Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Gezond

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

We krijgen vrijwel dagelijks te horen dat we gezonder moeten leven maar dat hoeft niet per se te betekenen dat je je in een felgekleurd hansopje op de sportschool moet melden om daar allerlei hedendaagse martelwerktuigen te bestijgen. Gewoon thuis achter de pc kun je ook best aan je gezondheid werken en wel door … te zingen. Zingen maakt endorfines vrij; de stofjes die er in onze hersenen voor zorgen dat we ons prettig voelen.

Nu kun je natuurlijk best zingen onder de douche (vaak een lekkere akoestiek) maar met een heuse orkestband en de tekst voor je neus klinkt het toch al snel een stuk professioneler. We begeven ons dan uiteraard op het terrein van de karaoke en daarin is het programma Karafun een meester. Karafun speelt midi-muziekbestanden in mid- en kar-formaat maar ook het kwalitatief veel betere cdg/mp3-formaat (tekst en hoogwaardige audio). Deze kun je tegen betaling van Karafun betrekken maar ze zijn ook her en der op internet te vinden. Heb je een nummer waarmee je de show wilt stelen, dan kun je met Karafun zelfs toonhoogte en tempo aanpassen. Ook een geheide hit op feestjes.

©PXimport

Tip 02: Treurbuis

Geschikt voor: elk systeem

Toen Gerrit Komrij een jaartje dienstdeed als tv-recensent introduceerde hij het toepasselijke woord ‘treurbuis’ om aan te duiden dat het vaak droevig gesteld was met het niveau van de vaderlandse tv. Maar goed, soms is er natuurlijk wél iets aardigs en dan is het ondanks alle technische mogelijkheden van terugkijken toch prettig om te weten wanneer precies.

Omdat we de programma’s van de NPO al via onze belastingaanslag hebben gefinancierd en die van RTL c.s. via ons boodschappenmandje, gaan we natuurlijk geen geld uitgeven aan een omroepblad. Geheel in de freeware-geest surfen we dan ook naar het sublieme en toepasselijk genaamde www.tvgids.tv. Hier kunnen we per zender, tijdstip of genre door het aanbod navigeren; klikken we op een uitzending, dan weet de site daar vaak allerlei wetenswaardigs over te melden. Wie gebruikmaakt van een tweede scherm vindt hier ook vaak Twitter-hashtags, links naar programma-sites en naar oude afleveringen indien beschikbaar. Behalve via de site kun je de informatie van tvgids.tv ook benaderen via apps voor onder andere iPhone, iPad, Android en Windows.

©PXimport

Tip 03: Licht-zinnig

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Het fotograferen in raw-formaat is allang niet meer voorbehouden aan mensen met hele dure spiegelreflexcamera’s. Niet alleen bieden tegenwoordig veel eenvoudiger camera’s deze mogelijkheid maar het kan – doorgaans via een extra app – zelfs met sommige smartphones. Om vervolgens het beste uit deze raw-beelden te halen is uiteraard software nodig. Professionals kiezen vaak voor het commerciële Lightroom van Adobe maar gratis kunnen we ook de prachtigste dingen doen met een programma als Lightzone. Het aardige van Lightzone is dat het een trouwe groep ontwikkelaars heeft die regelmatig voor een nieuwe versie zorgen en Lightzone een continuïteit geven waaraan zelfs sommige commerciële producten niet kunnen tippen.

De werkwijze van Lightzone – dat naast heel veel raw-formaten uiteraard ook gewoon je jpeg’je te lijf kan – is zo gemaakt dat een minimum aan theoretische kennis nodig is terwijl de gebruiker toch een maximum aan instellingsmogelijkheden heeft. Lightzone biedt allerlei presets die je naar believen kunt stapelen en helemaal naar je hand kunt zetten. Binnen zo’n stapel bewerkingen kun je willekeurige stappen ongedaan maken, wat uiteraard uitnodigt tot volop experimenteren met dit heerlijke programma.

Let op: downloaden kan pas na registratie.

©PXimport

Tip 04: Overzichtelijk

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Er zijn heel wat programma’s waarmee je het schijfgebruik op losse partities kunt bepalen. Minder programma’s bieden de mogelijkheid om de gehele pc onder de loep te nemen. WinDirStat behoort tot de uitzonderingen die dat wel kunnen en dat levert interessante inzichten op. Zo had WinDirStat een kwartiertje nodig om uit te vinden dat onze test-pc maar liefst anderhalf miljoen items bevat verdeeld over zo’n 150.000 mappen. Het is misschien nog maar 25 jaar geleden dat de gemiddelde multinational zich niet zou schamen voor dergelijke aantallen op zijn mainframe-computer.

