ID.nl logo
Foto bewerken? Tips voor 22 gratis programma's
© PXimport
Huis

Foto bewerken? Tips voor 22 gratis programma's

Wil je foto's bewerken, dan heb je niet per definitie een duur programma nodig als Photoshop. Er zijn veel gratis alternatieven waarmee je aan de slag kunt. Wij zetten de beste programma's op een rij.

1. IrfanView

Het programma IrfanView is verrassend veelzijdig. Het tooltje is klein en gebruikt nauwelijks systeemcapaciteit, waardoor je vlot door je foto's kunt bladeren en met anderen kunt terugkijken. IrfanView kan opvallend veel bestandsformaten aan (ook audio- en videoformaten) en is zelfs in staat simpele bewerkingen uit te voeren zoals roteren en formaat wijzigen. Ook biedt het enkele filters. Een van de prettigste mogelijkheden van het programma is het uitvoeren van wijzigingen op meerdere foto's (batch) tegelijk. Zijn dat niet genoeg opties, dan kun je de functionaliteit uitbreiden met vele plug-ins. In een ander artikel lees je hoe je aan de slag kunt met IrfanView.

©PXimport

2. RawTherapee

Fotobestanden op je camera zijn er globaal in twee smaken: jpg en raw. Jpg is de standaard waar alle pc's mee om kunnen gaan. Raw is vooral bedoeld om zo veel mogelijk beeldinformatie in op te slaan. Met een programma zoals RawTherapee kun je dan vervolgens achteraf allerlei instellingen aanpassen. Je kunt met RawTherapee onder andere kleurcorrecties toepassen, perspectief veranderen, scherpte wijzigen en witbalans aanpassen. Dit alles werkt volgens het 'non destructive'-principe: alle aanpassingen zijn weer ongedaan te maken. RawTherapee kan jouw aanpassingen bewaren of exporteren naar een jpg-bestand. Het programma is zeer uitgebreid en krachtig, maar vereist enige kennis. Een begin daarvan krijg je in dit artikel.

©PXimport

3. GIMP

Als het op beeldbewerking aankomt, is Photoshop (Elements) heer en meester qua mogelijkheden en kwaliteit van de bewerking zelf. Maar het programma komt met een prijskaartje. Ben je op zoek naar een gratis equivalent, dan komt GIMP het dichtst in de buurt. De interface ziet er een beetje uit als een oudere versie van Photoshop, met een overdaad aan knoppen, vensters en menu's. Het duurt dan ook wel even voordat je GIMP goed onder de knie hebt, maar dan heb je wel een zeer uitgebreid beeldbewerkingsprogramma tot je beschikking. Wil je je weg vinden in GIMP, volg dan onze workshop Fotobewerking met GIMP.

©PXimport

4. Paint.NET

Is GIMP iets te overdadig qua mogelijkheden en interface? Probeer dan Paint.NET. Met dit programma kun je eenvoudig je foto's bewerken met onder andere filters, kleurcorrectie-opties en effecten. Wie graag met lagen werkt, kan in Paint.NET uitgebreid aan de slag. Wil je echter je psd-bestanden bewerken, dan heb je wel een extra plug-in nodig. Hetzelfde geldt voor wie het programma graag in het Nederlands wil gebruiken. Hoe je Paint.NET in praktijk gebruikt, lees je hier.

Paint.NET is overigens wat anders dan de originele Paint en ook dan diens opvolger Paint 3D. Paint.NET is veel uitgebreider dan het origineel, terwijl Paint 3D zich meer richt op het maken van 3D-objecten en minder op beeldbewerking. Zorg er dus voor dat je de juiste versie van het programma downloadt, voordat je ermee aan de slag gaat. De originele Paint is nog steeds te gebruiken in Windows 10, maar voor hoelang nog blijft de vraag.

©PXimport

5. PhotoSun

Om direct met de deur in huis te vallen: PhotoSun is geen hoogvlieger als het gaat om fotobewerking. Omdat het programma veel basishandelingen zeer snel uitvoert, is het toch handig om achter de hand te hebben. Start PhotoSun en sleep een foto die je wilt bewerken naar het PhotoSun-venster. Basishandelingen zoals roteren, verkleinen, bijsnijden en rode ogen verwijderen voer je vlot uit. Achter de knop Effects gaan enkele effecten schuil, bijvoorbeeld om je foto in een retrojasje te steken. Klik op Frames voor fraaie fotolijstjes. De opties achter de knop Collage zijn iets te eenvoudig, maar wel heel leuk om een 'foute foto' mee te maken.

©PXimport

6. XnView

De kracht van XnView schuilt in de beheer- en conversiemogelijkheden. Bestanden zoeken wil nog wel eens een flinke klus zijn. Niet iedereen hernoemt foto's, en dan is zoeken naar dat vakantiekiekje uit 1994, genomen met je Canon, als zoeken naar een speld in een hooiberg. XnView zoekt in de exif-gegevens van de bestanden, zodat je daadwerkelijk een foto uit 1994, geschoten met een Canon terugvindt. Waar het programma ook mee scoort, is het converteren van bestanden. XnView gaat veel verder dan alleen bestandsconversie. Je kunt een reeks foto's automatisch bewerken en op deze manier een gehele fotocollectie bijsnijden, draaien, spiegelen, verkleinen, voorzien van teksten, watermerken, etc. De handelingenreeks kun je als script exporteren. XnVieuw is zowel voor de desktop als voor de tablet en smartphone verkrijgbaar.

