Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Gezond

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

We krijgen vrijwel dagelijks te horen dat we gezonder moeten leven maar dat hoeft niet per se te betekenen dat je je in een felgekleurd hansopje op de sportschool moet melden om daar allerlei hedendaagse martelwerktuigen te bestijgen. Gewoon thuis achter de pc kun je ook best aan je gezondheid werken en wel door … te zingen. Zingen maakt endorfines vrij; de stofjes die er in onze hersenen voor zorgen dat we ons prettig voelen.

Nu kun je natuurlijk best zingen onder de douche (vaak een lekkere akoestiek) maar met een heuse orkestband en de tekst voor je neus klinkt het toch al snel een stuk professioneler. We begeven ons dan uiteraard op het terrein van de karaoke en daarin is het programma Karafun een meester. Karafun speelt midi-muziekbestanden in mid- en kar-formaat maar ook het kwalitatief veel betere cdg/mp3-formaat (tekst en hoogwaardige audio). Deze kun je tegen betaling van Karafun betrekken maar ze zijn ook her en der op internet te vinden. Heb je een nummer waarmee je de show wilt stelen, dan kun je met Karafun zelfs toonhoogte en tempo aanpassen. Ook een geheide hit op feestjes.

©PXimport

Tip 02: Treurbuis

Geschikt voor: elk systeem

Toen Gerrit Komrij een jaartje dienstdeed als tv-recensent introduceerde hij het toepasselijke woord ‘treurbuis’ om aan te duiden dat het vaak droevig gesteld was met het niveau van de vaderlandse tv. Maar goed, soms is er natuurlijk wél iets aardigs en dan is het ondanks alle technische mogelijkheden van terugkijken toch prettig om te weten wanneer precies.

Omdat we de programma’s van de NPO al via onze belastingaanslag hebben gefinancierd en die van RTL c.s. via ons boodschappenmandje, gaan we natuurlijk geen geld uitgeven aan een omroepblad. Geheel in de freeware-geest surfen we dan ook naar het sublieme en toepasselijk genaamde www.tvgids.tv. Hier kunnen we per zender, tijdstip of genre door het aanbod navigeren; klikken we op een uitzending, dan weet de site daar vaak allerlei wetenswaardigs over te melden. Wie gebruikmaakt van een tweede scherm vindt hier ook vaak Twitter-hashtags, links naar programma-sites en naar oude afleveringen indien beschikbaar. Behalve via de site kun je de informatie van tvgids.tv ook benaderen via apps voor onder andere iPhone, iPad, Android en Windows.

©PXimport

Tip 03: Licht-zinnig

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Het fotograferen in raw-formaat is allang niet meer voorbehouden aan mensen met hele dure spiegelreflexcamera’s. Niet alleen bieden tegenwoordig veel eenvoudiger camera’s deze mogelijkheid maar het kan – doorgaans via een extra app – zelfs met sommige smartphones. Om vervolgens het beste uit deze raw-beelden te halen is uiteraard software nodig. Professionals kiezen vaak voor het commerciële Lightroom van Adobe maar gratis kunnen we ook de prachtigste dingen doen met een programma als Lightzone. Het aardige van Lightzone is dat het een trouwe groep ontwikkelaars heeft die regelmatig voor een nieuwe versie zorgen en Lightzone een continuïteit geven waaraan zelfs sommige commerciële producten niet kunnen tippen.

De werkwijze van Lightzone – dat naast heel veel raw-formaten uiteraard ook gewoon je jpeg’je te lijf kan – is zo gemaakt dat een minimum aan theoretische kennis nodig is terwijl de gebruiker toch een maximum aan instellingsmogelijkheden heeft. Lightzone biedt allerlei presets die je naar believen kunt stapelen en helemaal naar je hand kunt zetten. Binnen zo’n stapel bewerkingen kun je willekeurige stappen ongedaan maken, wat uiteraard uitnodigt tot volop experimenteren met dit heerlijke programma.

