Je bent eruit, je doet veel met je computer, vooral veel zware creatieve taken. En dus moet je nieuwe computer een AMD Ryzen-systeem worden. Maar welk systeem koop je en waarom? Wij haalden zeven luxe X470-moederborden voor AMD Ryzen-processors door de molen.

AMD houdt nog even vast aan de AM4-socket voor Ryzen. Daarmee kunnen de nieuwe processors in theorie op de (veelal scherp geprijsde) moederborden van vorig jaar werken. Dat vereist echter wel een bios-update. Prima voor wie een upgrade uitvoert, maar als je nu een nieuw systeem koopt, is een X470-moederbord die de jongste Ryzen-processors direct ondersteunt toch een veiligere aanschaf. Anders zul je een oudere Ryzen-processor moeten lenen om een ouder moederbord van het juiste bios te voorzien.

Stappenplan

Net als bij Intel-borden zien we zeer beperkte prestatieverschillen tussen de luxere borden. Een aantal fabrikanten speelt soms vals door processors automatisch wat te overklokken, maar sluiten we die trucjes uit dan zien we nagenoeg geen verschil in benchmarks die over de snelheid gaan. Verschil zien we wel in energieverbruik (hou daar rekening mee als je overuren maakt), en soms in geluidskwaliteit, maar tussen deze zeven betere modellen zijn de verschillen wederom beperkt. De prestaties zijn dus niet de graadmeter voor de juiste aankoop.

Hoe maak je dan wel de juiste keuze? Ons stappenplan:

Tijdens het testen letten we daarnaast op het stroomverbruik van elk van de borden. Een bezuiniging op dat gebied zie je niet direct terug in de grafieken, maar heeft wel gevolgen voor de lange termijn.

ASRock X470 Taichi Ultimate

In dit segment zijn benchmark-scores geen relevante graadmeter; iedere fabrikant voegt een feature toe die niemand anders heeft en kiest voor een onderscheidend ontwerp. Met de Taichi Ultimate is ASRock niet de enige in de test die de forse prijs van 250 euro passeert. Er zijn veel goede keuzes voor minder geld, maar ASRock zet een fysiek bloedmooi moederbord neer.

Een belangrijkere reden om dit model te overwegen is de tweede 10Gbit/s-lan-poort, naast een normale gigabitpoort. Een jaar of twee terug was een dubbele netwerkaansluiting niet ongebruikelijk, maar nu is dit bord het enige. Gezien de forse prijzen van een 10Gbit/s-netwerkchip (70 à 100 euro) is het niet vreemd dat de Taichi Ultimate uiteindelijk veel geld kost. Even opvallend is DTS Connect dat surroundgeluid omzet naar dts, zodat je surroundgeluid via een digitaal aangesloten surroundreceiver krijgt.

Het grootste probleem van dit bord is dat er maar weinig consumenten en zelfs professionals zijn die een 10Gbit/s-netwerk hebben liggen. Je koopt wellicht op de groei, maar je betaalt er fors voor. De verder solide basis met twee m.2-sloten, acht sata-poorten, vijf fan-headers, usb-c-aansluiting en uitstekende stroomvoorziening vinden we tenslotte ook onder de 200 euro.

©PXimport

ASRock X470 Taichi Ultimate

Prijs
€ 276,-
Websitewww.asrock.com8Score80

Gigabyte Aorus X470 Gaming 7 WiFi

Ook Gigabyte heeft met de Aorus X470 Gaming 7, een mond vol overigens, de stroomvoorziening en uitstraling dik voor elkaar. Dat mag ook, voor de forse prijs. Vooral liefhebbers van veel rgb-verlichting kunnen uit hun dak met dit model, want we zien werkelijk overal verlichting zitten. Ook wat rgb en de aantrekkelijkere addressable rgb-headers betreft is Gigabyte niet zuinig, al vinden we het jammer dat ze een iets andere aansluiting gebruiken waardoor je soms aan verloopjes vast zit om met de producten van andere fabrikanten samen te werken. Een tweede lan-poort ontbreekt, maar verder valt er weinig af te dingen aan de features die Gigabyte met dit model biedt. Zo zien we volwaardige heatsinks op de stroomvoorziening, twee m.2-sloten, een usb3.1-c-, twee usb3.0-, en twee usb2.0-headers intern, plus acht aansluitingen voor je ventilatoren en-/of waterkoeling. Ook is Gigabyte een van de weinigen die zijn bord voorziet van een echt snelle wifi-implementatie en bluetooth 5.0, dus als je daar waarde aan hecht heeft deze een streep voor op ASUS en MSI. Wat bios en software betreft heeft Gigabyte echter nog wel wat op te poetsen; op dat vlak loopt ASUS vooralsnog voor. Goedkoop is anders, maar het is wel een zeer compleet en heel dik (rgb) aangekleed high-end X470-moederbord.