©PXimport

7. Pixlr

Dat een goed programma niet altijd een installatie vereist, bewijst de fotobewerkingswebsite Pixlr. Alle tools die worden aangeboden, zijn online via de browser te gebruiken. Pixlr biedt een aantal verschillende online fotobewerkingsprogramma's aan. Pixlr Express is een eenvoudige tool waarmee snel aanpassingen kunnen worden gemaakt zonder dat je daarvoor veel voorkennis nodig hebt. Pixlr Editor is meer te vergelijken met Photoshop Elements. Het is Nederlandstalig en doet totaal niet onder voor professionele tools. Ten slotte is er de Pixlr-o-matic, waarin je vlug een foto bijknipt en voorziet van een filter.

Instagram

Instagram biedt ook veel mogelijkheden om je foto's te bewerken. Het social media-platform draait allang niet meer enkel om filters en tegenwoordig vind je in de app veel verschillende manieren om je foto's aan te passen. Het voordeel van Instagram is dat je je mooiste plaatjes direct kunt delen op je social media. Inmiddels zijn de opties binnen Instagram zo uitgebreid, dat we er een beginnerscursus aan hebben gewijd.

©PXimport

8. Phoxo

Phoxo is een gratis en krachtig bewerkingsprogramma. Het is klein, makkelijk te gebruiken en kan gezien worden als een mini-versie van Photoshop. Je kan via dit programma onder andere lagen toevoegen, croppen, en retouchen. Daarnaast kun je meer dan 50 speciale effecten toevoegen aan je afbeeldingen. Ook is het via Phoxo eenvoudig om tekst aan de foto toe te voegen. Het programma heeft eenvoudige opties voor schaduwtekst en gradiënt tekst. Op de site staan ter ondersteuning tutorials en gratis clip-art die je kan raadplegen.

©PXimport

9. Zoner Photo Studio Free

Zoner Photo Studio Free is een fotobewerker waarmee handige bewerkingen mogelijk zijn. Je moet het wel eenmalig activeren door een e-mailadres op te geven. Zoner Photo Studio Free is meteen ook een programma om je complete fotoverzameling te beheren. Links op het scherm zoek je een map met foto's op, waarna onderin in een filmstrip fotominiaturen verschijnen. Ook is een voorbeeldweergave van de huidige geselecteerde foto te zien in het midden van het scherm. Klik rechtsboven op het tabblad Editor om de geselecteerde foto te bewerken. Je kunt op elk moment terugkeren naar de fotobeheerder door te klikken op Manager.

©PXimport

10. Microsoft ICE

Microsoft ICE (Image Composite Editor) is een krachtig programma. Volgens het begeleidende filmpje op de downloadpagina kan ICE wel tweehonderd foto's samenvoegen tot één panorama. Het gebruiksgemak van ICE is goed. Je sleept de foto's in het venster en met een druk op de knop wordt het panorama gemaakt. Kies daarna voor automatic crop en de randen worden netjes van het panorama afgeknipt. Na het maken van het panorama kun je het bestand exporteren in verschillende formaten: jpg, tiff, png, psd (Photoshop), deep zoom tileset en hd photo image. Die laatste twee zijn voor het weergeven op webpagina's in hoge kwaliteit en met de mogelijkheid tot inzoomen.

©PXimport

11. Opanda IExif

Het tooltje Opanda IExif is niet bedoeld om de foto zelf te bekijken, maar juist alle exif-informatie die de foto bevat. In deze gegevens staat bijvoorbeeld vermeld met welke camera de foto is gemaakt, de belichtingstijd, of de flitser is gebruikt, de ISO-waarde, en veel, heel veel meer. Onderin het programma is een miniatuur te zien van de foto waarvan je alle exif-informatie hebt opgevraagd, zodat je precies weet welke camera-instellingen welke resultaten geven. Wil je deze exif-gegevens graag veranderen, dan kan dat als je het tooltje Opanda PowerExif Editor mee installeert.

©PXimport

12.Befunky

Befunky is een alles-in-één platform met verschillende mogelijkheden. Het programma biedt drie functies. Met de foto editor kun je jouw foto croppen en resizen. Met de tool kun je ook effecten toevoegen. Daarnaast heeft Befunky een collage-maker. Je kan je foto’s uploaden en het programma maakt er zelf een collage van. Je kan er ook voor kiezen om Befunky lay-outs te gebruiken en de rest zelf te doen. Tot slot is er de optie om grafische ontwerpen te maken voor bijvoorbeeld een poster of verjaardagskaart. Befunky werkt gewoon in je browser. Kies rechts bovenin de website op 'get started' en kies één van de drie functies.

©PXimport

13. PixName

Een handige tool om je foto's te organiseren is PixName. De interface van het programma ziet er niet erg aantrekkelijk uit en waarschijnlijk heb je de helpfunctie in het begin regelmatig nodig. Maar als je je weg eenmaal hebt gevonden, heb je aan PixName een uitermate handig programmaatje, waarmee je hele groepen foto's hernoemt, roteert of opzoekt op basis van ingegeven criteria (zoals datum). Na de installatie geef je aan wat je afbeeldingenmap is, vervolgens kun je het programma ook gebruiken om foto's te importeren vanuit de camera, een map of uit e-mail. Zo staan ze zonder hernoem- en roteerellende in een klap klaar in de goede map.

