Je domoticasysteem stuur je in veel gevallen aan via een webinterface op je laptop of een mobiele app op je smartphone. Maar altijd toegang tot je domoticasysteem hebben via een klein schermpje aan de muur is zeker zo handig. In dit artikel installeren we Homepoint op een M5Core-microcontrollerbordje met een schermpje van 2 inch en knoppen, en integreren we dit met je domoticasysteem via MQTT.

Domoticasystemen zoals Home Assistant zijn voorzien van een webinterface waarmee je je apparaten kunt aansturen en hun status kunt bekijken. Dat is handig op je laptop of zelfs op een smartphone, maar dan moet je die wel altijd bij de hand hebben om die interface te openen. Hetzelfde geldt voor de mobiele apps van domoticasystemen: je pakt je smartphone, ontgrendelt hem en opent de app. Toch heel wat handelingen. Wat als je direct de temperatuur buiten wilt bekijken of je rolluiken omlaag wilt doen?

Een alternatieve oplossing is een apparaatje dat als enige taak heeft om als dashboard voor je domoticasysteem te dienen. Dat kan een klein microcontrollerbordje met schermpje en enkele knoppen zijn, dat je aan je muur hangt of in een kast zet. Het dashboard geeft continu de status van je domoticasysteem weer en reageert onmiddellijk op een druk op een van de knoppen. In een ideale wereld zou elk domoticasysteem minstens één dashboard per verdieping moeten hebben dat geen andere taken heeft.

Meer lezen?

01 M5Stack Core

Je kunt zo’n apparaatje zelf in elkaar knutselen met een microcontrollerbordje, een schermpje en wat knoppen, maar als je het in de woonkamer wilt gebruiken, wil je niet dat er allerlei losse draadjes en printplaatjes te zien zijn. M5Stack, een jong Chinees bedrijf, biedt allerlei producten aan die gebouwd zijn rond een ESP32-microcontroller, die er niet als een ontwikkelbordje uitzien. Vooral interessant is de M5Stack Core BASIC Kit: een modulair, stapelbaar ESP32-bordje met een lcd-scherm van 2 inch en drie knoppen in een sobere behuizing. Die ziet er niet slecht uit in je woonkamer. De module is heel compact: 13 mm hoog, en 54 mm lang en breed.

Er bestaat ook een standaard voor waardoor je het doosje rechtop kunt zetten (licht naar achteren leunend). Dat is ideaal om de M5Stack Core op een kast of tafel te plaatsen en zo het schermpje te kunnen lezen. De M5Stack Core en bijbehorende modules zijn in diverse webwinkels te vinden, ook in Nederland. De BASIC Kit kost rond de 28 euro. Let op: er is ondertussen ook een nieuw model uit, de M5Core2, maar dat is nog niet compatibel met de software die we in deze masterclass gebruiken.

©PXimport

02 Homepoint

Een van de programma’s die je op de M5Stack Core kunt installeren, is Homepoint. Het biedt een interface om een op MQTT gebaseerd domoticasysteem aan te sturen en de status van sensors te tonen. Homepoint is firmware die je op de ESP32-microcontroller installeert, nadat je eerst configureert welke sensors en (licht)schakelaars van je domoticasysteem je wilt opnemen in je dashboard. De installatie gebeurt met het programma esptool, en daarvoor heb je op zijn beurt Python nodig.

©PXimport

03 Python installeren

Gebruik je macOS of Linux, dan is Python normaal al standaard geïnstalleerd. Onder Windows download je de nieuwste Python-versie, op het moment van schrijven was dat Python 3.9.0. Kies de executable installer voor 64 bit (x86-64) of 32 bit (x86), afhankelijk van je Windows-versie.

Vink in het eerste venster van het installatieprogramma Install launcher for all users en Add Python to PATH aan. Na installatie kun je controleren of Python correct is geïnstalleerd met de volgende opdracht in de Opdrachtprompt:

python --version

Je krijgt dan het versienummer van je Python-installatie te zien.

©PXimport

04 Esptool installeren

De volgende stap is het installeren van esptool. Dat doe je met de volgende opdracht:

pip install esptool

Op sommige Python-installaties geeft dat een foutmelding. Probeer dan:

python -m pip install esptool

In veel Linux-distributies moet je dit commando uitvoeren:

pip3 install esptool

Na de installatie zou je esptool moeten kunnen uitvoeren en uitleg krijgen over alle mogelijke opties die het programma herkent:

esptool.py

©PXimport

05 Firmware flashen

Download de recentste Homepoint-firmware van GitHub. Op het moment van schrijven was dat versie 0.0.4rc1. Download het bestand homepoint_release.zip en pak het uit. Je ziet diverse bestanden met de extensie .bin. Voor de M5Stack Core heb je het bestand homepoint_m5stack_full.bin nodig.

