Tijdens een calamiteit in een chemische fabriek bij het Finse Mikkeli komt een grote hoeveelheid chloorgas vrij. De wolk daalt neer op het centrum van het stadje, net op dat moment dat daar een markt gehouden wordt. Binnen korte tijd vallen er bijna 120 slachtoffers. Hulpdiensten snellen toe om omwonenden in veiligheid te brengen, de zwaargewonden te ontsmetten en medisch te verzorgen. Iedere seconde telt…

Slachtoffers managen

De ramp in Finland is gelukkig niet echt, maar blijkt een grootschalige oefening met de codenaam FTX-DISPERSE te zijn. De kermende slachtoffers zijn geschminkte acteurs die angstaanjagend goed hun rol weten te vervullen.

Het scenario is wel reëel want – hoewel klein – er is altijd een kans dat er zich een groot CBRN (chemisch, biologisch, radiologisch, nucleair) ongeval voordoet waarbij veel slachtoffers vallen. Een rampenoefening zoals die in Mikkeli eerder dit jaar is essentieel om hulpdiensten te trainen en nieuwe technologieën te testen waarmee dit soort rampen beter kunnen worden bestreden.

Techniek die voor het Nederlandse Prometech door Inventeers is ontwikkeld, vervult een sleutelrol tijdens de oefening. Prometech doet samen met o.a. universiteiten, onderzoeksinstituten, bedrijven en eindgebruikers mee in het Europese TOXI-Triage project (toxi-triage.eu) en ontwikkelde speciaal voor dit soort incidenten met veel slachtoffers het systeem Tag & Trace. Directeur Gert Wijnalda: “Onze oplossing geeft sneller en accurater inzicht in aantallen én zogeheten triage-status (medische beoordeling) van gewonden tijdens een incident met grote aantallen slachtoffers. Dat resulteert in een efficiëntere hulpverlening en een hogere overlevingskans voor de zwaargewonden.”

Digitaliseren

Om de impact van Tag & Trace te begrijpen, is het goed om een beeld te hebben van hoe het ‘managen’ van grote aantallen slachtoffers bij een ramp op dit moment plaatsvindt. Hulpverleners voorzien deze nu van papieren (triage)kaarten die met pen worden ingevuld. Dat kost tijd, maakt het verspreiden van informatie tijdrovend en zorgt voor onduidelijkheid. “Bijvoorbeeld als de kaart onleesbaar is geworden nadat een gewonde door de decontaminatie-straat (ontsmettingsdouche) is gegaan”, verduidelijkt Gert.

In het Tag & Trace-systeem zijn de papieren kaarten vervangen door armbanden met NFC-chips. De armbanden hebben vijf verschillende kleuren die aangeven hoe zwaar de verwondingen zijn. Locatie van het slachtoffer, status, naam hulpverlener en andere data kunnen middels de draadloze NFC techniek worden in- en uitgelezen en vervolgens draadloos worden doorgegeven. Gert: “De informatie wordt direct met leidinggevenden en het Commando Plaats Incident (CoPI) gedeeld, zodat deze kan worden ingezet om in te schatten hoe lang de hulpverlening in de verschillende zones duurt, statistieken van slachtoffers en hun triage-status, en dus hoeveel ambulances en ziekenhuisbedden op welke termijn benodigd gaan zijn. Hierdoor kunnen betere en snellere beslissingen genomen worden.”

Stand-alone tagger

Bij een eerdere oefening, FTX-FOCUS vorig jaar in Athene, werd voor het in- en uitlezen van de slachtofferinformatie gebruik gemaakt van smartphones. In deze oefening werd geconcludeerd dat het systeem weliswaar prima werkt, maar dat smartphones zo hun beperkingen hebben. Gert: “Het bedienen van een smartphone is lastig wanneer je een beschermend pak, gasmasker en dikke handschoenen aanhebt. Daarnaast is het mogelijk dat het mobiele netwerk eruit ligt bij een ramp. Dat moest beter kunnen.”

Het was aanleiding voor Prometech om een eigen stand-alone tagger te laten ontwikkelen en daarvoor werd aangeklopt bij onderzoek- en ontwikkelingspartner Inventeers. Gert: “Met slimme technologie heeft Inventeers binnen een paar maanden een tagger ontwikkeld die je op de arm van hulpverleners kunt bevestigen en waar de NFC-bandjes tegenaan worden gehouden. Zo kan de relevante informatie zoals locatie, geslacht en naam van de hulpverlener naar de NFC-band te schrijven en draadloos worden verzonden naar het CoPI.”

Draadloos radionetwerk

Om niet afhankelijk te zijn van bestaande radionetwerken (WiFi/GSM) tijdens een groot ongeval ontwikkelde Inventeers ook een eigen draadloos radionetwerk. De basis van dit netwerk is een speciale koffer met antenne en accu waarmee binnen enkele minuten een eigen radionetwerk voor de taggers opgezet kan worden. Prometech heeft de taggers en het radionetwerk vervolgens weer met het Tag & Trace-systeem geïntegreerd.

Gert Wijnalda is erg te spreken over de samenwerking met Inventeers. “De eerste drie maanden zijn gebruikt voor het opstellen van specificaties en kiezen van de techniek. Van concept tot de oplevering van de eerste serie werkende apparaten heeft slechts een half jaar geduurd. Dat is best indrukwekkend.”

Op dit moment wordt de ontwikkelde eigen Tag & Trace tagger samen met Inventeers verder productierijp gemaakt en is Prometech in gesprek met diverse partijen die voorloper willen zijn en het in gebruik willen nemen. Gert: “De partners binnen het Europese TOXI-Triage project zijn enthousiast. Binnen een paar maanden kunnen we de productie starten en volume maken.”