoeken (aangegeven door een blauw kader rond de webpagina), waarbij je DNS-aanvraag wordt gemaskeerd, samen met je ip-adres, locatie en user agent (die aangeeft met welke browser en welk systeem je werkt), ongeveer zoals bij een VPN-verbinding. Handig zijn ook de zogeheten bangs, vergelijkbaar met snelkoppelingen in browsers (zie tip 7). Er zijn maar liefst zo’n 13.500 bangs beschikbaar, zoals !p (Pinterest), !pexels (Pexels), !dpl (DeepL) en !wbm (WayBack Machine). Tik gewoon de bang in, gevolgd door je zoekterm in de zoekbalk.

Andere betrouwbare zoekmachines die ook privacy hoog in het vaandel dragen, zijn Startpage, van Nederlandse origine, en het Franse Qwant, beide met vergelijkbare privacygaranties.

Vanuit DuckDuckGo kun je webpagina’s ook geanonimiseerd bezoeken.

Tip 9 Specifiek zoeken

Zoekmachines als Google, Bing en DuckDuckGo bieden weliswaar de mogelijkheid om gericht te zoeken naar afbeeldingen, video’s en nieuwsberichten, maar voor specifieke zoekopdrachten zijn gespecialiseerde platformen vaak beter geschikt.

Voor wetenschappelijk werk is Google Scholar alvast een uitstekende keuze. Deze dienst biedt toegang tot meer dan 300 miljoen artikelen, boeken, proefschriften en rapporten uit diverse disciplines, vaak met links naar volledige teksten. Je kunt filteren op periode, taal en brontype. Na aanmelding kun je resultaten aan je persoonlijke bibliotheek toevoegen en organiseren in eigen categorieën, handig om bronnen later te raadplegen.

Ben je meer geïnteresseerd in (Europese) cultuur, dan is Europeana een waardevolle bron. Deze bibliotheek geeft toegang tot meer dan 50 miljoen culturele objecten, waaronder kunstwerken, boeken, muziek, video’s en erfgoedcollecties. Tijdens het zoeken kun je filters activeren als Thema (Archeologie, Kranten, Sport enzovoort), Media (Afbeelding, Tekst, Geluid, Video) en licentie (mate van vrij gebruik).

Als je historische gegevens nodig hebt, is Internet Archive onmisbaar. Je vindt hier een enorme hoeveelheid content, zoals 40 miljoen boeken en teksten, 800 miljard gearchiveerde webpagina’s (open de rubriek Web voor de Wayback Machine), miljoenen audiobestanden, afbeeldingen, video’s en zo’n 2 miljoen softwareprogramma’s.

Met het Internet Archive heb je toegang tot een indrukwekkend en veelzijdig historisch archief.

Tip 10 AI aanzetten

Tot nu toe hebben we vooral traditionele zoekmachines en doorzoekbare archieven besproken, terwijl AI nauwelijks aan bod kwam. Toch heeft AI een groeiende invloed op zowel de werking van zoekmachines als je zoekgedrag.

Google is bijvoorbeeld bezig met de uitrol van AI-overviews in zijn zoekmachine. Deze door AI gegenereerde samenvattingen verschijnen bovenaan de zoekresultaten en bieden een snel overzicht van informatie over de zoekopdracht, samengesteld uit diverse, aanklikbare bronnen. Google noemt dit de Search Generative Experience (SGE).

Je kunt deze functie vooral gebruiken om complexe vragen te beantwoorden. Hoewel SGE in de EU nog niet beschikbaar is, zie je al wel de eerste tekenen van deze ontwikkeling. Bij sommige zoekopdrachten, zoals bij Wat is fotosynthese?, laat Google bijvoorbeeld bovenaan een of meer fragmenten (‘featured snippets’) zien van betrouwbare bronnen, inclusief links. Vaak verschijnen er ook video- of afbeeldingsknipsels, wat je kunt testen met bijvoorbeeld Geef de stappen voor het bakken van een cake.

De knipsels bovenin Googles zoekresultaten zijn een opstapje naar de AI-overviews.

