Met de lancering van Windows-7 en de komst van Dirt2 aan het einde van het jaar, is het DirectX-11 tijdperk aangebroken. Vooralsnog heeft ATI als enige een DirectX-11 product beschikbaar: de 5000-serie. Wij testen de 5870 die met een kern van 2,15 miljard transistors maar liefst 2,7 miljard berekeningen per seconde kan verwerken.

Die rekenkracht is simpelweg niet te bevatten.

Laten we beginnen met wat achtergrond. Om de nieuwe HD5870 kort te beschrijven, hebben we maar één zin nodig: hij is twee keer zo snel als de 4870 en daarmee dus even snel als de 4870X2. U vraagt zich natuurlijk af hoe dat mogelijk is. Grotendeels is het te danken aan het 40nm-proces, waardoor ATI veel meer transistors in de gpu kan verwerken, zonder in de problemen te komen met energieverbruik, warmte, of wellicht nog belangrijker, de die-size. Het moet immers wel lucratief blijven een videokaart te produceren.

Twee keer zo veel

Dankzij het kleinere procedé kan de Cypress-kern, de codenaam voor de nieuwe gpu-kern, over 1600 streaming processors beschikken (of ouderwets: shader-units). Dat zijn er letterlijk twee keer zo veel als in de RV770 waar de top van de 4000-serie gebruik van maakt. En dat met een die-size die slechts 30 procent groter is! Knap werk.

De structuur en het principe van de 5870 is nagenoeg hetzelfde als bij de 400-serie De Cypress-kern bestaat uit twintig SIMD-cores (Single Instruction Multiple Data), waarin 16 thread-processors zitten die weer uit 5 stream cores bestaan. Wie goed kan hoofdrekenen, zal dan uit komen op 1600 streaming processors: 20 x 16 x 5 = 1600.

Verder heeft ATI het aantal texture units van 10 naar 20 verhoogd ( dus 80 texturing filtering units). Tevens zijn render backends aangepakt: het aantal Z-stencil untis is van 64 naar 128 gebracht en ook het aantal AA Resolve units wat de prestaties van Anti Aliasing-berekeningen significant verbetert, is verhoogd van 64 naar 128. Dit lijkt ons echter alleen zinvol in oudere spellen. De geheugenbus blijft 256 bit, omdat de bandbreedte met snel gddr5-geheugen ruim voldoende is. Het enige wat ATI heeft gedaan, is de snelheid verhoogd naar 2400 MHz (1200 ddr). Opvallend is dat de HD5870 nog steeds 'slechts' 1GB videogeheugen meekrijgt. We zien bij nieuwe kaarten liever 2GB, aangezien het toch een verschil maakt op hoge resoluties.

Niet geheel nieuw in een ATI-kaart, maar wel eindelijk bruikbaar is de tesselator. Dit is een onderdeel van de grafische engine en kan het aantal polygonen van een model (bijvoorbeeld een gezicht, een boom of gras) drastisch verhogen, waardoor het onderwerp er veel gedetailleerder uitziet. Het mooie van het systeem is dat het detailniveau afhankelijk is van de grafische kaart. De kaart krijgt namelijk een simpel model met weinig polygonen en verfraait het zelf. Dit is niet alleen heel efficiënt op gebied van geheugen, maar zorgt er tevens voor dat een spel zowel speelbaar is op een high-end videokaart als een budget of midrangekaart.

Bizarre scores

Met deze kennis in het achterhoofd, zijn de prestaties van de HIS HD5870 al bijna te voorspellen. Toch willen we u de scores van deze nieuweling niet onthouden. We hebben twee HD5870’s voor deze test.We hebben deze getest in combinatie met een Intel Core i7 965 met 6GB ddr3-1600 van Patriot. Als harde schijf hebben we een Velociraptor. Een BeQuiet 1000 watt Dark Power voorziet het platform van energie.

Laten we beginnen met de 3DMark Vantage-prestaties. Onder standaardcondities zet de 5870 een score neer van 16623, waarbij de gpu 15859 punten verdient. Ter referentie: een HD4870X2 scoort 16625 (15887 gpu). Bij een resolutie van 1680 bij 1050 daalt de gpu-score naar 12671, wat nog steeds netjes is. In CrossFire scoort het platform 21.368 punten, 22.155 voor de gpu. Bij 1680 x 1050 zien we nog steeds 18.691 gpu-punten.