Let op: downloaden kan pas na registratie.

©PXimport

Tip 04: Overzichtelijk

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Er zijn heel wat programma’s waarmee je het schijfgebruik op losse partities kunt bepalen. Minder programma’s bieden de mogelijkheid om de gehele pc onder de loep te nemen. WinDirStat behoort tot de uitzonderingen die dat wel kunnen en dat levert interessante inzichten op. Zo had WinDirStat een kwartiertje nodig om uit te vinden dat onze test-pc maar liefst anderhalf miljoen items bevat verdeeld over zo’n 150.000 mappen. Het is misschien nog maar 25 jaar geleden dat de gemiddelde multinational zich niet zou schamen voor dergelijke aantallen op zijn mainframe-computer.

Natuurlijk weet WinDirStat nog heel wat meer te melden, bijvoorbeeld dat we 1,2 TB aan mp3’tjes lokaal hebben opgeslagen maar slechts 168 GB aan programma’s (exe).

WinDirStat toont ons een plattegrond waarop we door middel van kleurtjes al die bestandstypen kunnen terugvinden en waarbij we aan de grootte van de blokken meteen de ruimtevreters eruit kunnen pikken. Die kunnen we vervolgens aanklikken om ze op schijf te identificeren.

Vanuit dit overzicht kunnen we naar de bijbehorende map in Verkenner of in de commandoprompt om een actie uit te voeren. En … dit moois is Nederlandstalig.

©PXimport

Tip 05: Transparant

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Sinds versie 10 van Windows kunnen we een beetje zien wat er precies in ons netwerk gebeurt maar een gedetailleerd beeld krijg je alleen als je heel diep in het systeem duikt. Gelukkig zijn er programma’s die ons het leven een stuk makkelijker maken en een van die programma’s is Glasswire. De naam geeft al aan wat het doel ervan is: het zo transparant mogelijk maken van je netwerkverkeer.

Direct na het starten verschijnt de ene na de andere pop-up die ons vertelt met welke externe bron onze pc voor het eerst contact heeft sinds Glasswire de verbindingen bewaakt. Vervolgens kunnen we in het hoofdvenster van het programma in detail zien om wat voor verkeer het precies gaat. En als we ‘detail’ zeggen dan bedoelen we ook detail. Glasswire toont bijvoorbeeld precies hoeveel netwerkverkeer heeft plaatsgevonden en via welk protocol (http voor web, dns voor het opzoeken van domeinnamen enzovoort). Ook kunnen we deze gegevens per toepassing opvragen en heeft een toepassing contact met meerdere externe bronnen (zoals je browser die met meerdere sites heeft gecommuniceerd) dan kun je die ook allemaal terugvinden.

Met Glasswire kun je ook een machine op afstand bewaken.

©PXimport

Tip 06: Oud & Nieuws

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Het downloaden van muziek, series en films is nog altijd een populaire bezigheid en dat is niet gek als je bedenkt hoe pover het legale aanbod is – zeker als het om beeld gaat. Qua muziek zijn streamingdiensten behoorlijk goed gesorteerd maar de streaming-markt voor films en series is vooralsnog hopeloos incompleet en verouderd: op Netflix vind je bijvoorbeeld niet de allernieuwste bioscoopfilms of de populaire series van HBO. Downloaden via torrents blijft een optie, al hebben veel mensen officieel geen toegang meer tot The Pirate Bay, maar de nieuwsgroepen zijn ook nog altijd zeer aantrekkelijk. En om te weten wat voor moois daar dan voorbijkomt hebben we Spotnet. Nee, niet de nieuwe 2.0 maar Spotnet Classic die ook nog steeds wordt bijgewerkt en inmiddels toe is aan versie 1.9.0.5. Wie beschikt over een provider met toegang tot nieuwsgroepen of een abonnement bij een gespecialiseerde aanbieder, kan direct vanuit Spotnet van alles en nog wat downloaden wat door andere gebruikers in de nieuwsgroepen is aangetroffen (gespot) of geplaatst. Pas als er een Spotify voor films en series is, zal het fenomeen ‘downloaden’ zijn charme verliezen.

