ACHTERGROND - Technologie heeft de manier waarop we leven veranderd. De grootste doorbraak moet nog komen: de brein-computer interface, waarbij de hersenen en zenuwen worden gekoppeld aan een computer. In potentie zouden blinden weer kunnen zien en verlamde patiënten weer kunnen bewegen.

Wat is er nu al mogelijk, wat wordt er in de voor de nabije toekomst verwacht en welke gevaren liggen er op de loer?

Geen menselijk orgaan is zo fascinerend als het brein. De afgelopen eeuwen hebben wetenschappers het menselijk lichaam ontleedt en geanalyseerd, waardoor we vandaag de dag grotendeels weten hoe alles werkt. Maar het menselijke brein, met zijn 100 miljard zenuwcellen, is nog steeds grotendeels een mysterie. De hersenen vormen ons centrale zenuwstelsel. Ons brein en bevat waarnemende, aansturende en controlerende functies. Bovendien zijn de hersenen in staat om informatie te verwerken en op te slaan. Over de opslagcapaciteit van het menselijk brein lopen de meningen uiteen, maar een algemene aanname is dat deze rond de 2,5 petabyte (2500 TB) aan binaire data kan bevatten. Maar nog veel interessanter is de wijze van communicatie tussen de hersenen en het lichaam.

De eerste basale inzichten daarover ontstonden in 1929 toen de Duitse arts Hans Berger elektro-encefalografie toepaste, beter bekend als EEG. Daarbij worden elektroden op het hoofd geplaatst, waarna elektrische signalen van de hersenen - hersengolven - kunnen worden uitgelezen. In die tijd waren er nog geen computers, waardoor het erg lastig was om de resultaten te kunnen interpreteren. Pas in de tweede helft van de vorige eeuw zijn er vorderingen gemaakt en met name in de laatste twee decennia zijn er zeer grote sprongen gemaakt. Dankzij EEG's, CT-scans en MRI's in combinatie met de enorme vooruitgang van de rekenkracht van computers, weten we veel beter hoe het menselijk brein werkt. De volgende stap is om de hersenen te verbinden met computers, zodat gedachten kunnen worden gedigitaliseerd en geclassificeerd en vervolgens omgezet in acties. Dat kan met een zogenaamde brein-computer interface (BCI).

Brein-computer interface

Het digitaliseren van gedachten klinkt als sciencefiction, maar het is vandaag de dag al realiteit. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om met behulp van gedachten een muisaanwijzer van een computer te laten bewegen of zelfs een robotarm te besturen! Zowel op het gebied van de gezondheidszorg als gaming en oorlogsvoering biedt dit nieuwe mogelijkheden. Wat hiervoor nodig is, is een interface die de signalen van de hersenen meet, versterkt en digitaliseert, en het mogelijk maakt hier een computer of machine aan te koppelen.

©PXimport

Zo'n brein-machine-verbinding wordt internationaal een Brain-Computer Interface genoemd. In veel gevallen is het niet noodzakelijk om elektroden in het lichaam in te brengen, maar volstaat een soort net, bril of helm met sensoren dat op het hoofd geplaatst wordt. Als een meer nauwkeurige meting noodzakelijk is, is een implantaat - oftewel een 'invasieve' BCI - een optie, al kan dat leiden tot negatieve bijeffecten zoals infecties en instabiliteit van de sensoren op lange termijn. Dit wordt het meest toegepast bij serieuze medische aandoeningen zoals een verlamming in het zenuwstelsel, maar veelal nog in een experimenteel stadium.

Project Cyborg

Een bekend experiment met implantaten is dat van de bekende Britse robot-ingenieur Kevin Warwick (1954), die bekendstaat om zijn experimenten waarbij computersystemen rechtstreeks worden aangesloten op het menselijke zenuwstelsel. De eerste stap van zijn project 'Cyborg', richting een soort mens-machine, werd in 1998 gezet door een onderhuidse chip te implanteren. Het ging om een relatief simpele RIFD-chip die in Warwicks arm geïmplanteerd werd. Daarmee kon hij deuren, lichten, de verwarming en enkele andere geautomatiseerde systemen bedienen op basis van zijn aanwezigheid. Warwick wilde het experiment vooral aangaan omdat futurologen de verwachting uitspraken dat een onderhuidse chip in de toekomst als een soort identiteitsbewijs kon gaan dienen, maar tot dan toe werd er nauwelijks met mensen geëxperimenteerd. Dit terwijl in dezelfde tijd dergelijke implantaten wel voor huisdieren werden geïntroduceerd. Later liet Warwick ook (tijdelijk) een sensor implanteren waarmee hij geblinddoekt kon detecteren of een object dichterbij kwam of van hem af bewoog. Het kostte hem wel zes weken oefenen om de signalen die hij voelde correct te interpreteren.