Wellicht nog indrukwekkender zijn de in-game scores. We hebben geen enkel spel zien schokken bij een resolutie van 1920 bij 1080! Crysis draait nog steeds bijzonder vloeiend met 60 frames per seconde, World in Conflict idem met 56 frames per seconde en de HD5870 weet nog steeds 73 fps op het scherm te zetten bij de Call of Juarez-benchmark. Ter referentie: de HD4870X2 produceert bij full-hd 49 fps in Crysis, 61 fps in World in Conflict en 76 fps in Call of Juarez.

Vergezellen we de HIS met een tweede HD5870 dan is het helemaal feest. Helaas draaide Crysis (nog) niet lekker, maar we zien bijvoorbeeld 134 fps in de Call of Juarez-test. Bij World in Conflict weet het duo 89 frames per seconde te berekenen.

Energie management

De HIS HD5870 is een beest van een kaart. Vaak houdt dat in dat het stukje techniek ook beestachtig veel energie verbruikt. Dat is gelukkig niet het geval. Dankzij het 40nm-procedé springt de Cypress-kern zuinig om met kostbare energie. Eén opvallend punt is dat de kaart volgens AMD slechts 28 watt verbruikt in 2D-modus. Een grote vooruitgang ten opzicht van de RV770 die nog aardig wat lustte met 60 watt. AMD claimt een maximaal verbruik van 188 watt. Dat is 2 watt minder dan de HD4890 en iets meer dan de HD4870.

Tijdens onze metingen zien we dat AMD zeker geen onzin heeft uitgekraamd. Zo meten we in rust een verschil van ongeveer 30 watt extra in verbruik als we een tweede kaart plaatsen. Dat komt aardig overeen met de 28 watt die AMD claimt.

Als we het platform – met één kaart – op de desktop zetten, meten we 125 watt. Erg netjes, zeker gezien het verschil met een 4870X2 waarbij we 192 watt zien. Starten we de Call of Juarez-benchmark dan meten we op het piekmoment 305 watt. De 4870X2 piekt op maar liefst 456 watt! Als we dan bedenken dat beide kaarten ongeveer evengoed scoren, dan heeft ATI een puik stukje werk geleverd met de nieuwe Cypress-kern.
PluspuntenMinpuntenConclusie

De HD5870 is een beest van een videokaart. Hij verslaat alle huidige single gpu-kaarten. We mogen – gezien de testresultaten – stellen dat de 5870 even snel is als een 4870X2. En dat is echt een prestatie van formaat. Zeker gezien het feit dat de kaart significant minder energie verbruikt. Gamers die nu de snelste en zuinigste kaart zoeken die DirectX 11 compatible is, kunnen niet om de HD5870 heen. We zijn benieuwd wanneer nVidia met een antwoord komt...het is op moment van schrijven nog erg stil aan het groene front.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbaar sporthorloge? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Xiaomi Smart Band 9

De onlangs verschenen Xiaomi Smart Band 9 is goedkoop en kent ook nog eens verrassend veel functies. Dit langwerpige sporthorloge is in de kleurstellingen zilver-wit, zwart en roze verkrijgbaar. Het amoledscherm van 1,62 inch biedt voldoende ruimte om diverse gegevens te tonen. Dankzij een respectabele resolutie van 192 × 490 pixels verschijnt alle informatie scherp in beeld – denk daarbij aan stappen, verbrande calorieën, weersverwachting en natuurlijk de tijd. Alle functies zijn via het aanraakscherm bereikbaar, want de Smart Band 9 heeft geen fysieke knoppen. De waterdichte behuizing weegt maar 15,8 gram (zonder bandje).

Kies in het menu tussen ruim 150 sportmodi en start vervolgens de training. Tijdens de inspanning kun je jouw hartslag in de gaten houden. Je koppelt de Smart Band 9 via bluetooth eenvoudig aan een smartphone. Laat het mobiele toestel vervolgens in je broek- of jaszak zitten, want inkomende notificaties verschijnen rechtstreeks op je pols. Een prettige eigenschap is dat je het scherm ook op zonovergoten plekken nog prima kunt lezen. Aan de hand van een lichtsensor kiest deze smartwatch automatisch de juiste helderheid. Ten slotte is de beschikbaarheid van meer dan tweehonderd wijzerplaten een leuk extraatje.