©PXimport

14. Fotor

Wanneer je Fotor opstart, sta je al meteen voor een keuze: open je de module Edit of Collage? De naamgeving is al een goede indicatie van wat je van beide modules mag verwachten. Bij Edit is het de bedoeling dat je eerst een foto inlaadt, waarna die zich op allerlei manieren laat bewerken. Daarvoor staat een paneel voor je klaar met rubrieken als Scenes, Crops, Adjust, Effects, Borders en Tilt-Shift. De Collage-module is specifiek gericht op het samenbrengen van verschillende foto's. Dat kan op twee manieren. Of je kiest voor een bepaald sjabloon (er zijn tachtig ontwerpen beschikbaar) of je kiest de optie Freestyle.

©PXimport

15. Photofiltre

Photofiltre is een van de meer uitgebreide gratis fotobewerkingstools die er te vinden zijn. Er zijn simpele presets om de belichting en kleuren van je foto's aan te passen, maar als je dieper in de menu's duikt, merk je dat er ook veel instellingen zijn die je handmatig kunt aanpassen. Erg handig is dat je kunt werken met verschillende lagen. Je kunt ook makkelijk leuke filters toevoegen en de foto verfraaien met andere effecten. Daarmee is Photofiltre zowel een handige tool voor mensen die even snel een foto willen opleuken als voor de meer gevorderde gebruiker.

©PXimport

16. Faststone

Het programma Faststone gooit het over een andere boeg: het programma is meer gericht op het ordenen van je fotomateriaal. Het is een fluitje van een cent om foto's te importeren en ze te organiseren. Maar Faststone is meer dan alleen een handig tooltje om de boel netjes te houden. Er zijn een paar snelle mogelijkheden om je foto's te bewerken. Zo kun je kleurenniveaus aanpassen, rode ogen verwijderen en het formaat van de foto veranderen of bijsnijden. Ideaal als je even snel wat kleine veranderingen door wil voeren.

©PXimport

17. Fotobewerken.eu

Bij de website fotobewerken.eu heb je geen programma nodig om je foto's te bewerken, je doet het gewoon in je browser. De mogelijkheden zijn natuurlijk niet zo uitgebreid als bij een van de bekendere programma's, maar als je snel je materiaal wil bewerken, is het een handige optie. Je kunt kiezen uit veel effecten die je foto's net even dat beetje extra geven, extra lagen toevoegen om je foto op te fleuren of spelen met het formaat. Leuke toevoeging is de Stickers-optie, waarbij je bijvoorbeeld een snor of andere plaatjes aan je foto toevoegt. Al met al is fotobewerken.eu vooral een leuke tool.

©PXimport

18. Photopea

Photopea is een enorm handige website die qua functies en vormgeving erg op Adobe Photoshop lijkt. Het mooiste is: het is gratis en het werkt gewoon in je browser! De website kan zelfs overweg met PSD-bestanden, waardoor je bestanden kunt importeren en exporteren in dit bestandsformaat. De webapplicatie Photopea wordt ook steeds beter. Zo is onlangs de snelkoppeling CTRL+Z toegevoegd om een handeling ongedaan te maken – een bekende snelkoppeling voor veel Adobe-gebruikers. Photopea is zeker het proberen waard, het voelt aan alsof je met Photoshop werkt. Veel van de gratis functies zijn ook bijna precies hetzelfde als bij Photoshop. Na even oefenen en wennen aan de website kan je hier prachtig je foto's mee bewerken.

©PXimport

19. Fotoaanpassen.nl

De website fotoaanpassen.nl is, zoals de url al aangeeft, van Nederlandse bodem. Dat is wel zo handig, omdat de meeste andere programma's en tools in het Engels zijn gemaakt, of op zijn minst zijn vertaald. Fotobewerken.nl richt zich vooral op gebruiksgemak. Je uploadt een foto en krijgt een flink aantal bewerkingsmogelijkheden te zien, zoals het oplossen van onderbelichtingen het toevoegen van filters en effecten. Fotoaanpassen.nl is geen bijzonder krachtige tool, maar kleine foutjes en oneffenheden je foto's haal je er wel op een makkelijke en snelle manier uit.

©PXimport

20. Darktable

Darktable mag als laatste niet ontbreken. Darktable presenteert zichzelf als een virtuele lichttafel en darkroom, woorden die we nog kennen uit de fotorolletjestijd. Het programma is, net als RawTherapee, bedoeld om op een non-destructieve manier met raw-bestanden aan de slag te gaan. De mogelijkheden zijn uitgebreid en professioneel. Na het bewerken van de raw-bestanden kunnen deze in gangbare fotoformaten worden geëxporteerd.

©PXimport

21. Windows Foto-app

Wil je foto's bewerken, zonder dat je daarvoor een extra programma hoeft te downloaden? Probeer dan eens de Foto-app, die je standaard in Windows 10 vindt. Je kunt er zelfs diashows mee maken. Voor precieze en meer geavanceerde fotobewerking is en blijft een daarin gespecialiseerd programma nodig, maar voor het snelle werk volstaat voor velen de app Foto's. In een ander artikel bespreken we alle mogelijkheden van de Foto-app

22. Photoscape X

Ondanks het gigantische aanbod fotobewerkers zijn er toch altijd weer titels die in positieve zin weten te verrassen. Photoscape X is er zo een.