©PXimport

Kevin Warwick liet in 1998 en onderhuidse chip implanteren en experimenteert veel met BCI. (foto: Kevin Warwick)

Ook experimenteerde hij met het op afstand besturen van objecten, waarbij hij vanaf de Columbia Universiteit in New York het zenuwstelsel van zijn linkerhand koppelde aan een robothand die zich in de Reading Universiteit in Engeland bevond. Wanneer hij z'n hand bewoog werden de hersengolven via het internet naar de robotarm verstuurd. En wanneer de robothand een object vasthad kon Warwick de druk van hiervan voelen. Dit bewees volgens hem dat het brein en het lichaam zich niet per definitie op dezelfde locatie hoefden te zijn. Ten slotte liet Warwick het zenuwstelsel van zijn vrouw tijdelijk verbinden met zijn eigen, waarbij hij het kon voelen als zij haar arm bewoog. In een vergelijkbaar experiment in 2013 van de Universiteit van Washington liet een onderzoeker de vinger van een collega bewegen op een keyboard, terwijl deze zich op enige afstand bevond. Ze speelden op die manier een spelletje waarbij je op het juiste moment tot actie moest overgaan.

©PXimport

Tijdens een experiment van de Universiteit van Washington werd een vinger van een collega via een BCI bestuurd door iemand die zich op een andere locatie bevond.

Medische toepassingen

In eerste instantie lijkt BCI vooral op medisch gebied interessant te zijn. Zo zijn er geslaagde experimenten waarbij patiënten met hun gedachten protheses - zoals een driedimensionale robotarm - kunnen besturen en op die manier wat meer controle over hun leven terugkrijgen. Iets simpels als zelf een kop koffie of stuk chocolade naar je mond brengen kan heel waardevol zijn, zeker voor iemand die deels verlamd is of een lichaamsdeel mist.

Op dezelfde wijze is het mogelijk om een rolstoel te besturen. Ook het typen van tekst door middel van gedachten is mogelijk, al gaat het momenteel nog een erg traag met circa 14 aanslagen per minuut. Verder zijn er geslaagde experimenten om blinden weer te kunnen laten 'zien', al gaat het daarbij vooral om licht- en kleurpatronen. De resolutie verbetert ieder jaar.

©PXimport

Tekst typen via gedachten is al mogelijk, al gaat het vrij traag. (beeld: Gtec)

Een andere veelbelovende toepassing is 'Deep Brain Stimulation' (DBS), waarbij de symptomen van diverse ziektes onderdrukt kunnen worden. Zo kan een ziekte als Parkinson, waarbij het lichaam onbewust fysiek beweegt, bestreden worden door een implantaat waarbij de hersenactiviteit gemonitord en geanalyseerd wordt, om middels een tegenreactie de fysieke symptomen te voorkomen. Het concept lijkt op dat van een pacemaker, waarbij een elektrische prikkel wordt gegeven om het hart op gang te houden, bijvoorbeeld in het geval van een hartritmestoornis. In de VS zijn al 110.000 Parkinson-patiënten behandeld met Deep Brain Stimulators van Medtronic.

©PXimport

Op dezelfde wijze zouden de symptomen van depressies, clusterhoofdpijn, chronische pijn, het Tourette-syndroom, tremor en dystonie onderdrukt kunnen worden. Ook epileptische aanvallen zouden met behulp van implantaten en elektronische pulsen kunnen worden gestopt. De combinatie van BCI en speciale training kan de kwaliteit van leven verbeteren voor patiënten die getroffen zijn door een beroerte, dwarslaesie en traumatisch hersenletsel. In de VS wordt naar schatting 2,6 miljard dollar geïnvesteerd in DBS en 'neurostimulatie'. Een struikelblok is dat een implantaat een batterij nodig heeft en dat de huidige implantaten nog niet energiezuinig genoeg zijn om een aantal jaren zelfstandig te functioneren. Ook is er nog weinig bekend over de lange termijneffecten van DBS.

©PXimport

Via gedachten kunnen protheses worden bestuurd.

