Je bent eruit, je doet veel met je computer, vooral veel zware creatieve taken. En dus moet je nieuwe computer een AMD Ryzen-systeem worden. Maar welk systeem koop je en waarom? Wij haalden zeven luxe X470-moederborden voor AMD Ryzen-processors door de molen.

AMD houdt nog even vast aan de AM4-socket voor Ryzen. Daarmee kunnen de nieuwe processors in theorie op de (veelal scherp geprijsde) moederborden van vorig jaar werken. Dat vereist echter wel een bios-update. Prima voor wie een upgrade uitvoert, maar als je nu een nieuw systeem koopt, is een X470-moederbord die de jongste Ryzen-processors direct ondersteunt toch een veiligere aanschaf. Anders zul je een oudere Ryzen-processor moeten lenen om een ouder moederbord van het juiste bios te voorzien.

Stappenplan

Net als bij Intel-borden zien we zeer beperkte prestatieverschillen tussen de luxere borden. Een aantal fabrikanten speelt soms vals door processors automatisch wat te overklokken, maar sluiten we die trucjes uit dan zien we nagenoeg geen verschil in benchmarks die over de snelheid gaan. Verschil zien we wel in energieverbruik (hou daar rekening mee als je overuren maakt), en soms in geluidskwaliteit, maar tussen deze zeven betere modellen zijn de verschillen wederom beperkt. De prestaties zijn dus niet de graadmeter voor de juiste aankoop.

Hoe maak je dan wel de juiste keuze? Ons stappenplan:

Tijdens het testen letten we daarnaast op het stroomverbruik van elk van de borden. Een bezuiniging op dat gebied zie je niet direct terug in de grafieken, maar heeft wel gevolgen voor de lange termijn.

ASRock X470 Taichi Ultimate

In dit segment zijn benchmark-scores geen relevante graadmeter; iedere fabrikant voegt een feature toe die niemand anders heeft en kiest voor een onderscheidend ontwerp. Met de Taichi Ultimate is ASRock niet de enige in de test die de forse prijs van 250 euro passeert. Er zijn veel goede keuzes voor minder geld, maar ASRock zet een fysiek bloedmooi moederbord neer.

Een belangrijkere reden om dit model te overwegen is de tweede 10Gbit/s-lan-poort, naast een normale gigabitpoort. Een jaar of twee terug was een dubbele netwerkaansluiting niet ongebruikelijk, maar nu is dit bord het enige. Gezien de forse prijzen van een 10Gbit/s-netwerkchip (70 à 100 euro) is het niet vreemd dat de Taichi Ultimate uiteindelijk veel geld kost. Even opvallend is DTS Connect dat surroundgeluid omzet naar dts, zodat je surroundgeluid via een digitaal aangesloten surroundreceiver krijgt.

Het grootste probleem van dit bord is dat er maar weinig consumenten en zelfs professionals zijn die een 10Gbit/s-netwerk hebben liggen. Je koopt wellicht op de groei, maar je betaalt er fors voor. De verder solide basis met twee m.2-sloten, acht sata-poorten, vijf fan-headers, usb-c-aansluiting en uitstekende stroomvoorziening vinden we tenslotte ook onder de 200 euro.

©PXimport

ASRock X470 Taichi Ultimate

Prijs
€ 276,-
Websitewww.asrock.com8Score80

Gigabyte Aorus X470 Gaming 7 WiFi

Ook Gigabyte heeft met de Aorus X470 Gaming 7, een mond vol overigens, de stroomvoorziening en uitstraling dik voor elkaar. Dat mag ook, voor de forse prijs. Vooral liefhebbers van veel rgb-verlichting kunnen uit hun dak met dit model, want we zien werkelijk overal verlichting zitten. Ook wat rgb en de aantrekkelijkere addressable rgb-headers betreft is Gigabyte niet zuinig, al vinden we het jammer dat ze een iets andere aansluiting gebruiken waardoor je soms aan verloopjes vast zit om met de producten van andere fabrikanten samen te werken. Een tweede lan-poort ontbreekt, maar verder valt er weinig af te dingen aan de features die Gigabyte met dit model biedt. Zo zien we volwaardige heatsinks op de stroomvoorziening, twee m.2-sloten, een usb3.1-c-, twee usb3.0-, en twee usb2.0-headers intern, plus acht aansluitingen voor je ventilatoren en-/of waterkoeling. Ook is Gigabyte een van de weinigen die zijn bord voorziet van een echt snelle wifi-implementatie en bluetooth 5.0, dus als je daar waarde aan hecht heeft deze een streep voor op ASUS en MSI. Wat bios en software betreft heeft Gigabyte echter nog wel wat op te poetsen; op dat vlak loopt ASUS vooralsnog voor. Goedkoop is anders, maar het is wel een zeer compleet en heel dik (rgb) aangekleed high-end X470-moederbord.