Sluit je M5Stack Core op je pc aan via een usb-c-kabel. Voer dan de volgende opdracht uit:

esptool.py write_flash -fs 4MB -fm dout 0x0 homepoint_m5stack_full.bin

Als alles goed gaat, krijg je nu te zien dat de firmware naar de ESP32-microcontroller wordt geflasht. Daarna herstart de microcontroller en krijg je op het scherm de naam van een draadloos accesspoint (HomePoint-Config) en een ip-adres te zien.

©PXimport

06 Wifi-configuratie

Verbind met het accesspoint HomePoint-Config, bijvoorbeeld op je smartphone. Bezoek dan in je browser het getoonde ip-adres: http://192.168.99.1. Je krijgt de webpagina voor de initiële configuratie te zien.

Vul eerst het ssid en wachtwoord in van het accesspoint waarmee je je M5Stack Core wilt laten verbinden. Stel ook een gebruikersnaam (standaard admin) en een wachtwoord in om op de webinterface van Homepoint in te loggen. Daarna herstart je de M5Stack Core en krijg je als alles goed is bovenaan het schermpje het nieuwe ip-adres te zien, dat deze keer in het adresbereik van je eigen accesspoint ligt.

07 Ingebouwde webserver

Je configureert Homepoint volledig in één configuratiebestand, dat je via een ingebouwde webserver op de ESP32-microcontroller vanuit je browser kunt bewerken. Open dus het ip-adres dat je op het scherm ziet in je browser. Je krijgt dan links een hoop bestanden te zien. Dat zijn onder andere de icoontjes voor op het scherm, maar ook de css- en html-bestanden van de webinterface.

Selecteer je een bestand, dan krijg je rechts de inhoud te zien. Je kunt het ook vervangen door een ander bestand op je lokale schijf, of door een extra bestand uploaden naar de microcontroller: klik op Bladeren, selecteer je bestand en klik op Upload. Zo zet je dus de interface van Homepoint naar je hand.

©PXimport

08 Minimale configuratie

Tekstbestanden in het geheugen van de ESP32-microcontroller kun je ook in de webinterface bewerken. Dat is handig om de configuratie aan te passen, die zich in het JSON-bestand /config.json bevindt. Een minimale configuratie ziet er als volgt uit:

{"wifi": "SSID","password": "WACHTWOORD","login": "LOGIN","webpass": "WWWACHTWOORD","mqttbroker": "mqtt://IP","mqttusername": "MQTT_GEBRUIKER","mqttpasswd": "MQTT_WACHTWOORD","timezone": "CET-1CEST-2,M3.5.0/02:00:00,M10.5.0/03:00:00",}

Na de wifi-configuratie (die je in stap 6 hebt ingevoerd) zijn de eerste vier elementen en de tijdzone normaal gesproken al ingevuld. Dan blijft alleen de configuratie voor de MQTT-verbinding over waardoor Homepoint met je domoticasysteem kan communiceren. Vul daarom het ip-adres van je MQTT-broker in (zie ook de Basiscursus MQTT), en indien nodig een gebruikersnaam en wachtwoord als je MQTT-broker daarom vraagt. Klik daarna rechts op Save om je wijzigingen van de configuratie op te slaan en links op Reload om de configuratie opnieuw in te lezen. Als je een ongeldige MQTT-configuratie hebt ingevoerd, verschijnt er bovenaan rechts een rode streep door het icoontje van het huisje. Heb je een fout gemaakt in de JSON-syntaxis, dan verschijnt er ook een foutmelding.

©PXimport

09 Sensor weergeven

Je ziet op het schermpje van je M5Stack Core zes vakjes. Elk van die vakjes biedt plaats aan twee sensors of aan één (licht)schakelaar. Laten we beginnen met een vakje te maken met de temperatuur en luchtvochtigheid van een sensor. We geven een voorbeeld van een temperatuur- en luchtvochtigheidssensor die we met rtl_433toMQTT (zie ook de Basiscursus MQTT) uitlezen en waarvan we de metingen naar MQTT-boodschappen omzetten.