Gaming

Ook voor gaming lijkt BCI veelbelovend. Immers, het kan makkelijker en vooral sneller zijn om een spel met je gedachten te besturen, dan met je vingers (waarbij je gedachten eerst omgezet moeten worden naar een fysieke beweging). Tijdens game- en elektronicabeurzen worden regelmatig demo's gegeven waarbij je via EEG een spel kunt besturen. Dus met een helm of een soort koptelefoon met sensoren op je hoofd, en zonder dat je daarbij je handen gebruikt. Momenteel vereist deze techniek nog enige oefening en worden de elektronische signalen softwarematig omgezet naar keyboardaanrakingen, wat tijd kost. Idealiter moet een spel via een API te optimaliseren zijn voor besturing via gedachten.

Het bekende roleplaying-spel World of Warcraft ondersteunt dit en wordt daarom ook regelmatig als voorbeeld gebruikt. Het onderwijs neemt de opkomst van BCI ook serieus: de Universiteit van Twente heeft een bachelor 'Creative Technology' die zich onder andere richt op BCI in combinatie met apps. Een variatie op 'neurogaming' is het besturen van een spel via handgebaren, zoals Microsofts Kinect. En met een combinatie van beide methoden wordt ook volop geëxperimenteerd. Linksom of rechtsom lijkt het er op dat het bedienen van een spel via een toetsenbord ooit, in de toekomst, hopeloos ouderwets is.

©PXimport

Een spelletje Pong via een BCI. (beeld: Gtec)

Militair

Vanzelfsprekend is het leger ook zeer geïnteresseerd in BCI. Zo loopt er in de VS een experiment van DARPA waarbij hersenimplantaten emoties moeten kunnen controleren, vooral ten behoeve van mensen met geestelijke problemen. De eerste stap is om emoties op afstand te kunnen observeren en een tweede stap is om geestelijke problemen te kunnen stabiliseren. Het gaat in dit geval om zeven verschillende psychiatrische condities, van depressies tot verslavingen en een borderline persoonlijkheidsstoornis. Het project komt voort uit de problemen van veteranen die actief zijn geweest in oorlogsgebieden en vaak kampen met dergelijke psychiatrische stoornissen. Maar het signaleren van emoties is ook nuttig als het gaat om alertheid. Wanneer een soldaat op wacht een vijand ziet en deze emotie gedetecteerd wordt, kan er geautomatiseerd alarm geslagen worden.

©PXimport

©PXimport

Voor het uitlezen van hersengolven (EEG) zijn inmiddels speciale headsets in ontwikkeling. (beeld: Emotiv)

Maar de militaire potentie gaat nog veel verder. Momenteel wordt er gecommuniceerd via spraak, maar het zou natuurlijk veel handiger zijn dat telepathisch kan - dus via gedachten. Ook voor de verspreiding van orders is dit interessant, omdat het tevens voorkomt dat een order verkeerd geïnterpreteerd wordt. Het aansturen van apparatuur en voertuigen, net als bij games, kan militair gezien een groot strategisch voordeel opleveren. Ook het uitlezen van gedachten en 'mind control' kan rekenen op veel belangstelling van het leger, al lijken concrete toepassingen momenteel nog ver weg.

Wat wel al realiteit is, aansluitend op 'project Cyborg', zijn experimenten om soldaten te voorzien van mechanische uitbreidingen, zoals een zogenaamd 'exoskelet'. Deze sluit aan op het lichaam, waarbij een hydraulisch systeem met motoren de beweging van de benen versterkt, waardoor soldaten sneller kunnen rennen en minder moe worden. Ook kan er meer gewicht dan normaal gedragen worden. De 'HULC' van Lockheed-Martin kan een gewicht van 90 kilo dragen en tegelijkertijd gedurende acht uur een snelheid van 10 km/u halen. Voor zover bekend zijn dergelijke exoskeletons nog niet ingezet in oorlogsgebieden.

Toekomst

Alleen al op basis van recente medische toepassingen en experimenten blijkt dat de potentie van BCI zeer groot is. Mensen met verlamde of geamputeerde lichaamsdelen zouden met hun gedachten apparaten kunnen bedienen, zoals een robotarm-prothese. En zogenaamde 'neurochips' kunnen de activiteiten van het zenuwstelsel monitoren en beïnvloeden, om zo ziektes als Parkinson en epileptische aanvallen te onderdrukken. Toekomstige neurochips zouden gecombineerd kunnen worden met gekweekte zenuwcellen waardoor ze nog beter met het lichaam samenwerken. Wetenschappers gaan er vanuit dat we nog maar aan het begin staan van de mogelijkheden en dat we in de toekomst dingen kunnen die nu nog ondenkbaar zijn.