©PXimport

Gigabyte Aorus X470 Gaming 7 WiFi

Prijs
€ 249,-
Websitewww.gigabyte.com9Score90

ASUS ROG Crosshair VII Hero WiFi, X470-F Gaming en X470-I Gaming

Moederbord-grootmacht ASUS voorzag ons van maar liefst drie verschillende borden. Traditioneel is ASUS uitblinker in bios- en softwarefunctionaliteit, en ook wat betreft de fysieke afwerking van de moederborden zelf. Deze drie borden bevestigen die regel: ASUS blijft simpelweg ongeslagen. Vooral fanatieke overklokkers zullen zich aangetrokken voelen tot de vele instellingen die voorhanden zijn. Traditioneel spant de prijzige Crosshair-serie de kroon in mogelijkheden voor overklokkers en custom waterkoeling. Heb je plannen in die richting, dan is de keuze voor dit bord bijna vanzelfsprekend, gezien de overdaad aan aansluitingen voor die doeleinden. De forse prijs valt dan grotendeels weg tegen de nog duurdere componenten die daarbij komen kijken.

Ook inhoudelijk valt er weinig tussen ASUS en een topscore te krijgen, want het bord bevat op de dure 10Gbit/s-aansluiting na praktisch alles wat relevant is op elk van de andere producten – genoeg voor het label ‘best getest’. Wel merken we op dat ASUS nog wat extra verlichting had kunnen toevoegen: die loopt wat achter bij de Intel-tegenhanger (Maximus X Hero). Ook de wifi-implementatie is niet denderend; de iets goedkopere Crosshair zonder wifi vinden we eigenlijk interessanter.

Op geen van de borden is ASUS terughoudend met de prijs. Voor de indrukwekkend complete Crosshair is dat redelijk te verdedigen, maar op de goedkopere X470-F zet dat veel druk. Dat bord is eveneens netjes afgewerkt en uitstekend met bios en software, maar dat is zo’n beetje het enige voordeel op de flink goedkopere MSI X470 Gaming Pro Carbon, die featuretechnisch hier en daar nog nipt de winst pakt. Zet je in op complexe rgb-synchronisatie, dan heeft ASUS geluk dat de software van MSI ronduit matig is, maar hecht je daar geen waarde aan dan is de ASUS X470-F gewoon erg duur voor wat erop zit.

Erg duur is ook een toepasselijke label voor de X470-I, zeker als je de aansluitingen gaat tellen, maar laten we vooral niet vergeten dat dat een zeer compact itx-bord is. De kleine productieaantallen drijven de prijs op, ook het verwerken van alle aansluitingen op zo’n klein oppervlak doet dat. ASUS moest voor sommige onderdelen zelfs de hoogte in werken, anders hadden twee m.2-sloten bijvoorbeeld niet gepast. Ga je voor een compacte, luxe itx-build, dan kun je bijna niet om dit bord heen, want een directe concurrent is er niet voor. Gezien het ruime aantal aansluitingen voor dit formaat plus de degelijke stroomvoorziening durven we zelfs te stellen dat de straatprijs nog best meevalt.

©PXimport

ASUS ROG Crosshair VII Hero WiFi

Prijs
€ 299,-
Websitewww.asus.com10Score100

Asus X470-F Strix Gaming

Prijs
€ 209,-
Websitewww.asus.com8Score80

©PXimport

Asus X470-F Strix Gaming

Prijs
€ 209,-
Websitewww.asus.com8Score80

ASUS ROG X470-I Gaming

Prijs
€ 215,-
Websitewww.Asus.com9Score90

Wacht, waar zijn de micro-atx-borden?