©PXimport

Tip 07: Wijze woorden

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

In Nederland kennen we Jan Salie als scheldnaam voor een niet al te doortastend figuur. Het kruid waarnaar deze Jan is genoemd heet in het Engels ‘sage’ en in die taal betekent dat curieus genoeg ook ‘wijze’. Hoe wij dat weten? Dankzij een van de allerbeste digitale Engelse woordenboeken die er maar zijn; het toepasselijk genaamde en ook nog eens kosteloze The Sage VII.

De specificaties van dit woordenboek liegen er niet om. Het woordenboek heeft een index met zo’n 250.000 termen en van circa 80.000 daarvan kent het ook de oorsprong (etymologie). Het woordenboek geeft zo’n 60.000 gebruiksvoorbeelden en kent bijna twee miljoen verbanden tussen woorden in de vorm van synoniemen (zelfde betekenis), antoniemen (tegengestelde betekenis), hyperoniemen (meeromvattende woorden), hyponiemen (minder omvattende woorden) en meer. Wie zijn komende sinterklaasgedicht eens in het Engels wil proberen kan terecht bij de uitgebreide rijmwoordenlijst en voor de puzzelliefhebbers kent The Sage anagrammen.

Behalve gewoon zoeken ondersteunt The Sage jokertekens en als het programma het ook niet weet is er altijd nog de ingebouwde online-zoekfunctie voor onder andere Wiktionary.

©PXimport

Tip 08: Datastroom

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Sinds de uitvinding van het bittorrent-protocol is het gebruik ervan gigantisch gegroeid, niet alleen binnen het grijze gebied waarin films en dergelijke worden gedownload of gestreamd, maar ook in allerlei meer reguliere toepassingen. Logisch, want het idee is razendslim: door fragmentjes van bestanden met veel gebruikers uit te wisselen kan iedereen snel iets downloaden zonder dat ergens één centraal systeem zwaar wordt belast.

Het downloaden van torrents gebeurde jarenlang veel met het populaire MicroTorrent maar dat ging onder andere reclames tonen waarop niemand zat te wachten en dus maakten hobbyisten qBittorrent dat vrijwel het zelfde uiterlijk heeft en misschien nog wel meer functies.

Met qBittorrent kun je eenvoudig gedownloade torrent-bestanden inlezen om vervolgens de bijbehorende download binnen te harken. Het kan echter ook via nog handiger ‘magnet links’ die op veel torrent-sites te vinden zijn. Tijdens het downloaden kun je precies zien welke onderdelen al geheel binnen zijn en heb je volledige controle over het downloadproces. Zo kun je taken pauzeren of de snelheid ervan begrenzen. Ook kun je bij gelijktijdige downloads prioriteiten aanpassen.

©PXimport

Tip 09: Ge-oor-dend

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Er bestaan vele programma’s om je muziekverzameling te beheren, variërend van zeer eenvoudig tot buitengewoon uitgebreid. Veel van die programma’s bieden volop mogelijkheden om bestanden automatisch (via internet) te taggen maar zijn dan weer minder sterk wanneer de collectie doorzocht moet worden. In die categorie scoort nu juist Song Director weer erg goed.

Song Director is een lekker eenvoudig beheerprogramma dat uit de voeten kan met collecties van honderdduizenden nummers. Hoewel je binnen Song Director nummers handmatig kunt taggen en zelfs van afbeeldingen kunt voorzien, is het toch primair een database-programma. Dat wil zeggen dat het prettig is als de belangrijkste tags (titel, artiest, album enzovoort) al aanwezig zijn. Je kunt Song Director dan gebruiken om allerlei aanvullende informatie vast te leggen in het eigen systeem van het programma. Denk bijvoorbeeld aan dirigent of solisten bij klassieke muziek of muzikanten bij jazz.

