Kijk eens even naar je handen, en dan weer naar je beeldscherm. De kans is groot dat je nog steeds hetzelfde goedkope plastic toetsenbord gebruikt dat bij je pc geleverd werd, en dat is jammer.

Dit is een vrij vertaald artikel van onze zustersite PCWorld.com, geschreven door Ben Kim (@benjkim). De mening van de auteur komt niet per definitie overeen met die van ComputerTotaal.nl.

Het toetsenbord is je belangrijkste instrument, het onbezongen werkpaard van je dag. Zonder toetsenbord krijg je niks gedaan - maar ik durf te wedden dat je nog geen vijf minuten hebt nagedacht over hoe je je typervaring zou kunnen verbeteren. Als je bereid bent om voor premium pc-hardware te betalen kan de zoektocht naar het perfecte toetsenbord de moeite - en het geld - waard zijn.

Fabrikanten van toetsenborden hebben sinds de productie van IBM's eerste Model M hun werk verfijnd, en vandaag de dag zijn er tal van premium toetsenborden op de markt. Je moet er alleen wel achter komen welk model precies het juiste is voor jouw specifieke behoeften.

De draad doorknippen

Allereerst moet je beslissen of je een bedraad toetsenbord wilt blijven gebruiken. Een draadloos toetsenbord is een goed begin om een rommelig bureau op te ruimen, maar er zitten ook nadelen aan.

Omdat er geen snoer aan zit om het toetsenbord van energie te voorzien, moeten draadloze toetsenborden regelmatig opnieuw worden opgeladen. Als je altijd vergeet om 's nachts je mobiele telefoon op te laden is een draadloos toetsenbord waarschijnlijk niks voor jou.

©PXimport

De Logitech diNovo Edge.

Een ander probleem met draadloze toetsenborden is de keuze tussen hoge frequentie (RF) en Bluetooth-connectiviteit. Bluetooth-toetsenborden hebben vaak meer energie nodig dan hun RF tegenhangers, maar er is geen toegewijde usb-dongle voor nodig. Helaas hebben sommige goedkopere Bluetooth-toetsenborden weleens problemen met ontwaken uit de slaapstand of met de verbinding met de computer.

Als je liever de betrouwbaardere RF-optie wilt blijven gebruiken, bedenk dan wel dat de meeste RF draadloze toetsenborden met de 2.4GHz-frequentie werken, waardoor ze gevoelig zijn voor interferentie van apparaten die erbij in de buurt staan (zoals draadloze telefoons en magnetrons) en dezelfde frequentie gebruiken.

Alle draadloze toetsenborden - zowel Bluetooth als RF - zijn aan interferentie onderhevig. Het kan gebeuren dat je met willekeurige toetsaanslagen te maken krijgt en af en toe kan de verbinding worden verbroken. Dus als je naar een volledig betrouwbare plug-and-play ervaring op zoek bent, kun je beter een bedraad toetsenbord gebruiken.

Kies de juiste switch

De switches in je toetsenbord - de kleine mechanismen in elke toets die het toetsenbord laten weten wanneer je ze hebt ingedrukt - hebben een enorm effect op je typervaring. De kans is groot dat het toetsenbord dat je momenteel gebruikt zogenoemde 'rubber-dome switches' heeft, waarbij een rubberen koepeltje op de printplaat van je toetsenbord gedrukt wordt om de geassocieerde toets te activeren. De meeste fabrikanten gebruiken rubber-dome switches omdat ze goedkoop zijn.

Helaas geven dergelijke toetsenborden geen tactiele feedback totdat het plastic omhulsel van de toets de bodem van het toetsenbord raakt. Dat is niet ergonomisch of prettig in het gebruik.

Scissor switches lijken op rubber-dome switches, maar ze zijn iets smaller waardoor ze populair zijn bij fabrikanten van laptoptoetsenborden en slanke toetsenborden zoals Apple's aluminium toetsenbord. Scissor switches voelen bijna hetzelfde aan als rubber-dome switches, maar de toets wordt minder diep ingedrukt - de afstand tussen de toets en de bodem van het toetsenbord is korter - waardoor ze nog minder comfortabel zijn om langer mee te typen.