©PXimport

©PXimport

De Telestar V robot laat zich op afstand besturen, waarbij ook het voelen van objecten mogelijk is dankzij tactile feedback. (beeld: Tachilab)

Zo zouden we rechtstreeks met elkaar kunnen communiceren via gedachten in plaats van spraak (wat heel wat klassieke communicatieproblemen zou kunnen verhelpen). Los van het corrigeren van lichamelijke beperkingen zouden we het menselijk lichaam ook kunnen 'upgraden'. Denk bijvoorbeeld aan het verbeteren van het geheugen en het verstand en de snelheid van rekenen. Ook iets als 'telepresence', momenteel vooral gebruikt voor het op afstand vergaderen, zou een heel nieuwe dimensie kunnen krijgen. Hierbij kun je virtueel afreizen naar verre bestemmingen en daar ook echt dingen kunt zien, horen én voelen. De ultieme droom - of nachtmerrie - zou misschien het digitaliseren van het bewustzijn kunnen zijn, waarbij we geen lichaam meer nodig hebben om te kunnen denken en waarbij alle herinneringen digitaal zijn opgeslagen. Het eeuwige leven ligt dan binnen handbereik ...

Ethiek

De mogelijkheden van brein-computer interfaces leidt uiteraard ook tot ethische vragen, want het manipuleren van de hersenen ligt gevoelig. Zeker bij conservatieve groepen, die ook negatief staan tegenover abortus en stamceltherapie, worden de medische ontwikkelingen van BCI met argusogen gevolgd. Het gaat veelal om kwetsbare patiënten, die beperkt kunnen communiceren, dus is het van groot belang dat zij zelf, of hun directe naasten, uitdrukkelijke toestemming kunnen geven voor een dergelijke therapie. Ook de privacy is van groot belang. Iets als het analyseren, laat staan het opslaan of delen van gedachten, ligt zeer gevoelig.

En dat geldt natuurlijk helemaal voor de interesse van het leger in iets als 'mind control' en mens-machine-combinaties. Vooralsnog gaat het grotendeels om experimenten, maar het zal niet lang meer duren voordat er concrete therapieën en toepassingen ontstaan. Nieuwe wetgeving kan dan noodzakelijk zijn. Medisch gezien moet het belang van de patiënt en de kwaliteit van leven natuurlijk altijd voorop staan.

Open standaard: OpenBCI

Net zoals bij andere opkomende technologieën, maken fabrikanten gebruik van hun eigen proprietary (gesloten) standaarden, waardoor producten onderling niet compatibel zijn en in de toekomst mogelijk niet meer te upgraden zijn. En bovendien is het meestal duur voor een particulier om zelf met dergelijke nieuwe technologie aan de slag te gaan. OpenBCI moet daar verandering in brengen. Het is een betaalbaar, programmeerbaar en opensource EEG-platform dat iedereen met een computer toegang geeft tot BCI-technologie.

Via Kickstarter hebben de bedenkers 215.000 dollar opgehaald, waarbij startersets inclusief electroden voor zo'n 300 dollar verkocht werden. De hardware bestaat uit een Arduino-systeem gebouwd rondom een Texas Instrument's ADS1299 IC chip met signaalversterker en SD-slot. In combinatie met de electroden en de software kan het pakket direct gebruikt worden voor het meten van hersengolven. Doordat de software opensource is, kan code gedeeld worden waardoor functionaliteit eenvoudig kan worden toegevoegd. En de gedachte achter een open standaard is natuurlijk dat andere partijen zich kunnen aansluiten.

©PXimport

De OpenBCI headset wordt geproduceerd via een 3D printer.

's Ochtends opstaan in een warm huis zonder dat de verwarming de hele nacht heeft aangestaan: dát is het gemak van een slimme thermostaat. Hij past zich aan jouw dag aan, houdt rekening met wie er thuis is en weet wanneer het juist wat kouder mag. Alleen benutten we die slimme functies nog te weinig. Jammer, want met een paar slimme instellingen haal je er veel meer uit – en dat merk je zowel aan het comfort in huis als aan de hoogte van de energierekening.

Laat de temperatuur meebewegen met je dag

Veel mensen houden vast aan een vaste temperatuur in huis, bijvoorbeeld 20 graden. Toch loont het om de verwarming te laten meebewegen met je dagritme. Met een slim verwarmingsschema zorg je dat het behaaglijk is op de momenten dat je thuis bent, en dat de verwarming vanzelf omlaaggaat zodra je vertrekt of slaapt. De meeste slimme thermostaten kunnen dat helemaal zelfstandig, nadat ze jouw patroon een paar dagen hebben gevolgd. Daardoor hoef je zelf niets meer te doen, terwijl je ongemerkt flink wat energie bespaart.