Tip 11 AI-extensie

Je kunt de zoekmachine van Google, evenals die van Bing en DuckDuckGo, uitbreiden met AI-functionaliteit via de browserextensie ChatGPT for Google, beschikbaar voor Chromium-browsers zoals Chrome, Edge, Brave en Opera. Installeer de extensie, geef de gevraagde toestemming (de extensie krijgt toegang tot de bezochte webpagina’s), en meld je aan met je Google-account. Het is handig om de extensieknop meteen vast te pinnen op de knoppenbalk van je browser.

Open een van de genoemde zoekmachines en voer een zoekopdracht in. Als alles goed is, verschijnt rechts van de zoekresultaten een menu waarin je bovenaan kunt kiezen aan welke AI-chatbot je de zoekopdracht wilt doorgeven, zoals GPT 4o mini en Gemini. Voor GPT 4o mini moet je mogelijk eerst op een ander tabblad aanmelden bij www.chatgpt.com. De andere AI-bots zijn alleen beschikbaar via een betaald abonnement.

Je kunt de tool ook zo instellen dat de zoekopdracht alleen naar een AI-bot wordt gestuurd als je de zoekopdracht met een vraagteken afsluit. Klik op het tandwielpictogram, open Zoekpaneel en selecteer bij Triggermodus de optie Vraagteken. Bevestig met Wijzigingen opslaan.

ChatGPT for Google: de gratis versie beperkt je tot een paar AI-bots.

Tip 12 Hybride zoekmachines

De gratis versie van ChatGPT for Google is behoorlijk beperkt en vereist de nodige machtigingen. Vind je dit storend, dan kun je beter kiezen voor een ‘hybride’ zoekmachine. Deze combineert traditionele zoekalgoritmes, webscraping en indexering van internetinformatie, waarna AI wordt ingezet voor verwerking en samenvatting van deze gegevens.

Perplexity is een voorbeeld van zo’n hybride zoekmachine. Na het invoeren van een zoekopdracht zie je de gebruikte bronnen, gevolgd door een overzichtelijk antwoord en gerelateerde vragen. Je kunt ook een beperkt aantal documenten uploaden (3 per dag), maar hiervoor moet je je wel aanmelden. De Pro-versie (circa 23,50 euro per maand) biedt meer mogelijkheden, waaronder diverse AI-modellen, onbeperkt aantal uploads en toegang tot Dall-E.

Een andere hybride zoekmachine is You.com, die op een vergelijkbare manier werkt. Zodra je je aanmeldt, komen er extra functies beschikbaar, zoals de keuze uit verschillende ‘agents’ met een eigen focus. Zo benadert Research je zoekopdracht diepgaander wetenschappelijk en Creative tracht deze om te zetten in een infogram. De Pro-versie (15 USD per maand) biedt toegang tot nog meer AI-modellen en agents.

You.com: een hybride zoekmachine waarin AI de zoekresultaten direct verwerkt.

Tip 13 AI-aanvullingen

Niet alleen Google heeft door dat AI onmisbaar wordt voor zoekmachines, ook concurrenten als Brave en Microsoft Bing hebben dit goed begrepen. Bij de relatief nieuwe zoekdienst Brave Search kun je zelf kiezen of je traditionele zoekresultaten wilt uitbreiden met AI-gegenereerde samenvattingen, vergelijkbaar met de AI-overviews van Google. Bij het invoeren van een zoekopdracht krijg je eerst alleen traditionele zoekresultaten te zien. Klik je rechts van de zoekbalk op het ster-pictogram, dan verschijnt direct een samenvatting met aanklikbare bronvermeldingen. Het schuifbalk-pictogram biedt de mogelijkheid extra filters te activeren.

Als je een zoekopdracht invoert bij Bing, zie je vaak bovenaan een gestructureerde AI-samenvatting met bronvermelding. Rechts van de zoekbalk vind je de knop Diepgaand zoeken, waarbij wordt vermeld dat GPT-resultaten ongeveer 30 seconden duren.