In het configuratiebestand voegen we achter de regel met de tijdzone een scène toe voor onze diepvries met twee sensors:

"scenes": [{"name": "Diepvries",

"type": "Sensor",

"devices": [{"name": "Temperatuur",

"type": "singleValue","jsondata": false,"firstIcon": "temperature_small",

"getTopic": "rtl433/Oregon-THGR122N/1/218/temperature_C"},{"name": "Luchtvochtigheid","type": "singleValue",

"jsondata": false,"firstIcon":"humidity_small","getTopic": "rtl433/Oregon-THGR122N/1/218/humidity"}]}]

Let goed op dat je alle haakjes en komma’s correct plaatst. Zorg ook dat de regel met de tijdzone hiervoor echt met een komma eindigt, en dat het hele bestand met een gesloten gekruld haakje } eindigt.

We definiëren hier dus een scène met de naam Diepvries en type Sensor. Daaraan kennen we twee apparaten toe. Het eerste geeft de waarde van een MQTT-boodschap met onderwerp rtl433/Oregon-THGR122N/1/218/temperature_C weer met een temperatuuricoontje en het tweede geeft de waarde van een MQTT-boodschap met onderwerp rtl433/Oregon-THGR122N/1/218/humidity weer met een vochtigheidsicoontje. Klik na je wijzigingen op Save en herlaad de configuratie. Als je dan even wacht tot de sensors weer een waarde hebben uitgestuurd, zie je in het vakje linksboven de temperatuur en vochtigheid in je diepvries verschijnen.

©PXimport

10 JSON-sensor weergeven

Sommige multisensors sturen hun waardes niet elk naar een afzonderlijk MQTT-onderwerp, maar in de vorm van een boodschap met JSON-inhoud. Draai je bijvoorbeeld het programma system_sensors dat data over je Raspberry Pi via MQTT stuurt, dan ziet de inhoud van zo’n boodschap er als volgt uit:

{"temperature": 55.0, "disk_use": 96.2, "memory_use": 47.4, "cpu_usage": 13.6, "swap_usage": 0.0, "power_status": "Everything is working as intended", "last_boot": "2020-08-25T23:26:22+02:00", "last_message": "2020-10-14T15:19:31.571775+02:00", "updates": 0}

Met de volgende configuratie in Homepoint tonen we de temperatuur en het schijfverbruik:

{

"name": "Raspberry Pi","type": "Sensor","devices": [{"name": "Temperatuur","type": "combinedValues","jsondata": true,"firstIcon": "temperature_small","secondIcon": "wattage_small","firstKey": "temperature","secondKey": "disk_use","getTopic": "system-sensors/sensor/pi-red/state"}]}]

Let op: deze code komt ná de vorige scène, dus daar vervang je de blokhaak ] door een komma , en de blokhaak ] op het einde van de tweede scène sluit de lijst met scènes af, waarna het hele bestand weer eindigt met een gesloten gekruld haakje }.

Je ziet dat we in deze scène maar één apparaat definiëren, omdat het van type combinedValues is. Door jsondata op true te zetten, geven we aan dat de eerste getoonde waarde die van de JSON-sleutel temperature is en de tweede die van de sleutel disk_use. Sla dit op en herlaad de configuratie, daarna toont Homepoint na een minuut de temperatuur en het schijfgebruik van je Raspberry Pi in het tweede vakje.

11 Schakelaar toevoegen

Op dezelfde manier kun je ook een schakelaar in een vakje van het Homepoint-scherm tonen. Als je die schakelaar activeert, stuurt Homepoint een boodschap naar je MQTT-broker om een apparaat in te schakelen.

Voeg bijvoorbeeld de volgende scène toe:

{"name": "Badkamer","type": "Light","icon": "door","devices": [{"name": "Badkamerlicht","setTopic": "zwave/Bathroom/Bathroom_light/38/1/0/set","getTopic": "zwave/Bathroom/Bathroom_light/38/1/0","onValue": "99","offValue": "0"}]}]

Let er ook hier weer op dat je de haakjes en komma’s correct plaatst. We voegen hier dus een apparaat met de naam Badkamerlicht aan toe. De waarde van getTopic is het MQTT-onderwerp waarop de lamp zijn status (aan of uit) doorgeeft, terwijl de waarde van setTopic het MQTT-onderwerp is waarmee je de status van de lamp verandert. De waarde van onValue is de waarde voor een ingeschakelde lamp en offValue voor een uitgeschakelde lamp.

