Je bent eruit, je doet veel met je computer, vooral veel zware creatieve taken. En dus moet je nieuwe computer een AMD Ryzen-systeem worden. Maar welk systeem koop je en waarom? Wij haalden zeven luxe X470-moederborden voor AMD Ryzen-processors door de molen.

AMD houdt nog even vast aan de AM4-socket voor Ryzen. Daarmee kunnen de nieuwe processors in theorie op de (veelal scherp geprijsde) moederborden van vorig jaar werken. Dat vereist echter wel een bios-update. Prima voor wie een upgrade uitvoert, maar als je nu een nieuw systeem koopt, is een X470-moederbord die de jongste Ryzen-processors direct ondersteunt toch een veiligere aanschaf. Anders zul je een oudere Ryzen-processor moeten lenen om een ouder moederbord van het juiste bios te voorzien.

Stappenplan

Net als bij Intel-borden zien we zeer beperkte prestatieverschillen tussen de luxere borden. Een aantal fabrikanten speelt soms vals door processors automatisch wat te overklokken, maar sluiten we die trucjes uit dan zien we nagenoeg geen verschil in benchmarks die over de snelheid gaan. Verschil zien we wel in energieverbruik (hou daar rekening mee als je overuren maakt), en soms in geluidskwaliteit, maar tussen deze zeven betere modellen zijn de verschillen wederom beperkt. De prestaties zijn dus niet de graadmeter voor de juiste aankoop.

Hoe maak je dan wel de juiste keuze? Ons stappenplan:

Tijdens het testen letten we daarnaast op het stroomverbruik van elk van de borden. Een bezuiniging op dat gebied zie je niet direct terug in de grafieken, maar heeft wel gevolgen voor de lange termijn.

ASRock X470 Taichi Ultimate

In dit segment zijn benchmark-scores geen relevante graadmeter; iedere fabrikant voegt een feature toe die niemand anders heeft en kiest voor een onderscheidend ontwerp. Met de Taichi Ultimate is ASRock niet de enige in de test die de forse prijs van 250 euro passeert. Er zijn veel goede keuzes voor minder geld, maar ASRock zet een fysiek bloedmooi moederbord neer.

Een belangrijkere reden om dit model te overwegen is de tweede 10Gbit/s-lan-poort, naast een normale gigabitpoort. Een jaar of twee terug was een dubbele netwerkaansluiting niet ongebruikelijk, maar nu is dit bord het enige. Gezien de forse prijzen van een 10Gbit/s-netwerkchip (70 à 100 euro) is het niet vreemd dat de Taichi Ultimate uiteindelijk veel geld kost. Even opvallend is DTS Connect dat surroundgeluid omzet naar dts, zodat je surroundgeluid via een digitaal aangesloten surroundreceiver krijgt.

Het grootste probleem van dit bord is dat er maar weinig consumenten en zelfs professionals zijn die een 10Gbit/s-netwerk hebben liggen. Je koopt wellicht op de groei, maar je betaalt er fors voor. De verder solide basis met twee m.2-sloten, acht sata-poorten, vijf fan-headers, usb-c-aansluiting en uitstekende stroomvoorziening vinden we tenslotte ook onder de 200 euro.

©PXimport

ASRock X470 Taichi Ultimate

Prijs
€ 276,-
Websitewww.asrock.com8Score80

Gigabyte Aorus X470 Gaming 7 WiFi

Ook Gigabyte heeft met de Aorus X470 Gaming 7, een mond vol overigens, de stroomvoorziening en uitstraling dik voor elkaar. Dat mag ook, voor de forse prijs. Vooral liefhebbers van veel rgb-verlichting kunnen uit hun dak met dit model, want we zien werkelijk overal verlichting zitten. Ook wat rgb en de aantrekkelijkere addressable rgb-headers betreft is Gigabyte niet zuinig, al vinden we het jammer dat ze een iets andere aansluiting gebruiken waardoor je soms aan verloopjes vast zit om met de producten van andere fabrikanten samen te werken. Een tweede lan-poort ontbreekt, maar verder valt er weinig af te dingen aan de features die Gigabyte met dit model biedt. Zo zien we volwaardige heatsinks op de stroomvoorziening, twee m.2-sloten, een usb3.1-c-, twee usb3.0-, en twee usb2.0-headers intern, plus acht aansluitingen voor je ventilatoren en-/of waterkoeling. Ook is Gigabyte een van de weinigen die zijn bord voorziet van een echt snelle wifi-implementatie en bluetooth 5.0, dus als je daar waarde aan hecht heeft deze een streep voor op ASUS en MSI. Wat bios en software betreft heeft Gigabyte echter nog wel wat op te poetsen; op dat vlak loopt ASUS vooralsnog voor. Goedkoop is anders, maar het is wel een zeer compleet en heel dik (rgb) aangekleed high-end X470-moederbord.