Bing analyseert hierbij je zoekopdracht om je achterliggende intentie en nuances beter te begrijpen. Dit resulteert in variaties op je oorspronkelijke zoekopdracht (in het kader ‘Diepgaand zoeken’), waarmee je verschillende aspecten van het onderwerp belicht en geen informatie mist. Daarnaast raadpleegt Bing meer websites dan bij een standaard zoekopdracht.

Brave Search: je beslist per zoekopdracht of je AI-samenvattingen wenst.

Tip 14 AI-zoekmachines

Traditionele zoekmachines verschuiven steeds meer richting AI, terwijl pure AI-chatbots zoals ChatGPT op hun beurt zoekmachinefunctionaliteit integreren. Aanvankelijk was de ChatGPT Search-functie enkel beschikbaar voor betalende Plus-gebruikers, maar nu is deze voor iedereen toegankelijk.

Bezoek ChatGPT of installeer de ChatGPT-app (voor desktop en mobiel) en meld je aan bij OpenAI. Voer je zoekopdracht in als prompt, klik op het wereldbol-pictogram onder de prompt zodat het blauw kleurt, en klik vervolgens op de blauwe pijlknop. ChatGPT raadpleegt meerdere internetbronnen en geeft een overzichtelijke samenvatting. Bij elke paragraaf verschijnt een aanklikbare link, en onder het antwoord kun je op Bronnen klikken. Dit opent een apart deelvenster of pop-up (op mobiel), waar je een korte context en aanvullende klikbare citaten vindt.

ChatGPT Search is ook als browser-extensie beschikbaar in de Chrome Web Store voor Chromium-browsers. Houd er rekening mee dat deze extensie meteen je standaardzoekmachine vervangt door ChatGPT. Wanneer je een zoekopdracht in de adresbalk invoert, word je nu automatisch omgeleid naar de site van ChatGPT. In Tip 7 lees je hoe je de standaardzoekmachine eventueel weer kunt herstellen.

ChatGPT heeft intussen een heuse internetzoekfunctionaliteit ingebouwd.

Tip 15 Nadelen van LLM’s

Je kunt generatieve AI-chatbots ook gebruiken als een zoekmachine op basis van AI, waarbij de antwoorden niet per se live op het internet worden opgezocht, maar door het neurale netwerk van het Large Language Model (LLM) worden gegenereerd op basis van eerdere trainingsdatasets.

Je houdt dan wel het best enkele zaken in gedachten. Zo hebben de meeste LLM’s een cut-off-datum, wat betekent dat de trainingsdata minstens zo oud zijn. LLM’s gebruiken ook soms verouderde informatie zonder dit expliciet te melden, waardoor je mogelijk niet beseft dat de data niet actueel zijn. Bovendien kunnen LLM’s soms op overtuigende wijze informatie verzinnen (‘hallucineren’). Weet ook dat niet alle AI-chatbots directe bronverwijzingen bieden. Factchecking via betrouwbare bronnen (zoals met traditionele zoekmachines) is dan zeker aan te raden.

Meer nog dan bij traditionele zoekmachines kunnen de antwoorden van een AI-chatbot ook sterk afhangen van hoe je de vraag formuleert. AI-chatbots zoals ChatGPT zoeken soms live op internet als zij zelf inschatten dat dit nodig is, wat invloed kan hebben op het antwoord. Een trefwoord als momenteel of januari 2025 in je prompt bijvoorbeeld kan hiervoor al volstaan.

Bij ChatGPT werk je links zonder ‘live’ internet en rechts met live internet (trefwoord ‘momenteel’).

Tip 16 Voordelen van LLM’s

Je moet extra voorzichtig zijn wanneer je LLM’s puur op basis van AI bevraagt, maar voor sommige zoekopdrachten krijg je vaak sneller en betere antwoorden. We geven slechts een paar voorbeelden.

Als je de menuopties van een applicatie niet goed begrijpt, is het vaak lastig om via traditionele zoekmachines een verklaring te vinden, tenzij er een online handleiding beschikbaar is. Met een AI-chatbot als ChatGPT volstaat het meestal om een schermafbeelding van de menu-opties te maken (bijvoorbeeld met Shift+Windows-toets+S), deze via Ctrl+V in de prompt te plakken en een korte tekstprompt toe te voegen. Zoek je bijvoorbeeld een Excel-formule of een script in VBA (voor Office-macro’s), dan kun je vaak volstaan met een duidelijke omschrijving als prompt. Even later krijg je dan een werkende code terug.