12 MQTT-boodschappen

Het voorbeeld van de lamp, werkt ook voor een ander soort schakelaar, zoals het aansturen van een pomp met Homepoint. Alleen verander je dan het type apparaat van Light naar Switch. Het juiste MQTT-onderwerp en de waardes vereisen bij (licht)schakelaars wel iets meer aandacht dan sensors. Want Homepoint werkt voor schakelaars niet met JSON-boodschappen.

Gebruik je bijvoorbeeld Zwave2Mqtt (op onze website vind je een cursus over de configuratie van Zwave2Mqtt, ga dan naar de instellingen van de gateway. Als je bij Payload type de optie Entire Z-Wave value Object hebt gekozen zoals we in die cursus aanraadden, krijg je een maximale hoeveelheid informatie te zien, maar dat is in het JSON-formaat waar Homepoint niet mee overweg kan. Je verandert het payload-type dan het best naar Just value.

Welk onderwerp je nodig hebt om de status van je apparaat uit te lezen en de status te veranderen, kun je het best te weten komen door met een programma zoals MQTT Explorer (zie ook de Basiscursus MQTT) de MQTT-boodschappen die je broker ontvangt te bekijken. Maak je gebruik van Zwave2Mqtt, dan is het onderwerp om een schakelaar te veranderen hetzelfde als het onderwerp dat een statusverandering communiceert, maar dan met /set erachter.

©PXimport

13 Schakelaar in je dashboard

Als je alles correct hebt geconfigureerd, zou het icoontje van je schakelaar nu oranje moeten worden als je zelf je lamp inschakelt en weer wit als je de lamp uitschakelt. Maar Homepoint kun je ook als schakelaar inzetten, namelijk met de drie knoppen onderaan.

Met de middelste knop selecteer je het volgende vakje op het dashboard en met de linkerknop het vorige vakje. Heb je een vakje geselecteerd (de naam wordt dan oranje), dan schakel je de lamp in met een druk op de rechterknop. Het icoontje wordt dan ook oranje omdat de status van je lamp nu aan is. Met nog eens een druk op dezelfde knop schakel je je lamp uit en wordt ook het icoontje weer wit.

©PXimport

14 Meerdere schakelaars in één groep

Homepoint kan ook meerdere (licht)schakelaars in één groep weergeven. Voor de configuratie van de badkamerlamp hebben we namelijk een scène Badkamer gemaakt met toevallig één apparaat erin, maar daar kun je meerdere aan toevoegen. Voeg bijvoorbeeld deze configuratie toe met twee nachtlampjes in je slaapkamer:

{"name": "Slaapkamer","type": "Light","icon": "bedroom","devices": [{"name": "Lamp links","setTopic": "lights/hue/00:15:8d:00:01:94:60:2c-01/set/on","getTopic": "lights/hue/00:15:8d:00:01:94:60:2c-01/get/on","onValue": "true","offValue": "false"},{"name": "Lamp rechts","setTopic": "lights/hue/00:15:8d:00:01:1f:a0:61-01/set/on","getTopic": "lights/hue/00:15:8d:00:01:1f:a0:61-01/get/on","onValue": "true","offValue": "false"}]}]

Als je nu de slaapkamer op het dashboard selecteert en dan een lange druk op de rechterknop geeft, krijg je een nieuw scherm te zien met de twee lampen en een icoontje Back. Je kunt nu de twee lampen individueel aansturen en hun status bekijken. Als je naar Back navigeert en op de rechterknop drukt, keer je terug naar het hoofdscherm. Als je in het hoofdscherm overigens kort op de rechterknop klikt bij een scène, worden alle schakelaars in die groep aan- of uitgeschakeld.

©PXimport

15 En verder

De maker van Homepoint werkt ook aan ondersteuning voor HomeKit, het platform van Apple voor slimme apparaten. Verder ondersteunt Homepoint over-the-air-updates als er nieuwe versies van de firmware uitkomen. Je opent dan gewoon de webinterface van Homepoint op je apparaatje, selecteer het gedownloade firmwarebestand en klikt ernaast op Update firmware.

Ook geïnteresseerd in professionele beveiliging?

De OnePlus 15 is een premium smartphone met een megabatterij en dat merk je. Je kunt dit toestel bijna twee volle dagen gebruiken voordat je hem moet opladen, ook bij intensiever gebruik. Een mooi pluspunt, maar wat heeft de telefoon nog meer te bieden? Je leest het in deze OnePlus 15-review.