©PXimport

Gigabyte Aorus X470 Gaming 7 WiFi

Prijs
€ 249,-
Websitewww.gigabyte.com9Score90

ASUS ROG Crosshair VII Hero WiFi, X470-F Gaming en X470-I Gaming

Moederbord-grootmacht ASUS voorzag ons van maar liefst drie verschillende borden. Traditioneel is ASUS uitblinker in bios- en softwarefunctionaliteit, en ook wat betreft de fysieke afwerking van de moederborden zelf. Deze drie borden bevestigen die regel: ASUS blijft simpelweg ongeslagen. Vooral fanatieke overklokkers zullen zich aangetrokken voelen tot de vele instellingen die voorhanden zijn. Traditioneel spant de prijzige Crosshair-serie de kroon in mogelijkheden voor overklokkers en custom waterkoeling. Heb je plannen in die richting, dan is de keuze voor dit bord bijna vanzelfsprekend, gezien de overdaad aan aansluitingen voor die doeleinden. De forse prijs valt dan grotendeels weg tegen de nog duurdere componenten die daarbij komen kijken.

Ook inhoudelijk valt er weinig tussen ASUS en een topscore te krijgen, want het bord bevat op de dure 10Gbit/s-aansluiting na praktisch alles wat relevant is op elk van de andere producten – genoeg voor het label ‘best getest’. Wel merken we op dat ASUS nog wat extra verlichting had kunnen toevoegen: die loopt wat achter bij de Intel-tegenhanger (Maximus X Hero). Ook de wifi-implementatie is niet denderend; de iets goedkopere Crosshair zonder wifi vinden we eigenlijk interessanter.

Op geen van de borden is ASUS terughoudend met de prijs. Voor de indrukwekkend complete Crosshair is dat redelijk te verdedigen, maar op de goedkopere X470-F zet dat veel druk. Dat bord is eveneens netjes afgewerkt en uitstekend met bios en software, maar dat is zo’n beetje het enige voordeel op de flink goedkopere MSI X470 Gaming Pro Carbon, die featuretechnisch hier en daar nog nipt de winst pakt. Zet je in op complexe rgb-synchronisatie, dan heeft ASUS geluk dat de software van MSI ronduit matig is, maar hecht je daar geen waarde aan dan is de ASUS X470-F gewoon erg duur voor wat erop zit.

Erg duur is ook een toepasselijke label voor de X470-I, zeker als je de aansluitingen gaat tellen, maar laten we vooral niet vergeten dat dat een zeer compact itx-bord is. De kleine productieaantallen drijven de prijs op, ook het verwerken van alle aansluitingen op zo’n klein oppervlak doet dat. ASUS moest voor sommige onderdelen zelfs de hoogte in werken, anders hadden twee m.2-sloten bijvoorbeeld niet gepast. Ga je voor een compacte, luxe itx-build, dan kun je bijna niet om dit bord heen, want een directe concurrent is er niet voor. Gezien het ruime aantal aansluitingen voor dit formaat plus de degelijke stroomvoorziening durven we zelfs te stellen dat de straatprijs nog best meevalt.

©PXimport

ASUS ROG Crosshair VII Hero WiFi

Prijs
€ 299,-
Websitewww.asus.com10Score100

Asus X470-F Strix Gaming

Prijs
€ 209,-
Websitewww.asus.com8Score80

©PXimport

Asus X470-F Strix Gaming

Prijs
€ 209,-
Websitewww.asus.com8Score80

ASUS ROG X470-I Gaming

Prijs
€ 215,-
Websitewww.Asus.com9Score90

Wacht, waar zijn de micro-atx-borden?

MSI X470 Gaming Pro Carbon AC en X470 Gaming M7 AC

De MSI X470 Gaming Pro Carbon en X470 M7 AC zijn respectievelijk de voornaamste middenklasser en het topmodel onder de jongste Ryzen-moederborden van MSI. De luxere M7 AC gaat direct de strijd aan met onder andere de Gigabyte X470 Aorus Gaming 7 en de ASUS ROG Crosshair VII Hero. Wat aansluitingen betreft gaat dat goed: ook hier zien we namelijk een ruime selectie opslag-, usb- en ventilator-aansluitingen en ook MSI laat het niet afweten wat de geluidskwaliteit betreft. Voor complexe custom waterkoeling is het net wat minder uitgebreid dan de Crosshair, maar dat is ook het enige wat we daar opmerken. Stroomverbruik en stroomvoorziening vallen zelfs positief op.