©PXimport

Cooler Master's CM Storm QuickFire.

Cherry MX mechanische switches zijn het populairste alternatief voor rubber-dome en scissor toetsenborden. Deze zijn ingebouwd in 95 procent van de mechanische toetsenborden die op de markt zijn. Hoewel Cherry MX mechanische switches dieper worden ingedrukt dan rubber-dome of scissor switches, registreert de computer je toetsaanslag voordat de toets volledig is ingedrukt. Door deze snellere feedback hoef je niet elke toets helemaal in te drukken, wat veel tijd en moeite bespaart.

De verschillende kleurgecodeerde modellen van Cherry MX mechanische switches bieden verschillende niveaus van tactiele feedback en weerstand. De populairste types zijn Brown, Blue, Black en Red.

De tactiele feedback van Blue en Brown switches is essentieel voor snel en pijnloos typen. Brown switches zijn het populairst omdat ze redelijk eenvoudig in te drukken zijn en een kleine tactiele bobbel hebben op het activeringspunt. Als je oplet kun je voelen wanneer de toets geactiveerd is, maar die mechanische actie belemmert het typen niet. Een ander voordeel: Een mechanisch toetsenbord met Brown switches maakt niet veel meer lawaai dan een standaard membraantoetsenbord.

Blue switches produceren een hoorbare - en voelbare - klik wanneer de switch geactiveerd wordt. Aangezien ze niet veel meer weerstand bieden dan Brown switches zijn ze ideaal voor mensen die weinig of geen ervaring met mechanische toetsenborden hebben. De luide klik traint de gebruiker om de toets met net genoeg kracht in te drukken om de switch te activeren zonder deze tegen de bodem van het toetsenbord te rammen.

Red en Black switches bieden geen enkele tactiele feedback wanneer de switch een toets activeert. Ze zijn ontworpen om lineaire weerstand te bieden die toeneemt naarmate je de toets verder indrukt. Red switches zijn ontworpen voor gamers die regelmatig meerdere toetsen tegelijk ingedrukt houden en graag de toetsen allemaal volledig in willen drukken om te zorgen dat ze niet per ongeluk een verkeerd commando invoeren.

Voor op het werk wil je waarschijnlijk geen toetsenbord met luidruchtige Cherry MX Blue switches. En als je het liefst een toetsenbord gebruikt dat helder en responsief aanvoelt tijdens het typen, vermijd dan Cherry MX Red en Black switches.

Dingen waar je niet aan denkt

Toetsenborden hoeven geen QWERTY-indeling te hebben met een numeriek toetsenblok aan de zijkant. Er zijn toetsenborden zonder numpad verkrijgbaar, en met sommige kun je zelfs van de QWERTY-indeling omschakelen naar Dvorak of Colemak en weer terug.

De meest voorkomende toetsenbordindeling bestaat uit 104 toetsen, met een volledige set QWERTY-toetsen en een numeriek toetsenblok met 10 toetsen. Ze zijn zeer gebruikelijk in Noord-Amerika en Europa, en je kunt ze in hotels en openbare ruimtes over de hele wereld vinden - zelfs in gebieden waar doorgaans geen QWERTY-indeling (zoals Frankrijk) of het Engelse alfabet (zoals Japan) wordt gebruikt. Veel versies hebben extra mediatoetsen en andere functies.

Toetsenborden zonder het tiendelige numerieke toetsenblok worden steeds populairder omdat ze doorgaans kleiner, lichter en iets goedkoper zijn dan de standaard toetsenborden met 104 toetsen. Door het ontbreken van een numeriek toetsenblok (zoals op Truly Ergonomic's Truly Ergonomic Keyboard en Cooler Master's CM Storm QuickFire Rapid) is er naast het toetsenbord meer ruimte voor de muis - een enorm voordeel voor gamers.

©PXimport

De Truly Ergonomic Keyboard.

