Waar speel jij als gamer het meeste je games op? Een tablet, smartphone, console of gewoon op een traditionele pc? Valt jouw keuze ook op de klassieke desktop? Dan heb je een goede grafische kaart nodig. Wij hebben voor je uitgezocht welke grafische kaart je op dit moment het beste kunt aanschaffen.

Als je een nieuwe grafische kaart gaat aanschaffen, kijk je eerst naar je budget. In dit artikel gaan wij uit van drie verschillende type gamers met bijbehorend budget. De eerste is de budgetgamer, deze doelgroep geeft niet meer dan 200 euro uit aan een grafische kaart. Natuurlijk kan het nog goedkoper, maar wij stellen als eis dat er op Full HD lekker gegamed kan worden. De normale gamer vormt de tweede groep, die wil kunnen gamen in Full HD zonder compromissen te doen. Het budget ligt tussen de 350 en 400 euro. Nummer drie is de hardcore gamer met een budget van 600 tot 800 euro, die heel hoge eisen stelt aan de grafische kaart. Lees ook: Zo maak je van je pc een retrogame-emulator.

Als je je budget hebt bepaald, komt de keuze welke gpu het beste is. In de praktijk kun je in ieder budget kiezen tussen AMD of NVIDIA. Beide maken interessante grafische kaarten met veel features. Welke features passen het beste bij jou?

Ontwikkelingen gaan door

AMD en NVIDIA hebben de afgelopen jaren niet stil gezeten. Beide hebben specifieke features ontwikkeld. Zo heeft AMD de laatste topmodellen – de R9 Fury en Fury X – voorzien van een nieuw type grafisch geheugen: HBM. Dit staat voor ‘High Bandwidth Memory’, zoals de naam al doet vermoeden heeft dit type geheugen meer geheugenbandbreedte dan GDDR5-geheugen. Geheugenbandbreedte is erg belangrijk voor grafische kaarten. Hierdoor kan de gpu sneller grote hoeveelheden data sturen naar en ontvangen van het geheugen. Dit biedt voordeel bij hoge resoluties zoals UHD 4K. Het nadeel van de eerste generatie HBM is dat er nog geen grote chips mee gemaakt kunnen worden. De grafische kaarten met dit geheugen hebben dan ook niet meer dan 4 GB aan boord. De verwachting is dat zowel NVIDIA als AMD in 2017 hun grafische kaarten gaan voorzien van de tweede generatie HBM: HBM2.

Sync

Games moeten behalve snel genoeg ook vloeiend worden weergegeven, zodat je geen last krijgt van tearing. Dit kon je al voorkomen dankzij V-Sync, maar dat heeft prestatienadelen. AMD en NVIDIA hebben ieder hun eigen technologie ontwikkeld die tearing voorkomt zonder prestatieverlies. De grafische kaarten van AMD ondersteunen FreeSync. Met deze techniek worden de frames die door de grafische kaart worden gerenderd, gesynchroniseerd met de verversingsnelheid van de monitor. Hierdoor is V-sync niet meer nodig. Mocht je een beeldscherm hebben dat FreeSync ondersteunt, dan is de keuze voor een grafische kaart van AMD een logische stap. NVIDIA heeft een soortgelijke feature, G-SYNC. In de basis doet deze techniek hetzelfde als FreeSync. Om G-SYNC te ondersteunen heeft een beeldscherm wel een speciale hardwaremodule nodig. Hierdoor zijn de beeldschermen vaak een stuk duurder dan de schermen met FreeSync-ondersteuning. Daar staat tegenover dat G-SYNC wel net wat beter werkt. Mocht je dus een beeldscherm met G-SYNC hebben of van plan zijn aan te schaffen, dan is een grafische kaart met een NVIDIA-gpu een logisch keuze.

VR

Virtual reality staat momenteel volop in de belangstelling. NVIDIA heeft onlangs de GeForce GTX 1070 en 1080 uitgebracht. Deze kaarten, met de nieuwe Pascal-architectuur, beschikken over optimalisaties voor virtual reality. Ga je een VR-setje kopen, zoals de Oculus Rift en de HTC Vive, dan zijn deze kaarten erg interessant.