Verwarm alleen de ruimtes die je gebruikt

In veel huizen wordt nog steeds het hele verwarmingssysteem aangestuurd door één thermostaat, meestal in de woonkamer. Dat betekent dat de bovenverdieping of logeerkamer net zo warm wordt als de ruimte waar je zit. Met slimme radiatorknoppen kun je per kamer instellen hoe warm het mag worden. Dat is niet alleen comfortabeler, maar ook zuiniger. De badkamer kan bijvoorbeeld kort voor het douchen snel op temperatuur komen, terwijl de slaapkamer koel blijft. Door op deze manier te verwarmen, gebruik je de warmte waar die nodig is en voorkom je dat energie verloren gaat in ongebruikte kamers.

Laat je thermostaat vooruitdenken

Een slimme thermostaat leert hoe jouw huis reageert op verwarmen en koelen. Hij weet hoelang het duurt om een kamer op te warmen en stemt de starttijd daar automatisch op af. Kom je elke dag rond hetzelfde moment thuis, dan zorgt het systeem dat het precies op tijd warm is – niet te vroeg en niet te laat. Sommige modellen gebruiken daarbij ook geofencing: de thermostaat weet via je smartphone of je onderweg bent en past de verwarming daarop aan. Zo kom je altijd in een aangenaam huis, zonder dat de verwarming de hele middag heeft staan draaien.

Maak het iedereen naar de zin

Over de temperatuur wordt in veel huishoudens regelmatig gediscussieerd. Uit onderzoek van tado° blijkt dat in 63,57 procent van de Nederlandse huizen vooral vrouwen bepalen hoe warm het wordt. Dat heeft deels te maken met het verschil in lichaamsbouw tussen vrouwen en mannen: vrouwen hebben gemiddeld minder spiermassa en produceren daardoor minder warmte – ze hebben het dus echt eerder koud. Met slimme thermostaten en radiatorknoppen kun je die verschillen beter opvangen. Dat maakt het makkelijker om het iedereen naar de zin te maken – zonder eindeloze discussies over een graadje meer of minder.

©tado°

Kijk mee met wat je verbruikt

Een slimme thermostaat houdt precies bij hoe vaak en hoe lang de verwarming draait. Die gegevens geven inzicht in waar warmte verloren gaat of waar de stooktijd te lang is. Misschien blijkt dat de verwarming 's nachts onnodig aanstaat, of dat een kamer sneller afkoelt dan verwacht. Door zulke patronen te herkennen, kun je het verwarmingsschema stap voor stap verbeteren. Zelfs kleine aanpassingen leveren al besparingen op. Veel apps laten ook zien hoeveel energie je bespaart ten opzichte van voorgaande weken of maanden. Dat maakt het niet alleen leuker om bij te houden, maar ook motiverend om nog wat zuiniger te worden.

Speel slim in op energieprijzen

Steeds meer slimme thermostaten kunnen omgaan met dynamische energieprijzen. Ze stoken vooral wanneer de tarieven laag zijn en temperen automatisch als de prijzen stijgen. Dat is handig voor wie een flexibel energiecontract heeft, maar ook voor vaste contracten kan het lonen. Door de verwarming op rustige momenten iets eerder aan te laten slaan, spreid je het verbruik en houd je het binnen aangename grenzen. Zeker in de winter, wanneer gasprijzen schommelen, zorgt dat voor extra grip op de kosten.

De ideale temperatuur: comfort versus kosten

Volgens tado° vinden de meeste Nederlanders 20 graden de prettigste temperatuur, gevolgd door 19 en 19,5 graden. Toch blijkt dat we in de praktijk gemiddeld op 16,6 graden stoken – de laagste binnentemperatuur van Europa. Dat verschil zegt veel over hoe we met energie omgaan. We willen het warm hebben, maar letten op de rekening. Slimme thermostaten helpen om die balans te vinden: warm als het nodig is, zuinig als het kan. Wie zijn verwarmingsschema goed instelt, merkt dat comfort en besparing prima samen kunnen gaan.

Updaten en koppelen aan de rest van je smart home

Slimme thermostaten krijgen regelmatig software-updates die de prestaties verbeteren of nieuwe functies toevoegen. Controleer af en toe in de app of jouw model nog actueel is. Daarmee profiteer je van verbeteringen zonder dat je iets nieuws hoeft aan te schaffen. Controleer in het voorjaar en najaar of je verwarmingsschema nog past bij je dagelijkse ritme. Kleine aanpassingen, zoals een later opwarmmoment of een kortere avondstand, houden het comfort hoog en het verbruik laag. Wie verder wil automatiseren, kan de thermostaat koppelen aan slimme verlichting, speakers of gordijnen. Met één spraakcommando zet je de avondstand aan: de lichten dimmen, de verwarming omlaag en de gordijnen dicht. Het huis past zich aan jou aan, in plaats van andersom.