Achter een computer zitten kan een verrassend sterke belasting voor je lichaam vormen, dus het perfecte toetsenbord zou het typen zo pijnloos mogelijk moeten maken. Neem er in ieder geval de tijd voor om een toetsenbord te vinden waarvan de ergonomische indeling prettig aanvoelt. Het kan lastig zijn om allerlei verschillende toetsenborden uit te proberen - je zult in je lokale Mediamarkt waarschijnlijk geen Das Keyboard Professional Model S tegenkomen - maar met wat geluk ken je misschien wat mensen bij wie je even iets op hun toetsenbord kunt komen typen. Als dat niet lukt, lees dan een aantal recensies - en let vooral op opmerkingen over belasting van de polsen of vermoeide vingers.

De meeste ergonomische toetsenborden hebben een gesplitste indeling waarbij de toetsen die je met de ene hand indrukt fysiek gescheiden zijn van de toetsen die je met de andere hand indrukt. Toetsenborden zoals de Kinesis Freestyle 2 bestaan uit twee aparte delen die je kunt verplaatsen voor optimaal comfort. Andere toetsenborden, zoals het Goldtouch V2 Adjustable Comfort Keyboard, zijn gescharnierd en hebben een ingebouwde steun om het midden van het toetsenbord te verhogen.

©PXimport

De Kinesis Advantage USB.

Een aantal ergonomische toetsenborden - onder meer de Kinesis Advantage USB - gaan nog verder en veranderen aspecten van de standaard toetsenbordindeling. Hoewel de QWERTY-indeling van de alfabetische toetsen intact blijft zijn de knoppen in rijen op verschillende hoogtes verdeeld die niet perfect zijn uitgelijnd. Het ontbreken van rechte lijnen lijkt in het begin een beetje raar, maar je handen zijn natuurlijk ook niet helemaal recht.

Vrijwel alle ergonomische toetsenborden hebben een leercurve voordat je er echt met een optimale snelheid mee kunt typen. Ze zijn niet voor iedereen geschikt, maar als je door het werken met een standaard toetsenbord weleens pijn in je polsen of vingers hebt gekregen is het een goed idee om ze serieus te overwegen.

©PXimport

De Epic van Celluon.

Projectietoetsenborden

Projectietoetsenborden zijn niet echt populair bij de grote massa, maar ze zijn een realistische optie ten opzichte van traditionele toetsenborden. Producten zoals de Celluon Epic (die gemakkelijk in je zak past), zijn ideaal voor mensen die bovenal naar draagbaarheid op zoek zijn. Eenmaal geactiveerd projecteert de Epic een infrarood toetsenbord op ware grootte op ieder plat oppervlak. Het typen op een infrarood toetsenbord is even oncomfortabel als het typen op een hard, plat oppervlak - dat zal geen verrassing zijn - en het is niet te vergelijken met de ervaring van het typen op een echt toetsenbord, maar je kunt wel zo aan de slag.

Welk toetsenbord je uiteindelijk ook besluit te kopen, het gebruik ervan zal je ongetwijfeld een betere ervaring bieden dan te blijven rammen op de toetsen van het goedkope plastic ding dat bij je computer is meegeleverd.

Een gazon is meer dan een stukje groen. Het kan een speelplek zijn voor kinderen of juist vooral de blikvanger zijn in een strak aangelegde tuin. Soms ligt het vol in de zon, soms grotendeels in de schaduw. Voor elke situatie is er een passend graszaadmengsel. Wat past het best bij jouw tuin?

Lees ook: Groener gras? Maaien en onderhouden doe je zo

Wat voor graszaad je nodig hebt, hangt helemaal af van het soort grasveld dat je wilt. Voor een veldje waarop je kinderen lekker kunnen ravotten en een balletje trappen heb je ander gras nodig dan voor een gazon dat vooral bedoeld is voor de sier. Hieronder lees je per toepassing welke grassoorten het meest geschikt zijn.

Speelveld: stevig en snel herstellend

Een gazon waarop gespeeld, gelopen of gevoetbald wordt, moet vooral sterk zijn. Het gras moet tegen een stootje kunnen én zich snel herstellen. Daarvoor heb je een mengsel nodig met veel Engels raaigras (Lolium perenne). Dit gras kiemt snel en vormt stevige sprieten. Het is goed bestand tegen intensief gebruik en groeit snel terug als het beschadigd raakt. Vaak wordt het aangevuld met veldbeemdgras (Poa pratensis), dat ondergronds uitlopers vormt en zo kale plekken opvult. Samen zorgen deze soorten voor een duurzaam speelgazon dat veel belasting aankan.