Prima dus? Ja, en toch op een paar fronten net niet. En is afwerking: daar wint ASUS. Dat zie je een beetje terug in de prijs. Maar in een compleet systeem is afwerking lastig te zien en die zegt niets over de levensduur. Het bios is weliswaar iets beter dan Gigabyte en slechts iets minder dan ASUS, maar dat kunnen we van de rgb-software niet zeggen: die loopt gewoon achter op de concurrentie. Daarmee is de M7 nog wel een prima moederbord, maar wel één die tussen wal en schip valt. Wil je veel rgb of complexe waterkoeling, dan zijn er twee knappere alternatieven; anderzijds is de prijs te hoog voor een meer bescheiden doeleinde.

Dit stellen we overigens vooral omdat de flink goedkopere X470 Gaming Pro Carbon voor veel minder geld bijna alle praktische voordelen weet te behouden. We leveren wat fysieke knopjes op het bord in, maar de stroomvoorziening doet er nauwelijks voor onder en het gros van de aansluitingen blijft aanwezig. We missen hier eigenlijk vooral de interne usb 3.1 type-c-header, maar zolang de meeste (betaalbare) behuizingen die aansluiting niet bieden is dat minpunt lang niet altijd relevant.

De software en uitgebreide rgb-synchronisatie blijven een punt, en iets waarmee de duurdere Asus X470-F mensen zal lokken, maar als goedkoopste in de test biedt de MSI X470 Gaming Pro Carbon toch heel erg veel features voor je geld, zeker als we zien dat de versie zonder wifi nog een stuk goedkoper is. We geven dit bord dan ook de redactietip.

©PXimport

MSI X470 Gaming M7 AC

Prijs
€ 259,-
Websitewww.msi.com8Score80

MSI X470 Gaming Pro Carbon AC

Prijs
€ 199,-
Websitewww.msi.com9Score90

Conclusie

Slechte borden ziet we niet in deze test, maar dat had gezien de prijzen ook echt niet gemogen. En hoewel de trend duidelijk is om sobere borden te maken, waarderen we een aantal toch opvallende designs. De grootste verschillen zien we echter in het bios en de software, waar ASUS laat zien dat ze met hun grotere omvang en ervaring echt het verschil kunnen maken. Daar staat wel de bekende keerzijde van ASUS tegenover: de prijs. Ga je veel geld uitgeven aan een luxe build, dan wil je het ook echt goed doen. De Crosshair VII Hero is daardoor onze alles kunnende, rijk aangeklede favoriet, waarbij enkel het beperkte aantal interne usb-headers een puntje is. Maar als we zien hoeveel rgb-actie Gigabyte op de Aorus Gaming 7 plakt voor minder geld, dan lonkt dat toch ook.

Hoewel we MSI een stevige tik op de vingers moeten geven wat hun rgb-software betreft, is het totaalplaatje van de Gaming Pro Carbon op dat prijspunt een lastig stukje concurrentie voor de meeste duurdere borden. Vooral als je voor minder geld toch veel moederbord wilt. Ga je voor een chique itx-systeem, dan kun je simpelweg niet om de X470-I Gaming van ASUS heen, of om de Taichi Ultimate, als je één van de weinigen bent die wel een 10Gbit/s-netwerk op zal zetten. Zo is er in elk geval ook nog wat te kiezen voor mensen die met AMD Ryzen een niche build willen maken.

©PXimport

Let op de voeding

Je staat in de parfumerie en ziet drie flacons die er bijna identiek uitzien. De naam is hetzelfde en het merk is hetzelfde, maar het prijsverschil tussen die drie is groot. Dat komt doordat er eigenlijk drie verschillende varianten zijn: parfum, eau de parfum en eau de toilette. Hoewel het verleidelijk is om simpelweg op het prijskaartje af te gaan, is het slim om te weten wat je precies koopt. De verschillen tussen die drie zijn namelijk groter dan je denkt. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Om de juiste keuze te maken, moet je eerst begrijpen hoe een geur eigenlijk in elkaar zit. In de basis bestaat elk luchtje uit een mengsel van alcohol, water en geurstoffen (ook wel parfumolie genoemd). De alcohol fungeert als de drager: zodra je sprayt, verdampt de alcohol en blijven de geurstoffen achter op je huid. Het grote onderscheid tussen de verschillende varianten zit hem puur in de concentratie van die parfumolie. De vuistregel is simpel: hoe hoger het percentage geurstoffen, hoe intenser de geur is en hoe langer je er plezier van hebt.