Photoscape is er in een gratis en een betaalde versie. De gratis versie mist enkele geavanceerde gereedschappen zoals curven, maar biedt voor de gemiddelde gebruiker voldoende technische hulpmiddelen om afbeeldingen mee te verbeteren. Op het creatieve vlak ontbreken in de gratis versie enkele effecten, maar wat wel aanwezig is, is zeer gevarieerd en onderscheidt zich vaak ook van de concurrentie.

Behalve dat je foto’s kunt beheren en bewerken, maak je met Photoscape heel makkelijk fraaie collages of voeg je foto’s samen tot één afbeelding. Daarbij kun je ook nog allerlei lijsten en stickers toevoegen.

Behalve veelzijdig is Photoscape ook nog eens lekker snel. Kortom: zeer de moeite waard.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Ready, set, go! In 9 stappen vloeiender gamen
© Drobot Dean - stock.adobe.com
Huis

Ready, set, go! In 9 stappen vloeiender gamen

Je game-ervaring hangt sterk af van hoe goed je hardware aansluit bij de vaak hoge eisen van moderne games. Maar zelfs met minder krachtige hardware kun je met de juiste instellingen vaak soepel gamen zonder storende elementen.

In dit artikel laten we zien hoe je een Windows-pc optimaal instelt voor gaming, zonder meteen dure hardware te hoeven kopen:

  • Begin met een benchmark en monitoring van je pc-prestaties
  • Optimaliseer je grafische instellingen in het NVIDIA- of AMD-configuratiescherm
  • Overklok je gpu
  • Zet de Gamemodus aan en stel het energiebeheerschema in op topprestaties
  • Verplaats het pagefile-bestand naar een ssd en schakel eventueel HAGS in
  • Zorg voor een stabiele netwerkverbinding, update je netwerkdrivers en optimaliseer je router

Lees ook: Waar kun je het best pc-games kopen? Een overzicht

In het kader ‘Game-pc’ vind je specifieke tips voor het aanschaffen van hardwarecomponenten die ideaal zijn voor een krachtige game-pc. Dit lijkt ons nuttig, maar het is natuurlijk minder relevant als je niet bereid bent (flink) te investeren in nieuwe onderdelen. Met dit artikel richten we ons daarom hoofdzakelijk op de lezer die met een beperkt budget zijn bestaande systeem wil behouden en optimaliseren.

Je kunt namelijk op veel vlakken verbeteringen aanbrengen, vooral bij hardware (zoals cpu, gpu, monitor en opslagmedium), netwerk, besturingssysteem, drivers, processen en applicaties.

Voor je begint met optimaliseren, is het belangrijk inzicht te krijgen in de belangrijkste factoren voor ‘glitchvrij’ gamen, zodat je weet waar je aandacht aan moet besteden.

Game-pc

Overweeg je een nieuwe game-pc en wil je hierin investeren, dan zijn er diverse hardware-opties beschikbaar. Een uitstekende cpu is bijvoorbeeld de AMD Ryzen 7 9800X3D met 3D V-Cache-technologie. Een goed alternatief is de Intel Core i9-14700K. Voor de gpu biedt minimaal de Nvidia GeForce RTX 4070 Super een goed speelbare ervaring bij 1440p. Een alternatief is de AMD Radeon RX 7800 XT.

Voor het intern geheugen kies je bij voorkeur voor 32 GB DDR5-geheugen van minimaal 6000 MT/s. Als opslagmedium is een snelle NVMe-ssd aan te raden. Controleer dat je moederbord PCIe 5.0 ondersteunt en compatibel is met de nieuwste componenten. Kies een betrouwbare voeding met voldoende vermogen, zoals een 850 watt 80 Plus Gold-voeding, en zorg voor adequate koeling, bijvoorbeeld een AIO-waterkoelsysteem met een radiator van minimaal 240 mm. Gebruik een ruime behuizing met goede luchtstroom.

Een hoogwaardige monitor is ook essentieel. Overweeg een 27inch-model met een QHD-resolutie, een hoge verversingssnelheid (minimaal zo’n 144 Hz), lage reactietijd (zoals 1 ms) en eventueel een oledpaneel, zoals de Samsung Odyssey OLED G8.

In plaats van zelf je game-pc samen te stellen, kun je natuurlijk ook een kant-en-klaar model aanschaffen, zoals deze Acer Predator Orion 3000.

1 Factoren

Een van de belangrijkste factoren is een hoge framerate, doorgaans uitgedrukt in fps (frames per seconde). Dit is de snelheid waarmee de beelden worden getoond en hangt sterk af van je gpu en cpu. Bij eenvoudige games volstaat 30 fps vaak, maar grafisch intensieve games spelen merkbaar beter bij 60 fps. Voor intens competitief gamen is zelfs 144 of meer fps raadzaam. Het is belangrijk dat de fps daarbij stabiel blijft, aangezien schommelingen haperingen in het beeld kunnen veroorzaken.

Ook invoervertraging (input latency) is van belang, zeker bij competitieve games. Een lage vertraging tussen je acties, zoals muisklikken of toetsindrukken, en wat je ziet op het scherm is essentieel. Deze vertraging wordt beïnvloed door de gpu, cpu, monitor en bij online gamen ook door je internetverbinding. Ook netwerkvertraging (lag) wil je in dit geval zeker vermijden.