Siergazon: fijn, traag groeiend en egaal

Voor een siergazon gelden weer andere zaken. Het moet vooral fijn van structuur zijn, gelijkmatig groeien en een egaal, verzorgd beeld geven. Voor dit type gazon zijn roodzwenkgras (Festuca rubra) en struisgras (Agrostis capillaris) geschikt. Deze grassoorten groeien langzaam en blijven laag, waardoor je minder vaak hoeft te maaien. Ze vormen een dichte mat van fijne sprietjes die er netjes uitziet, vooral bij regelmatig onderhoud. Een siergazon vergt wel iets meer zorg, want het is minder sterk en herstelt trager bij schade.

Schaduwgazon: licht nodig, maar minder zon

In tuinen met veel schaduw, bijvoorbeeld door bomen, heeft gras het moeilijk. De meeste grassoorten groeien slecht zonder zon, wat ruimte geeft aan mos. Een schaduwgazon moet daarom vooral weinig licht nodig hebben en toch stevig genoeg zijn om een dichte mat te vormen. Mengsels voor schaduw bevatten vaak fijne vormen van roodzwenkgras en soms bosgras (Festuca heterophylla), een soort die beter groeit bij weinig licht. Een kleine hoeveelheid Engels raaigras zorgt voor stevigheid, maar alleen als er dagelijks toch wat zonlicht aanwezig is. Let op: ook schaduwgazon heeft minimaal 2 tot 4 uur daglicht nodig om goed te blijven groeien.

Droge (zand)grond: diep wortelend en hittebestendig

Op lichte zandgrond of op plekken waar je weinig sproeit, heb je gras nodig dat tegen droogte kan. Dit soort gras moet diep kunnen wortelen en niet te snel verdrogen. Mengsels voor droge omstandigheden bevatten vaak een aangepaste selectie van veldbeemdgras en speciaal geselecteerde varianten van Engels raaigras die minder water nodig hebben. Soms wordt er ook hard zwenkgras aan toegevoegd, dat goed bestand is tegen droogte en hitte. Deze soorten wortelen dieper dan gemiddeld, waardoor ze vocht uit lagere lagen kunnen opnemen. Zo blijft je gazon ook bij warme zomers langer groen.

©Elena Elisseeva | Elenathewise

Wanneer en hoe zaai je gras?

De ideale periode om gras te zaaien is in het voorjaar (maart tot mei) of het najaar (september tot half oktober). Dan is de bodem warm genoeg en valt er meestal voldoende regen. Ook tussentijds bijzaaien is mogelijk – bijvoorbeeld als je last hebt van kale plekken of na het verwijderen van mos – zolang de bodemtemperatuur boven de 10 °C ligt en de grond vochtig blijft.

Begin altijd met een goede voorbereiding. Maai het bestaande gras kort, en verwijder mos en dood materiaal door het gazon te verticuteren. Dat kan met een verticuteerhark of een verticuteermachine.

Bij het herstellen van kale plekken hark je de grond los, zodat het zaad goed contact maakt met de aarde. Zaai vervolgens het juiste graszaadmengsel voor jouw situatie. Druk het zaad licht aan, bijvoorbeeld met een plank of de achterkant van een hark. Belangrijk: houd de bodem vochtig tot het gras begint te kiemen. Dat duurt gemiddeld 7 tot 14 dagen, afhankelijk van de soort en temperatuur. Wil je extra bescherming bieden? Strooi dan een dun laagje potgrond of compost over het zaad. Dat helpt tegen uitdroging en beschermt tegen vogels.

Wacht met maaien tot het gras minstens 8 cm hoog is, en gebruik dan een hoge maaihoogte bij de eerste maaibeurt. Zo geef je jonge sprietjes de kans om zich goed te wortelen.