Het klopt dat er na de OnePlus 13 geen 14 is verschenen. Volgens OnePlus is de 15 niet één, maar twee generaties beter en heet hij daarom de 15. Dat is mooie marketingpraat, want het getal 14 is in thuisland China een ongeluksgetal en wordt daarom vermeden in hotels, adressen en dus ook smartphoneseries. De 15 is dus gewoon de opvolger van de 13, maar voert wel degelijk boeiende vernieuwingen door.

©Rens Blom

Enorme accu...

De reusachtige batterij springt het meest in het oog. De OnePlus 13 had al een bovengemiddeld grote accucapaciteit van 6000 mAh, maar in de 15 zit een 7300mAh-accu. De topsmartphone heeft daarmee ook een veel grotere accu dan de Apple iPhone 17 Pro Max (4823 mAh), Samsung Galaxy S25 Ultra (5000 mAh), Google Pixel 10 Pro XL (5200 mAh) en vrijwel alle andere vlaggenschepen. Enkel Oppo's nieuwe Find X9 Pro – die een adviesprijs heeft van 1299 euro – gaat met zijn 7500mAh-accu de OnePlus 15 voorbij.

Leidt die enorme accu in de OnePlus 15 ook tot een geweldige accuduur? Ja, gelukkig wel. Wij kunnen de smartphone zonder zorgen een hele lange dag intensief gebruiken en dan is hij zeker nog niet leeg als we naar bed gaan. Bij regulier gebruik kun je deze telefoon prima twee dagen gebruiken voordat je laat op de tweede avond een oplader nodig hebt.

... laadt ook snel op

Opladen kan via usb-c of draadloos. Beide methoden komen met een addertje onder het gras. Bedraad opladen kan namelijk met een duizelingwekkende 120 watt, maar alleen als je zelf de juiste OnePlus-adapter koopt. Via een andere goede usb-c-adapter is het laden beperkt tot 36 watt. Niet langzaam, maar ook niet indrukwekkend snel. Voor draadloos geldt hetzelfde. Met een draadloze OnePlus-lader kun je met 50 watt laden, met een andere moderne oplader langzamer. Let erop dat de smartphone geen magnetisch draadloos opladen ondersteunt, tenzij je een geschikt hoesje (met ingebouwde magneetring) koopt. Met zo'n hoesje, bijvoorbeeld van OnePlus zelf, kun je de OnePlus 15 wél aan een MagSafe-oplader hangen. Dat werkt prima, kunnen we uit ervaring zeggen.

©Rens Blom

Bloedsnelle hardware

In een nieuwe premium smartphone verwacht je de beste, nieuwste hardware. OnePlus maakt die belofte waar. De OnePlus 15 draait als een van de eerste telefoons op de Qualcomm Snapdragon 8 Elite Gen 5-processor en die is bloedsnel. Zeker in combinatie met 16 GB werkgeheugen en 512 GB opslagcapaciteit in ons testtoestel. Dit is overigens de duurdere configuratie (1099 euro). In de basisversie (949 euro) zit 12 GB en 256 GB – ook ruim voldoende.

©Rens Blom

Het ontwerp van de smartphone laat eveneens een fijne indruk achter. De OnePlus 15 houdt comfortabel vast, heeft een geweldige vingerafdrukscanner in het display en beschikt over een prachtig oledscherm. Het scherm is met 6,78 inch aan de grote kant, waardoor je het toestel moeilijk met één hand kunt gebruiken. Op de linkerzijkant zit een speciale knop om AI-functies te starten. Als je dat niets vindt, zit de knop niet in de weg.

©Rens Blom

Goede camera's

De OnePlus 15 heeft een hoofdcamera, groothoekcamera en zoomcamera, allemaal met 50megapixel-sensoren. De camera's zijn goed en veelzijdig, maar jammer genoeg niet echt beter dan die van de OnePlus 13. Het nieuwe vlaggenschip moet ook concurrenten als de iPhone 17 Pro en Google Pixel 10 Pro voor zich dulden, met name als het gaat om ver inzoomen en de groothoeklens. Storend? Naar onze mening niet, tenzij je de beste camerasmartphone van dit moment zoekt. Dan is de OnePlus 15 niet de topper voor jou.

Hieronder zetten we een paar fotoseries gemaakt met de OnePlus 15 op een rijtje.

