Normaliter zijn je mappen en bestanden in Windows 10 niet beschermd tegen kwaadwillenden. Gelukkig zijn er manieren om je gegevens te versleutelen, bijvoorbeeld met VeraCrypt. Hoe werkt deze tool?

Wil je je bestanden echt goed en ook nog eens gebruiksvriendelijk en 'transparant' versleutelen, dan is VeraCrypt een goede optie. Deze freeware is jaren geleden als open source opvolger van het om mysterieuze redenen verdwenen Truecrypt uitgebracht. In al die jaren is er aan de werking eigenlijk niks veranderd. Na het VeraCrypt downloaden en het installeren ervan kan je een zogeheten containerbestand aanmaken. In feite een versleutelde map waar je later 'gewoon' bestanden in kunt opslaan. De sterkte van die versleuteling is overigens wel afhankelijk van je gekozen wachtwoord, dus kies iets dat zich lastig laat raden.

Het containerbestand wordt door VeraCrypt vervolgens als virtuele drive in Windows gekoppeld. Kortom: je krijgt er gewoon een extra driveletter bij in de Verkenner. Alle mappen en bestanden die je op drive bewaart worden 'on the fly' versleuteld. Je merkt van dat proces qua snelheid tegenwoordig nauwelijks meer iets, de meeste processoren beschikken namelijk over hardwareversnelling voor versleuteling.

Zodra je de virtuele drive via VeraCrypt ontkoppeld, of je computer afsluit kan niemand bij de gegevens die in de container zijn bewaard. Kortom: de ultieme beveiliging. We leggen uit hoe je zo'n container aanmaakt, gebruikt en weer afsluit.

VeraCrypt-container aanmaken

Open VeraCrypt, dat we voor het gemak eerst even instellen op het Nederlands. Ga bovenin naar Settings, kies Language en vervolgens Nederlands. Klik op OK. De interface is nu in onze eigen taal. Klik op Maak volume en houd de eerste optie (Maak een decodeerde bestandscontainer) geselecteerd. Druk op Volgende.

©PXimport

De optie Standaard VeraCrypt volume is prima, dus klik weer op Volgende. Bij Volumelocatie klik je op Selecteer bestand. Het lijkt nu alsof je een bestand gaat openen, maar je gaat er juist eentje aanmaken. Typ bij Bestandsnaam de naam die je de container wilt geven, het liefst iets wat natuurlijk niet teveel opvalt. Klik op Opslaan en Volgende. In het volgende venster laat je Codering Algoritme op AES staan en Hash-algoritme op SHA-512. Dit is namelijk een zeer sterk versleutelingsprincipe.

Bij Volumegrootte geef je aan hoe groot de container moet zijn. Dat wil zeggen; zoveel MB/GB aan bestanden kun je straks in de container kwijt. Voer een getal in (bijvoorbeeld 5 GB) en druk weer op Volgende. Bij Volumewachtwoord vul je een veilig wachtwoord in, bij Bevestig hetzelfde wachtwoord nogmaals. Klik Volgende. Kies of je van plan bent bestanden groter dan 4 GB per stuk in de container te bewaren en klik weer Volgende.

Beweeg nu binnen het venster van VeraCrypt met je cursor om de sterkte van de versleuteling te bepalen. Hoe langer je de cursor heen en weer verplaatst, hoe voller het balkje onderin beeld loopt. Je kunt dit zo lang doen als je zelf wil, we raden aan om door te gaan tot het balkje groen kleurt en vol is gelopen. Daarna druk je op Formateer en wordt het containerbestand aangemaakt. Hoe groter het bestand, hoe langer dit duurt. Sluit af met OK en Sluiten.

©PXimport

VeraCrypt-container laden

Je hebt nu een lege VeraCrypt-container op je systeem staan. Hoe bewaar je daar vervolgens je bestanden in? In het hoofdvenster van VeraCrypt druk je op Selecteer bestand, navigeer je naar de container en druk je op Openen. Druk op Koppel en voer het eerder gekozen wachtwoord in en druk op OK. Na enkele seconden laden zie je in je Verkenner nu een extra map opduiken.

Die map werkt net zoals elke andere map op je pc. Zet er de bestanden in die je wilt afschermen. Daarna open je VeraCrypt weer, selecteer je het containerbestand en druk je op Ontkoppel. De map verdwijnt weer uit de Verkenner. Voilà, nu kan niemand meer bij de bestanden die je net hebt overgezet.

