Maak kennis met de nieuwe Hyundai Kona Electric. Deze compacte SUV scoort met zijn doorwrochte elektrische aandrijflijn, verfijnde onderstel, prima oplaadprestaties, uitgebreide standaarduitrusting en actieradius tot wel 514 kilometer. En dankzij z'n flink toegenomen afmetingen is hij ook nog eens een stuk ruimer geworden. Aangenaam! Of heeft de Kona Electric ook minder prettige eigenschappen?

©Igor Stuifzand | ID.nl

Eerst even een rondje om de Kona Electric

Van de eerste generatie van de Hyundai Kona kan niet worden gezegd dat het een muurbloempje was. Dankzij zijn eigenzinnige design met stoere SUV-achtige elementen en opvallend laag geplaatste koplampen was de compacte crossover veel meer dan een ‘dertien-in-een-dozijn’-auto.

Voor het nieuwe model heeft Hyundai gekozen voor een nóg expressiever uiterlijk met opvallende ledstrips op de neus en de achterzijde. Ook van opzij is de nieuwe Kona een opvallende verschijning, met eigenzinnige vouwen in het plaatwerk en breed uitgeklopte wielkuipen. Ten opzichte van de Kona Mild-Hybrid en Kona Hybrid heeft de volledig elektrische variant andere bumpers, terwijl de wielkuipen in kleur zijn meegespoten. Bij de Kona Mild-Hybrid en Kona Hybrid zijn die van donker kunststof.

Wat ook opvalt, is dat de nieuwe Kona een stuk groter is dan zijn voorganger. Werd de auto eerst ingeschaald in het B-segment – met concurrenten als de Renault Captur, Peugeot 2008 en Opel Crossland – nu is de Kona gepromoveerd naar het zogenaamde C-segment. De nieuwe Kona Electric is 15 centimeter langer en 2,5 cm breder dan zijn voorganger. Doordat de afstand tussen de voor- en achteras 6 centimeter is gegroeid, heeft de nieuwe Kona een veel ruimer interieur. Dat merk je vooral als je op de achterbank gaat zitten. Als je wat langer bent, kom je hier niet (meer) zo gauw met je benen en hoofd in de knel.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Kijken we verder naar het interieur, dan zien we een dashboard in dezelfde stijl als dat van de Hyundai Ioniq 5 en Ioniq 6, met een breedbeeldinstrumentarium waarin twee TFT-displays zijn verwerkt. Een overzichtelijk geheel, waarbij de bediening van de airco en de belangrijkste functies van het multimediasysteem via grote fysieke knoppen gebeurt. Zo zien we het graag!

De afwerking van het interieur is keurig. Bij het eerste model was het interieur altijd een erg donker geheel, maar de tweede generatie van de compacte crossover kan, afhankelijk van de gekozen uitvoering, ook worden geleverd met lichtgrijze of lichtgroene bekleding. Dat creëert een nét wat kleurrijker en ruimtelijker geheel.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Is de Hyundai Kona Electric een praktische auto?

Mede dankzij de groeispurt die de nieuwe Hyundai Kona heeft gemaakt, is hij als gezinsauto nog beter inzetbaar. Voorin en achterin hoeft niemand te klagen over de beschikbare ruimte. Ook heeft de auto voldoende bagageruimte: 407 liter met de achterbank in gebruik en 1.300 liter met de rugleuning neergeklapt.

Dat is trouwens precies evenveel laadvolume als de Kona Mild-Hybrid en Kona Hybrid hebben; de batterij in de bodem slokt dus geen bagageruimte op. Onder de vloerplaat van de kofferbak is nog een vak gecreëerd om bijvoorbeeld de laadkabel op te bergen. Voorin heeft de Kona Electric een kleine ‘frunk’ met een inhoud van 27 liter.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Als je regelmatig een aanhanger gebruikt of op zomervakantie wilt met een vouwwagen, is het raadzaam om te kiezen voor de Kona Electric met de grote 65,4kWh-batterij. Deze versie mag namelijk een geremd gewicht trekken van 750 kilo. Bij de Kona Electric met 48,4kWh-batterij bedraagt het maximum trekgewicht slechts 300 kilo. Prima voor een fietsendrager of een ieniemienie bagagewagentje, maar de mogelijkheden zijn daarmee wel veel kleiner.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Wat kost de Kona Electric en wat heeft hij voor dat geld te bieden?