Lees ook: Gras vol mos? Dit wil je weten over het verticuteren van je gazon

Tabel: deze grassoorten heb je nodig

De markt voor koffiemachines is breed en beweegt snel. Veel apparaten bieden steeds meer functies, van eenvoudige espresso’s tot uitgebreide melk- en cold brew-specialiteiten. De Ninja Café Luxe-serie belooft precies dat: barista-kwaliteit, eindeloze mogelijkheden en gebruiksgemak in één apparaat. Maar maakt dit model die belofte waar in de praktijk?

De Ninja Café Luxe combineert een espressomachine, filterkoffiezetter en cold brew-maker in één apparaat. Met de geïntegreerde koffiemolen (25 maalstanden) en tamper stel je de koffie volledig naar wens af.

De machine biedt vijf espresso-opties, vier koffiestijlen en vier melkopschuimstanden – geschikt voor zowel dierlijke als plantaardige melk. Je kiest uit zeven drankformaten, van espresso tot cold brew-specialiteiten zoals iced latte of espresso martini.

Er zijn twee uitvoeringen:

De Essential kost 449,99 euro, de Premier 549,99 euro. De machine is groot en zwaar (34,4 x 33,6 x 37,2 cm) en weegt 16,65 kilo.

©Ninja

Eerste indruk: wat veel!

Wat fijn is aan huishoudelijke apparaten van Ninja, is dat ze doorgaans gebruiksvriendelijk en intuïtief te bedienen zijn, zo bleek uit eerdere ervaringen. Gebruiksvriendelijk blijkt – na enige tijd – zeker waar, maar intuïtief kunnen we dit apparaat zeker niet noemen direct na het uitpakken. De uitgebreide handleiding, verkorte snelstartgids en een inspiratiegids met allerlei recepten voor de verschillende koffievarianten komen dan ook direct van pas.

©Saskia van Weert

Uit de doos oogt de Ninja Café Luxe direct stevig en professioneel. De afwerking is netjes en het apparaat maakt een solide indruk op het aanrecht. Bij het uitpakken valt op hoeveel accessoires en onderdelen erbij zitten: van filterhouders en melkopschuimer tot een geïntegreerde molen.

Voordat er überhaupt koffie kan worden gezet, dient er een stapsgewijze kalibratie en watermeting te worden gedaan om te bepalen hoe hard het kraanwater is in de eigen regio. De stappen staan duidelijk beschreven in de gids, alle benodigdheden (behalve koffiebonen) zitten bijgesloten in de doos. Dat alles neemt een halfuurtje in beslag, daarna is de machine klaar voor het eerste gebruik.

©Ninja

De functies op een rij

De koffiemachine heeft allerlei onderdelen die een eigen plekje hebben in of op de machine. Er zitten drie filterbakjes bij om de gemalen koffie in te doen: eentje voor een enkele hoeveelheid, een wat grotere voor een dubbele hoeveelheid drank en een grote mand voor filterkoffie.

Dan is er het portafilter, oftewel het gedeelte waarin de gemalen koffie plus het gewenste filterbakje gaan, en dat je vastklikt onder de wateruitlaat.

Er is een losse trechter die je gebruikt tijdens het malen van de koffie, en een stamper om de koffie in het bakje samen te drukken. Tot slot is er nog het melkkannetje.

©Saskia van Weert

Links van de machine kun je de trechter en de stamper bewaren, het portafilter kan onder de koffiemaler en het kannetje heeft een vaste plek rechts onder het melktuitje.

Het bedieningspaneel verdient ook wat aandacht. Aan de linkerzijde zit een draaischijf waarmee je de maalgraad van de koffiebonen instelt. Dan is er nog het display met allerlei opties en een draai-/drukknop, en een gedeelte om het soort melkschuim in te stellen. Het bedieningspaneel is duidelijk vormgegeven, maar door het grote aantal opties is het niet direct intuïtief.

Boven op het apparaat is er een warmhoudplaat voor koffiebekers. Aan de achterzijde zit het waterreservoir, bovenin zit een dekseltje om toegang te krijgen tot het bonenreservoir, en geheel rechts zit een klein deurtje waar je de metalen filterbakjes in kunt opbergen.

