Bij een online kantoorsuite denk je al snel aan Google Docs of Microsoft Office. Heb je het echter een beetje gehad met deze grootheden, dan kun je probleemloos uitwijken naar een alternatief als Zoho Docs. Alvast één voordeel geven we je mee: voor de thuisgebruiker zijn de meeste Zoho-services gratis.

Tip 01: Registratie

Als je de website van Zoho bezoekt heb je al snel door dat deze producent zich vooral op een zakelijk publiek richt. In dit artikel gaan we echter voorbij aan dergelijke specifiek bedrijfsgerichte diensten en surfen we meteen door naar www.zoho.com/nl/docs. Voor je met Zoho aan de slag kunt, moet je je wel eerst nog even registreren. Klik midden in het venster op de grote rode knop Meld u gratis aan, vind bovenaan Zoho Docs (for indidivuals) aan, vul je gegevens in of meld je aan met je Google-account en plaats een vinkje bij Ik ga akkoord […]. Klik in de bevestigingsmail op Account bevestigen, vul nogmaals je wachtwoord in, klik op Verifiëren en op Ga naar uw account. Wellicht vraagt Zoho je nu om tweestapsverificatie in te schakelen via OneAuth, Mobiel nummer of Google Authenticator. Een uitstekend idee, al kun je dat eventueel ook later nog instellen in je profiel.

©PXimport

Tip 02: Dashboard

Nadat je je aangemeld hebt en ingelogd bent, kom je op je dashboard terecht. Dit is de plek waar al je documenten opgeslagen worden en terug te vinden zijn. Zoho biedt je 5 GB opslagruimte. Loop je daar tegenaan en wil je meer ruimte, klik dan rechtsboven op Evalueer andere versies. Een upgrade naar 100 GB komt neer op 48 euro per jaar.

In dit artikel werken we voornamelijk vanuit de browser, maar er zijn ook mobiele apps beschikbaar voor zowel Android als iOS. Wel willen we je nu alvast wijzen op de desktopapplicatie Zoho Docs Sync. Die zorgt ervoor dat je Zoho-documenten netjes in twee richtingen worden gesynchroniseerd. Creëer je bijvoorbeeld een lokale submap of plaats je hierin bestanden, dan zijn die even later ook beschikbaar in je online dashboard. Plaats je in je dashboard een vinkje bij een bestand, dan kun je het bestand delen, verplaatsen, kopiëren of verwijderen. Onder Meer vind je nog veel meer opties. Merk tevens de knoppen linksboven op. Naast Uploaden (ook rechtstreeks vanuit Google Drive) zie je hier ook Aanmaken. Met deze knop kun je een document, werkblad of presentatie creëren.

©PXimport

Tip 03: Documenten

We laten je als eerste kennismaken met de Writer, de tekstverwerker van Zoho. Klik op je dashboard op Aanmaken / Document of surf naar www.zoho.com/nl/writer, waar je een nieuw document kunt aanmaken of via het knopje met de drie puntjes kiest voor Upload Document of Importeren vanuit Cloud-schijven (Google Drive, OneDrive, Dropbox, Box en Evernote).

Zoho werkt met een eigen bestandsformaat, maar kan ook prima overweg met docx- en odt-bestanden. Bovendien kun je via Bestand / Opslaan als je documenten in diverse formaten opslaan, zodat je ze eenvoudig in een andere applicatie kunt openen. Met de optie Downloaden als kun je het document in het gewenste formaat naar je eigen toestel halen.

©PXimport

Tip 04: Instellingen

Er is een kans dat Writer niet de juiste taal detecteert waarin het document geschreven is, waardoor de spellingscontrole niet goed functioneert. Dat kun je per document aanpassen door in de statusbalk op de huidige taal te klikken en Nederland – Nederlands te selecteren. Er is ook België – Vlaams-Nederlands, maar helaas werkt de spellingscontrole niet bij deze taalvariant. Klik je op Suggesties voor schrijven (links onderaan de statusbalk) dan kun je op ieder moment de spellingscontrole aan- of uitzetten. Normaliter kun je hier ook de controle op de Grammatica en op de Kwaliteit van schrijven activeren, maar die werken vooralsnog alleen in het Engels.