De consumentenprijzen van de nieuwe Hyundai Kona Electric beginnen bij 39.995 euro (private lease vanaf 559 euro per maand). Dat is 3.000 euro méér dan de basisversie van de vorige elektrisch aangedreven Kona kostte. Een prijstoename die echter wordt goedgemaakt met een grotere batterij (van 48,4 kWh in plaats van 39 kWh), een hoger motorvermogen (156 in plaats van 136 pk) en extra interieurruimte.

Ook de prijs van de variant met de grotere 65,4kWh-batterij begint 3.000 euro boven het bedrag dat werd gevraagd voor het vorige model, hoewel de capaciteit van de batterij in dit geval slechts 1,4 kWh groter werd. Met een vermogen van 218 pk is de nieuwe ‘Long Range’-variant niet veel krachtiger dan de vorige versie, die 204 pk op de voorwielen overbracht. En o ja: de beginprijs van de nieuwe Kona Electric met 65,4kWh-batterij bedraagt 43.995 euro.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Ongeacht het gekozen uitrustingsniveau (Comfort of Comfort Smart) komt de Kona Electric met 48,4kWh-batterij altijd in aanmerking voor 2.950 euro Subsidie Elektrische Personenauto voor Particulieren (SEPP), óók wanneer je een warmtepomp met batterijverwarming/preconditioning en ‘Vehicle to Load’ 230V-aansluiting (om bijvoorbeeld een laptop of een koelkastje op aan te sluiten) à 1.495 euro bijbestelt.

Voor de variant met 65,4kWh-batterij geldt dat het even uitzoeken is welke uitvoering voor SEPP-aanschafsubsidie in aanmerking komt. Exclusief opties blijven de Comfort en Comfort Smart onder de grens van 45.000 euro, maar wil je een warmtepomp erbij, dan valt de Comfort Smart net buiten de SEPP-boot. De meest luxe versies, de Premium en Premium Sky (met schuif-/kanteldak), zitten met prijzen vanaf 49.995 euro hoe dan ook boven de SEPP-grens. Op deze uitvoeringen is een warmtepomp standaard.

©Igor Stuifzand | ID.nl

De Kona Electric heeft een rijke veiligheidsuitrusting. Zaken als automatische noodstopassistent met herkenning van fietsers en voetgangers, actieve rijbaanhulp, waarschuwing voor overschrijding van de geldende snelheidslimiet, adaptieve cruisecontrol en vermoeidheidsherkenning zijn standaard op elke uitvoering. Dat geldt ook voor het multimediasysteem met 12,3-inch bedieningsscherm. Smartphone-integratie voor Apple CarPlay en Android Auto zit op alle versies, maar alleen op de Premium en Premium Sky is een draadloze koppeling mogelijk.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Wat zijn de concurrenten van de Kona Electric?

Met prijzen tussen de ruwweg 40 en 50 duizend euro beslaat de Hyundai Kona Electric een groot deel van de EV-markt en concurreert hij met auto’s als de Volkswagen ID.3, de Kia Niro EV, de Cupra Born, de Ford Explorer, de Honda e:Ny1 en misschien wel de belangrijkste nieuwe EV van 2023: de Volvo EX30.

De duurdere versies met 65,4kWh-batterij en rijkere standaarduitrusting, opereren op hun beurt in een prijssegment waar ook de instapversies van bijvoorbeeld de (grotere) Kia EV6, de Nissan Ariya, de Skoda Enyaq iV en de nieuwe Peugeot e-3008 om de (zakelijke) klant vechten. Naast de Kona Electric heeft de Hyundai-dealer in deze prijscategorie echter ook de Ioniq 5 en Ioniq 6 in de aanbieding. Uitgevoerd als Comfort is de Kona Electric met 65,4kWh-batterij precies even duur als de basisversie van de Tesla Model 3.

©Igor Stuifzand | ID.nl

De accutechniek en aandrijflijn van de Kona Electric onder de loep

Beide batterijvarianten van de Hyundai Kona Electric zijn hierboven al aan bod gekomen. Voor veel kopers zal de Standard Range met een batterij van 48,4 kWh al ruimschoots volstaan. Hyundai geeft een actieradius op van 377 kilometer (WLTP), snelladen gaat met een maximumvermogen van 75 kW. Opladen van 10 procent 'State of Charge' (of kortweg SoC) naar 80 procent gaat aan de snellaadpaal in 41 minuten. Aan een 11 kW-laadpaal is de batterij in krap 5 uur volledig opgeladen.