©Rens Blom

©Rens Blom

Updatebeleid kan nog steeds beter

OnePlus heeft zijn updatebeleid voor dure smartphones in de afgelopen jaren verbeterd, maar kan met de OnePlus 15 nog steeds niet tippen aan sommige concurrenten. Het toestel krijgt vier jaar Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates. Samsung, Apple en Google geven hun dure telefoons zeven jaar complete updates. Bijzonder is dat de Oppo Find X9 Pro vijf om zes jaar updates krijgt, terwijl Oppo en OnePlus zusterbedrijven zijn en dezelfde ColorOS-softwareschil gebruiken. Alhoewel, OnePlus noemt zijn schil OxygenOS. In de praktijk verschilt de software echter nauwelijks met de ColorOS-schil van de Oppo Find X9 Pro, die we na de OnePlus 15 getest hebben.

©Rens Blom

Conclusie: OnePlus 15 kopen?

De OnePlus 15 is een premium smartphone met iets minder goede camera's en een korter updatebeleid dan sommige concurrenten, maar zet daar een fantastische accuduur en bloedsnelle prestaties tegenover. De adviesprijs vanaf 949 euro vinden we voor een vlaggenschip sympathiek.

Nu de ondersteuning voor Windows 10 echt gestopt is, zul je binnenkort toch echt moeten overstappen. Maar wat nu als je hardware ontoereikend is voor Windows 11 of als je helemaal geen zin hebt in dat systeem? Met Linux kun je alle kanten uit, dus bespreken we de interessantste varianten.

Een groot voordeel van Linux zijn de acceptabele systeemeisen, waardoor je in de praktijk ook nog volop plezier kunt halen uit oudere computers. Met het recente afscheid van Windows 10 bedenk je nu mogelijk wat je met de computer of laptop kunt doen en hoe je niet afhankelijk bent van een eventuele overstap naar Windows 11.

MX Linux

We beginnen met MX Linux. Dit is een goed voorbeeld van een Linux-distributie die niet al te hoge eisen aan de hardware stelt: minimaal een dualcore-processor van minstens 2 GHz en zo'n 15 GB vrije schijfruimte. Een intern geheugen van 1 GB is al voldoende om MX Linux te draaien. Behalve een 64bit-versie is er ook een 32bit-uitvoering beschikbaar, prettig voor oudere computers. Dat wordt gewaardeerd: MX Linux is een van de populairste Linux-distributies op dit moment.

Omgevingen

Verwacht niet te veel toeters en bellen op het gebied van gebruikersinterface. Dat heb je ook niet nodig voor alledaagse taken. Voor MX Linux zijn verschillende omgevingen beschikbaar. Ga je voor ultieme prestaties en functioneel gebruik, dan is Xfce een goede kandidaat. De omgeving heeft een eenvoudige opzet, maar stelt ook geen hoge eisen aan het systeem.

In de sectie MX Tools vind je een verzameling van handige programma's om de computer te onderhouden. Je kunt hier nieuwe gebruikers aanmaken en de opstartvolgorde van het systeem aanpassen, als je gebruikmaakt van meerdere besturingssystemen. Ook zijn er programma's waarmee je de computer kunt herstellen in geval van problemen. Via de sectie Setup installeer je aanvullende drivers en bijvoorbeeld codecs voor audio en video. 

Rijkere omgeving

Geef je de voorkeur aan een rijkere omgeving, dan kun je de KDE-omgeving gebruiken. Deze vertoont grote gelijkenis met een gemiddeld Windows-bureaubladomgeving en is relatief gebruiksvriendelijk. Ook is er veel ruimte voor het aanpassen van de omgeving aan je eigen smaak, bijvoorbeeld met aangepaste achtergronden en een pictogramset. Je kunt die zelf samenstellen of gebruikmaken van kant-en-klare thema's, wederom vergelijkbaar met Windows.

De derde omgeving – Fluxbox – combineert het beste van beide werelden: de snelheid van het eerder genoemde Xfce en de gebruiksvriendelijkheid van de KDE-omgeving. Dit maakt de omgeving geschikt voor iets oudere hardware, maar ook prima bruikbaar voor meer moderne hardware.

Standaardapps

MX Linux is standaard voorzien van een aantal apps waarmee je direct aan de slag kunt. Zo vinden we Firefox als browser en heeft MX Linux de Thunderbird-client voor e-mail. Ook is er een recente editie van het kantoorpakket LibreOffice vooraf geïnstalleerd. Voor het afspelen van audio en video hebben de makers het bekende VLC meegeleverd. Ook vind je Strawberry, een relatief uitgebreide muziekspeler, terug in de omgeving. Je kunt zelf aanvullende apps installeren via de MX Package Installer. De apps zijn onderverdeeld in verschillende categorieën, zoals Email, Games en Browser. Via het zoekvak bovenin kun je specifieke apps vinden.