MSI X470 Gaming Pro Carbon AC en X470 Gaming M7 AC

De MSI X470 Gaming Pro Carbon en X470 M7 AC zijn respectievelijk de voornaamste middenklasser en het topmodel onder de jongste Ryzen-moederborden van MSI. De luxere M7 AC gaat direct de strijd aan met onder andere de Gigabyte X470 Aorus Gaming 7 en de ASUS ROG Crosshair VII Hero. Wat aansluitingen betreft gaat dat goed: ook hier zien we namelijk een ruime selectie opslag-, usb- en ventilator-aansluitingen en ook MSI laat het niet afweten wat de geluidskwaliteit betreft. Voor complexe custom waterkoeling is het net wat minder uitgebreid dan de Crosshair, maar dat is ook het enige wat we daar opmerken. Stroomverbruik en stroomvoorziening vallen zelfs positief op.

Prima dus? Ja, en toch op een paar fronten net niet. En is afwerking: daar wint ASUS. Dat zie je een beetje terug in de prijs. Maar in een compleet systeem is afwerking lastig te zien en die zegt niets over de levensduur. Het bios is weliswaar iets beter dan Gigabyte en slechts iets minder dan ASUS, maar dat kunnen we van de rgb-software niet zeggen: die loopt gewoon achter op de concurrentie. Daarmee is de M7 nog wel een prima moederbord, maar wel één die tussen wal en schip valt. Wil je veel rgb of complexe waterkoeling, dan zijn er twee knappere alternatieven; anderzijds is de prijs te hoog voor een meer bescheiden doeleinde.

Dit stellen we overigens vooral omdat de flink goedkopere X470 Gaming Pro Carbon voor veel minder geld bijna alle praktische voordelen weet te behouden. We leveren wat fysieke knopjes op het bord in, maar de stroomvoorziening doet er nauwelijks voor onder en het gros van de aansluitingen blijft aanwezig. We missen hier eigenlijk vooral de interne usb 3.1 type-c-header, maar zolang de meeste (betaalbare) behuizingen die aansluiting niet bieden is dat minpunt lang niet altijd relevant.

De software en uitgebreide rgb-synchronisatie blijven een punt, en iets waarmee de duurdere Asus X470-F mensen zal lokken, maar als goedkoopste in de test biedt de MSI X470 Gaming Pro Carbon toch heel erg veel features voor je geld, zeker als we zien dat de versie zonder wifi nog een stuk goedkoper is. We geven dit bord dan ook de redactietip.

©PXimport

MSI X470 Gaming M7 AC

Prijs
€ 259,-
Websitewww.msi.com8Score80

MSI X470 Gaming Pro Carbon AC

Prijs
€ 199,-
Websitewww.msi.com9Score90

Conclusie

Slechte borden ziet we niet in deze test, maar dat had gezien de prijzen ook echt niet gemogen. En hoewel de trend duidelijk is om sobere borden te maken, waarderen we een aantal toch opvallende designs. De grootste verschillen zien we echter in het bios en de software, waar ASUS laat zien dat ze met hun grotere omvang en ervaring echt het verschil kunnen maken. Daar staat wel de bekende keerzijde van ASUS tegenover: de prijs. Ga je veel geld uitgeven aan een luxe build, dan wil je het ook echt goed doen. De Crosshair VII Hero is daardoor onze alles kunnende, rijk aangeklede favoriet, waarbij enkel het beperkte aantal interne usb-headers een puntje is. Maar als we zien hoeveel rgb-actie Gigabyte op de Aorus Gaming 7 plakt voor minder geld, dan lonkt dat toch ook.

Hoewel we MSI een stevige tik op de vingers moeten geven wat hun rgb-software betreft, is het totaalplaatje van de Gaming Pro Carbon op dat prijspunt een lastig stukje concurrentie voor de meeste duurdere borden. Vooral als je voor minder geld toch veel moederbord wilt. Ga je voor een chique itx-systeem, dan kun je simpelweg niet om de X470-I Gaming van ASUS heen, of om de Taichi Ultimate, als je één van de weinigen bent die wel een 10Gbit/s-netwerk op zal zetten. Zo is er in elk geval ook nog wat te kiezen voor mensen die met AMD Ryzen een niche build willen maken.