Parfum (extrait de parfum)

Als we het in de volksmond hebben over 'parfum', bedoelen we vaak gewoon een lekker luchtje. Maar in de officiële termen is parfum (of extrait de parfum) de meest pure en kostbare variant die je kunt kopen. Met een concentratie aan geurstoffen die meestal tussen de 20 en 40 procent ligt, is dit de absolute topklasse.

Omdat de concentratie zo hoog is, bevat deze variant relatief weinig alcohol. Dit maakt puur parfum vaak een uitstekende keuze voor mensen met een gevoelige huid, omdat alcohol de huid kan uitdrogen. De geur is vol, diep en blijft met gemak de hele dag - en vaak zelfs de volgende ochtend nog - hangen. Je hebt er extreem weinig van nodig; vaak wordt parfum daarom niet in een sprayfles verkocht, maar in een klein flesje waarmee je een paar druppels op de huid dept.

Eau de parfum (EDP)

Kijk je in het badkamerkastje van de gemiddelde Nederlander, dan is de kans groot dat je daar een eau de parfum aantreft. Met een geurconcentratie van 15 tot 20 procent biedt deze variant de gulden middenweg. Het is minder zwaar en olieachtig dan puur parfum, maar krachtig genoeg om een hele werkdag of een avond uit mee te gaan. Meestal blijft een eau de parfum zo'n zes tot acht uur goed waarneembaar.

Eau de parfum richt zich vaak op de zogenoemde 'hartnoten' van een geur. Dit zijn de geuren die tevoorschijn komen nadat de eerste alcohol is verdampt. Hierdoor is de geur vaak wat dieper en warmer, wat hem geschikt maakt voor zowel dagelijks gebruik als speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT)

De term 'eau de toilette' klinkt chique, maar betekent letterlijk 'toiletwater'. Dit stamt uit de tijd dat men deze geur gebruikte om zich in de ochtend mee op te frissen ('toilet maken'). Deze variant is met een percentage van 5 tot 15 procent geurstoffen een stuk lichter en vluchtiger dan (eau de) parfum.

Waar een eau de parfum de diepte in gaat, focust een eau de toilette zich meestal op de toptonen. Dit zijn vaak frisse citrus- of fruitgeuren die je direct ruikt bij het sprayen, maar die ook sneller vervliegen. Een eau de toilette blijft gemiddeld drie tot vijf uur hangen. Het is dan ook een goede keuze voor mensen die niet van zware, bedwelmende geuren houden, of voor gebruik op kantoor waar je je collega's niet wilt overweldigen. Houd er wel rekening mee dat je deze geur halverwege de dag waarschijnlijk even opnieuw moet aanbrengen.

Prijs versus kwaliteit: wat is nu echt goedkoper?

Het lijkt een simpele rekensom: een grote fles eau de toilette is aan de kassa vaak goedkoper dan een klein flesje eau de parfum. Toch kan die goedkopere fles op de lange termijn duurkoop zijn. Omdat eau de toilette sneller vervliegt, heb je de neiging om royaal te sprayen en dit gedurende de dag te herhalen. Hierdoor gaat de fles veel sneller leeg.

Bij een eau de parfum of puur parfum is de aanschafprijs hoger, maar heb je aan één keer een beetje aanbrengen in de ochtend vaak genoeg voor de hele dag. Je doet dus aanzienlijk langer met de flacon.

Wanneer draag je wat?

Als je twijfelt over welke variant je moet kopen, laat dit dan afhangen van het seizoen en de gelegenheid. Warmte versterkt namelijk geur. In de zomer, wanneer je huid warm is, kan een zwaar parfum al snel te overheersend en plakkerig aanvoelen. Een lichte, frisse eau de toilette is dan perfect. In de winter is het juist andersom: kou zorgt ervoor dat geuren minder goed vrijkomen en snel wegvallen. In die maanden, en zeker 's avonds tijdens een diner of feestje, komt een rijkere eau de parfum of parfum veel beter tot zijn recht.

Haal alles uit je geur

Heb je eenmaal je keuze gemaakt, dan wil je natuurlijk dat je zo lang mogelijk lekker ruikt. Een veelgemaakte fout is het wrijven van de polsen na het sprayen. Doe dit niet; door de wrijving creëer je warmte die de geurmoleculen kapotmaakt, waardoor vooral de frisse toptonen direct verdwijnen en de geur vlakker wordt.