©Igor Stuifzand | ID.nl

De grotere batterijvariant, die een maximumcapaciteit heeft van 65,4 kWh, laadt aan de snellader op met een hoogste vermogen van 100 kW. Deze hogere laadsnelheid levert aan de snellader echter geen tijdwinst op ten opzichte van de versie met 48,4 kWh. Opladen van 10 naar 80 procent 'SoC' duurt bij de Long Range-versie eveneens 41 minuten. Aan de publieke laadpaal (11 kW, 3-fase) is de batterij na bijna 6,5 uur laden weer helemaal vol.

In tegenstelling tot de Hyundai Ioniq 5 en Ioniq 6 beschikt de Kona Electric niet over het 800V-boordnet, dat supersnel laden mogelijk maakt. Bij de Kona Electric is de elektrische architectuur gebaseerd op een 400V-boordnet, vandaar het niet-baanbrekende maximum laadvermogen van 100 kW.

Met de flippers achter het stuur kan de sterkte van regeneratief remmen in trapjes worden ingesteld. One-pedal driving, waarbij je tot volledige stilstand kunt afremmen zonder het rempedaal in te hoeven trappen, behoort eveneens tot de mogelijkheden. De laadpoort van de Kona Electric gaat verscholen achter het deksel in de neus. Wat ons betreft een handige plek.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Hoe presteert de Hyundai Kona Electric op onze standaard verbruiksronde?

We leggen onze vaste testroute af op een heldere winteravond, bij een temperatuur van 7 graden Celsius. Vanuit het zuidwesten waait een matige wind, die weinig effect zal hebben op het stroomverbruik van de Hyundai Kona Electric. We hebben geen gebruikgemaakt van de mogelijkheid om het interieur voor te verwarmen. Het kost daarom extra energie om de klimaatbeheersing de temperatuur van het interieur naar een behaaglijke 21 graden te brengen (en te houden). De warmtepomp op de testauto houdt dat extra verbruik echter binnen de perken.

De boordcomputer tovert algauw een energiebehoefte tevoorschijn die aan de hoge kant van het verbruiksspectrum zit. Hyundai geeft voor de Kona Electric met 65,4kWh-batterij en 19-inch wielen een gemiddelde op van 16,6 kWh/100 km. Een waarde die we onder zomerse omstandigheden beslist inschatten als realistisch. Door de lage buitentemperatuur en de extra stroomverbruikers tillen we het verbruik op onze testronde echter naar 19,3 kWh/100 km. Acceptabel, maar een zuinigheidswonder is de Hyundai daarmee beslist niet.

Met een (netto) capaciteit van 65,4 kWh ligt bij dit gemiddelde verbruik een range van 339 kilometer op een volle batterij binnen bereik.

©Igor Stuifzand | ID.nl

En hoe bevalt de Hyundai Kona Electric op de weg?

Gemak dient de mens, achter het stuur van de Hyundai Kona Electric. Je hebt meer dan genoeg ruimte om je heen, de auto heeft grote ruiten waardoor de overzichtelijkheid op het overige verkeer dik in orde is. Ook het dashboard roept weinig vragen op: veel functies laten zich bedienen via grote knoppen, terwijl de mogelijkheden binnen het multimediasysteem transparant en intuïtief zijn ingedeeld, en zich daarom snel laten vinden op het grote display.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Met een draaiknop rechts achter het stuur bepaal je de rijrichting. De besturing is licht, waardoor de auto zich gemakkelijk van richting laat veranderen. De vering en schokdemping zijn afgestemd op een aangenaam en soepel comfort. Daardoor kom je niet snel in de verleiding om het acceleratiepedaal diep in te trappen. Een wat meer gehaaste rijstijl gaat de Kona Electric echter niet uit de weg: met zijn vermogen van 218 pk zit je bij de stoplichtsprint in 7,8 seconden op 100 km/u en dankzij de directe besturing verandert de auto snel van richting.

©Igor Stuifzand | ID.nl

‘Weg met Amerikaanse tech!’ Onze afhankelijkheid van Amerikaanse technologische producten en -diensten stuit een groeiend aantal Europeanen steeds meer tegen de borst. Overstappen op Europese alternatieven lijkt daarom een logische keuze, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Europese chatbots zijn lastig te vinden, terwijl kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol in de maatschappij lijkt te gaan spelen.