©PXimport

Let op de voeding

De Tapo Smart HomeBase H500 is een smarthomecontroller voor Tapo-smarthomeproducten. Hij doet voornamelijk dienst als centraal punt voor een beveiligingssysteem bestaande uit camera's en sensors. Wij hebben de H500 getest in combinatie met Tapo-camera's.

Tapo is het merk waaronder TP-Link smarthomeproducten zoals camera's en robotstofzuigers verkoopt. De Tapo Smart HomeBase H500 is gemaakt van wit kunststof en komt degelijk over. Alle aansluitingen vind je op de achterkant in de vorm van netwerk, HDMI, usb-a, usb-c en een voedingsaansluiting. De netwerkaansluiting kun je gebruiken om de HomeBase met je thuisnetwerk te verbinden, maar dat kan ook via wifi. De HDMI-poort is bedoeld om beelden van je camera's op je televisie te bekijken, terwijl je de usb-c-poort kunt gebruiken om een tablet op te laden. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Extra functies

De H500 is ontworpen om in het zicht in je woonkamer te zetten en heeft wat extra handigheidjes die dan van pas komen, zoals knoppen om te kunnen praten als iemand aanbelt. Ook vind je op de voorkant een klepje dat dienstdoet als tabletstandaard; handig als je een tablet gebruikt om je smarthome mee te bedienen. Je kunt de usb-c-poort, die maximaal 1,5 ampère levert, gebruiken om je tablet via de HomeBase op te laden.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Smart HomeBase H500 is voorzien van 16 GB ingebouwd geheugen. Dat is op zich genoeg voor een bescheiden systeem, omdat er alleen clips worden opgeslagen als er beweging gedetecteerd wordt. Bovendien loopt de opslag nooit echt vol omdat oudere opnames automatisch worden overschreven. Heb je meerdere camera's of wil je opnames langere tijd bewaren, dan kun je de opslag zelf uitbreiden. Op de zijkant vind je een klepje waarachter je een 2,5inch-uitbreidingslot vindt. Uitbreiden kan met een 2,5-inch SATA-schijf; dat kan ook een ssd zijn.

©Jeroen Boer - ID.nl

Verwarrende koppeling

De H500 moet aan je Tapo-camera's worden gekoppeld. Dat is enigszins verwarrend, want dat kan als je al camera's hebt op twee manieren. Onze camera's (de C410 en C460) stonden niet in de lijst die je ziet als je eerst op de H500 klikt, maar wel in de andere lijst. Begin je met de H500, dan speelt dat probleem niet en worden ondersteunde camera's automatisch gekoppeld.

Na koppeling worden video’s op de H500 opgeslagen. De H500 kan daarnaast tot zes camera's AI-herkenning geven voor personen, gezichten, voertuigen en huisdieren. Na het inschakelen hiervan wordt een database met herkende personen opgebouwd. Verwarrend is dat je om opnames op de H500 te bekijken op het pictogram 'microSD' moet klikken. Je kunt beelden downloaden om ze veilig te stellen.

Extra AI-functies

Behalve opnemen kan de Smart HomeBase H500 ook AI-functies toevoegen aan Tapo-camera's. De HomeBase kan maximaal zes camera's betere herkenningsmogelijkheden geven op basis van AI, maar dat wordt ook als je minder dan zes camera's hebt niet automatisch ingeschakeld. Je kunt dat zelf doen door in de app op de tegel AI Empowerment te klikken. De camera's kunnen dankzij AI personen, gezichten, voertuigen en huisdieren herkennen. Je kunt zelf bepalen welke herkenningsmogelijkheden actief zijn. Herkende personen verschijnen vervolgens automatisch in de app waarna je eventueel kunt aangeven wie die personen zijn.