Natuurlijk weet WinDirStat nog heel wat meer te melden, bijvoorbeeld dat we 1,2 TB aan mp3’tjes lokaal hebben opgeslagen maar slechts 168 GB aan programma’s (exe).

WinDirStat toont ons een plattegrond waarop we door middel van kleurtjes al die bestandstypen kunnen terugvinden en waarbij we aan de grootte van de blokken meteen de ruimtevreters eruit kunnen pikken. Die kunnen we vervolgens aanklikken om ze op schijf te identificeren.

Vanuit dit overzicht kunnen we naar de bijbehorende map in Verkenner of in de commandoprompt om een actie uit te voeren. En … dit moois is Nederlandstalig.

©PXimport

Tip 05: Transparant

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Sinds versie 10 van Windows kunnen we een beetje zien wat er precies in ons netwerk gebeurt maar een gedetailleerd beeld krijg je alleen als je heel diep in het systeem duikt. Gelukkig zijn er programma’s die ons het leven een stuk makkelijker maken en een van die programma’s is Glasswire. De naam geeft al aan wat het doel ervan is: het zo transparant mogelijk maken van je netwerkverkeer.

Direct na het starten verschijnt de ene na de andere pop-up die ons vertelt met welke externe bron onze pc voor het eerst contact heeft sinds Glasswire de verbindingen bewaakt. Vervolgens kunnen we in het hoofdvenster van het programma in detail zien om wat voor verkeer het precies gaat. En als we ‘detail’ zeggen dan bedoelen we ook detail. Glasswire toont bijvoorbeeld precies hoeveel netwerkverkeer heeft plaatsgevonden en via welk protocol (http voor web, dns voor het opzoeken van domeinnamen enzovoort). Ook kunnen we deze gegevens per toepassing opvragen en heeft een toepassing contact met meerdere externe bronnen (zoals je browser die met meerdere sites heeft gecommuniceerd) dan kun je die ook allemaal terugvinden.

Met Glasswire kun je ook een machine op afstand bewaken.

©PXimport

Tip 06: Oud & Nieuws

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Het downloaden van muziek, series en films is nog altijd een populaire bezigheid en dat is niet gek als je bedenkt hoe pover het legale aanbod is – zeker als het om beeld gaat. Qua muziek zijn streamingdiensten behoorlijk goed gesorteerd maar de streaming-markt voor films en series is vooralsnog hopeloos incompleet en verouderd: op Netflix vind je bijvoorbeeld niet de allernieuwste bioscoopfilms of de populaire series van HBO. Downloaden via torrents blijft een optie, al hebben veel mensen officieel geen toegang meer tot The Pirate Bay, maar de nieuwsgroepen zijn ook nog altijd zeer aantrekkelijk. En om te weten wat voor moois daar dan voorbijkomt hebben we Spotnet. Nee, niet de nieuwe 2.0 maar Spotnet Classic die ook nog steeds wordt bijgewerkt en inmiddels toe is aan versie 1.9.0.5. Wie beschikt over een provider met toegang tot nieuwsgroepen of een abonnement bij een gespecialiseerde aanbieder, kan direct vanuit Spotnet van alles en nog wat downloaden wat door andere gebruikers in de nieuwsgroepen is aangetroffen (gespot) of geplaatst. Pas als er een Spotify voor films en series is, zal het fenomeen ‘downloaden’ zijn charme verliezen.

©PXimport

Tip 07: Wijze woorden

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

In Nederland kennen we Jan Salie als scheldnaam voor een niet al te doortastend figuur. Het kruid waarnaar deze Jan is genoemd heet in het Engels ‘sage’ en in die taal betekent dat curieus genoeg ook ‘wijze’. Hoe wij dat weten? Dankzij een van de allerbeste digitale Engelse woordenboeken die er maar zijn; het toepasselijk genaamde en ook nog eens kosteloze The Sage VII.

De specificaties van dit woordenboek liegen er niet om. Het woordenboek heeft een index met zo’n 250.000 termen en van circa 80.000 daarvan kent het ook de oorsprong (etymologie). Het woordenboek geeft zo’n 60.000 gebruiksvoorbeelden en kent bijna twee miljoen verbanden tussen woorden in de vorm van synoniemen (zelfde betekenis), antoniemen (tegengestelde betekenis), hyperoniemen (meeromvattende woorden), hyponiemen (minder omvattende woorden) en meer. Wie zijn komende sinterklaasgedicht eens in het Engels wil proberen kan terecht bij de uitgebreide rijmwoordenlijst en voor de puzzelliefhebbers kent The Sage anagrammen.