Wil je de taalinstellingen in een keer aanpassen, klik dan op het tandwielpictogram rechtsboven en kies Instellingen. Loop alle rubrieken even door en pas waar nodig wat instellingen aan. Wijzig de eenheden bijvoorbeeld in mm in plaats van inches, pas de taal, tijd en tijdzonde aan en laat zinnetjes automatisch corrigeren (bijvoorbeeld in ‘Computer Totaal’ als je ‘CT’ typt). Bevestig je keuzes met Opslaan.

©PXimport

Tip 05: Interface

Zoho is geen kopie van MS Office, en dat blijkt vooral uit het ontbreken van het lint. Wanneer je namelijk aan het typen bent, volgen twee half-transparante knopjes je cursor in de linkerkantlijn: Invoegen en Alinea. Met het eerste kun je een afbeelding, tabel, koppeling, tekstvak enzovoort op de plaats van de cursor invoegen. Met het tweede bepaal je het uiterlijk van de alinea. Beide knopjes bevatten ook het item Meer. Hierachter zitten nog veel meer opties die onderverdeeld zijn in zes rubrieken. Je kunt dit menu ook tevoorschijn halen door op het hamburgerknopje te klikken. Erg handig, vinden wij, wanneer je eraan gewend bent.

©PXimport

Tip 06: Formulieren

Vanuit Zoho is het ook vrij eenvoudig om een invulformulier te creëren – iets wat in Word nog niet zo gemakkelijk gaat. Open de rubriek Automatiseren en klik op Samenvoegen bij inzending vanformulier / Hier klikken. Writer roept nu automatisch de hulp in van een andere Zoho-dienst: Zoho Forms – een werkwijze die je wel vaker in Zoho aantreft. Hier klik je op Een nieuw formulier aanmaken. Kies voor een leeg formulier of gebruik een van de veertig (vooral zakelijke) sjablonen. Nu hoef je alleen nog maar de benodigde formuliervelden naar je document te verslepen. Een naar je document versleept veld kun je in het rechterdeelvenster nog geheel naar wens aanpassen. Bevestig met Opslaan.

Terug in Writer open je opnieuw Automatiseren / Samenvoeging bij inzending van formulier, maar nu selecteer je het aangemaakte formulier. Klik op Formulier koppelen en stel de gewenste opties in bij Uitvoer kiezen. Klik tot slot op Formulier delen voor een (desgewenst verkorte) url die je kunt delen. De reacties op je formulier vind je terug bij Vermeldingen in www.zoho.com/nl/forms.

©PXimport

Tip 07: Visualisaties

Een kantoorsuite zou niet compleet zijn zonder rekenprogramma. Dat vind je op je dashboard via Aanmaken / Werkblad of door te surfen naar www.zoho.com/nl/sheet. Werkbladen die je gemaakt hebt in een ander programma, met een ander bestandsformaat, kun je moeiteloos importeren. Ben je bekend met Microsoft Excel, dan zul je je ook snel thuis voelen in deze omgeving. Om direct met Zoho Sheet aan de slag te gaan, klik je rechtsboven op Nieuwe versie proberen. Je kunt dan gebruikmaken van artificiële intelligentie, oftewel ‘Zia’ (Zoho intelligent assistent) om allerlei data helder te visualiseren. Klik rechtsonder op het lamp-pictogram om diverse grafieken te zien op basis van ingevulde cijfergegevens. Via de knopjes onder aan zo’n grafiek roep je andere weergaves op en met de plusknop voeg je een grafiek aan je werkblad toe. Druk op het Filter-icoontje om te bepalen welke kolommen je in je grafiek wilt en klik op Bewerken om het gewenste celbereik aan te geven.

Overigens kun je ook op een meer klassieke manier grafieken en diagrammen genereren. Je selecteert dan het bereik, klikt in de knoppenbalk op Diagram invoegen en geeft het gewenste type aan. Vanuit het rechterdeelvenster kun je dat dan nog op allerlei manieren vormgeven.

Tip 08: Live data

Stel dat je ergens interessante live data tegengekomen bent en deze in een eigen werkblad op wilt nemen. Dan heeft kopiëren en plakken niet zoveel zin, want dan heb je slechts een momentopname gekopieerd. Zoho Sheet kan echter een live koppeling maken en deze automatisch verversen. Open het tabblad Gegevens en kies Externe gegevens koppelen / Maken. Kies voor HTML pagina en vul de url in waar de live data verschijnen (bijvoorbeeld data van beurzen). Bevestig met Volgende en geef alle gewenste gegevens op. Druk nogmaals op Volgende en geef aan waar de data in je werkblad moeten komen te staan. In de volgende stap klik je op Nu en plan periodiek in en stel je een geschikte frequentie in; de hoogste frequentie is om de 15 minuten. Na je bevestiging duiken de data in je werkblad op.