Opnames terugkijken

In de Tapo-app kun je per camera zowel livebeelden bekijken als opgeslagen fragmenten vanaf de Smart HomeBase terugzien. Verwarrend is dat je daarvoor moet kiezen tussen de pictogrammen cloud en microSD. Ook al gebruik je de HomeBase, toch valt die onder het microSD-symbool. Logischer zou zijn als TP-Link een apart pictogram toevoegt voor de HomeBase. De door ons geteste batterijcamera's nemen korte clips op zodra beweging wordt gedetecteerd. Zodra de opslag vol raakt, worden automatisch de oudste opnames overschreven. Clips kun je desgewenst ook downloaden.

Beperkt nut HDMI

De Tapo Smart HomeBase H500 is voorzien van een HDMI-uitgang waarmee je de hub kunt aansluiten op een televisie of monitor. Je kunt in de app een dashboard configureren bestaande uit één of vier secties. Zo kun je maximaal vier camera's tegelijkertijd bekijken. Heb je minder dan vier camera's, dan kun je ook kiezen voor een klok. Dat klinkt op zich handig, maar met batterijgevoede camera's zoals wij tijdens de test hebben gebruikt, heb je daar niet zoveel aan. Je ziet in het dashboard alleen beeld als de camera op dat moment beweging detecteert. Het is dus niet mogelijk om naar wens live mee te kijken. Het is ook niet mogelijk om via de televisie oudere opnames te bekijken die op de Smart HomeBase staan. Deze functie heeft kortom alleen enigszins nut als je op netstroom gevoede camera's hebt.

Conclusie

De Tapo Smart HomeBase H500 is een praktisch basisstation voor gebruikers van Tapo-camera’s, zoals beveiligingscamera’s en de videodeurbel. Met dit kastje sla je opnames centraal op, zonder dat je een cloudabonnement nodig hebt. De ingebouwde opslag biedt ruimte voor enkele weken aan beeldmateriaal en kan eenvoudig worden uitgebreid als je meer capaciteit wilt. Toch zijn er nog wat kinderziektes. Zo kan de koppeling met camera’s verwarrend verlopen, afhankelijk van de volgorde waarin je apparaten installeert. Ook wekt het gebruik van een SD-kaartpictogram voor lokaal opgeslagen beelden snel verkeerde verwachtingen.

Wanneer je alle internetdiensten opsomt die je zelf gebruikt, van e-mail tot zoekmachines, is de kans groot dat het vrijwel allemaal Amerikaanse platformen zijn. Voor wie zich daar niet helemaal comfortabel bij voelt, zijn er ook (gratis) Europese alternatieven.

Steeds meer internetgebruikers in Europa stellen zich vragen bij de intensieve dataverzameling en dominante marktpositie van Amerikaanse techbedrijven, zeker in de huidige geopolitieke context. Daardoor groeit de interesse voor Europese alternatieven, die minder afhankelijk zijn van de Amerikaanse bedrijfswereld en overheid, beter aansluiten bij de strengere Europese privacywetgeving, en transparanter zijn over het gebruik van persoonsgegevens.

In dit artikel laten we je kort kennismaken met enkele Europese diensten die een privacyvriendelijker en vaak volwaardig alternatief bieden voor bekende Amerikaanse webdiensten en platformen. Dit gaat breed: van zoekmachines, e-mail en kantoortoepassingen tot cloudopslag, VPN, vertalingen, videosharing, AI-chat en sociale media. Wil je echt de-Amerikaniseren? Gebruik voor deze diensten dan geen Google-, Apple- of Facebook-account.

Zoekmachine

Het zal je niet verbazen dat een browser als Chrome standaard Google gebruikt als zoekmachine, maar je kunt zonder problemen een andere instellen. Open de instellingen van Chrome, ga naar Zoekmachine en klik op Wijzigen. Selecteer het gewenste alternatief. Europese, privacybewuste zoekmachines zijn onder meer het Duitse Ecosia (investeert advertentie-inkomsten in boomaanplant), het Franse Qwant en het Zwitserse SwissCows (dat overigens niet langer gratis is).