Behalve gewoon zoeken ondersteunt The Sage jokertekens en als het programma het ook niet weet is er altijd nog de ingebouwde online-zoekfunctie voor onder andere Wiktionary.

©PXimport

Tip 08: Datastroom

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Sinds de uitvinding van het bittorrent-protocol is het gebruik ervan gigantisch gegroeid, niet alleen binnen het grijze gebied waarin films en dergelijke worden gedownload of gestreamd, maar ook in allerlei meer reguliere toepassingen. Logisch, want het idee is razendslim: door fragmentjes van bestanden met veel gebruikers uit te wisselen kan iedereen snel iets downloaden zonder dat ergens één centraal systeem zwaar wordt belast.

Het downloaden van torrents gebeurde jarenlang veel met het populaire MicroTorrent maar dat ging onder andere reclames tonen waarop niemand zat te wachten en dus maakten hobbyisten qBittorrent dat vrijwel het zelfde uiterlijk heeft en misschien nog wel meer functies.

Met qBittorrent kun je eenvoudig gedownloade torrent-bestanden inlezen om vervolgens de bijbehorende download binnen te harken. Het kan echter ook via nog handiger ‘magnet links’ die op veel torrent-sites te vinden zijn. Tijdens het downloaden kun je precies zien welke onderdelen al geheel binnen zijn en heb je volledige controle over het downloadproces. Zo kun je taken pauzeren of de snelheid ervan begrenzen. Ook kun je bij gelijktijdige downloads prioriteiten aanpassen.

©PXimport

Tip 09: Ge-oor-dend

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Er bestaan vele programma’s om je muziekverzameling te beheren, variërend van zeer eenvoudig tot buitengewoon uitgebreid. Veel van die programma’s bieden volop mogelijkheden om bestanden automatisch (via internet) te taggen maar zijn dan weer minder sterk wanneer de collectie doorzocht moet worden. In die categorie scoort nu juist Song Director weer erg goed.

Song Director is een lekker eenvoudig beheerprogramma dat uit de voeten kan met collecties van honderdduizenden nummers. Hoewel je binnen Song Director nummers handmatig kunt taggen en zelfs van afbeeldingen kunt voorzien, is het toch primair een database-programma. Dat wil zeggen dat het prettig is als de belangrijkste tags (titel, artiest, album enzovoort) al aanwezig zijn. Je kunt Song Director dan gebruiken om allerlei aanvullende informatie vast te leggen in het eigen systeem van het programma. Denk bijvoorbeeld aan dirigent of solisten bij klassieke muziek of muzikanten bij jazz.

Je kunt zelf categorieën maken en daar nummers of albums aan toewijzen en uiteraard kun je ook afspeellijsten maken. Vooral prettig zijn de zoek- en filterfuncties die je kunt loslaten op alle velden van de database.

©PXimport

Tip 10: Luistergenot

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10, Android

Het hiervoor besproken Song Director is een uitstekend programma om grote muziekverzamelingen te beheren maar als het op afspelen aankomt is het wel een zeer sober geheel. Windows eigen muziekspeler oogt nog smeuïger. Maar ook die haalt het niet bij AIMP.

AIMP doet wel een beetje denken aan het ooit oppermachtige Winamp en kan zelfs uit de voeten met enkele van de plug-ins van die ouwe rot. AIMP beschikt echter zelf ook over een riante collectie plug-ins om de toch al uitstekende functionaliteit nog verder uit te breiden met bijvoorbeeld het ophalen van songteksten.

Wat vooral opvalt, is de geluidskwaliteit die AIMP produceert. Het programma leest een enorm aantal audioformaten maar zelfs eenvoudige mp3’tjes klinken al fantastisch. Dat komt mede omdat AIMP naast DirectSound ook ASIO en WASAPI ondersteunt en over allerlei ingebouwd gereedschap beschikt om de geluidskwaliteit te optimaliseren. Wie in een speelse bui is kan zelfs allerlei filters toevoegen zoals galm of echo en wie graag meezingt met nummers vindt in AIMP de beste stemverwijderaar die we tot nu toe zijn tegengekomen (in elk geval voor mannenstemmen). Kortom: luistergenot in optima forma.

©PXimport

Tip 11: Klik!

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

De werkkamer van de een is een toonbeeld van opgeruimdheid terwijl bij de ander her en der stapels boeken, mappen en papieren liggen die voor de buitenstaander chaotisch ogen. De gebruiker van die ‘rommelige’ kamer ziet dat anders; hij weet precies waar alles ligt en vindt zijn domein de geordendheid ten top.

