Het is alweer meer dan een jaar terug dat AMD de cpu-markt flink opschudde met hun Ryzen-architectuur. Na een dergelijke revolutie is het tijd voor verbeteringen en optimalisaties en dat is precies wat de onlangs gelanceerde tweede generatie Ryzen-processors brengen. Wij testten de vier jongste modellen uit de stal van AMD: de zes-core Ryzen 5 2600 en 2600X, en de acht core Ryzen 7 2700 en 2700X.

Voor wie niet weet wat AMD Ryzen precies is, beginnen we met een korte samenvatting. AMD speelde al geruime tijd geen rol van betekenis meer in de markt voor desktop-processors. Intel had een gigantische voorsprong wat snelheid en efficiëntie betreft, meer vanwege geklungel bij AMD dan vanwege echte innovatie bij Intel. De producten van Intel evolueerden elk jaar een beetje, een revolutie hadden we in geen tijden gezien.

Een jaar geleden kwam daar plotseling verandering in. Ogenschijnlijk uit het niets kwam AMD met hun Ryzen-architectuur, waarmee ze spontaan weer zij aan zij stonden met hun grote concurrent. Geen kleinigheid, gezien de technische kunsten die nodig zijn om een dergelijke technologie te ontwikkelen. Hoewel AMD technisch gezien Intel niet echt uit het veld sloeg, brak het de markt wel open door simpelweg veel meer cores voor minder geld aan te bieden, inclusief acht-core-processors voor consumenten. Lang verhaal kort: AMD deed spontaan weer echt mee.

Optimaliseren

Een jaar later is het tijd voor AMD om deze Ryzen-architectuur van een update te voorzien. Het resultaat is de Ryzen 2000-serie. De grootste verandering is een verkleining van het productieprocedé van 14 nm naar 12 nm. Hierdoor is de nieuwe generatie iets efficiënter en haalt die iets hogere kloksnelheden. Verder heeft AMD vooral één en ander geoptimaliseerd, bijvoorbeeld aan de cache en de automatische boost-functionaliteit. Positief uiteraard, maar geen aardverschuiving.

Er verandert dan ook niet veel aan de positie van deze nieuwe Ryzen 5 en Ryzen 7, direct tegenover de Intel Core i5 en Intel Core i7. De Ryzen 7 biedt meer cores dan zijn Intel-tegenhanger, de Ryzen 5 voegt multi-threading toe aan de zes cores die zijn concurrent tegenwoordig ook heeft. Dergelijke forse aantallen cores geven al aan dat AMD deze processors richt op fanatieke computergebruikers zoals gamers of creatieve (semi-) professionals. De Ryzen-instapmodellen van vorig jaar, de Ryzen 3 1200 en 1300X, krijgen vooralsnog geen direct opvolgers. Die worden spiritueel opgevolgd door de Ryzen 3 2200G en Ryzen 5 2400G apu’s: cpu’s met pittige geïntegreerde graphics.

Reputatie opbouwen

De modellen waar we ons vandaag op richten, hebben net als vorig jaar geen geïntegreerde graphics, waardoor een losse grafische kaart nodig is om het systeem te laten functioneren. Geen drama, want zowel gamers als creatieve (semi-) professionals zullen zo’n kaart ook echt nodig hebben, maar gebruiksdoeleinden die louter van de processorkracht gebruik willen maken worden hiermee wel in een hoekje geschoven.

AMD lijkt zich er echter van bewust dat elk nadeel gecompenseerd dient te worden op hun missie om een echte deuk in de reputatie van Intel te slaan. Enthousiastelingen mogen dan wel onder de indruk zijn van Ryzen, maar AMD moet opboksen tegen de jarenlang opgebouwde reputatie van Intel als de absolute standaard in computers. Om meer waarde te bieden heeft AMD gekozen om alle tweede-generatie Ryzen-processors van koelers te voorzien, waar Intel de topmodellen zonder koeler levert. Wat die topmodellen betreft zet AMD nog een extra stap ten opzichte van de concurrent door die modellen verder aan te kleden met rgb-verlichting in de koeler.