Je kunt ook handmatig een extra zoekmachine toevoegen. Neem bijvoorbeeld SwissCows in Chrome. Open opnieuw Zoekmachine en kies Zoekmachine en Site Search beheren. Klik op Toevoegen bij Site Search. Vul SwissCows in als naam, (bijvoorbeeld) sc als snelkoppeling en www.swisscows.com/web?query=%s als url. Bevestig met Toevoegen. Je kunt deze nu instellen als standaard of activeren via sc gevolgd door een druk op Tab in de adresbalk, waarna je de zoekterm ingeeft. Weet wel dat deze drie alternatieve zoekmachines deels gebruikmaken van de zoekindex van het (Amerikaanse) Bing.

Je kunt ook Europese, privacygerichte browsers gebruiken, zoals Ecosia en Ecosia (browser), de Zweedse Mullvad Browser en het Noorse Vivaldi. Hier kun je ook telkens je voorkeurzoekmachine instellen. Houd er wel rekening mee dat deze drie browsers de (Amerikaanse) Chromium- of Firefox-engine gebruiken voor het weergeven van webpagina's.

E-mail en agenda

Gmail en Outlook zijn twee zeer populaire webmaildiensten, vooral dankzij hun sterke integratie met respectievelijk het Google- en Microsoft-ecosysteem. Op het vlak van privacy zijn er wel enkele bedenkingen. Bij Gmail wordt de inhoud van je mails gescand voor gepersonaliseerde advertenties, en ook Microsoft toont advertenties. Beide versleutelen weliswaar je berichten, zowel tijdens de overdracht als in rust (op de mailservers), maar de diensten zelf bewaren de encryptiesleutels.

Diensten als het Duitse Tuta en het Zwitserse Proton Mail pakken dit beter aan. Ze zijn grotendeels opensource, ze gebruiken stevige end-to-end-versleuteling en bij Tuta geldt zelfs het zero knowledge-principe: de dienst heeft geen toegang tot je gegevens, wachtwoorden of metadata. Bij Proton Mail blijft beperkte metadata zoals de onderwerpsregel zichtbaar. Beide zijn beschikbaar via web en mobiele apps en bieden in de gratis versie 1 GB opslagruimte; bij Tuta zit daar ook een agenda bij.

We helpen je even op weg met de laatste. Klik op Gratis e-mailaccount aanmaken en daarna op Selecteren bij Free. Kies je e-mailadres (@tutamail.com) en stel een wachtwoord in. Je krijgt een herstelcode waarmee je weer toegang krijgt als je je wachtwoord (of tweede factor) kwijt zou raken. Na goedkeuring kun je meteen mails ontvangen en verzenden. In de webinterface vind je rechtsboven de knoppen Contacten en Agenda.

Kantoor

Als je denkt aan een cloudgebaseerde kantoorsuite, komen Google Documenten (en Workspace) en Microsoft 365 waarschijnlijk als eerste in je op. Toch zitten er vooral bij Google enkele privacyproblemen. Het verdienmodel draait rond advertenties, er is geen sluitende garantie dat je data binnen de EU blijven en in de gratis versie bewaart Google zelf de encryptiesleutels. Microsoft scoort iets beter, maar wie zeker wil zijn dat data de EU niet verlaten, kijkt beter naar het Letse OnlyOffice.

We stellen hier kort de gratis cloudservice voor, bereikbaar vanuit je browser en via mobiele apps. Registreer je via de website van OnlyOffice en bevestig je aanmelding via de ontvangen mail. Je krijgt dan een persoonlijke url (https://<accountnaam>.onlyoffice.com) die als centrale documentenhub fungeert, met 2 GB opslagruimte. Je kunt er 'kamers' aanmaken. Dit zijn virtuele ruimtes of projectmappen waarin je documenten creëert, bewerkt en eventueel deelt met rolgebaseerde toegangsrechten.

De suite bevat een tekstverwerker, spreadsheet, presentatietool en pdf-editor. Omdat de dienst standaard werkt met Microsofts OOXML-bestandsformaten, hoef je bij het importeren of exporteren nauwelijks compatibiliteitsproblemen te verwachten.