©PXimport

Gigabyte Aorus X470 Gaming 7 WiFi

Prijs
€ 249,-
Websitewww.gigabyte.com9Score90

ASUS ROG Crosshair VII Hero WiFi, X470-F Gaming en X470-I Gaming

Moederbord-grootmacht ASUS voorzag ons van maar liefst drie verschillende borden. Traditioneel is ASUS uitblinker in bios- en softwarefunctionaliteit, en ook wat betreft de fysieke afwerking van de moederborden zelf. Deze drie borden bevestigen die regel: ASUS blijft simpelweg ongeslagen. Vooral fanatieke overklokkers zullen zich aangetrokken voelen tot de vele instellingen die voorhanden zijn. Traditioneel spant de prijzige Crosshair-serie de kroon in mogelijkheden voor overklokkers en custom waterkoeling. Heb je plannen in die richting, dan is de keuze voor dit bord bijna vanzelfsprekend, gezien de overdaad aan aansluitingen voor die doeleinden. De forse prijs valt dan grotendeels weg tegen de nog duurdere componenten die daarbij komen kijken.

Ook inhoudelijk valt er weinig tussen ASUS en een topscore te krijgen, want het bord bevat op de dure 10Gbit/s-aansluiting na praktisch alles wat relevant is op elk van de andere producten – genoeg voor het label ‘best getest’. Wel merken we op dat ASUS nog wat extra verlichting had kunnen toevoegen: die loopt wat achter bij de Intel-tegenhanger (Maximus X Hero). Ook de wifi-implementatie is niet denderend; de iets goedkopere Crosshair zonder wifi vinden we eigenlijk interessanter.

Op geen van de borden is ASUS terughoudend met de prijs. Voor de indrukwekkend complete Crosshair is dat redelijk te verdedigen, maar op de goedkopere X470-F zet dat veel druk. Dat bord is eveneens netjes afgewerkt en uitstekend met bios en software, maar dat is zo’n beetje het enige voordeel op de flink goedkopere MSI X470 Gaming Pro Carbon, die featuretechnisch hier en daar nog nipt de winst pakt. Zet je in op complexe rgb-synchronisatie, dan heeft ASUS geluk dat de software van MSI ronduit matig is, maar hecht je daar geen waarde aan dan is de ASUS X470-F gewoon erg duur voor wat erop zit.

Erg duur is ook een toepasselijke label voor de X470-I, zeker als je de aansluitingen gaat tellen, maar laten we vooral niet vergeten dat dat een zeer compact itx-bord is. De kleine productieaantallen drijven de prijs op, ook het verwerken van alle aansluitingen op zo’n klein oppervlak doet dat. ASUS moest voor sommige onderdelen zelfs de hoogte in werken, anders hadden twee m.2-sloten bijvoorbeeld niet gepast. Ga je voor een compacte, luxe itx-build, dan kun je bijna niet om dit bord heen, want een directe concurrent is er niet voor. Gezien het ruime aantal aansluitingen voor dit formaat plus de degelijke stroomvoorziening durven we zelfs te stellen dat de straatprijs nog best meevalt.

©PXimport

ASUS ROG Crosshair VII Hero WiFi

Prijs
€ 299,-
Websitewww.asus.com10Score100

Asus X470-F Strix Gaming

Prijs
€ 209,-
Websitewww.asus.com8Score80

©PXimport

Asus X470-F Strix Gaming

Prijs
€ 209,-
Websitewww.asus.com8Score80

ASUS ROG X470-I Gaming

Prijs
€ 215,-
Websitewww.Asus.com9Score90

Wacht, waar zijn de micro-atx-borden?