Garmin Instinct 2

Met deze relatief goedkope smartwatch van Garmin houd je nauwlettend jouw sportieve prestaties in de gaten. Je kunt de Instinct 2 zowel binnen als buiten dragen, want de robuuste behuizing is waterdicht tot een diepte van honderd meter. Op het ronde display van 176 × 176 pixels zie je onder meer de actuele hartslag, het aantal gezette stappen en de huidige snelheid. Er zijn ook een hoogtemeter en elektrisch kompas geïntegreerd. Onder leiding van diverse sport-apps doe je uiteenlopende trainingen. Je kunt bovendien na elke nacht de uitgebreide slaapmonitor bekijken.

Wanneer het sporthorloge met een smartphone is verbonden, zie je inkomende pushnotificaties voorbijkomen. De Instinct 2 bevat een energiezuinig zwart-witscherm. Dat komt de accuduur ten goede! De fabrikant claimt dan ook een batterijduur van zo'n 28 dagen in de smartwatchmodus. Het hier besproken model heeft een horlogekast van 45 millimeter. Als alternatief kun je een vergelijkbaar sporthorloge met een horlogekast van 40 millimeter kopen, de Garmin Instinct 2S.

Garmin Forerunner 255 Music

Ren, wandel of fiets je met een lekker muziekje nét wat steviger door? De Garmin Forerunner 255 Music is hiervoor bij uitstek geschikt. Je kunt namelijk nummers van Spotify, Deezer of YouTube Music downloaden en in het geheugen van deze smartwatch opslaan. Laat dus tijdens trainingen voortaan je smartphone thuisliggen en bedien de muziek vanaf je pols. Je hebt voor deze functie trouwens wel een betaald abonnement bij een van de genoemde muziekdiensten nodig. De Forerunner 255 Music heeft een horlogekast van 46 millimeter. Kies tussen een zwarte en witte uitvoering.

Op het ruime 1,3inch-kleurenscherm van 260 × 260 pixels zijn er een heleboel functies toegankelijk. Denk onder andere aan een calorieënteller, hartslagmeter, bloedzuurstofmeter, slaapmonitor, snelheidsmeter, stappenteller en stopwatch. De Forerunner 255 Music toont ook meldingen van een verbonden smartphone. Krijg je bijvoorbeeld een WhatsApp-bericht, dan gaat de weerbestendige behuizing kortstondig trillen. Tot slot gebruik je deze veelzijdige smartwatch ook om contactloos te betalen.

Lees ook: Dit zijn de 9 sporten waarmee je het makkelijkst afvalt

Polar Pacer Pro

Zoek je een licht sporthorloge met zéér veel functies? Kijk dan eens naar de Polar Pacer Pro. Wegens het gewicht van 41 gram voel je dit apparaatje amper zitten. In de horlogekast van 45 millimeter is er een 1,2inch-kleurenscherm van 240 × 240 pixels verwerkt. Het display is voorzien van Gorilla Glass en gaat dus niet zomaar stuk. Verder is de behuizing waterdicht tot een diepte van vijftig meter. In het menu staan er ruim 150 sportprofielen voor je klaar. Fijn is dat deze smartwatch ook allerlei 'exotische' sporten ondersteunt, zoals (kite)surfen, rolschaatsen en skiën. Zodra je een keuze hebt gemaakt, monitort de Pacer Pro diverse sportieve prestaties.

Onder de motorkap bevindt zich een gps-chip, zodat deze smartwatch overal ter wereld je locatie kan bepalen. Handig is dat je routes van de bekende app Komoot kunt synchroniseren. Kijk voor routeaanwijzingen voortaan op je pols. Verder werkt de Pacer Pro ook naadloos met de veelgebruikte sport-app Strava samen. Hoewel Polar in zijn eigen webwinkel een tarief van 349,90 euro hanteert, vragen diverse andere bekende webshops minder dan tweehonderd euro. Kies tussen de kleurstellingen zwart, wit en goud.