Cloudopslag

Bij cloudopslag springen Google Drive (15 GB gratis) en Microsoft OneDrive (5 GB gratis) er qua gebruikersaantallen uit, met Dropbox (2 GB gratis) als derde op het podium. Je data worden telkens op Amerikaanse servers opgeslagen en je hebt geen controle over de encryptiesleutels. Je kunt dit eventueel oplossen met end-to-end-encryptie via een gratis tool als Cryptomator.

Er bestaan gelukkig ook gratis Europese alternatieven die vergelijkbare opslagruimte bieden, je data gegarandeerd binnen de EU bewaren en je zelf de encryptiesleutels laten beheren. Een daarvan is het Zwitserse EdelCloud Basic (2 GB), van de makers van SwissCows. Bekendere opties zijn Proton Drive (5 GB) en pCloud (10 GB), beide eveneens uit Zwitserland.

We kijken naar pCloud. Je meldt je gratis aan via de website. Stel een wachtwoord in en kies bij Gegevensregio voor Europese Unie. Bevestig via de link in de ontvangen e-mail en klik op de website op Ga naar mijn account. Je kunt dan meteen aan de slag. Linksonder zie je dat standaard al 3 GB is ontgrendeld. Door acties uit te voeren zoals een bestand uploaden, pCloud Drive en de mobiele app installeren en enkele vrienden uitnodigen, kun je dit uitbreiden tot 10 GB.

Vertaling

Het begint wat eentonig te worden, maar ook voor geautomatiseerde vertalingen kom je al snel uit bij diensten van Google Translate of Microsoft Translator. Toch bestaat er een sterk en populair alternatief: het Duitse DeepL. De gratis versie kent wel enkele beperkingen: je kunt maximaal drie documenten per maand van maximaal 5 MB vertalen (niet bewerkbaar), en je teksten kunnen door DeepL worden gebruikt voor trainingsdoeleinden.

Minder bekend, maar volledig gratis, zijn Lingva Translate (meer dan honderd talen) uit Duitsland en het Spaanse Apertium (meer dan veertig talen, ook als app). Beide zijn opensource. Bij Apertium kun je documenten en webpagina's uploaden, maar de beschikbare doeltalen hangen af van je brontaal. Vanuit Nederlands bijvoorbeeld kun je helaas alleen naar Afrikaans vertalen. Lingva biedt een bredere keuze aan taalparen, al moet je de brontekst hier wel zelf invoeren of plakken. Je kunt de tekst ook laten voorlezen, al is de kwaliteit voor Nederlands voorlopig ondermaats. De vertalingen zijn bij beide diensten niet bewerkbaar op de site.

Videosharing

Videosites als Vimeo en vooral Googles YouTube hoeven we niet meer toe te lichten, maar kun je ook enkele Europese alternatieven noemen? Die bestaan wel degelijk, met als bekendste Dailymotion en PeerTube, beide van Franse oorsprong.

Dailymotion heeft dan misschien niet het uitgebreide aanbod van YouTube, maar bereikt wereldwijd toch zo'n 300 miljoen maandelijkse gebruikers. Je kunt er zonder account video's opzoeken via trefwoorden en daarna filteren op onder meer Playlists, Users en Hashtags. Met een account kun je ook video's uploaden en delen via je browser of mobiele apps. Het platform geeft aanbevelingen op basis van je kijkgedrag en is geïntegreerd met sociale media als Facebook en X.

Bij PeerTube draait eveneens alles rond video streaming en delen, maar dan binnen het zogeheten Fediverse (meer daarover verderop in dit artikel). Zoeken naar specifieke video's of kanalen kun je via deze link. Bij een geschikte video klik je op een knop die je naar de bijbehorende server brengt, waar je je eventueel kunt aanmelden om bijvoorbeeld op video's te reageren of zelf te publiceren op je kanaal.

Sociale media

Met sociale mediaplatformen bevinden we ons bijna volledig op Amerikaans grondgebied. Denk aan Facebook, Instagram, X, LinkedIn, Snapchat, Pinterest, Reddit, Threads en WhatsApp. Er bestaan wel – ook Europese – alternatieven, maar overstappen is vaak lastig. Je wilt immers voldoende aanbod, voldoende medegebruikers en het liefst ook een gebruiksvriendelijke omgeving.