©PXimport

Geïntegreerde grafische kaart

©PXimport

Gamen met een laag budget

Als je als gamer een niet al te hoog budget hebt, dan is er gelukkig nog wel genoeg keuze. We gaan er voor deze doelgroep van uit dat je games speelt met een Full-HD-scherm. Om de nieuwste games fatsoenlijk te kunnen spelen op 1920 x 1080 pixels, heb je toch al snel een grafische kaart nodig met een prijs tussen de 150 en 200 euro. In het kamp van NVIDIA zijn de GeForce GTX 950 en de GTX 960 goede keuzes. Speel je niet al te zware games, dan kom je met de GTX 950 voor ongeveer 160 euro al weg. Een GeForce GTX 960 is voor ongeveer 180 à 190 euro in webshops te vinden. Deze kaart draait de meeste games goed in Full HD met instellingen voor gemiddeld tot hoog detail. AMD zet hier de Radeon R9 380 tegenover. Deze kaart heeft een prijskaartje van ongeveer 190 euro. Beide kaarten zijn presteren ongeveer even goed. Onze voorkeur gaat toch uit naar de NVIDIA GTX 960. Deze kaart is energiezuiniger, wordt minder heet, heeft doorgaans een minder luidruchtige koeling en beschikt over HDMI 2.0. Die voorkeur kan heel goed veranderen als de nog te verschijnen AMD Radeon RX 470 voor ongeveer dezelfde prijs veel beter presteert.

©PXimport

AMD Radeon RX 480

©PXimport

De gewone gamer

De normale gamers kunnen we ook weer verder onderverdelen in subgroepen. Speel je je games op Full HD en met maximaal detail? Of speel je juist met zo een hoog mogelijke framerate met een 120- of zelfs 144Hz-scherm? Nog een variant is dat je je games speelt op een WQHD-resolutie van 2560 x 1440 pixels. Voor deze doelgroep gaan we uit van een budget van 350 à 400 euro. Door de komst van de GeForce GTX 1070 zijn de prijzen van de vorige generatie NVIDIA-kaarten gedaald. De GeForce GTX 980 is daardoor voor minder dan 400 euro al te verkrijgen. Daar zet AMD de Radeon R9 390X tegenover, die je al voor 360 euro op de kop kunt tikken. Beide kaarten verschillen niet veel van elkaar qua performance. Leggen we de prestaties van deze twee kaarten naast elkaar in games met hoog detail en een Full-HD-resolutie, dan is de GTX 980 meestal net de snelste. De verschillen worden kleiner met de WQHD-resolutie. Het is niet duidelijk of dit nu komt door het grotere geheugen van 8 GB van de R9 390X of gewoon door de architectuur. Opvallend is wel dat de R9 390X het beter doet op hogere resoluties. Op UHD 4K weet de kaart vaak de GTX 980 in te halen, maar om eerlijk te zijn is UHD 4K voor beide kaarten iets te hoog gegrepen.

©PXimport

Onze voorkeur gaat uit naar de GTX 980, ondanks dat de R9 390X al snel vier tientjes goedkoper is. De voornaamste reden is dat de R9 390X een verouderde grafische kaart is. Eigenlijk is het een Radeon 290X met 8 GB geheugen. De kaart heeft hierdoor de oudere GCN 1.1-architectuur, met bijvoorbeeld alleen HDMI 1.4-ondersteuning en DirectX 12 gaat tot feature level 12_0. De GeForce GTX 980 beschikt over HDMI 2.0 en ondersteunt DirectX 12 feature level 12_1. Beide zijn kleine details; HDMI 2.0 heb je alleen nodig voor UHD 4K en of Feature Level 12_1 echt verschil gaat uitmaken, zal bij de toekomstige DirectX 12-games gaan blijken.

Toch kiezen we dan voor de kaart die meer op de toekomst voorbereid is. Welke kaart je ook kiest, het is aan te raden om te gaan voor een variant waarbij de fabrikant de koeling zelf heeft ontwikkeld. De standaardkoelers van AMD of NVIDIA zijn doorgaans luidruchtiger dan de eigen varianten. Voor zowel de GTX 980 als de R9 390X geldt dat je goed moet zoeken naar een model waarbij de gpu goed gekoeld wordt en de koeler een niet al te hoge geluidsopbrengst heeft. Op het moment dat jij dit leest heeft NVIDIA de GeForce GTX 1060 gelanceerd, NVIDIA claimt dat deze kaart sneller is dan de GTX 980 in combinatie met een lagere prijs. Houd dus zeker in de gaten of de GTX 1060 dit waar kan maken.