Met onze virtuele werkplek – het Bureaublad – is het al niet anders: de een kwakt zijn vensters op een willekeurige plek neer terwijl de ander ze strak in het gelid wil hebben. Behoor je tot die laatste categorie, dan is AquaSnap Personal het uitgelezen gereedschap. Met AquaSnap kun je snel en gemakkelijk vensters aan een schermrand plakken (docken) of ze uitrekken tot schermhoogte of -breedte. Daarnaast biedt het programma de mogelijkheid om vensters een instelbare mate van transparantie te geven en om te zorgen dat bepaalde vensters altijd bovenop blijven. En om het werken met AquaSnap nog meer te vergemakkelijken kunnen al deze functies worden aangeroepen door middel van sneltoetsen.

Zoals de naam al zegt is deze versie van AquaSnap voor persoonlijk gebruik. Er is ook een professionele met wat meer mogelijkheden voor 18 dollar.

©PXimport

Tip 12: Omgerekend

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10, iOS

Er zijn tegenwoordig heel veel sites waar je eenheden kunt omrekenen maar uiteraard moet je het daar maar doen met het aanbod. Nee, dan Converber … Dit piepkleine programma biedt van zichzelf al een absurd aantal conversies in tientallen categorieën maar je kunt daarnaast eenvoudig je eigen conversies toevoegen.

In een zo groot aanbod is het uiteraard makkelijk verdwalen en dus kun je ook favorieten opgeven. En die categorieën? Dat varieert van alledaagse zaken zoals lengte en gewicht tot meer exotische zoals bloedsuikergehalte of Romeinse cijfers.

Vanuit Converber kun je direct de rekenmachine van Windows aanroepen maar je kunt ook je eigen favoriet opgeven.

©PXimport

Gevaarlijk?

Niet te snel klikken

©PXimport

De jaarwisseling 2025/2026 is het laatste keer dat we zelf vuurwerk mogen afsteken. Reken maar dat er dus heel wat siervuurwerk de lucht in gaat op oudejaarsavond! Natuurlijk wil je daar foto's van maken, maar het blijft lastig om dit spektakel goed vast te leggen met een telefoon. Vaak eindig je met bewogen strepen of een overbelichte waas op je scherm. Met de juiste voorbereiding en instellingen maak je dit jaar foto's die wél de moeite waard zijn om te bewaren.

Begin met een schone lens door er even een microvezeldoekje overheen te halen. Vette vingers veroorzaken namelijk vlekken waardoor het felle licht van het vuurwerk minder goed wordt vastgelegd. Controleer daarnaast of je nog voldoende opslagruimte vrij hebt op je toestel. Omdat je waarschijnlijk veel beelden achter elkaar schiet, loopt je geheugen sneller vol dan je denkt. Vergeet ook niet om je batterij volledig op te laden, want als het koud is, gaat de accu van je smartphone sneller leeg.  

Stabiliteit voor scherpe beelden

Lichtflitsen in het donker fotograferen vraagt om een langere sluitertijd. Hierdoor is elke kleine beweging van je handen direct zichtbaar als een onscherpe vlek. Gebruik bij voorkeur een klein statief of een smartphonehouder om je toestel stil te houden. Heb je die niet bij de hand? Leun dan tegen een muur of lantaarnpaal en houd je smartphone met beide handen stevig vast. Gebruik in geen geval de digitale zoom. Dit verlaagt de kwaliteit van je foto aanzienlijk en maakt de korreligheid alleen maar erger.

©ID.nl

Lichtsporen vastleggen met iPhone

Heb je een iPhone, dan is de functie Live Photos je beste vriend tijdens de jaarwisseling. Zorg dat het ronde icoontje voor Live Photos bovenin je camera-app geel gekleurd is. Nadat je de foto hebt gemaakt, open je deze in de Foto's-app. Tik linksboven op het woordje 'Live' en kies uit het menu voor 'Lange belichting'. Je telefoon voegt dan alle beelden uit de opname samen tot één foto. Hierdoor veranderen de losse lichtpuntjes in vloeiende, lichtgevende banen tegen een donkere lucht. Gebruik hierbij bij voorkeur een statief of zet je iPhone ergens stabiel neer. Wanneer je namelijk los uit de hand fotografeert, worden de bewegingen die je zelf maakt ook meegenomen, en dat kan zorgen voor een wazig eindresultaat.