Er zijn ook andere zoekopdrachten waarin AI-chatbots dikwijls beter presteren dan traditionele zoekmachines, bijvoorbeeld als je stap voor stap instructies, algoritmische of logische problemen, advies voor concrete situaties, samenvattingen of historische kennis nodig hebt, tenzij het misschien om sterk gespecialiseerde onderwerpen gaat.

Wat ons betreft is het duidelijk: optimaal zoeken wordt steeds interactiever en zal gebaseerd zijn op een slimme combinatie van zoekalgoritmen en AI.

Heb je problemen met een programma? Upload een screenshot naar ChatGPT!

De Huawei Watch 5 is een fraaie smartwatch met een nieuwe knop waarmee je snel uitgebreide gezondheidscontroles uitvoert. Maar is dat genoeg om de prijs van minimaal 449 euro te rechtvaardigen?

De versie die wij onder handen namen, tikt met een prijs van 649 euro stevig aan. Het gaat om het 42mm-model, geleverd met een titanium band. Die band heeft een opvallend kliksysteem waarmee je het horloge strak om je pols vastzet. Handig in gebruik, maar omdat hij geen verstelbare gaatjes heeft, is het wel belangrijk vooraf te checken of hij goed past. Voor wie zekerheid zoekt, is een eenvoudiger, klassiek bandje misschien een meer praktische keuze.

Toch sluit de titanium band visueel naadloos aan op het gestroomlijnde ontwerp van de Huawei Watch 5. De roestvrijstalen kast oogt elegant en voelt verrassend licht aan. Opvallend genoeg blijkt juist deze luxueuze uitvoering minder comfortabel voor sporters: de band kan bij intensief gebruik gaan schuren of irriteren. Met een ander, eenvoudiger bandje is dat probleem snel opgelost. Dat maakt het geheel niet alleen draagbaarder, maar ook beduidend goedkoper, want alternatieve bandjes kosten al snel tussen de 100 en 150 euro minder.

©Wesley Akkerman

Draait als een zonnetje

Het amoledscherm meet 1,5 inch en valt op door de flinterdunne randen, wat direct bijdraagt aan de luxe uitstraling. Het licht gebogen saffierglas geeft het geheel een fraaie mix van klassiek en modern. Op het gebied van kleurweergave, contrast en helderheid presteert de Huawei Watch 5 uitstekend. Zelfs in fel zonlicht blijft het display goed leesbaar. Wel is er een keerzijde: het scherm vangt veel reflectie, en daar valt weinig tegen te beginnen.

De prestaties van het systeem zijn soepel en stabiel, en ook de batterij stelt niet teleur. Dankzij de verschillende energiemodi kun je eenvoudig schakelen tussen intensief gebruik en spaarstand. Wie zuinig omspringt met functies als gps, haalt moeiteloos meerdere dagen – en met wat beleid zelfs een week – uit één laadbeurt. Opladen duurt zo'n 80 minuten via de meegeleverde lader, maar de Watch 5 werkt ook met Qi-opladers. Die zijn qua snelheid niet sneller, maar kunnen wel handiger zijn in dagelijks gebruik.

©Wesley Akkerman

De X-factor

Een opvallende vernieuwing in dit model is de X-Tap-sensor, onderdeel van het bredere TruSense-systeem. Deze extra sensor gebruikt je vingertop – waar de huid dunner is en de bloedvaatjes dichter bij het oppervlak liggen – om metingen zoals hartslag en zuurstofsaturatie (SpO2) nog preciezer te maken. Hij werkt aanvullend op de hoofdsensor aan de onderzijde van het horloge en moet de invloed van storende factoren als haargroei, losse pasvorm of beweging beperken. Het resultaat: betrouwbaardere gezondheidsdata.