Elementary OS

Visueel aantrekkelijk

Waar sommige Linux-distributies niet uitblinken in gebruiksvriendelijkheid of uiterlijk, onderscheidt Elementary OS zich van de rest. In onze ogen is dit een van de meest visueel aantrekkelijke Linux-versies op dit moment. Een deel van de omgeving doet sterk denken aan het uiterlijk van Apple-omgevingen. Zelf noemen de makers het de Pantheon-omgeving. Voor Elementary OS heb je een Intel Core i3 of vergelijkbare processor nodig, 4 GB intern geheugen en 32 GB vrije schijfruimte. Je kunt Elementary OS ook proberen zonder het eerst te installeren (zie ook het kader 'Probleemloos proberen' verderop in dit artikel).

Extra veilige óf klassieke modus

Veel aandacht is besteed aan veiligheid en privacy. Dat merk je bijvoorbeeld met de Secure Session. Deze modus kun je activeren tijdens het aanmelden. Bij de Secure Session heeft elke app expliciet toestemming nodig om een taak uit te voeren, bijvoorbeeld toegang krijgen tot de fotomap of de camera. Dit is vergelijkbaar met de machtigingen die je op een mobiele telefoon per app kunt toekennen. Heb je hieraan geen behoefte en wil je de apps direct toegang geven tot 'alle' acties, dan kun je in Elementary OS ook nog kiezen voor de klassieke modus.

AppCenter

Standaard is in Elementary OS een volwassen set apps ingebouwd. Zo vind je onder meer apps voor het afspelen van audio en video, maar ook voor het werken met Office-documenten. Aanvullende apps installeer je via het onderdeel AppCenter. Handig is dat dit onderdeel ook toegang biedt tot de apps die je via Flathub kunt krijgen (over Flathub lees je elders in dit artikel).

Je kunt kiezen welke repository (bron) je wilt gebruiken: die van Elementary OS of Flathub. Ook in het AppCenter is de focus op veiligheid goed merkbaar: je leest welke rechten de app wil gebruiken (bijvoorbeeld het aanpassen van systeeminstellingen). Ook lees je op voorhand over eventuele compatibiliteitsproblemen of onderdelen die niet werken. Verder valt Elementary OS in positieve zin op qua toegankelijkheidsfuncties. Zo hebben de makers veel aandacht besteed aan navigatie met het toetsenbord (in plaats van afhankelijkheid van de muis) en screenreader-functionaliteit, waarbij de elementen op het scherm worden voorgelezen door een stem en je niet afhankelijk bent van het beeldscherm.

Meerdere omgevingen

Mogelijk gebruikte je in Windows verschillende bureaubladen, bijvoorbeeld om privé en werk gescheiden te houden. Die functionaliteit vinden we ook terug in de standaardomgeving van Elementary OS: voor elk type taak kun je een afgescheiden werkruimte met eigen bureaublad en pictogrammen maken. Ook biedt het een Niet storen-modus, die ervoor zorgt dat afleidende berichten tijdelijk worden gedempt. De omgeving beschikt ook over een beeld-in-beeldmodus, waarbij je bijvoorbeeld een video kunt afspelen terwijl je in Office een document aanpast.

Voor het gebruik van Elementary OS betaal je volgens de makers 'wat je ervoor kunt missen'. Op de website kun je een standaardbedrag (zoals 20 of 30 euro) of een aangepast bedrag opgeven.

Linux Mint

Interessante keuze

In de lijst met aantrekkelijke Linux-kandidaten mag Linux Mint niet ontbreken. Niet voor niets kun je bij ons regelmatig lezen over deze Linux-distributie. Zoek je bijvoorbeeld een opvolger voor Windows 10 en kun je door hardwarebeperkingen niet overstappen naar Windows 11, dan is Linux Mint een interessante keuze.

Het besturingssysteem stelt geen onredelijke eisen aan de computer: je hebt minimaal 2 GB werkgeheugen nodig (al is 4 GB aanbevolen) en kunt al aan de slag met 20 GB vrije schijfruimte (100 GB is aanbevolen). Prettig van Linux Mint is de lange ondersteuningsperiode. De meest recente versie van Linux Mint ('Xia') wordt tot 2029 ondersteund.