Over de prestaties van elk van de meegeleverde koelers kunnen we kort zijn: die zijn voldoende. Wil je een systeem dat ook tijdens zware taken onhoorbaar stil blijft, dan loont het om te investeren in een extra koeloplossing.

©PXimport

Overklokken voor iedereen

Als je wilt gaan overklokken is het raadzaam om ook te investeren in een losse koeler. Deze AMD-processors hebben echter als fijne plus dat ze te overklokken zijn wanneer je ze met de B350- of de aanstaande B450-moederborden wilt combineren. Bij Intel zit je dan vast aan de hoogst gepositioneerde borden en processors. Dankzij de tamelijk eenvoudige AMD-software is overklokken kinderlijk eenvoudig en toegankelijk voor een groter publiek. Of je er praktisch heel veel mee wint valt te betwijfelen, want de Ryzen 5 2600X en Ryzen 7 2700X boosten zichzelf al stevig. Bovendien kan de normaal zeer zuinige Ryzen 7 2700 weliswaar overgeklokt worden tot het niveau van de duurdere 2700X, maar dan schiet het verbruik dat van zijn grotere broer voorbij.

Een ogenschijnlijk sympathieke keuze van AMD is de doorgaande ondersteuning van het AM4-socket dat ze met de eerste Ryzen-generatie introduceerden. Intel heeft een minder goede reputatie op dit gebied. AMD brengt samen met deze tweede generatie weliswaar de nieuwe X470 chipset uit, maar de nieuwe processors moeten ook op de X370- en B350-borden van vorig jaar functioneren. Ook hier vragen we ons af of het praktische voordeel wel zo groot is. Combinatie van een ouder bord met een nieuwe processor vereist namelijk een recent bios. Blind adviseren om de (veelal voordelige) oudere moederborden aan te schaffen kunnen we daarom niet: je moet stappen zetten om een bord met ouder bios werkend te krijgen.

©PXimport

Prestaties

Op het gebied van performance maakt AMD zoals verwacht een sprongetje voorwaarts. Zo is de nieuwe Ryzen 7 2700 grofweg even snel als de Ryzen 7 1700X, maar vooral een flink stuk efficiënter en daarmee de betere keuze, hoewel de eerste generatie Ryzen-processors voor dumpprijzen ook best interessant kunnen zijn. Het is de Ryzen 7 2700X die laat zien wat er daadwerkelijk inzit, met een flinke toename van de prestaties over de hele linie. Wel moeten we opmerken dat de veel hogere turbo-snelheden ook het stroomverbruik opdrijven. Voor Ryzen 5 zien we eveneens een bescheiden toename van de prestaties bij gelijk stroomverbruik.

Omdat de prestaties niet dramatisch anders zijn, blijft AMD hameren op dezelfde sterke punten: het voordeel van heel veel cores, wat in zware creatieve taken zoals renderen of video editing echt verschil maakt. Maar ook Intel heeft zijn Core i7-modellen inmiddels echter van zes cores voorzien; het verschil in de zwaardere taken is niet meer zo groot als vorig jaar. De toevoeging van multi-threading in de Ryzen 5 boven de Intel Core i5 zorgt echter voor een pittig gat in de benchmarks, waardoor mensen met beperkt budget die bijvoorbeeld met Adobe Premiere aan de slag willen er goed aan doen om de Intel Core i5 links te laten liggen. Desondanks behoudt de Ryzen 7 zijn voorsprong in de multi-threaded-applicaties, want de benchmarkscores die we zien zijn vooralsnog duidelijk beter dan die van de Intel Core i7-8700K.