De Pro-modus op Android gebruiken

Veel Android-telefoons hebben een Pro-modus waarmee je handmatig de sluitertijd aanpast. Open deze stand in je camera-app en zoek naar de letter 'S' (Sluitertijd). Voor vuurwerk werkt een sluitertijd tussen de twee en vier seconden vaak het best. Houd de ISO-waarde laag, bijvoorbeeld op 100, om ruis in de donkere delen te voorkomen. Omdat de sluiter nu langer openstaat, is een statief echt een vereiste. Je krijgt dan de bekende foto's waarbij je de hele weg van de vuurpijl als een lichtspoor ziet.

Timing en compositie bepalen

Het moment waarop je afdrukt is bepalend voor het eindresultaat. Werk je met een normale sluitertijd, dan is de burst-modus handig: houd de ontspanknop ingedrukt wanneer een pijl de lucht in gaat. Zo leg je de hele explosie vast en kies je achteraf de mooiste foto uit de reeks. Denk ook na over de compositie van je beeld. Een foto van alleen de lucht is vaak wat kaal. Probeer elementen uit de omgeving mee te nemen, zoals silhouetten van gebouwen of bomen. Dit geeft context en maakt het plaatje een stuk interessanter.

🎆 Snelle checklist 🎆

De geur van versgebakken oliebollen hoort bij december. Toch ziet niet iedereen het zitten om met een pan heet vet aan de slag te gaan. Oliebakken in de airfryer lijkt dan een aantrekkelijk alternatief: minder luchtjes en ook nog eens minder vet. Maar levert bakken in een airfryer dezelfde oliebol op, of moet je toch de frituurpan uit het vet halen?

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat? Het korte antwoord is duidelijk: nee, een traditionele oliebol bak je niet in een airfryer. Klassiek oliebollenbeslag is vloeibaar en heeft direct contact met hete olie nodig om zijn vorm en structuur te krijgen. Een airfryer is in de basis een compacte heteluchtoven. Zonder een bad van hete olie kan het beslag niet snel genoeg stollen. Wie het toch probeert, ziet het deeg door het mandje zakken of uitlopen tot een platte, taaie schijf. Dat ligt niet aan het recept, maar aan de techniek.

Waarom hete olie onmisbaar is

Zodra je het beslag van de oliebol in de hete olie van de frituurpan schept, ontstaat er vrijwel direct een korstje om de buitenkant. Binnen in de bol ontstaat stoom, waardoor de bol uitzet en luchtig wordt. Die combinatie van afsluiten en opblazen zorgt voor de typische oliebolstructuur. In een airfryer ontbreekt die directe warmteoverdracht. Hete lucht is simpelweg minder krachtig dan hete olie. Zonder direct contact met heet vet kan het beslag niet snel genoeg stollen. Daardoor blijft een echte oliebol uit de airfryer onmogelijk.

©Gegenereerd door AI

Wat wel kan: kwarkbollen uit de airfryer

Wie toch iets zelf wil maken in de airfryer, moet het klassieke oliebollenbeslag loslaten. Met een steviger beslag, bijvoorbeeld op basis van kwark, kun je ballen vormen die hun vorm behouden. Deze bollen garen prima in de hete lucht en krijgen een mooie bruine buitenkant. De uitkomst lijkt qua vorm op een oliebol, maar de structuur is compacter en de smaak meer broodachtig. Denk aan iets tussen een zoet broodje en een scone. Lekker, lichter en prima als alternatief, maar: het is geen oliebol zoals je die van de kraam kent.

Wat ook goed kan: oliebollen opwarmen in de airfryer

Waar de airfryer wel echt tot zijn recht komt, is bij het opwarmen van gekochte oliebollen. In de magnetron worden ze snel slap en taai. In de airfryer gebeurt het tegenovergestelde. Door de bollen een paar minuten op ongeveer 180 graden te verwarmen, wordt de korst weer knapperig en warmt de binnenkant gelijkmatig op. Je oliebollen smaken weer alsof je ze net gebakken (of gehaald) hebt!

Samenvatting

Wil je de échte oliebol, dan heb je twee opties: zelf bakken in een frituurpan of halen bij de kraam. Bakken in de airfryer kan niet, omdat vloeibaar beslag niet geschikt is voor hete lucht. Je kunt bijvoorbeeld wel kwarkbollen maken, maar dat is toch anders. De grootste winst zit in het opwarmen van kant-en-klare oliebollen: in de airfryer gaat dat snel, ze worden heerlijk knapperig en je hebt geen last van frituurlucht in huis.

🎆 Vuurwerk op je Galaxy Smartphone? 👇