©tado°

Houd de data in de gaten

De echte winst van een slimme thermostaat zit in het inzicht dat hij biedt. Door regelmatig te kijken naar de verbruiksgegevens zie je patronen die anders onopgemerkt blijven. Misschien is de isolatie op zolder minder goed, of blijkt dat de woonkamer langer warm blijft dan gedacht. Met die kennis kun je gericht verbeteringen aanbrengen – van beter afstellen tot isoleren. Zo maak je van je thermostaat niet alleen een hulpmiddel, maar een leermeester voor een zuiniger huis.

Kort samengevat

Een slimme thermostaat maakt het eenvoudiger om warm te wonen zonder te verspillen. Door zones te gebruiken, het verwarmingsschema goed af te stemmen en af en toe in de data te duiken, haal je er het maximale uit. Dat scheelt energie, geld en soms zelfs een kleine discussie over wat nu precies 'lekker warm' is.

Sinds kort heb je nog meer keuze als je een video voor Instagram wilt monteren. Meta heeft Edits uitgebracht. Deze app moet concurreren met andere populaire apps, zoals CapCut van TikTok. Met slimme opties bepaal je hoeveel je uiteindelijk zelf doet en welke taken de app van je overneemt.

Edits is gericht op gebruikers die graag 'snappy' video's monteren op hun telefoon en die deze verspreiden via sociale media. Je vindt Meta Edits in Google Play en de Apple App Store. De app vereist Android-versie 9 en hoger, of iOS 15.1 en hoger. De eerste keer dat je Edits opent, vraagt de app welke gebruikersaccount je wilt gebruiken: je hebt dus sowieso een Meta-account nodig. Lees de voorwaarden en klik op Edits gebruiken als je hiermee akkoord gaat. Edits heeft toegang nodig tot de telefoon om te werken met de foto's en video's (kies voor Toegang verlenen).

Beginnen met project

Onderin het scherm vind je de werkbalk, bestaande uit vijf categorieën. We lopen de onderdelen in dit artikel allemaal door, maar we beginnen met Projecten om een video te maken. Tik hiervoor op de middelste knop van de werkbalk. Om een eerste project te maken, klik je op het plusteken rechtsonder in het scherm. Zie je dit niet, controleer dan of je je in het hoofdscherm bevindt: klik op de knop midden op de werkbalk.

Selecteer nu het foto- en videomateriaal dat je wilt gebruiken. Standaard wordt een overzicht van recent gebruikt materiaal getoond. Dit is niet compleet. Tik op Recent en kies welke albums je wilt gebruiken. Zo kun je kiezen tussen Recent, Favorieten, Foto’s en Video’s. In het tweede deel van het scherm vind je een overzicht van alle mappen. Klik op Alles weergeven om alle content te zien. Selecteer het materiaal dat je wilt gebruiken in de video. Tevreden? Tik op het vinkje rechtsboven.

Monteren

Edits laadt het materiaal in en toont het montagescherm. Bovenin zie je de video. Tik op Nieuw project / Naam wijzigen en geef het project een goede naam. Wordt de video klein getoond en wil je meer detail zien, bijvoorbeeld om te bepalen of het om het juiste beeld gaat? Tik dan op de pijl eronder om het formaat tijdelijk te vergroten. De verschillende clips worden op de tijdlijn onderin geplaatst. Je kunt door de tijdlijn heen schuiven en de beelden bekijken.

Maak je gebruik van beeld dat al is voorzien van muziek of geluid, maar wil je dat niet gebruiken? Tik op de knop met de luidspreker: het bestaande geluid wordt nu onderdrukt. Wil je wel het bestaande geluid gebruiken, dan kun je de kwaliteit hiervan verbeteren via de knop met microfoon. Het venster Ruis verminderen opent. Bepaal met de schuifregelaar hoeveel correctie wordt toegepast.

In de meeste gevallen voeg je zelf nog geluid toe: tik op Audio toevoegen. Je vindt die optie bovenin de tijdlijn. Selecteer de track, tik op Volgende en bepaal welk segment van het materiaal je wilt gebruiken. Bevestig met een tik op Klaar.

Extra's toevoegen

Zodra je het beeldmateriaal en de muziek op de tijdlijn hebt staan, kun je de video bewerken met allerlei extra’s. Je maakt hiervoor gebruik van de werkbalk onderin het scherm. Om teksten toe te voegen, tik je op Tekst en bepaal je het uiterlijk. Zo kun je onder meer het lettertype, kleuren en animaties kiezen.