Daarnaast hecht parfum slecht op een droge huid. Wil je dat je geur echt lang blijft hangen? Smeer je huid dan eerst in met een geurloze bodylotion of een crème uit dezelfde geurlijn voordat je gaat sprayen. De vetten in de crème houden de geurstoffen vast, zodat jij - of je nu kiest voor eau de toilette of parfum - de hele dag heerlijk ruikt.

Traditionele oordopjes sluiten luisteraars af van hun omgeving, maar JBL gooit het met zijn nieuwe Sense Pro over een andere boeg. Het minispeakertje van dit zogenoemde open ear-model bevindt zich namelijk pal voor jouw gehoorgang. Met name in het verkeer is dat wel zo veilig, want tijdens het luisteren hoor je óók omgevingsgeluid. We nemen de proef op de som.

De JBL Sense Pro is een interessant product voor mensen die reguliere oordopjes niet zo prettig vinden zitten. Je hoeft deze apparaatjes namelijk niet in je oor te proppen. Met behulp van flexibele siliconen oorhaken blijven ze goed op hun plek zitten. Dankzij het zachte materiaal ervaar je tijdens lange luistersessies niet zo gauw irritaties. De Sense Pro zit erg comfortabel in de ronding van je oor. Bedenk wel dat je deze in-ears bij bepaalde activiteiten enigszins voelt wiebelen, bijvoorbeeld wanneer je wild met je hoofd draait of tijdens het sporten. Logisch, want de behuizing zit tenslotte niet klem in jouw gehoorgang. Het is een kwestie van wennen.

©Maikel Dijkhuizen

Accu en bediening

Zodra deze bluetooth-oordopjes na enige oefening eenmaal goed op hun plek zitten, kan het luisteren beginnen. Met een luistertijd van ongeveer acht uur op een enkele batterijlading houdt de Sense Pro het lang vol. De inbegrepen oplaadcase bevat een accu met een capaciteit van nog eens dertig uur. Na slechts tien minuten opladen kunnen de oortjes er weer vier uur tegenaan. Kortom, je hebt onderweg of op afgelegen plekken niet zo snel te maken met lege accu's.

De IP54-gecertificeerde behuizing is spatwaterdicht. Laat ze in de regen dus lekker zitten. Het linker- en rechteroordopje bevatten een klein aanraakpaneeltje. Tik eenmaal aan de linkerkant om het volume harder te zetten en tik tweemaal voor een zachter geluid. Je raakt het rechteroordopje aan om muziek te pauzeren en liedjes te skippen. Via het bedieningspaneel beantwoord je ook nog inkomende oproepen. Voor handsfree gesprekken zijn er maar liefst vier microfoons ingebouwd. Al met al werkt de bediening prima, zodat je jouw smartphone in je zak of tas kunt laten zitten.

©Maikel Dijkhuizen

Gedetailleerd geluid

Op audiovlak heeft JBL zijn zaakjes goed voor elkaar. De Sense Pro levert een kraakhelder geluid met een hoge detaillering. Zelfs bij het luisteren van bombastische muziekstukken zijn alle instrumenten duidelijk te horen. Met de standaard geluidsinstellingen blijft het basniveau voor muziekgenres als hiphop en dance wel iets achter. Geen probleem, want in de JBL Headphones-app pas je het geluid naar eigen smaak aan. Activeer bijvoorbeeld de equalizerinstelling 'Bass' of zelfs 'Extreme Bass'.

Als je graag naar films en series kijkt, komt de ondersteuning voor ruimtelijk geluid goed van pas. Zet in dat geval de optie 'Spatial Sound' aan en ervaar meer audio-effecten. Een nadeel is dat personen in jouw omgeving het geluid afkomstig van de Sense Pro wellicht kunnen horen. Dat komt door de open constructie van de oordopjes. Overigens geldt dit met name wanneer je het volume hoog hebt staan.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Sense Pro kopen?

Zoek je in-ears met een goed geluid die jouw oren niet volledig afsluiten van de omgeving? Als je de hoge adviesprijs van 179,99 euro voor lief neemt, bevelen we de JBL Sense Pro van harte aan. Deze oordopjes zitten comfortabel en laten zich eenvoudig bedienen. Bovendien bieden ze ook nog eens een hoge audiokwaliteit en lange accuduur. De Sense Pro is in vijf kleurstellingen te koop.