©PXimport

Hardcore gamers

Speel jij je games op een UHD-scherm? Of toch met een resolutie van 2560 x 1440, met alles op maximaal detail? Of beschik je al over een VR setje? Dan ben je vast niet te beroerd om 600 tot wel 800 euro voor een grafische kaart uit te geven. Op pagina ## van dit blad kun je lezen over de GeForce GTX 1080. Deze kaart is de meest voor de hand liggende keuze. En AMD dan? Die heeft de Radeon R9 Fury X. En hoewel dit een prima grafische kaart is, komt hij niet in de buurt van de GeForce GTX 1080. De Fury X is wel voor ongeveer 675 euro te koop, dat klinkt een stuk beter dan 800 euro. Maar dan is er nog de GeForce GTX 1070. Die is er al voor 500 euro en is ook sneller dan de Fury X. AMD zal pas een antwoord klaar hebben als de eerste high-end-kaarten met de Polaris-architectuur beschikbaar komen. Aangezien de RX 480 een middenklasser is, heeft NVIDIA op de high-end-markt nu geen echte concurrent. Onze keuze gaat dan ook uit naar de GTX 1070 en 1080.

©PXimport

Conclusie

Op dit moment heeft NVIDIA letterlijk de beste kaarten in handen. Voor alle drie de doelgroepen is onze eerste keuze een grafische kaart met een NVIDIA-gpu. De AMD Radeon RX 470 en 480 kunnen hier nog best verandering in brengen, zeker voor de budget gamer. Voor de normale gamer zijn de GeForce GTX 980 en de Radeon R9 390X aanraders, waarbij de GTX 980 licht onze voorkeur heeft. Op high-end-gebied verwachten we het komende halfjaar geen concurrentie van AMD. Als je hem kan betalen, is de GeForce GTX 1080 blindelings de beste keuze. Toch is ook de GTX 1070 erg interessant, deze kaart heeft een erg goede prijs-prestatieverhouding.

Nog niet zo heel lang geleden was een elektrische deken vooral iets voor omaatjes. Maar sinds de gasprijzen eind 2021 enorm opliepen, hebben we allemaal de warmtekussen en -dekens omarmd. Welk deel van je lichaam je ook wilt verwarmen: het aanbod is enorm. Tijd voor een uitgebreide test dus. Zaten we er warmpjes bij?

Het van oorsprong Duitse bedrijf Beurer richt zich vooral op producten die te maken hebben met beauty, medical en wellbeing. Dat loopt van haardrogers tot weegschalen en bloeddrukmeters. Maar van oorsprong – en we hebben het dan over 1919(!) – hield Beurer zich bezig met de productie van warmtekussens. Het is dan ook niet vreemd dat het bedrijf een aanzienlijk aantal warmteproducten in het assortiment heeft. Voor deze test probeerden we vier producten uit: een verzwaarde warmtemat (HK 145), een oplaadbaar warmtekussen (Heaty HK 77), een voetenwarmer met massagefunctie (FWM 45) en tot slot een elektrische bovendeken (HD 82 Stockholm). 

Voor gerichte warmte: HK 145 Cosy Weight Green Planet

We beginnen met de HK 145. Hoewel de HK 145 Cosy Weight door Beurer zelf als verwarmingskussen wordt aangeduid, zouden wij het toch eerder een warmtemat noemen. Dat komt door de langwerpige vorm (60x30 centimeter) en de geringe dikte (iets minder dan 9 centimeter). Heel geschikt dus om op specifieke delen van je lichaam te leggen – denk aan een stijve schouder of pijnlijke knieën. Ook als je bijvoorbeeld menstruatiekrampen hebt, kan de HK 145 helpen.

Bij het uit de doos halen viel meteen het gewicht van de mat op: ongeveer anderhalve kilo. Door de vulling van glaskralen is hij een stuk zwaarder dan traditionele warmtekussens. Wie wel eens onder een verzwaringsdeken heeft geslapen, weet hoe rustgevend dat werkt. Bovendien zorgen de kralen ervoor dat de warmte langer wordt afgegeven. Fijn is dat de mat gemaakt is van superzachte materiaal (100% gerecycled – de HK 145 maakt deel uit van de duurzame Green Planet-lijn).