©PXimport

Gamers opgelet

Zelfs met de hogere kloksnelheden blijft gaming het punt waarop AMD nog wat te verbeteren heeft. Op 1440p- en 4K-resolutie blijven de verschillen zeer beperkt, maar op 1080p- en full-hd-resolutie zetten videokaarten ondersteund door een vergelijkbare Intel-processor een paar procent hogere scores neer. Doe je naast het gamen het nodige creatieve werk, dan zijn dergelijke percentages niet schrikbarend. Koop je echter een processor puur om te gamen, dan heeft Intel simpelweg de sterkste kaarten in handen. AMD is voor gamers vooral interessant wanneer je ook de nodige creatieve taken met je systeem gaat doen.

Sneller werkgeheugen helpt... een beetje.

En de doelgroep is…

Hoewel we structureel goede cpu-prestaties zien zijn er toch een paar pittige mitsen en maren. Wie de pc alleen voor gaming inzet, kijkt beter naar Intel. Consumenten die de kracht van een videokaart niet nodig hebben, vallen eveneens buiten de Ryzen-boot. Daarbij is het prestatieverschil tussen een Ryzen 7 2700X en een Core i7 8700K ook in multi-threaded-applicaties niet zo extreem groot meer dat Intel-fans direct onder de indruk zullen zijn.

De Ryzen 7 2700X lijkt het vooral te moeten hebben van gebruikers die frequent met zwaardere creatieve applicaties aan de slag gaan. Ook streamers dienen deze processor serieus te nemen, want het grote aantal cores leent zich uitstekend om gamen en het uitzenden ervan te combineren op één computer. Daarmee pakt AMD niet de massa, maar wel de groep echte powerusers.

De Ryzen 7 2700 is nauwelijks goedkoper maar wel een stuk minder snel dan de 2700X, wat hem voor de meeste gebruikers eigenlijk niet interessant maakt. Zijn zeer lage verbruik en ongeslagen efficiëntie maakt het echter wel een knappe optie voor specifieke scenario’s waar een laag verbruik cruciaal is, of wanneer veel cores vereist zijn zonder al te strikte per-core prestatie-eisen (sommige VM-scenario’s). Om hem echt interessant te maken voor een breder publiek moet de prijs naar beneden.

De Ryzen 5 2600 en 2600X ontlopen elkaar onderling heel weinig en lijken vooral bedoeld om op twee verschillende prijspunten veelzijdige alleskunners te bieden. Als processor zijn ze op dat punt een stuk krachtiger dan hun Intel-tegenhangers, dus als je voor een bescheiden bedrag een creatieve monstercomputer c.q. alleskunner wilt kopen, zijn het echt uitstekende opties.

©PXimport

Als er één plek in huis is waar stof zich graag verzamelt, dan is het wel op de luxaflex. En hangen ze in de keuken, dan worden ze niet alleen stoffig, maar ook nog eens vettig. Gelukkig hoef je niet uren te schrobben om ze weer schoon te krijgen: met de tips uit dit artikel zijn ze zo weer blinkend schoon.

Luxaflex schoon? Lees dan: De 5 beste tips om snel en simpel je ramen te lappen

Regelmatig doen: even afstoffen

Regelmatig afstoffen voorkomt dat vuil zich ophoopt. Een plumeau of microvezeldoek werkt prima. Draai de lamellen open zodat je overal bij kunt en werk van boven naar beneden. Een oude sok over je hand schuiven is een handige manier om elke lamel afzonderlijk schoon te vegen.

Wil je tijd besparen?* Gebruik dan een speciale lamellenborstel. Hiermee kun je in één beweging meerdere lamellen tegelijk afnemen. Druk niet te hard, om beschadigingen te voorkomen. Stofzuigen kan ook, maar gebruik dan een meubelmondstuk op de laagste stand en ondersteun de luxaflex met je andere hand.

* Wie niet eigenlijk...?

©africaimages.com (Olga Yastremsk

Als stoffen alleen niet meer genoeg is, moet je een stapje verder gaan. Hoe je dat doet, hangt af van het materiaal waarvan de luxaflex gemaakt zijn.