Samsung Galaxy Fit3

De Samsung Galaxy Fit3 schaf je voor minder dan zes tientjes aan! Dit goedkope sporthorloge is te koop in de kleurstellingen zwart, zilver-wit en roze. Ondanks zijn lage prijskaartje toont het langwerpige 1,6inch-amoledscherm van 256 × 402 pixels diverse gegevens. Zo zie je hoeveel stappen je hebt gezet. De achterzijde van de horlogekast heeft ook nog sensoren om je bloedzuurstof en hartslag te meten. Druk aan de zijkant op de homeknop en kies uit ruim honderd sportoefeningen. De Galaxy Fit3 analyseert desgewenst ook je slaapgedrag. Maak je onverhoopt een lelijke uitglijder? Dankzij valdetectie schakelt de polsassistent jouw SOS-contactpersonen in.

Dit lichtgewicht sporthorloge van 18,5 gram neem je overal mee naartoe. De IP68-gecertificeerde behuizing is namelijk volledig waterdicht. Verbind de Galaxy Fit3 via bluetooth met een smartphone voor nog meer functies. Je kunt dan bijvoorbeeld de muziekweergave bedienen en zien wie er belt. De smartwatch toont ook inkomende berichten. De oplaadbare batterij van 208 mAh gaat op een enkele acculading volgens Samsung tot dertien dagen mee.

Dat een wasmachine zonder moeite vuile was schoon krijgt, spreekt voor zich. Toch kan een kleine natuurlijke hulp extra verschil maken. Geen chemisch middel, maar iets wat je waarschijnlijk al in huis hebt: citroensap. Dat zorgt voor een frissere was, een schonere trommel en een beter onderhouden machine.

Hoewel de meeste wasmachines hun werk prima doen, kun je ze met een beetje citroensap een handje helpen. Dit natuurlijke zuur werkt verrassend effectief tegen vuil, kalk en bacteriën. Hieronder lees je vijf manieren waarop citroen je was én je machine schoner, frisser en duurzamer maakt.

1. Verwijdert zeepresten

Na het wassen blijft er vaak wat wasmiddel of wasverzachter achter in de trommel of in je kleding. Het gevolg? Je wasmachine kan muf gaan stinken, net zoals de was die uit zo'n machine komt. Een scheutje citroensap in het bakje voor de wasverzachter helpt om die resten los te weken. Zo blijft je wasmachine schoon en ruikt je was écht fris.

2. Neutraliseert nare geuren

Citroensap werkt licht antibacterieel en neutraliseert geuren. Dat is vooral handig bij sportkleding, handdoeken of keukenlinnen dat snel minder fris ruikt. Citroen maakt je was dus niet alleen schoner, maar ook frisser.

©africa-studio.com (Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy)

3. Werkt tegen hard water

Woon je in een gebied met hard water, dan merk je dat wasmiddel minder goed schuimt en kleding stugger aanvoelt. Citroenzuur bindt kalkdeeltjes, waardoor het water zachter wordt en het wasmiddel beter zijn werk doet. Zo bescherm je zowel je kleding als de binnenkant van je machine tegen kalkaanslag.

🍋 Onderhoudstip: laat eens per maand een lege wasmachine draaien op 60 graden met een scheut citroensap. Zo voorkom je kalkaanslag en blijft de binnenkant fris.

4. Houdt wit écht wit

Citroensap heeft een mild blekend effect dat witte kleding helderder maakt zonder het risico van verkleuring. Vooral fijn voor lakens, T-shirts en handdoeken. Anders dan chloor is citroensap veilig voor de meeste stoffen* en vriendelijker voor je huid én het milieu.

5. Zorgt voor zachtere kleding

Heb je snel last van wasverzachter of vind je de geur te sterk? Citroensap verzacht het water op een natuurlijke manier, zonder kunstmatige toevoegingen. Zo blijft je kleding soepel en zacht, ook zonder de synthetische stoffen die in veel wasverzachters zitten. Dat is prettiger voor gevoelige huid én beter voor het milieu, omdat er minder chemische resten in het afvalwater terechtkomen.