Daarnaast wil je het zogeheten ‘tearing’ voorkomen, waarbij het beeld lijkt te breken of te verschuiven. Dit probleem ontstaat door een gebrekkige synchronisatie tussen je gpu en monitor, doordat de gpu te weinig of net te veel frames levert.

In dit artikel geven we concrete tips en technieken om precies zulke storende factoren als te lage of inconsistente fps, te hoge invoer- of netwerkvertraging en tearing te vermijden.

Bij tearing lijkt het beeld op te breken in meerdere delen, dat wil je natuurlijk voorkomen.

2 Benchmarking

Voor je met optimalisatietechnieken start, is het verstandig eerst te meten hoe goed je huidige configuratie presteert. Na upgrades of optimalisaties kun je dezelfde meting herhalen voor een duidelijke vergelijking.

Zo’n meting voer je uit met een benchmark. Een van de bekendste is 3DMark. Deze tool bevat verschillende tests om prestaties van je gpu, cpu en je systeem als geheel in een game-context te meten. Je kunt bijvoorbeeld Time Spy gebruiken om DirectX 12-prestaties van games te analyseren. Fire Strike focust op DirectX 11 (voor mid-range-systemen), terwijl Port Royal geschikt is voor raytracing-prestaties. Voor meer technische uitleg van deze benchmarks kun je de online gebruikersgids raadplegen.

Andere benchmarks zijn ook beschikbaar. Cinebench bijvoorbeeld meet via hoge kwaliteit 3D-afbeeldingen de prestaties van je cpu, inclusief afzonderlijke kernen. Voor grafische benchmarking en stresstests van je gpu kun je bijvoorbeeld Unigines Heaven of Superposition gebruiken.

Time Spy van 3DMark meet de prestaties van de Microsoft API DX12.

3 Monitoring

Tijdens het gamen is het nuttig om de prestaties van verschillende onderdelen te meten. Een handig hulpmiddel hiervoor is RivaTuner Statistics Server (RTSS), dat bijvoorbeeld geïntegreerd is in MSI Afterburner. Deze tool is ideaal voor veilig en eenvoudig gpu-overklokken zonder veel technische kennis (zie paragraaf 5).

Installeer MSI Afterburner samen met de RivaTuner-software en start het programma. Klik op het tandwielpictogram en controleer of de juiste gpu is geselecteerd. Ga naar het tabblad Toezicht en vink de onderdelen aan die je wilt monitoren, zoals GPU temperatuur, GPU gebruik, GPU core klok, GPU ventilator snelheid, GPU temp/power/voltage limit, CPU temperatuur/gebruik/klok (genummerde cpu-kernen hoef je niet te selecteren), CPU power, Beeldverversings snelheid en Frame tijd. Zet bij elk item ook een vinkje bij Toon informatie op het scherm (OSD) en bevestig je keuzes.

Open vervolgens het instellingenvenster van RTSS via het pictogram in het Windows-systeemvak. Controleer of Show On-Screen Display is ingeschakeld en kies bij voorkeur Raster 3D als weergave. Optimaliseer en positioneer deze naar wens. Deze OSD werkt doorgaans goed in DirectX- en OpenGL-games. Overigens bevat Steam een fps-teller die je met behulp van Alt+Tab op je scherm kunt zetten.

RivaTuner Server Statistics is hier gekoppeld aan de monitoringtool MSI Afterburner.

4 Hardware

Meten is weten, en die fase hebben we afgerond. Nu richten we ons volledig op diverse optimalisaties, opgesplitst in verschillende (en deels overlappende) categorieën. We beginnen met de hardware, met de gpu in de hoofdrol.

Houd je gpu-drivers regelmatig, bijvoorbeeld maandelijks, up-to-date. Gebruik hiervoor bij voorkeur de software van de fabrikant, zoals GeForce Experience of de Nvidia-app, of AMD Adrenalin Edition. Via het configuratiescherm van deze tools krijg je vaak extra opties voor betere gameprestaties, met invloed op zowel fps als beeldkwaliteit.

We nemen Nvidia als voorbeeld. Open NVIDIA Control Panel en ga naar 3D-instellingen beheren. Overweeg bij Algemene instellingen de volgende instellingen voor het basisprofiel: Energiebeheermodus op Optimaal vermogen; Textuurfilteren – Kwaliteit op Prestatie; Thread Optimalisering op Aan; Grootte shadercache op Onbeperkt; en Weinig vertraging-modus op Aan of Ultra. Bevestig met Toepassen. Klik op Beginwaarden om terug te keren naar de standaardinstellingen.

Je kunt hier ook Verticale synchronisatie op Uit zetten, maar in principe horen de gpu-frames afgestemd te zijn op de verversingsfrequentie (refresh rate) van je monitor. Heb je last van tearing, zet deze instelling dan op Aan of kies een van de andere opties.

Controleer ook even de instellingen van je muis of controller via Instellingen / Bluetooth en apparaten. Kies hier Muis / Aanvullende muisinstellingen. Voor preciezere en consistentere muisaansturing kun je op het tabblad Opties voor de aanwijzer de optie Precisie van de aanwijzer verbeteren uitschakelen, waarmee je aanwijzerversnelling uitzet, wat de cursorbeweging voorspelbaarder maakt.

Vanuit het configuratiescherm kun je allerlei instellingen van je gpu aanpassen.