Let op: experimenteren met een kluisbestand is veilig, maar werken met volledig versleutelde partities of schijven niet omdat je door foutief gebruik gegevens kunt wissen. Werk altijd met kopieën van bestanden tot je de werking van VeraCrypt in de vingers hebt.

7-Zip-bestanden met wachtwoord

Het kan ook een heel stuk makkelijker, bijvoorbeeld door gebruik te maken van de versleutelmogelijkheden van het gratis 7-Zip. Dit compressieprogramma kent een optie om bestanden te comprimeren én te versleutelen. Het nadeel is dat je het archief steeds moet openen om bij je versleutelde bestanden te komen. Als je slechts een handvol 'te verbergen' bestanden hebt die niet of niet vaak wijzigen, dan is dat te overzien.

Wil je simpelweg al je documenten veilig versleuteld bewaren, dan wordt het erg omslachtig want je blijft het archiefbestand dan updaten. Bovendien loop je het risico op monsterlijk grote archiefbestanden, zeker als je foto's en video's gaat 'zippen'.

©PXimport

Versleutelen in Windows

Ben je in het gelukkige bezit van een Pro-versie van Windows, dan beschik je over een in het besturingssysteem ingebouwde versleutelmogelijkheid. Je kan dan gebruik maken van EFS ofwel Encrypted File System. Je moet dan wel bedenken dat de sterkte van je Windows-wachtwoord de mate van veiligheid van versleutelde mappen en bestanden bepaalt. Vergeet ook zeker niet je EFS-certificaat te exporteren naar een veilige locatie. Doe je dat niet en moet je Windows onverhoopt opnieuw installeren, dan kun je zonder dat certificaat nooit meer bij je versleutelde bestanden!

Het eigenlijke versleutelen van een map (of desnoods enkel bestand) is erg eenvoudig. Klik in de Verkenner met de rechter muisknop op het te versleutelen item. Klik in het geopende contextmenu op Eigenschappen en daarna onder het tabblad Algemeen op de knop Geavanceerd. Schakel de optie Inhoud versleutelen om gegevens te beveiligen in en klik op OK. Als je gevraagd wordt of je ook de onderliggende mappen wilt versleutelen kies je voor ja.

©PXimport

In dat geval ontstaat net als bij VeraCrypt een map waarin je veilig bestanden kunt bewaren. Nu staat Windows niet als het allerveiligste besturingssysteem op deze planeet bekend, dus is het mogelijk onverstandig om extreem privacygevoelige zaken op deze manier te versleutelen. Bovendien merken we dat bij het kopiëren van bestanden naar bijvoorbeeld een NAS dit proces extreem traag verloopt. Alle bestanden moeten dan namelijk eerst weer ontsleuteld worden. Iets om rekening mee te houden als je van plan bent versleutelde bestanden te back-uppen.

BitLocker

Beschik je over Windows 10 Pro, dan kun je ook de ingebouwde versleuteling van BitLocker gebruiken. Er worden wel vraagtekens gezet bij de veiligheid: BitLocker is immers niet opensource, zoals Veracrypt en 7-Zip. Aan de andere kant biedt het programma wel degelijk bescherming tegen andere kwaadwillenden. Dus als het jou niet uitmaakt of de overheid eventueel bij je schijfinhoud zou kunnen, is BitLocker een prima oplossing.

Je vindt BitLocker in het configuratiescherm van Windows 10 Pro. Kom je er niet helemaal uit, lees dan ons uitgebreide artikel over BitLocker instellen in Windows 10.

Security by obscurity 

NAS beveiligen

Bedenk tot slot dat de meeste wat geavanceerder NASsen ook over de mogelijkheid beschikken om stevig versleutelde gedeelde mappen aan te maken. Hoe dat werkt verschilt per apparaat. Maar heb je eenmaal zo'n versleutelde map op de NAS gemaakt, dan kan niemand daar ooit nog in zonder het juiste wachtwoord. Misschien is dat dan ook wel de mooiste oplossing! Zeker als je toch al van plan was om je documenten op de NAS te bewaren. Lees er meer over in het artikel 'Een nas beveiligen in 14 stappen.'

Er zijn nog veel meer opties om Windows 10 privacyvriendelijker te maken. Zo geeft O&O ShutUp10 Windows-gebruikers meer controle over hun persoonlijke gegevens en kunnen zij privacyinstellingen gemakkelijk naar hun hand zetten. In dit artikel geven we nog wat extra tips om je privacy in Windows 10 verder op te schroeven.

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.

Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).