Door je vinger een minuut lang op de X-Tap-sensor te houden, start je handmatig de Health Glance. Deze functie stelt een uitgebreid rapport samen met maximaal elf gezondheidswaarden, waaronder hartslag, SpO2 (binnen tien seconden), ECG, hartritmevariabiliteit, stressniveau, huidtemperatuur en zelfs een ademhalingstest die volgt na een paar hoestjes. In de praktijk werkt dit zoals beloofd. Wel blijft het belangrijk te beseffen: de uitkomsten zijn bedoeld voor eigen inzicht, niet als medisch oordeel.

©Wesley Akkerman

Voor je gezondheid

De technologie achter X-Tap is zonder twijfel knap en vernieuwend, maar het blijft de vraag of het echt een concreet probleem oplost. De iets snellere metingen en handmatige activering bieden op papier voordelen, maar voor de doorsnee gebruiker is het de vraag of dat verschil groot genoeg is om indruk te maken. De innovatie is inhoudelijk interessant en levert zeker extra inzicht op, maar voelt minder baanbrekend dan Huawei suggereert, zeker nu ook andere merken steeds vaker met alternatieve meetpunten buiten de pols werken.

Wat wel overtuigt, is de uitgebreide fitnesstracking. Met meer dan honderd sportprofielen, van golf tot freediving, en automatische herkenning van activiteiten, biedt de Watch 5 volop mogelijkheden. De gezondheidsfuncties, zoals slaap- en stressmonitoring, zijn betrouwbaar en doen weinig onder voor de concurrentie. Toch blijft de presentatie van die data in de Huawei Health-app vrij beperkt. Die biedt vooral grafieken van hoe het was, zonder dat daar echt motiverende adviezen of slimme coaching uit voortkomt. Daardoor blijft de praktische waarde van al die informatie wat onderbenut.

©Wesley Akkerman

Mooi systeem, maar…

De Huawei Watch 5 draait op het visueel aantrekkelijke Harmony OS Next en voorziet in standaard slimme functies zoals notificaties en muziekbediening. Nieuw is de gebarenbediening, waarmee je dubbel te tikken oproepen of alarmen kunt beheren. Dankzij eSIM-ondersteuning kun je het horloge bovendien los van je telefoon gebruiken. Hoewel de basis solide is, voelt de gebarenfunctionaliteit nog beperkt aan. De toepassing ervan is voorlopig summier en mist bredere app-integratie. Daar is dus nog ruimte voor ontwikkeling.

De grootste rem op het slimme karakter blijft echter het karige aanbod in de AppGallery. Grote namen als Spotify en Google Maps ontbreken, en ook contactloos betalen werkt buiten China nauwelijks. Bovendien is er geen volwaardige slimme assistent aanwezig. Daardoor blijven de smart-mogelijkheden onder de maat en voelt de Watch 5 minder als verlengstuk van je smartphone dan je zou verwachten op dit niveau. Terwijl de basisfuncties prima draaien, mist het horloge net dat ecosysteem om echt overtuigend mee te kunnen met de top.

©Wesley Akkerman

Huawei Watch 5 kopen?

De Huawei Watch 5 maakt indruk met zijn hoogwaardige afwerking, schitterende amoledscherm en degelijke batterijduur. De nieuwe X-Tap-sensor is technisch interessant, maar weet zichzelf nog niet echt onmisbaar te maken. Ondanks de vlotte prestaties en sterke basis legt de prijsdruk de lat hoog, zeker in vergelijking met concurrerende modellen. Voor veel gebruikers is het lastig te rechtvaardigen waarom ze meer zouden betalen voor functies waarvan de toegevoegde waarde niet direct voelbaar is.

Op het gebied van gezondheid en standaardfuncties levert de Watch 5 prima werk, maar als slimme smartwatch schiet hij tekort. Het beperkte appaanbod, met opvallende afwezigen als Spotify en Google Maps, en het ontbreken van ondersteuning voor contactloos betalen buiten China, knagen aan het gebruiksgemak. Daardoor blijft het gevoel hangen dat je ondanks de krachtige hardware toch niet het complete plaatje krijgt. En juist dat maakt deze Watch, zeker gezien zijn prijskaartje, moeilijker te positioneren als volwaardig alternatief.