5 Hardware overklokken

Gevorderde gebruikers kunnen ook overwegen hun gpu te overklokken. Ga eerst na of er in het UEFI/BIOS van je systeem hiervoor geen zogeheten XMP’s (eXtreme Memory Profile) beschikbaar zijn gesteld door de geheugenfabrikant. Je herkent deze aan opties zoals XMP, Memory Profile of DOCP. Kies het gewenste profiel waarbij je geheugen op een hogere snelheid kan werken.

Bij de meeste games kun je voordeel halen uit een overgeklokte gpu. Hiervoor is MSI Afterburner zeer geschikt, omdat je hiermee veilig kunt werken. Je combineert dit bij voorkeur met MSI Kombustor (klik na installatie op het K-pictogram in MSI Afterburner), een stresstest-tool die de stabiliteit van jouw gpu na overklokken controleert via zware grafische workloads.

Begin met het verhogen van de Core Clock (MHz) - niet de Core-voltage - in stappen van ongeveer 20. Boven de 50 verhoog je bij voorkeur in stappen van 10. Bevestig telkens met Toepassen (ronde knop met vinkje). Lukt dit niet, zet dan (indien mogelijk) de schuifknoppen bij Power Limit (%) en Temp Limit (°C) tijdelijk op het maximum, en stel via de A-knop de Fan Speed (%) in op 75%. Bevestig je instellingen met Toepassen.

Laat tijdens de aanpassingen de stresstest in Kombustor draaien en houd de resultaten in de gaten, zoals de gpu-temperatuur (je kunt hier ook de OSD van RTSS oproepen). Als deze te hoog wordt of de stresstest crasht, verlaag de waarde dan met ongeveer tien procent.

Verhoog daarna de Memory Clock in stappen van maximaal 10. Blijf ook hier tien procent onder de waarde waarbij de stresstest onstabiel wordt. Klik vervolgens op Opslaan (diskette-pictogram) en selecteer profielknop 1. Tot slot klik je rechtsboven op de Windows-knop, zodat je systeem voortaan met deze profielwaarden opstart.

Overklokken met MSI Afterburner, met Kombustor als ‘waakhond’ (je ziet hier ook de RTSS-overlay).

6 Systeeminstellingen

Op het niveau van je besturingssysteem kun je enkele instellingen optimaliseren. We nemen Windows 11 als uitgangspunt. Ga naar Instellingen / Gaming. Open Gamemodus en schakel deze in. Hiermee verbeter je de prestaties tijdens het gamen door cpu- en gpu-bronnen prioriteit te geven (onder meer om framedrops te voorkomen), achtergrondprocessen te beperken en storende meldingen uit te schakelen.

Zorg er ook voor dat Windows-updates niet tijdens een gamesessie starten. Ga naar Instellingen / Windows Update, klik op Geavanceerde Updates en stel bij Gebruikstijden instellen de gewenste uren in via Handmatig.

Met de ingebouwde module Energiebeheer kun je het voorkeurschema instellen op Hoge prestaties. Voor snellere pc’s kun je zelfs de optie Topprestaties activeren door op de Opdrachtprompt dit commando uit te voeren:

powercfg -duplicatescheme e9a42b02-d5df-448d-aa00-03f14749eb61

Met powercfg /list controleer je of het schema is toegevoegd. Verwijder een schema met powercfg /delete <ID>. Of maak in Energiebeheer je eigen schema met Een energiebeheerschema maken.

Je kunt ook grafische instellingen per app aanpassen. Ga naar Instellingen / Systeem / Beeldscherm / Graphics. Zoek de gewenste app, selecteer deze, klik op Opties en kies bijvoorbeeld Hoge prestaties. Bevestig met Opslaan.

Je kunt ook een extra energiebeheerschema voor topprestaties zichtbaar maken.

7 Extra instellingen

Je kunt een paar extra systeeminstellingen aanpassen om de gameprestaties verder te verbeteren. Controleer bijvoorbeeld de locatie van het bestand pagefile.sys, vooral bij beperkt intern geheugen. Windows verplaatst data van het RAM naar dit virtuele geheugenbestand om ruimte vrij te maken. Zorg dat dit bestand op een snelle ssd staat.

Controleer dit via Instellingen / Systeem, klik op Geavanceerde systeeminstellingen en druk op Instellingen op het tabblad Geavanceerd. Klik op Wijzigen. Staat je Windows-schijf niet op een snelle ssd, dan beperk je via Aangepaste grootte de ruimte op deze schijf en wijs je het grootste deel toe aan de snelste schijf. Of kies Grootte wordt door het systeem beheerd. Bevestig met Instellen en OK.

Daarnaast kun je HAGS (Hardware GPU Scheduling) activeren, waarmee de gpu grafische taken rechtstreeks afhandelt. Dit versnelt processen en verbetert grafische prestaties, met minder stutter en invoervertraging. Ga hiervoor naar Instellingen / Systeem, kies Beeldscherm / Graphics en klik op Standaardinstellingen voor afbeeldingen wijzigen. Als je gpu dit ondersteunt, kun je hier GPU met hardwareversnelling plannen inschakelen. Eventueel schakel je hier ook Optimalisaties voor games met vensters in, wat de prestaties van DirectX 10/11-games in venstermodus ten goede kan komen.

HAGS kan de grafische prestaties wat opkrikken als je gpu dit ondersteunt.