©AK | ID.nl

De werking is heel simpel: stekker in het stopcontact en de gewenste stand kiezen. In totaal zijn er zes warmtestanden. Omdat wij enorme koukleumen zijn, vonden we de hoogste stand het lekkerst, maar dat is een persoonlijk iets. We hebben het kussen eerst uitgeprobeerd op onze de buik. Dat voelde door het verzwarende effect vooral heel ontspannend. Daarna was onze schouder aan de beurt (de combinatie een zekere leeftijd + 40 uur per week achter de laptop zitten is daar niet al te best voor). De warmte werkte snel en gericht: na een minuut of vijftien voelde de schouder duidelijk soepeler. Langer doorgaan was minder prettig, vooral door het gewicht en de harde rand van de mat, die in onze nek begon te drukken.

Om mee te knuffelen: HK 77 Heaty warmtekussen

Zeg je cosy warmte, dan zeg je al snel: warmtekussen. Maar dan wel eentje die in je interieur past. Dat hebben ze bij Beurer goed begrepen: het HK 77 Heaty kussen is verkrijgbaar met een corduroy hoes (in crème, oudroze, blauwgroen) of een velvet hoes (in taupe, roze. blauw). De hoes is wasbaar.

Net als bij de andere producten in deze test wordt ook de Heaty (wij probeerden de velvetblauwe versie) geleverd met een handleiding met een duidelijke schematische tekening waarop alle onderdelen en functies staan uitgelegd. Het enige wat we in de handleiding niet helemaal duidelijk vonden, was of je de accu kunt opladen terwijl hij nog in het zakje van het binnenkussen zat, of dat je hem eerst moet verwijderen. Voor de veiligheid hebben wij hem eruit gehaald. Het opladen zelf wijst zich vanzelf. Drie witte ledjes op het bedieningspaneel (het bruine label aan de buitenzijde) geven de voortgang van het opladen aan. Is de accu helemaal opgeladen, dan regel je via de drukknop op het paneel de hoogte van de warmte. Als het kussen aan staat, zie je zowel de ingestelde temperatuur-indicator als de ledjes van het batterijniveau.

©AK | ID.nl

Om met die warmte te beginnen: we kunnen niet anders concluderen dan dat het ultiem comfort is, snuggelen met een warm kussen. Wij als koukleumen opteerden natuurlijk voor de hoogste stand, maar ook na terugschakelen naar een lagere stand gaf het kussen nog steeds behaaglijke warmte af.

Wel vonden we dat de accu redelijk snel leegliep.Na ongeveer een uur op de hoogste warmtestand waren al twee van de drie witte ledlampjes uit. Volgens Beurer heeft de accu een maximale gebruiksduur van vier uur, maar dat geldt alleen voor de laagste stand. Op de hoogste stand haal je dus waarschijnlijk nét het einde van een romantische kerstfilm niet.

Warmte en ontspanning voor je voeten: FWM 45 voetenwarmer

Wie vaak koude voeten heeft, heeft niets aan een warmtekussen. Speciaal voor die mensen is er de FWM 45: een voetenwarmer met een teddyvoering, die twee verschillende warmtestanden heeft én twee verschillende massagestanden. Je kunt zowel de warmte als de massage afzonderlijk of tegelijkertijd gebruiken. Variatie genoeg dus.

Op een thuiswerkdag waarop het buiten behoorlijk koud was hebben wij de voetenzak onder het bureau gezet. Stekker in het stopcontact, even laten opwarmen en voeten erin. Aanvankelijk hielden we daarbij onze sokken aan. Dat voelde oké, maar echt warm: nee. Met blote voeten ging dat wat beter, hoewel het van ons nog wel wat warmer had gemogen. Jammer is dat de warmte alleen van een verwarmingselement aan de onderkant komt en dat de bovenkant niet elastisch sluit, waardoor er een opening blijft waardoor koude lucht naar binnen glipt. Kleine tip: vouw de teddyvoering uit in plaats van die over de zak te laten hangen, zodat je onderbenen beter bedekt zijn. Doen, wat ons betreft.