Grondig schoonmaken: aluminium en kunststof

Gebruik het bad…

Haal de luxaflex voorzichtig uit het kozijn en leg in een bad met lauwwarm water en een scheutje allesreiniger. Laat kort weken en veeg de lamellen schoon met een zachte spons. Spoel goed af en laat de luxaflex hangend drogen. Zorg ervoor dat metalen onderdelen niet te lang nat blijven om roestvorming te voorkomen en droog aluminium luxaflex direct af om oxidatie te vermijden.

…of de douche

Als de luxaflex te groot is voor een bad, kan afspoelen in de douche een alternatief zijn. Gebruik een plantenspuit met een sopje voor hardnekkige vlekken en spoel daarna grondig af. Let op dat kunststof koorden niet te nat worden (want dan kunnen ze hun stevigheid verliezen of verkleuren). Laat goed drogen en ventileer de ruimte goed om schimmelvorming te voorkomen.

Met stoom

Soms is weken in bad of afspoelen in de douche geen optie. Een stoomreiniger kan dan uitkomst bieden, vooral bij aluminium en kunststof luxaflex. Gebruik de stoom op lage stand en houd voldoende afstand om schade te voorkomen. Een andere methode is een sopje met een plantenspuit op de luxaflex vernevelen en daarna droogwrijven met een microvezeldoek.

Grondig schoonmaken: houten luxaflex

Hout is gevoelig voor vocht, dus in bad leggen of onder de douche afspoelen is geen goed idee. Gebruik een licht vochtige doek met een mild schoonmaakmiddel en test nieuwe middelen altijd eerst op een onopvallende plek. Je kunt ook speciale houtzeep gebruiken. Doe dat wel met mate en kies bij voorkeur een variant die geen vettig laagje achterlaat, omdat sommige houtzepen een dun laagje vormen dat stof kan aantrekken.

Je kunt ook een doek met een klein beetje afwasmiddel gebruiken, maar zorg dat deze nauwelijks vochtig is. Droog de lamellen direct na met een schone doek om watervlekken te voorkomen. Behandel ze eventueel met een verzorgende houtolie of was, maar alleen als het materiaal daar geschikt voor is. Laat ze na behandeling open drogen en voorkom direct zonlicht om kromtrekken en verkleuring te vermijden.

©Rafael Ben-Ari

Bedieningskoorden schoonmaken

De koorden van luxaflex worden vaak vergeten bij het schoonmaken, maar kunnen door stof en vet behoorlijk groezelig worden. Wikkel een vochtige doek met mild schoonmaakmiddel om het koord en trek het koord er voorzichtig doorheen. Herhaal indien nodig en laat goed drogen.

Luxaflex langer mooi houden

Regelmatig afstoffen voorkomt dat vuil zich ophoopt. Maak ze in keukens vaker schoon. Vermijd overmatig watergebruik, vooral bij houten luxaflex. Laat ze open drogen na een schoonmaakbeurt en houd ze, als je ze niet gebruikt, opgetrokken om stofophoping te verminderen. Zo blijven je luxaflex langer mooi en schoon.

Misschien heb je er wel een: een beveiligingscamera of videodeurbel waarmee je je woning via een online-verbinding in de gaten kunt houden. Dat kan handig zijn, maar er zijn ook privacyrisico's. Als je niet voorzichtig bent, kunnen onbevoegden namelijk toegang krijgen tot jouw camerabeelden. In dit artikel geven we wat tips om dat te voorkomen.

Kies een betrouwbaar merk

Er zijn natuurlijk heel veel soorten beveiligingscamera's voor consumenten, maar de privacyrisico's die wij bespreken spelen zich vooral af bij videodeurbellen en zogenoemde IP-camera's. Deze hebben als overeenkomst dat ze de opgenomen beelden online opslaan, zodat je via een website of app altijd toegang hebt tot de camerafeeds.