MSI X470 Gaming Pro Carbon AC en X470 Gaming M7 AC

De MSI X470 Gaming Pro Carbon en X470 M7 AC zijn respectievelijk de voornaamste middenklasser en het topmodel onder de jongste Ryzen-moederborden van MSI. De luxere M7 AC gaat direct de strijd aan met onder andere de Gigabyte X470 Aorus Gaming 7 en de ASUS ROG Crosshair VII Hero. Wat aansluitingen betreft gaat dat goed: ook hier zien we namelijk een ruime selectie opslag-, usb- en ventilator-aansluitingen en ook MSI laat het niet afweten wat de geluidskwaliteit betreft. Voor complexe custom waterkoeling is het net wat minder uitgebreid dan de Crosshair, maar dat is ook het enige wat we daar opmerken. Stroomverbruik en stroomvoorziening vallen zelfs positief op.

Prima dus? Ja, en toch op een paar fronten net niet. En is afwerking: daar wint ASUS. Dat zie je een beetje terug in de prijs. Maar in een compleet systeem is afwerking lastig te zien en die zegt niets over de levensduur. Het bios is weliswaar iets beter dan Gigabyte en slechts iets minder dan ASUS, maar dat kunnen we van de rgb-software niet zeggen: die loopt gewoon achter op de concurrentie. Daarmee is de M7 nog wel een prima moederbord, maar wel één die tussen wal en schip valt. Wil je veel rgb of complexe waterkoeling, dan zijn er twee knappere alternatieven; anderzijds is de prijs te hoog voor een meer bescheiden doeleinde.

Dit stellen we overigens vooral omdat de flink goedkopere X470 Gaming Pro Carbon voor veel minder geld bijna alle praktische voordelen weet te behouden. We leveren wat fysieke knopjes op het bord in, maar de stroomvoorziening doet er nauwelijks voor onder en het gros van de aansluitingen blijft aanwezig. We missen hier eigenlijk vooral de interne usb 3.1 type-c-header, maar zolang de meeste (betaalbare) behuizingen die aansluiting niet bieden is dat minpunt lang niet altijd relevant.

De software en uitgebreide rgb-synchronisatie blijven een punt, en iets waarmee de duurdere Asus X470-F mensen zal lokken, maar als goedkoopste in de test biedt de MSI X470 Gaming Pro Carbon toch heel erg veel features voor je geld, zeker als we zien dat de versie zonder wifi nog een stuk goedkoper is. We geven dit bord dan ook de redactietip.

©PXimport

MSI X470 Gaming M7 AC

Prijs
€ 259,-
Websitewww.msi.com8Score80

MSI X470 Gaming Pro Carbon AC

Prijs
€ 199,-
Websitewww.msi.com9Score90

Conclusie

Slechte borden ziet we niet in deze test, maar dat had gezien de prijzen ook echt niet gemogen. En hoewel de trend duidelijk is om sobere borden te maken, waarderen we een aantal toch opvallende designs. De grootste verschillen zien we echter in het bios en de software, waar ASUS laat zien dat ze met hun grotere omvang en ervaring echt het verschil kunnen maken. Daar staat wel de bekende keerzijde van ASUS tegenover: de prijs. Ga je veel geld uitgeven aan een luxe build, dan wil je het ook echt goed doen. De Crosshair VII Hero is daardoor onze alles kunnende, rijk aangeklede favoriet, waarbij enkel het beperkte aantal interne usb-headers een puntje is. Maar als we zien hoeveel rgb-actie Gigabyte op de Aorus Gaming 7 plakt voor minder geld, dan lonkt dat toch ook.

Hoewel we MSI een stevige tik op de vingers moeten geven wat hun rgb-software betreft, is het totaalplaatje van de Gaming Pro Carbon op dat prijspunt een lastig stukje concurrentie voor de meeste duurdere borden. Vooral als je voor minder geld toch veel moederbord wilt. Ga je voor een chique itx-systeem, dan kun je simpelweg niet om de X470-I Gaming van ASUS heen, of om de Taichi Ultimate, als je één van de weinigen bent die wel een 10Gbit/s-netwerk op zal zetten. Zo is er in elk geval ook nog wat te kiezen voor mensen die met AMD Ryzen een niche build willen maken.

©PXimport

Let op de voeding

Op ID.nl en op het TikTok-kanaal Power Unlimited Tech zie je geregeld tests van de nieuwste gadgets en apparaten. Daarnaast worden op Review.nl (dat ook bij ons moederbedrijf hoort) allerlei producten getest door gewone consumenten. Alles wat na afloop terugkomt, krijgt een tweede kans bij ons. Correctie: bij júllie. Want de Pu Tech Tweedehands-Vintedstore is nú geopend!