©PXimport

Tip 09: Show

Over naar Show, het presentatiepakket van Zoho. Een nieuwe presentatie maak je wederom aan via Aanmaken of je gaat naar www.zoho.com/nl/show. Ook Show is compatibel met de andere presentatieformaten ppt(x) en odp. De mogelijkheden op het gebied van design en samenwerken zijn in ieder geval zeer uitgebreid. De interface is weliswaar Engelstalig, maar de tool is wel gebruiksvriendelijk en vertoont flink wat overeenkomsten met Microsoft PowerPoint. Ook is er een Chrome-extensie waarmee je heel eenvoudig tekst en afbeeldingen rechtstreeks aan je presentatie kunt toevoegen.

Wat echt opvalt is dat je je presentatie ook live naar een online publiek kunt streamen. Klik daarvoor op File / Broadcast. De bijhorende url geef je aan alle geïnteresseerden of je vult hun e-mailadressen in. Op het afgesproken tijdstip klik je op Start Broadcast. Je beslist zelf welke dia wanneer te zien is – al kunnen de kijkers zelf nog terug naar eerder vertoonde dia’s – en je hebt een pointer, pen en stift tot je beschikking. Tijdens de presentatie kun je gewoon communiceren met de deelnemers en op het einde beslis je zelf of je publiek je presentatie mag downloaden.

©PXimport

Showtime!

©PXimport

Tip 10: Notebook

Wie Google Keep gebruikt om zijn notities bij te houden, zal snel de weg kunnen vinden in Notebook. Via de plusknop creëer je nieuw notitieboek. Om de cover ervan aan te passen, klik je er met de rechtermuisknop op en kies je voor Change Cover. Met Custom Cover kun je eigen ontwerp uploaden. In je notitieboekje kun je van alles kwijt, afbeeldingen, video’s, takenlijstjes, bijlagen, niets is te gek.

Afhankelijk van de manier waarop je notities toevoegt, zal Notebook er een geschikt zogenaamd kaarttype voor creëren. Sleep je bijvoorbeeld een afbeelding naar je notitieboekje, dan maakt Notebook daar een ‘fotokaart’ van en zie je een thumbnail van die foto. Sleep je een video-url van YouTube of Vimeo naar je notitieboekje, dan wordt de link veranderd in een video met thumbnail en kun je ‘m met een enkele muisklik afspelen.

Er zijn ook bepaalde soorten informatie die Notebook zelf tracht te interpreteren. Sleep je bijvoorbeeld een recept van een ondersteunde site (zoals tasteofhome.com) naar je notitieboekje, dan verschijnt er zowel een foto van het recept als een beschrijving van het gerecht met de bijhorende ingrediënten in de vorm van een takenlijst. Als we de producent mogen geloven, komen er stelselmatig nog slimme kaarttypes bij.

©PXimport

Met de Philips Hue Secure Video Doorbell hebben we de eerste slimme deurbel te pakken van het merk voor slimme lampen. Met een prijskaartje van 169,99 euro is-ie niet goedkoop, en de vraag is of de unieke gimmick de bel kan redden.

Met het submerk Secure biedt Philips Hue verschillende producten aan die buiten de strekking van slimme lampen en aanverwante accessoires vallen. Op ID.nl hebben we eerder de slimme binnencamera getest en nu is het de beurt aan de eerste deurbel van het merk: de Philips Hue Secure Video Doorbell. Zo op het eerste gezicht lijkt dit apparaat (voorzien van een IP54-certificaat) op een generiek model uit China: camera boven, belknop onder.

Unieke functie

Op technisch vlak doet de Philips Hue Secure Video Doorbell het in elk geval goed. Het systeem ondersteunt zowel 2,4 als 5 GHz en laat zich aansluiten aan de Hue Bridge (via het Zigbee-protocol). Je hebt die bridge niet nodig om de deurbel te kunnen gebruiken, maar als je dat doet (bijvoorbeeld met het nieuwe Pro-model van de Bridge) kun je een slimme koppeling realiseren met je bestaande netwerk van slimme lampen van dezelfde fabrikant.