Mocht je op zoek zijn naar zo'n apparaat, zorg er dan voor dat het merk betrouwbaar en privacyvriendelijk is. Zo adviseren experts om op te passen met Chinese merken als Dahua en Hikvision, en Chinese smarthomeplatformen als Tuya (waar onder meer de camera's van Action, Woox en Marmitex gebruik van maken). Hoewel het niet is bewezen, is het goed mogelijk dat de software een achterdeurtje bevat waardoor de fabrikant met de beelden kan meekijken. De lokale wetgeving dwingt fabrikanten namelijk om data te verzamelen en af te staan aan de overheid.

Ook andere bekende merken hebben in het verleden te maken gehad met beveiligingsproblemen. Zo belandden in 2019 duizenden inloggegevens van Ring-klanten op het darkweb en hadden Amazon-medewerkers jarenlang toegang tot de camerafeeds. Verder kwam Wyze vorig jaar in opspraak doordat sommige klanten ineens de camerabeelden van anderen in hun app te zien kregen.

De LSC Smart Connect-beveiligingscamera van de Action maakt gebruik van Chinese software.

Stel een eigen wachtwoord in

Het klinkt misschien als een open deur, maar het niet instellen van een eigen wachtwoord is de meest voorkomende oorzaak waardoor onbevoegden kunnen meekijken met camerabeelden. Veel fabrikanten leveren hun camera’s met een standaardgebruikersnaam en -wachtwoord, zoals 'admin' of '1234'. Er bestaan zelfs complete websites waarop lijsten circuleren met de standaardinloggegevens van tientallen cameramerken.

Hoewel het niet legaal is, kunnen pottenkijkers zo met wat trial-and-error relatief makkelijk toegang krijgen tot camerabeelden. Er zijn zelfs websites die deze onbeveiligde feeds verzamelen en openbaar op hun website plaatsen. Een bekend voorbeeld hiervan is Insecam, die hier in 2014 wereldwijd het nieuws mee haalde.

Na alle ophef heeft die website alle privacy-schendende streams van bijvoorbeeld deurbelcamera's of webcams in woningen verwijderd, maar er zijn nog andere plekken online waarop zulke beelden wél te zien zijn. Toegegeven, deze websites zijn niet makkelijk te vinden (het delen van deze beelden is immers illegaal), maar als je een beetje weet waar je moet zoeken, kom je ze zeker tegen.

Er zijn gelukkig steeds meer camerafabrikanten die klanten verplichten een uniek wachtwoord te gebruiken, waaronder Panasonic, maar als dat niet het geval is, is het dus ten zeerste aan te raden om meteen een nieuw wachtwoord te verzinnen en (mits die mogelijkheid er is) tweestapsverificatie te activeren.

Insecam stond tien jaar geleden vol met links naar onbeveiligde webcams.

Voorkom hacks

Hoewel het veel minder vaak voorkomt, is het mogelijk om beveiligingscamera's te 'hacken' en op die manier bij de beelden te komen. Voor sommige IP-camera's moet je namelijk bepaalde TCP-poorten op je router/modem openzetten, zoals 80 of 443, om van buitenaf met deze camera's te kunnen verbinden.

Als je dat handmatig (en zorgvuldig) doet, hoeft dat geen probleem te zijn. Het wordt pas echt gevaarlijk als je de camera deze poorten zelfstandig laat openzetten via uPnP (Universal Plug and Play). Deze functie vereist geen enkele vorm van authenticatie. Onbevoegden kunnen met malware daardoor eenvoudig allerlei poorten openen. Je kunt dus beter ver uit de buurt van uPNP blijven.

Zorg er tot slot ook voor dat je de firmware van de camera regelmatig bijwerkt, voor het geval er een kritieke kwetsbaarheid is gedicht. Malware als Mirai heeft in het verleden veel schade aangericht door kwetsbaarheden van slecht beveiligde camera's te misbruiken. Het is daarom ook een risico om je camera's en deurbellen met het internet te (laten) verbinden als de fabrikant geen updates meer uitbrengt.