Net als bij het elders besproken MX Linux, kun je bij Linux Mint kiezen tussen verschillende omgevingen. Voor de beste ervaring kies je voor Cinnamon. Deze omgeving is het meest modern en kent een grote gelijkenis met Windows 10: handig voor de Windows-overstappers. Daarnaast kun je kiezen voor de Mate- en Xfce-omgeving. De omgeving Mate is beperkter en kent minder functies dan Cinnamon, vergt minder van de computer en is hierdoor geschikt voor oudere computers. Tot slot legt Xfce verreweg het minst beslag op de computer, maar biedt minder functies dan Mate en Cinnamon.

Naast Windows

Tijdens de installatie kun je ervoor kiezen om Linux Mint naast Windows te installeren (via de optie Installeer Linux Mint naast Windows Boot Manager) of juist een volledige overstap te maken (Wis schijf en installeer Linux Mint). Eenmaal geïnstalleerd, valt de gebruikersomgeving direct op: overzichtelijk en in veel opzichten vergelijkbaar met Windows. Ook valt het relatief grote aantal standaardapps op. Deze zijn toegankelijk via het Menu en ondergebracht in verschillende categorieën, bijvoorbeeld Kantoor voor Office-programma's en Geluid & Video voor audio- en videospelers.

Een belangrijk pluspunt van Linux Mint is de mogelijkheid om de gebruikersomgeving tot in detail naar je hand te zetten. Dat doe je via Menu, Voorkeuren. Bepaal hier onder meer het bureaublad, de pictogrammen en kies een thema, waarmee je het uiterlijk van Linux Mint in één keer aanpast, vergelijkbaar met Windows.

Zorin OS

Gebruiksvriendelijke optie

Zorin OS is ook een interessant alternatief voor Windows. De Linux-distributie biedt je een gebruiksvriendelijke omgeving en heeft wat betreft opzet veel weg van Windows 11. Er bestaan meerdere uitvoeringen van Zorin OS. Zorin OS Core mag je gratis gebruiken. Dit is een prima startpunt om te controleren of deze Linux-distributie je bevalt. Ben je tevreden, dan kom je echter al gauw uit bij het betaalde Zorin Pro. Je betaalt hiervoor een kleine 50 euro, maar krijgt met Pro toegang tot de eerdergenoemde Windows 11-achtige omgeving.

Als je op de website even doorklikt, kom je uit bij Zorin OS Lite. Zoals de naam al doet vermoeden, gaat het hier om een lichtgewicht uitvoering van het besturingssysteem, dat je kunt gebruiken op oudere hardware. Houd er wel rekening mee dat de Lite-versie verder niet meer wordt ontwikkeld. Voor de nieuwste versie van Zorin OS Core heb je een processor op 1 GHz, 1,5 GB intern geheugen en 15 GB schijfruimte nodig. Voldoet de computer aan deze minimale eisen, dan kies je voor het toekomstbestendige Core of de betaalde Pro-versie.

Android-integratie

In Zorin OS vind je Zorin Connect. Met deze optie kun je je Android-telefoon nauw integreren met de computer. Er wordt hierbij een beveiligde verbinding opgezet tussen de computer en de telefoon. Vervolgens kun je bestanden uitwisselen en worden meldingen van de telefoon ook in Zorin OS getoond. Bovendien kun je de computer deels bedienen met de telefoon. Bijvoorbeeld bij het afspelen van muziek en video's.

Appstore Flathub: meer software

Uiteraard wil je je computer voorzien van de nodige software. Een goed startpunt hiervoor is Flathub, een appstore voor Linux. Hoe je ermee aan de slag gaat, verschilt per distributie. In sommige distributies is de ondersteuning standaard ingebouwd, zoals in Linux Mint. In andere distributies moet je Flathub zelf instellen.

Ga naar https://flathub.org/setup en kies hier je Linux-versie. In het vak bovenin geef je de naam van de distributie op en klik je op het zoekresultaat voor verdere instructies. Ga hierna op zoek naar apps die je wilt installeren.

Prettig aan Flathub is dat je ziet wanneer een app door het platform is geverifieerd en je zeker weet uit welke bron de code afkomstig is. Elke pagina bevat aanvullende links zoals verwijzingen naar taalbestanden en veelgestelde vragen. Op de tab Statistics lees je hoe vaak de software is gedownload via Flathub.

P.S. Ook op een nieuwe laptop kun je natuurlijk Linux installeren. Op zoek naar een goedkope laptop? Op Kieskeurig.nl zie je de sterkste prijsdalers van het moment.