©AK | ID.nl

Bijzonder aan deze voetenwarmer (geschikt voor voeten tot en met maat 47) is dat er een massagefunctie op zit. Je kunt daarbij kiezen uit twee standen: rustgevend en verkwikkend. De rustgevende modus (stand 1) doet precies wat hij belooft. Je voelt de trilling in je voeten en kuiten. Het is niet hinderlijk en vooral ontspannend. We kunnen ons voorstellen dat dit een prettige stand is bij het tv-kijken na een dag hard werken. Tv-kijken terwijl de verkwikkende modus (stand 2) aan staat, zouden we zelf niet zo snel doen. Het masseren gaat in deze stand namelijk een stuk harder (en maakt ook wat meer geluid). Voelt het vervelend? Nee, dat niet. Maar het voelt ook niet heel lekker – je bent je vooral heel de tijd bewust van het getril onder je voeten. Wij vonden het lastig om ons tijdens deze stand te focussen op ons werk.

Om nooit meer onderuit te kruipen: HD 82 Stockholm warmtedeken

Reviewen is soms hard werken, maar soms is het een feestje. Het uitproberen van de HD 82 warmtedeken was zo'n feestje. Dankzij zijn afmetingen (130x180 centimeter) kun je er helemaal in wegkruipen. Op de handig verlichte bedieningseenheid kun je kiezen uit zes warmtestanden, waarbij koukleumen zoals wij ook bij een lagere stand dan de hoogste nog heerlijk warm blijven.

©AK | ID.nl

De deken is heel zacht (fleece) en ziet er luxueus uit. Geen deken die je na gebruik opbergt omdat hij lelijk staat in je interieur, maar echt een deken om standaard op de bank te hebben liggen. Een fijn idee daarbij is dat er een veiligheidssysteem is ingebouwd: bij een storing schakelt de deken automatisch uit. Ook wanneer hij drie uur heeft aangestaan, schakelt hij automatisch uit. Dat voorkomt dat je hem zelf vergeet uit te zetten. Scheelt weer op je energierekening! Niet veel, want een gemiddelde warmtedeken verbruikt ongeveer 100 watt per uur. Na drie uur is dat dus ongeveer 0,3 kWh. Bij een gemiddelde elektriciteitsprijs van 0,28 euro per kWh (niveau november 2025; bron: ANWB) kom je uit op net iets meer dan 9 cent. Dat is veel goedkoper dan drie uur de kachel aan… 

FRITZ! heeft de Mesh Set 1700 uitgebracht, een nieuwe wifi 7-oplossing die je gewoon in het stopcontact prikt. De compacte set bestaat uit kleine repeaters die samen één groot draadloos netwerk vormen, bedoeld om in elke hoek van het huis snel en stabiel internet te bieden.

De set draait om de vernieuwde FRITZ!Repeater 1200 AX, nu uitgerust met wifi 7 en goed voor snelheden tot 3.600 Mbit/s op de 2,4- en 5GHz-banden – een toename van ongeveer 600 Mbit/s ten opzichte van het vorige model. Dankzij multigigabit-wifi kunnen meer apparaten tegelijk verbonden zijn zonder dat de snelheid merkbaar daalt. De nieuwe wifi 7-functie Multi-Link Operation maakt het mogelijk om data gelijktijdig via beide frequentiebanden te versturen, wat de stabiliteit verder verbetert. Voor vaste apparaten is er bovendien een gigabitpoort aanwezig.

Omdat de repeaters direct in het stopcontact worden gestoken, nemen ze nauwelijks ruimte in en zijn ze eenvoudig te installeren. Gebruikers kunnen kiezen voor een set met twee of drie repeaters, afhankelijk van de grootte van de woning. De FRITZ!Mesh Set 1700 werkt het best samen met een FRITZ!Box, maar kan ook worden gekoppeld aan routers van andere merken. In dat geval fungeert de eerste repeater als centrale wifi-regelaar.

Goed om te weten: alle FRITZ!Box-routers en repeaters worden in Europa geproduceerd, krijgen vijf jaar garantie krijgen en ontvangen gratis beveiligings- en functie-updates.

Beschikbaarheid

De FRITZ!Mesh Set 1700 is per direct verkrijgbaar als set van twee of drie repeaters. De afzonderlijke repeater is ook los te koop onder de naam FRITZ!Repeater 1700.