Op zoek naar de optimale game-ervaring? Met deze accessoires creëer je jouw ideale gameroom

8 Software

Bij online gamen is natuurlijk ook een optimale netwerkconnectie van groot belang. Idealiter gebruik je hiervoor een bekabelde verbinding of een draadloze router met 5GHz-wifi voor een lagere ping. Controleer je wifi-snelheid met een gratis tool zoals www.speedtest.net.

Voordat je andere software aanpast, is het verstandig eerst de tuningsmogelijkheden van je game-applicaties zelf te bekijken. Veel games, zoals Age of Empires III, bieden via schuifbalken, numerieke waarden of andere instellingen opties om framerate en andere prestaties te beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan instellingen voor grafische detaillering, zoals texturen en schaduwen, anti-aliasing-technieken en tekenafstand (de mate waarin verder afgelegen objecten worden gerenderd).

Verder, om onnodig geheugenverbruik te beperken, kun je controleren welke apps automatisch opstarten met Windows. Schakel overtollige apps uit via Windows Taakbeheer (Ctrl+Shift+Esc) in de rubriek Opstart-apps.

In Taakbeheer kun je bij Processen en Services onnodige achtergrondprocessen en services tijdelijk uitschakelen via het contextmenu, vooropgesteld dat je goed weet wat je doet. Gevorderde gebruikers kunnen in de rubriek Details per applicatie via het contextmenu de opties Prioriteit (hoeveelheid toegewezen processortijd; kies bij voorkeur niet voor realtime) en eventueel Affiniteit (hoeveel en welke processorkernen worden gebruikt) aanpassen.

Overweeg ook het gebruik van gameboosters, die gameprestaties semiautomatisch optimaliseren. Een bekende gratis tool is Razer Cortex (extra tools niet installeren). Na aanmelding kun je via Game booster met Boost now meerdere optimalisaties uitvoeren, zoals Disable CPU Sleep Mode, Clear Clipboard, Clean RAM en Disable Telemetry. Ook kunnen geselecteerde processen en services worden uitgeschakeld om geheugen vrij te maken. Met de optie Restore now herstel je de oorspronkelijke instellingen.

Een andere populaire tool is MSI Dragon Center, die zich vooral richt op MSI-hardwarecomponenten en vergelijkbare functionaliteit biedt.

Gamebooster Razer Cortex automatiseert het optimaliseren van systeeminstellingen en achtergrondprocessen.

9 Netwerk

Bij online gamen is natuurlijk ook een optimale netwerkconnectie van groot belang. Idealiter gebruik je hiervoor een bekabelde verbinding. Controleer in Apparaatbeheer (klik met rechts op de Windows-startknop) of de drivers van je netwerkadapter up-to-date zijn. Klik met rechts op een adapter en kies Stuurprogramma bijwerken.

Je kunt ook kiezen voor een draadloze 5GHz-wifi-router. Controleer je wifi-snelheid met een gratis tool zoals www.speedtest.net. Daarnaast kun je voor draadloze netwerken een speciale tool gebruiken om de signaalkwaliteit te analyseren, zoals Acrylic Wi-Fi Analyzer. Dit onderdeel van de Acrylic Suite biedt een live signaalgrafiek en laat je kanaaloverlappingen en andere netwerkproblemen analyseren. De volledige functionaliteit is vijf dagen gratis beschikbaar.

Veel routers bieden QoS-instellingen (Quality of Service) waarmee je dataverkeer voor specifieke applicaties, poorten of apparaten kunt prioriteren. Dit kan latency en jitter verminderen. Sommige routers hebben een gamemodus in de QoS-configuratie voor automatische optimalisatie van populaire games en consoles, geavanceerdere routers bieden SQM (Smart Queue Management).

Controleer met de module Broncontrole (druk op Windows-toets+R en voer resmon uit) welke applicaties veel bandbreedte gebruiken. Sorteer bijvoorbeeld op de kolom Totaal (bytes/seconde) en sluit overtollige software af. Om de puntjes op de i te zetten, kun je de prestaties van de gebruikte DNS-server testen met DNS Benchmark. Open het tabblad Nameservers, klik op Run Benchmark en zet een vinkje bij Sort Fastest Nameservers: de snelste DNS-servers vind je nu in principe bovenaan. Deze kun je gebruiken in de netwerkconfiguratie van Windows of in je router voor je hele netwerk.

Controleer de kwaliteit van je draadloze verbinding met Acrylic Wi-Fi Analyzer.

▼ Volgende artikel
Waar moet je op letten bij het kiezen van een inbouwvriezer?
© MG | ID.nl
Huis

Waar moet je op letten bij het kiezen van een inbouwvriezer?

Wanneer je kiest voor een inbouwvriezer werk je deze natuurlijk het liefst netjes weg achter een mooie keukendeur. Je vindt ze in hoogtes van 72 tot 178 cm, maar ook als onderbouw diepvrieskast die onder je aanrechtblad passen. Waar moet je allemaal nog meer op letten bij een inbouwvriezer voordat je deze aanschaft?

Een inbouwvriezer biedt als voornaamste voordeel dat de kast mooi is weggewerkt in je keuken. Juist daarom is het belangrijk om vooraf goed op een aantal zaken te letten als je zo’n vriezer wilt kopen.