🧪Wat Review.nl precies doet

Review.nl is ons platform waar consumenten nieuwe producten testen. Want die kijken toch anders naar producten dan professionele reviewers. Hoe iets bevalt in de praktijk, in het dagelijks leven, ook bij langer gebruik: dat is wat veel mensen willen weten voordat ze zelf naar de (web)winkel lopen.

Vaak willen deze consumentenreviewers het product dat ze getest hebben overnemen, omdat ze eigenlijk niet meer zonder kunnen. Maar soms komen er ook spullen terug, bijvoorbeeld omdat testers al iets vergelijkbaars hebben. Die producten zijn vaak maar een paar weken gebruikt. Zo goed als nieuw dus – en daarom verdienen ze een tweede leven.

🎯Tweede ronde op Vinted

De beste exemplaren bieden we nu aan via onze nieuwe Vinted-pagina. Daar vind je tweedekans elektronica die er nog prima uitziet, maar niet meer als nieuw verkocht wordt. Denk aan smartwatches, koptelefoons, muizen en toetsenborden. Het aanbod wordt regelmatig aangevuld, dus het loont om af en toe even te kijken.

December is een drukke, bomvolle maand met al die feestdagen. Grote kans dus dat je niet direct denkt aan tuinieren. Toch is het wél belangrijk. Door nu een paar uurtjes te besteden aan blad harken, snoeien en kwetsbare planten beschermen tegen de vorst, kun je volgend voorjaar weer volop van je tuin genieten!

Lees ook: Van januari tot en met december tuinieren: tips voor het hele jaar buiten bezig

Geef de tuin kleur (ook vooral in de winter)

In veel tuinen oogt het nu wat flets en leeg, maar met een paar simpele ingrepen breng je meteen meer leven in het geheel. Een skimmia doet het bijvoorbeeld goed in dit seizoen. Deze groenblijver houdt van een plek met halfschaduw en geeft direct wat kleur aan de tuin. Je kunt ook kiezen voor een winterbloeiende sneeuwbal. Die plant je, net als andere bladverliezende struiken en bomen, gewoon in deze periode. Een wintergroene haag zorgt er ook voor dat je tuin levendiger blijft. Druk de aarde rondom nieuwe aanplant stevig aan. Dat voorkomt dat wortels loskomen door harde wind. En wacht met planten als de grond bevroren is.

Wil je in het voorjaar graag sneeuwklokjes, narcissen, krokussen of blauwe druifjes ziet opkomen, dan heb je nog even de tijd om die te planten: doe dit uiterlijk half december en vóór de vorst. Wil je juist nu nog vrolijke plantjes? Ga dan voor winterharde viooltjes. Die zijn verkrijgbaar in allerlei kleuren. Omdat ze tot het eind van het voorjaar doorbloeien, heb je daar de komende maanden veel plezier aan.

©Evgeniya - stock.adobe.com

Blad van het gazon halen en tussen de planten leggen

De bomen worden nu echt kaal, en dat betekent dat je tuin waarschijnlijk vol ligt met blad. Tijd om weg te halen. Begin met je terras en eventuele paadjes; laat je het blad daar liggen, dan kan het glad worden. Haal ook het blad weg rond rots- en vetplanten: deze planten doen het namelijk beter in een droge omgeving en het blad zorgt ervoor dat de grond vochtig blijft. Gebruik tot slot een bladblazer of een hark om je gazon bladvrij te krijgen. Laat je het blad op het gras liggen, dan krijgt het geen zonlicht meer, waardoor je in het voorjaar daar lelijke of kale plekken krijgt.

Gooi de bladeren niet meteen op de composthoop of in de afvalbak, maar gebruik het om de grond tussen de planten ermee af te dekken: zo bescherm je je planten tegen vorst. Ook zorgen de verterende bladeren ervoor dat er meer voedingsstoffen in de grond komen. Win-win dus voor je planten!