Zo is er het Zwitserse Threema (circa 6 euro), een dienst die zich opwerpt als veilig en privacy-bewust alternatief voor WhatsApp, maar helaas is het niet mogelijk berichten tussen beide netwerken uit te wisselen – ook al ijvert de EU met initiatieven als de Digital Markets Act voor meer interoperabiliteit tussen (onder meer) berichtenapps.

Een andere relatief bekende, maar geheel gratis dienst is Mastodon, van Duitse oorsprong. Dit is een microbloggingdienst met tekstposts, reacties, boosts en volgers, die zich profileert als alternatief voor X. Mastodon maakt deel uit van het zogenaamde Fediverse, een samentrekking van 'FEDerated unIVERSE'. Dit is een gedecentraliseerd netwerk van onafhankelijk beheerde servers (zogeheten instances), die via gemeenschappelijke protocollen als ActivityPub wel met elkaar kunnen communiceren.

Andere Fediverse-diensten van Europese origine zijn het al vermelde PeerTube (videoplatform), het IJslandse Pleroma (microblogging), het Franse Funkwhale (audiosharing) en Lemmy (forum- en discussienetwerk, vergelijkbaar met Reddit).

AI-chat

Sinds de lancering van ChatGPT door het Amerikaanse OpenAI eind 2022 is AI, en in het bijzonder AI-chatbots, niet meer weg te denken uit bedrijven en uit ons dagelijks leven. China volgt als stevige tweede speler – denk aan het veelbesproken DeepSeek – maar ook Europa is bezig aan een fikse inhaalbeweging. Een opvallend initiatief komt van OpenEuroLLM, een alliantie van meer dan 20 Europese bedrijven, universiteiten en supercomputingcentra die een opensource-taalmodel (LLM, Large Language Model) ontwikkelen als alternatief voor Amerikaanse en Chinese AI-assistenten. OpenGPT-X dan weer is een Duits project dat grootschalige AI-taalmodellen bouwt, waaronder het opensource-model Teuken-7B, getraind in alle 24 officiële EU-talen.

Wil je zelf met een Europese AI-chatbot experimenteren, kijk dan eens op de site van het Franse bedrijf Mistral dat eigen taalmodellen ontwikkelde. Wil je ook beelden en code genereren, dan moet je je wel registreren. De bot reageert opvallend snel, maar wie meer functies wil – zoals een onbeperkt aantal prompts per dag en een krachtiger LLM – moet upgraden naar Pro (zo'n 18 euro per maand).

VPN

Een Virtual Private Network, kortweg VPN, is ideaal voor wie meer online privacy wil (je ip-adres blijft verborgen), veiliger wil surfen op openbare wifi (je data zijn volledig versleuteld) of geoblokkades wil omzeilen (je kiest een VPN-server in een niet-geblokkeerd land).

Veel populaire opties, zoals Hotspot Shield, zijn Amerikaans. Wie liever Europees gaat, vindt sterke alternatieven als het Zweedse Mullvad en het Zwitserse Proton VPN. Beide houden geen logboeken bij, ze bieden een wereldwijde keuze aan VPN-servers en gebruiken opensource-clientapps. Je vindt er ook functies als een killswitch (je verbinding wordt meteen verbroken als de VPN-server wegvalt) en split-tunneling (je kiest zelf welke apps via de VPN lopen). Proton VPN ondersteunt wel beter streamingdiensten als Netflix en Prime Video. Beide kosten zo'n 5 euro per maand.

Proton VPN biedt tevens een beperkte gratis versie, handig om mee te starten. Surf naar de site van Proton VPN, vul je e-mailadres in, klik op Begin met Proton VPN en stel een sterk wachtwoord in (twee keer). Je kunt meteen de client-app downloaden, bijvoorbeeld voor Windows. Installeer die (extra apps hoef je niet mee te nemen) en meld je aan met je Proton-account. Kies een VPN-server in een beschikbaar land (vijf in de gratis versie), klik op Verbinden en test de VPN-verbinding gerust via bijvoorbeeld www.whatismyip.com. Of nog beter (in het kader van dit artikel) www.watismijnip.nl/.