Formaten

Inbouwvriezers zijn te koop in een aantal vaste maten. Die maten zijn gestandaardiseerd, zodat het eenvoudig is om de juiste inbouwvriezer bij de juiste inbouwkast te kopen en andersom. De ruimte in een inbouwkeuken waar de inbouwvriezer komt, is ietsje groter dan de inbouwvriezer zelf. Logisch, omdat zo'n inbouwvriezer wel makkelijk geplaatst moet kunnen worden, maar er ook weer eenvoudig uit moet kunnen in geval van reparatie of vervanging.

Bij een inbouwvriezer kun je kiezen uit de volgende hoogtes: 72, 88, 102, 122, 140, 178 en 180 cm. De breedte van inbouwvriezers ligt doorgaans tussen de 54 en 56 cm, het is dus belangrijk dat de breedte van de nis hierop is afgestemd. De diepte van een inbouwvriezer kan ook iets variëren, maar 54,5 cm is doorgaans de gemiddelde diepte. Je kunt ook kiezen voor een ondervriezer; een losse kleinere kast van zo'n 80 cm hoog die past onder het aanrechtblad.

Bij de aanschaf van een inbouwvriezer of elke inbouwapparatuur vind je altijd de informatie over de grootte van de nis. De nis is de plek in de inbouwkeuken waarin de inbouwapparatuur wordt geplaatst. Deze informatie is dus erg belangrijk bij het kiezen voor de juiste inbouwvriezer en de gewenste keuken.

©MG | ID.nl

Scharnier- en deursystemen

Bij de aanschaf van een inbouwvriezer houd je rekening met het soort scharniersysteem dat je wil gebruiken. Er zijn twee soorten deursystemen: deur-op-deurscharnieren en sleepdeursystemen. Bij een deur-op-deursysteem wordt de deur van de keuken direct op de deur van de vriezer geplaatst en is er geen speling tussen beide deuren.

Bij een sleepsysteem wordt de vriezerdeur met een glijd- of sleepsysteem bevestigd aan de keukendeur. Hierdoor schuift de deur van de keuken over de koelkastdeur. De deuren bewegen dan afzonderlijk van elkaar. Zo'n systeem komt het vaakst voor en is ook het eenvoudigst te installeren.

Watch on YouTube

Bij een deur-op-deursysteem wordt het paneel van de keukendeur direct op de deur van de vriezer gemonteerd. Het keukenpaneel draait dus op hetzelfde moment als de vriezerdeur. Voor een deur-op-deursysteem heeft de vriezer andere scharnieren die het gewicht van zowel de deur van de vriezer als het keukenpaneel moeten kunnen dragen. Bij een inbouwvriezer die geschikt is voor een deur-op-deursysteem, wordt het buitenste gedeelte van de vriezerdeur los geleverd.

Ventilatie

Een vriezer produceert aan de achterzijde warmte. Deze warmte moet goed kunnen worden afgevoerd en dat kan alleen als de nis waar de inbouwvriezer in wordt geplaatst, voldoende ruimte aan de achterkant heeft. De achterkant van de nis houd je vanzelfsprekend open en moet aan de achterkant tussen de muur en de vriezer minstens 10 centimeter vrijgehouden worden. Bij sommige inbouwvriezers krijg je aparte spacers mee die je op de achterkant van de vriezer kunt monteren om de juiste afstand te behouden, zodat je de vriezer ook niet te ver richting muur kunt plaatsen.

©MG | ID.nl

Geluidsdemping

Het geluid van een inbouwvriezer kan soms als storend worden ervaren. Dit geluid bestaat doorgaans uit twee componenten: luchtgeluid, zoals het brommen van de compressor, en contactgeluid, veroorzaakt door trillingen die via het meubel kunnen worden doorgegeven. Zowel vrijstaande- als inbouwmodellen kunnen hier last van hebben, maar met wat aanpassingen kun je het geluid reduceren. Zorg voor voldoende ventilatieruimte rondom de vriezer. Ga je gebruik maken van geluidsabsorberende materialen , houd er dan rekening mee dat deze warmte vasthouden.

Om luchtgeluid te dempen, kan aan de achterkant en eventueel zijkanten van de nis of de muur geluidsabsorberend materiaal worden bevestigd. Dit materiaal vangt het geluid van de compressor op en voorkomt dat het zich verder door de ruimte verspreidt. Er zijn hier verschillende soorten platen en strips voor verkrijgbaar.

Zoek een stil exemplaar

Omdat het lastig is om een inbouwapparaat van tevoren te testen op geluidsproductie, kun je natuurlijk in ieder geval alvast kijken naar de specificaties van een inbouwvriezer. Bij doorgaans alle online winkels vind je de relevante informatie over geluidsproductie bij de specificaties. Het maximaal hoorbare geluid wordt weergegeven in Decibel, afgekort als dB. Gemiddeld produceren inbouwvriezers een geluid van rond de 35 en 40 dB, maar dit zijn natuurlijk alleen piekmomenten, bijvoorbeeld als de compressor aanslaat. De informatie over de geluidsproductie vind je overigens ook op het energielabel, zie hieronder.

Zuinigheid

Tot slot moeten we het energieverbruik natuurlijk niet vergeten. Hoe zuiniger een inbouwvriezer is, hoe meer geld je op het gebruik ervan bespaart. Dankzij de specificaties en het welbekende energielabel koop je eenvoudig een energiezuinig model. Je ziet dan bij de specificaties ook wat een inbouwvriezer op jaarbasis aan energie verbruikt.

©EPREL