Lees ook: Composteren kun je leren: de beginnersgids voor compost

Bladblazer kopen? Let dan hier op

Een bladblazer kies je op basis van het type aandrijving, de kracht en het gemak tijdens gebruik. Een elektrische blazer met snoer is geschikt voor kleine tuinen. Een accublazer geeft meer bewegingsvrijheid en werkt prettig voor middelgrote tuinen. Voor grote tuinen of zwaar werk, zoals nat blad, werkt een benzinemodel krachtiger. Let daarnaast op blaaskracht en luchtvolume, want dat bepaalt hoe effectief je bladeren wegblaast. Gewicht speelt ook mee: hoe lichter het model, hoe langer je er comfortabel mee kunt werken. Sommige blazers kunnen naast blazen ook zuigen en versnipperen. Verder is het goed om te kijken naar geluidsniveau en onderhoud, omdat benzinemodellen vaker geluid maken en meer verzorging vragen dan elektrische varianten.

Drie bekende merken bladblazers

Einhell

Einhell staat bekend om toegankelijke prijzen en praktische machines voor alledaags tuinonderhoud. Het merk richt zich op gebruikers die een degelijk gereedschap zoeken zonder hoge kosten. De apparaten zijn vaak licht, makkelijk in gebruik en geschikt voor gemiddelde tuinen. Een breed verkrijgbaar model is de Einhell GC-EL 3000 E, een elektrische bladblazer met genoeg vermogen voor standaard tuinklussen.

Black+Decker

Black+Decker heeft een lange geschiedenis in elektrisch gereedschap en tuinmachines. Het merk staat bekend om gebruiksvriendelijke, veelzijdige oplossingen voor huis en tuin. De focus ligt op comfort, eenvoudige bediening en brede beschikbaarheid. Een veelgekozen model is de Black+Decker BEBLV300SB-QS, een elektrisch model dat handig is voor kleinere tuinen en snelle opruimklussen.

Makita

Makita is een Japans merk dat bekendstaat om duurzame bouwkwaliteit, een groot accuplatform en machines die soepel en prettig werken. Vooral de accublazers zijn populair, omdat ze kracht combineren met wendbaarheid. Een veelgekozen model is de Makita DUB185Z, een lichte accublazer die ideaal is voor terrassen, oprijlanen en kleinere tuinen.

Planten tegen vorst beschermen

Wordt er vorst verwacht? Dat is hét moment om je planten te beschermen tegen de kou. Gebruik noppenfolie of vliesdoek en pak daarmee planten in bakken en potten goed in. Kuipplanten die je binnen hebt gezet om te overwinteren, geef je water als de aarde droog is. Haal ook twee keer per maand dor blad bij de kuipplanten weg. Is het weer zacht? Zet dan een raampje of deur open in de ruimte waar je de kuipplanten hebt gezet; zo krijgen ze wat frisse lucht.

Is het een lange periode droog buiten? Geef dan de planten in potten en bloembakken in de tuin ook water. En heb je een buitenkraan? Sluit die dan nu af, zodat je geen vorstschade krijgt.

©Olga Seyfutdinova

(Fruit)bomen snoeien

Tussen december en februari kun je de leilinde weer netjes in vorm te snoeien. In deze rustige wintermaanden reageert de boom het best op een snoeibeurt. Bij druif, berk en esdoorn ligt het anders. Die hebben een andere sapstroom en moet je daarom uiterlijk voor half december snoeien. Doe dat op een dag zonder vorst, zodat de snoeiwonden rustig kunnen sluiten.

Ook kleinfruit kun je nu aanpakken. Haal bij de braam de takken weg die dit jaar vruchten droegen, zodat jonge scheuten alle ruimte krijgen. De zomerframboos snoei je door de jonge scheuten te verwijderen. Bij de herfstframboos knip je de takken die vrucht gedragen hebben juist helemaal tot aan de grond af. Daarmee geef je de struiken een sterke start in het nieuwe seizoen.

Kerst voorbij? Kerstboom de tuin in!

Een kerstboom met kluit kun je eenvoudig een tweede leven geven in de tuin. Vooral kleinere exemplaren slaan goed aan. Fijnspar, Servische spar en fraserspar zijn soorten die herplanten doorgaans goed verdragen. Laat de boom eerst wennen aan koelere temperaturen door hem tijdelijk op een lichte, onverwarmde plek te zetten.

Daarna kan hij in een pot naar buiten, waar hij verder kan herstellen. Pas als de vorst uit de grond is, plant je hem in de volle grond. Kies een zonnige of halfschaduwrijke plek waar de boom de ruimte heeft om te groeien. Volgend jaar kun je hem dan weer binnenhalen als kerstboom. Of je laat hem buiten staan en versiert hem – zo breng je meteen wat kerststemming in de tuin.

©ID.nl