Over tekst gesproken: mogelijk wil je de video voorzien van bijschriften. Zo kunnen kijkers het materiaal ook zonder geluid bekijken en toch de boodschap meekrijgen. Edits kan de bijschriften automatisch genereren. Tik op Bijschriften. Edits vraagt op welk materiaal de bijschriften moeten worden gegenereerd. Kies Video of Voice-over (zie ook het kader ‘Voice-over’). De teksten worden gegenereerd en over het materiaal gelegd. Controleer elke zin. Dubbeltik op het bijschrift om het uiterlijk aan te passen. Je hebt hierbij vergelijkbare opties als bij het toevoegen van een tekst.

Lagen maken

Je kunt de video interessanter maken door te werken met extra lagen. In de tweede laag voeg je bijvoorbeeld een andere video of stilstaand beeld toe. Tik op Overlay en wijs het gewenste bestand aan. Edits maakt een nieuwe laag en plaatst het beeld hierop. Je kunt de extra laag ook toevoegen en tegelijkertijd eventuele achtergronden weghalen: zo kun je de achterliggende video nog deels zien. Kies voor Overlay en selecteer de afbeelding. Edits haalt automatisch de achtergrond weg en plaatst de video op de tijdlijn. 

Bijknippen

Tik op een item, zoals video of geluidsfragment, op de tijdlijn. Afhankelijk van het item kun je het materiaal vervolgens inkorten of langer maken. Tegelijkertijd verschijnen onderin relevante hulpmiddelen voor verdere bewerking. Zo knip je via Splitsen een fragment op en kun je Spiegelen gebruiken om het beeld horizontaal om te draaien.

Controleer hierna alle lagen op de tijdlijn. Je kunt een laag (tijdelijk) uitschakelen door te tikken op het pictogram van een oog (uiterst links op de tijdlijn). Voor geluid werkt dit hetzelfde: tik op het luidsprekerpictogram bij de laag waarvan je het eigen geluid niet wilt gebruiken. Zo kun je bepaalde lagen tijdelijk in- en uitschakelen.

Voice-over

Wil je een voice-over toevoegen? Je hoeft deze niet van tevoren op te nemen en naderhand onder de video te leggen. In plaats hiervan kun je de commentaarstem opnemen terwijl de video speelt. Voordeel is dat je zo beter kunt ‘timen’ en het verhaal ter plekke kunt afstemmen op het beeld. Tik op Spraak en tik op de opnameknop. De video begint te spelen, terwijl je de stem opneemt. Stop de opname en tik op het vinkje om de nieuwe audiolaag aan de montage toe te voegen. 

Geluidseffecten

Is de montage naar wens? Maak hem af met kleine extra’s. Zo vind je onder Geluidseffecten korte tunes en effecten waarmee je het beeldmateriaal verder kunt opleuken. Ze zijn opgedeeld in verschillende categorieën, waaronder Komedie, Acties en Overgangen. Ook kun je de video verrijken met stickers, zoals vaak op de sociale media wordt toegepast. Tik op de knop Stickers en kies het materiaal uit de collectie van Giphy: een database met verschillende geanimeerde gif-plaatjes.

Ben je klaar met de video? Tijd om te exporteren. Bepaal eerst de kwaliteit van de export. Tik op 2K, rechtsboven in het scherm. Bepaal de resolutie (tot 4K), het aantal beelden per seconde (tot 60) en de kleur (tot HDR). Klik hierna op Exporteren. De app maakt de video. Afhankelijk van de grootte kan dit enige tijd in beslag nemen. Je kunt de video vervolgens delen op de sociale kanalen, maar dit hoeft niet: de video is ook lokaal opgeslagen op de filmrol van de telefoon.

Direct opnemen

Als je nieuwe content wilt maken (om later te monteren), kun je uiteraard de ingebouwde camera-app van de telefoon gebruiken. In plaats hiervan kun je het materiaal ook direct schieten vanuit Edits. Tik op de knop Opnemen (je vindt deze rechts van de knop Projecten).

Het opnamevenster biedt een aantal extra’s ten opzichte van een ingebouwde camera-app. Aan de linkerzijde bevindt zich een werkbalk met de opties. Tik op de muzieknoot voor een overzicht van bruikbare muziek. Op de tab Voor jou is een selectie gemaakt van relevante muziek, terwijl je onder Opgeslagen muziek uit je eigen collectie vindt.