Je kunt zelf categorieën maken en daar nummers of albums aan toewijzen en uiteraard kun je ook afspeellijsten maken. Vooral prettig zijn de zoek- en filterfuncties die je kunt loslaten op alle velden van de database.

©PXimport

Tip 10: Luistergenot

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10, Android

Het hiervoor besproken Song Director is een uitstekend programma om grote muziekverzamelingen te beheren maar als het op afspelen aankomt is het wel een zeer sober geheel. Windows eigen muziekspeler oogt nog smeuïger. Maar ook die haalt het niet bij AIMP.

AIMP doet wel een beetje denken aan het ooit oppermachtige Winamp en kan zelfs uit de voeten met enkele van de plug-ins van die ouwe rot. AIMP beschikt echter zelf ook over een riante collectie plug-ins om de toch al uitstekende functionaliteit nog verder uit te breiden met bijvoorbeeld het ophalen van songteksten.

Wat vooral opvalt, is de geluidskwaliteit die AIMP produceert. Het programma leest een enorm aantal audioformaten maar zelfs eenvoudige mp3’tjes klinken al fantastisch. Dat komt mede omdat AIMP naast DirectSound ook ASIO en WASAPI ondersteunt en over allerlei ingebouwd gereedschap beschikt om de geluidskwaliteit te optimaliseren. Wie in een speelse bui is kan zelfs allerlei filters toevoegen zoals galm of echo en wie graag meezingt met nummers vindt in AIMP de beste stemverwijderaar die we tot nu toe zijn tegengekomen (in elk geval voor mannenstemmen). Kortom: luistergenot in optima forma.

©PXimport

Tip 11: Klik!

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

De werkkamer van de een is een toonbeeld van opgeruimdheid terwijl bij de ander her en der stapels boeken, mappen en papieren liggen die voor de buitenstaander chaotisch ogen. De gebruiker van die ‘rommelige’ kamer ziet dat anders; hij weet precies waar alles ligt en vindt zijn domein de geordendheid ten top.

Met onze virtuele werkplek – het Bureaublad – is het al niet anders: de een kwakt zijn vensters op een willekeurige plek neer terwijl de ander ze strak in het gelid wil hebben. Behoor je tot die laatste categorie, dan is AquaSnap Personal het uitgelezen gereedschap. Met AquaSnap kun je snel en gemakkelijk vensters aan een schermrand plakken (docken) of ze uitrekken tot schermhoogte of -breedte. Daarnaast biedt het programma de mogelijkheid om vensters een instelbare mate van transparantie te geven en om te zorgen dat bepaalde vensters altijd bovenop blijven. En om het werken met AquaSnap nog meer te vergemakkelijken kunnen al deze functies worden aangeroepen door middel van sneltoetsen.

Zoals de naam al zegt is deze versie van AquaSnap voor persoonlijk gebruik. Er is ook een professionele met wat meer mogelijkheden voor 18 dollar.

©PXimport

Tip 12: Omgerekend

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10, iOS

Er zijn tegenwoordig heel veel sites waar je eenheden kunt omrekenen maar uiteraard moet je het daar maar doen met het aanbod. Nee, dan Converber … Dit piepkleine programma biedt van zichzelf al een absurd aantal conversies in tientallen categorieën maar je kunt daarnaast eenvoudig je eigen conversies toevoegen.

In een zo groot aanbod is het uiteraard makkelijk verdwalen en dus kun je ook favorieten opgeven. En die categorieën? Dat varieert van alledaagse zaken zoals lengte en gewicht tot meer exotische zoals bloedsuikergehalte of Romeinse cijfers.

Vanuit Converber kun je direct de rekenmachine van Windows aanroepen maar je kunt ook je eigen favoriet opgeven.

©PXimport

Gevaarlijk?

Niet te snel klikken

©PXimport

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!