©Wesley Akkerman

Na het installeren binnen de (nog altijd overzichtelijke) applicatie en het koppelen van de lampen, kan de verlichting in huis aanspringen op het moment dat iemand aanbelt. Dat gebeurt razendsnel (binnen een seconde), waardoor je snel doorhebt dat er iemand voor de deur staat. Verder kun je een Chime aan de Philips Hue Secure Video Doorbell koppelen, wat dan weer handig is voor plekken waar geen Hue-lampen hangen of waar je het deurbelgeluid niet hoort.

Producten installeren

De Chime is met 59,99 euro vrij prijzig. Gelukkig kun je voor 199,99 euro ook een pakket kopen waar beide producten in zitten. Dan krijg je dus zo'n 30 euro korting. Goed om te weten: je kunt die chime gewoon in een stopcontact plaatsen. Ook is het zo dat de Philips Hue Secure Video Doorbell niet werkt met de bestaande bel (wat sowieso meestal niet het geval is). Daarnaast hoor je heel snel geluid uit die chime komen wanneer iemand op de knop drukt. 

©Wesley Akkerman

De fysieke installatie van de Philips Hue Secure Video Doorbell kan wat meer tijd kosten dan je wellicht gewend bent van slimme deurbellen. Dit is namelijk een bedrade variant die niet op een batterij werkt. De deurbel werkt alleen met 12V-aansluiting, waardoor je mogelijk een transformator moet installeren en aan de slag moet met kabels en kroonsteentjes. Bovendien lijken de meegeleverde stroomkabels onvoldoende geïsoleerd tegen schade (zoals droogte of vocht).

Beeldkwaliteit en basisfuncties

De beeldkwaliteit laat dan weer weinig te wensen over. De Philips Hue Secure Video Doorbell beschikt over een 2K-resolutie. Dat is hoger dan het beeld van de twee bedrade Ring-deurbellen, die het moeten doen met 1080p of 1536p. De kleurweergave is meer dan redelijk, maar de lens lijkt minder goed overweg te kunnen met helderheid. Als de achtergrond lichter is dan de voorgrond, dan kan die laatste wat donkerder zijn dan we zouden willen op dit soort camera's.

Het gezichtsveld van 180 graden in zowel de lengte als breedte is meer dan welkom. Daardoor zullen weinig dingen je ontgaan. Als je de deurbel niet te hoog ophangt, kun je ook kleinere pakketjes in de tuin of op de mat zien liggen. Verder is er infrarood-nachtzicht en nachtzicht in kleur en kun je rekenen op allerlei basisfuncties van een slimme deurbel. Zo kun je met iemand voor de deur praten en kun je meldingen op basis van beweging ontvangen. Wel zo handig.

Gratis opslag, maar…

Waar Philips Hue je ook mee hoopt te overtuigen, is de gratis videogeschiedenis van de afgelopen 24 uur. Als je dus nog snel iets wilt opzoeken van de afgelopen dag, dan kan dat. Je bent dan niet verplicht een abonnement af te nemen. Lokaal video's opslaan is helaas niet mogelijk, zoals dat wel vaak bij de Eufy's van deze wereld kan, waardoor je voor verdere bewaarbehoeften toch afhankelijk bent van een redelijk prijzig abonnement van 40 tot 100 euro per jaar. 

©Wesley Akkerman

Zaken die wij als standaard ervaren, zoals het instellen van activiteitenzones en de herkenning van personen, pakketten en voertuigen, zitten ook allemaal achter een betaalmuur. Dat je uitgebreide videogeschiedenis (30 tot 60 dagen) en het detecteren van rookalarmen (waar een AI-systeem achter zit) geld kosten, willen we nog best accepteren. Tot slot kan de deurbel nog geen automatische reacties ten gehore brengen of geactiveerd worden via geo-fencing.

Philips Hue Secure Video Doorbell kopen?

Ondanks de minpunten zijn we toch behoorlijk enthousiast over de Philips Hue Secure Video Doorbell. Ja, sommige functies kosten extra geld, aansluiten zal voor een hoop mensen onnodig veel gedoe opleveren en het apparaat is vrij prijzig. Maar het feit dat je het product toevoegt aan je bestaande Hue-netwerk en daarmee nieuwe integratiemogelijkheden ontgrendelt (voor lampen en bewegingssensoren), rechtvaardigt wat ons betreft de straffe aanschafprijs.

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.