Kortom: een hoop opties en een hoop uitzoekwerk!

©Saskia van Weert

In gebruik: goed resultaat (na even oefenen)

Bij het apparaat zit een dikke zwart-witte gebruikshandleiding. Het is aan te raden die goed door te nemen en bij de hand te hebben tijdens het leren kennen van het apparaat en de mogelijkheden. Na enige keren wat proberen wordt duidelijk dat de basishandelingen vrij overzichtelijk zijn. Een doorgewinterde thuisbarista zal deze machine vermoedelijk sneller weten te doorgronden.

Allereerst moet het gewenste filterbakje in het portafilter. Je zet de trechter op het filterbakje en zet de machine aan. Je kiest het gewenste programma, bijvoorbeeld espresso. De standaardinstelling is een dubbele shot; dat is eventueel aan te passen in het menu.

Vervolgens hang je het portafilter onder de koffiemaler. Er verschijnen twee getallen in beeld: de ideale maalgraad en de huidige instelling. Via de draaischijf links aan de machine zorg je dat de twee getallen identiek zijn. Je start de maler en neemt het portafilter met gemalen koffie uit de machine. Je stampt de boel aan met de stamper, verwijdert de trechter en bevestigt het portafilter onder de wateruitlaat. Dat doe je door de oranje stip op het filter gelijk te houden met de stip op de machine en het filter stevig naar rechts te bewegen om het te vergrendelen. Dat gaat vrij zwaar.

©Ninja

Dan is het tijd om het koffiezetten te starten met een druk op de draai-/drukknop. Vergeet niet om een passende kop of mok onder het filter te zetten. Er komt een beetje geconcentreerde koffie uit de machine, die wordt aangevuld met heet water om de gewenste sterkte te verkrijgen. Deze stappen zijn gelijk voor vrijwel alle koffiebereidingen – alleen filterkoffie gaat iets anders.

Melkschuim maken

Mocht je cappuccino willen maken, dan doe je dierlijke of plantaardige melk in de melkkan tot aan de streep, kies je de gewenste dikte en laat je de melk warm worden en opschuimen tot een pieptoon aangeeft dat de melk klaar is. Je hoort het kleine mixertje onder in de kan flink tekeergaan en dat levert een prima resultaat op. Na het leeggieten van de kan start een automatisch schoonmaakprogramma.

De smaak van de geteste koffievarianten is prima. De exacte uitkomst hangt uiteraard af van de gebruikte bonen.

©Saskia van Weert

Schoonmaken en onderhoud

Een deel van de accessoires en onderdelen mag gewoon in de vaatwasser. Zoals wel vaker is het vaak beter voor de duurzaamheid om alles op de hand af te wassen. Metalen onderdelen blijven daardoor langer glanzend. De melkopschuimer heeft een eigen reinigingsprogramma voor het binnenwerk en het tuitje, al moet het kannetje natuurlijk wel goed afgewassen worden.

Ninja Café Luxe kopen?

De Ninja Café Luxe is een krachtige en veelzijdige koffiemachine die de serieuze thuisbarista veel te bieden heeft. Met uitgebreide instellingen voor koffie, melk en formaat, en de mogelijkheid om zowel espresso als filterkoffie en cold brews te zetten, is dit apparaat een echte allrounder. De bouwkwaliteit is stevig en professioneel, en het apparaat wordt geleverd met handige accessoires en een eigen reinigingsprogramma voor de melkopschuimer.

Tegelijk vraagt de machine om tijd en aandacht. Het is geen instapmodel voor wie snel en zonder nadenken een kopje koffie wil zetten. De bediening is uitgebreid en vergt oefening, vooral in het begin. Ook neemt het apparaat de nodige ruimte in beslag en zijn er veel onderdelen om mee te werken.

De Ninja Café Luxe is vooral geschikt voor koffieliefhebbers die graag zelf de controle houden over het volledige zetproces, bereid zijn om het apparaat goed te leren kennen en de ruimte hebben voor een grotere machine. Wie dat ziet als een leuke uitdaging, haalt met de Ninja Café Luxe een complete koffie-oplossing in huis.