Handig is de tab Populair: deze bevat muziek die momenteel populair is en ervoor kan zorgen dat je eigen video hierdoor vaker wordt bekeken. De tab Originele audio bevat zelfgemaakte muziek door andere makers. Wil je liever eigen muziek gebruiken? Tik rechtsboven op de knop Importeren en wijs het mediabestand aan.

Meer opties

In de werkbalk links in het scherm vind je aanvullende opties. Schakel hier bijvoorbeeld het greenscreen-effect in en kies voor een andere achtergrond. Of maak een opname met een timer en bepaal daarmee zelf de lengte van je clip. Of misschien wil je de afspeelsnelheid aanpassen.

Onderin het scherm vind je de knoppen voor het maken van de opname. Boven de opnameknop kun je het zoomniveau instellen. Tot slot vind je naast de opnameknop de optie om van camera te wisselen (voor- en achterzijde) en de mogelijkheid om de resolutie en framesnelheid aan te passen.

Ideeën bewaren

Dat Edits een sterke focus heeft op content creators, blijkt wel uit het onderdeel Ideeën. Heb je inspiratie, bijvoorbeeld voor je volgende video, dan kun je dat hierin kwijt. Je vindt Ideeën uiterst links op de werkbalk. Klik op het plusteken om een nieuw idee te noteren. Een notitie verschijnt, die je kunt vullen. Via een knop rechtsboven kun je de kleur van het notitieblaadje aanpassen. Tevreden? Tik op Toevoegen. De notitie verschijnt in het hoofdscherm.

Behalve het overzicht van losse ideeën, vind je in het hoofdscherm ook inspiratie voor nieuwe video’s. Klik bovenin op Reels. Er verschijnt een overzicht van reels die je eerder hebt opgeslagen. Bij elke reel kun je een eigen notitie toevoegen: klik op het plusteken rechtsonder en maak een notitie. Edits plakt deze vervolgens aan de reel. De notitie is alleen voor jezelf zichtbaar en niet voor de maker.

Kom je een reel tegen met interessante muziek? Tik op de knop Audio gebruiken. Een nieuw venster verschijnt, waarin je wordt gevraagd of je de muziek wilt gebruiken met beelden die je met de camera wilt maken (Camera) of met eerder opgeslagen beeld (Galerij). De muziek wordt automatisch op een tijdlijn toegevoegd, samen met het beeld. Het is onhandig dat je de audio niet voor later gebruik kunt opslaan en je direct een montage moet maken. Wat je wel kunt doen, is de reel opslaan en pas later tikken op Audio gebruiken.

Collecties maken

Na verloop van tijd kan de hoeveelheid reels flink toenemen. Je kunt structuur aanbrengen door reels in eigen collecties te bewaren. De collecties zijn toegankelijk via de gelijknamige knop rechtsboven in het scherm van Ideeën. Tik op een reel en houd je vinger op het scherm. Een nieuw venster verschijnt. Kies Toevoegen aan collectie. Via ditzelfde menu heb je toegang tot andere functies. Je kunt een aantekening toevoegen via Vastgezette notitie toevoegen. Verwijder een bestaande reel via Opslaan ongedaan maken.

Meer inspiratie

De tab ernaast (Inspiratie) toont een overzicht van populaire reels. Ook hierbij heb je dezelfde mogelijkheden, zoals het toevoegen van een eigen notitie. Linksboven schakel je tussen Inspiratie en Volgend. Die tweede categorie toont reels van personen die je volgt. Ben je benieuwd naar de reacties op een video, dan kun je deze zien via Instagram zelf: tik op de drie puntjes rechtsboven en kies Bekijken op Instagram. Kom je een interessante reel tegen? Tik op de knop Opslaan (rechtsonder in het scherm). De reel verschijnt in de eerder besproken sectie Ideeën.

Prestaties

Als je je creatie hebt gemaakt en gedeeld met de buitenwereld, wil je uiteraard weten hoe deze presteert. Je kijkt hiervoor op de tab Statistieken. Kies eerst de periode rechtsboven, bijvoorbeeld 7 dagen of 60 dagen. Hierna kun je de statistieken bekijken per onderdeel. Tik bijvoorbeeld op Reelsweergaven om het totaal aantal weergaven over de tijd te bekijken.

In de onderste helft van het scherm zie je de video’s en de statistieken per video. Standaard worden deze op datum gesorteerd, maar je kunt de lijst ook sorteren op weergave: tik op Meeste weergaven. Om écht de diepte in te gaan, tik je op een video. Hier zie je statistieken zoals de gemiddelde kijktijd, het percentage vind-ik-leuks en hoe vaak de reel is opgeslagen.