ChatGPT van OpenAI, Gemini van Google, Copilot van Microsoft, Grok van xAI of Claude van Anthropic. Als je aan een AI-chatbot denkt, is de kans groot dat een van deze diensten als eerste bij je te binnen schiet. Dat is niet zo vreemd, want het zijn op dit moment de populairste chatbots. Een andere interessante overeenkomst is dat ze allemaal afkomstig zijn uit de Verenigde Staten.
Onlangs kwam er een scheurtje in die Amerikaanse AI-dominantie: de chatbot van het Chinese DeepSeek haalde ineens de voorpagina’s. Voor het eerst leek een niet-Amerikaanse chatbot het te kunnen opnemen tegen de gevestigde orde uit de VS. Dat was goed nieuws voor inwoners van China, aangezien Amerikaanse chatbots daar worden geblokkeerd. Met de komst van DeepSeek kregen Chinezen dus eindelijk toegang tot een geavanceerde AI-bot.
Wij Europeanen hebben wel gewoon toegang tot Amerikaanse AI-modellen. Dat is maar goed ook. Voor de meeste Amerikaanse onlinediensten, zoals WhatsApp, OneDrive of Gmail, zijn er prima Europese alternatieven te vinden. Alleen voor AI-chatbots is dat een stuk lastiger.

Afhankelijk van Amerika

Het verlangen naar de ‘Europeanisering’ van ons internetgebruik is de afgelopen maanden sterk gegroeid. Dat komt vooral door een daling in het vertrouwen in onze samenwerking met Amerika. De huidige Amerikaanse president ziet de EU meer als concurrent dan als partner. Het kan dus riskant zijn om een onvoorspelbaar land zo veel macht over ons (bedrijfs)leven te geven.
Niet alleen privé gebruiken we Amerikaanse diensten, ook op het werk zijn veel producten afkomstig uit de VS, zoals Microsoft Office, Gmail en Slack. In de meeste organisaties kun je AI-chatbots aan dat rijtje toevoegen. Volgens onderzoekers groeit onze AI-afhankelijkheid de komende jaren ook nog eens gestaag verder.

In een hoop werkvelden, waaronder de militaire sector, is kunstmatige intelligentie mogelijk binnen de kortste keren onmisbaar. Het baart experts dan ook zorgen dat wij als Europa momenteel geen enkele controle hebben over deze belangrijke technologie. Ze vrezen dat de VS op een dag besluit om Amerikaanse AI-diensten voor ons te blokkeren. Dan hebben tal van bedrijven ineens een groot probleem.

Zorgen om privacy

In het verleden is al meerdere keren gebleken dat buitenlandse AI-bedrijven het niet zo nauw nemen met de privacy van hun gebruikers. Zo zou OpenAI zonder toestemming de data van EU-gebruikers hebben gebruikt voor het trainen van ChatGPT. Ook is duidelijk dat AI-chatbots gevoelige gegevens van gebruikers lekken, doordat ze ingevoerde tekst als trainingsdata opslaan en later met andere gebruikers delen.

Daarnaast wordt er gevreesd dat overheden de gegevens die gebruikers met AI-modellen delen, kunnen opeisen. In het privacybeleid van DeepSeek staat bijvoorbeeld dat het persoonsgegevens (denk aan chat- en zoekgeschiedenis en zelfs de toetsaanslag) in China opslaat. Volgens de wetten van het land heeft de Chinese overheid het recht om gegevens op te eisen van binnenlandse bedrijven wanneer zij daarom vraagt. Veel regeringen hebben hun werknemers dan ook verboden om DeepSeek op hun werktelefoons te installeren.

Moeilijke markt

Er zijn dus genoeg redenen om over te willen stappen op Europese alternatieven voor AI-diensten, maar dan moeten die er dus wel zijn. De Amerikaanse techindustrie is een stuk groter dan de Europese. EU-bedrijven beginnen daardoor met een grote achterstand en moeten met veel minder middelen een gelijkwaardig product zien te ontwikkelen. We zijn natuurlijk gewend aan de kwaliteit van de Amerikaanse tegenhangers. Slechts weinig mensen en bedrijven zijn bereid om over te stappen op een inferieur alternatief.

Hoe ingewikkelder (en dus duurder) het is om een dienst op te zetten, hoe moeilijker het is om Europese varianten te vinden. En laat het nou net zo zijn dat specifiek het opzetten en trainen van AI-modellen ontzettend prijzig is. Je hebt gigantische datacenters nodig om de vele peperdure, specialistische hardware-installaties 24/7 te kunnen laten draaien. Het trainen van AI-modellen verbruikt bovendien enorme hoeveelheden elektriciteit en de hitte die daarbij vrijkomt, moet dagelijks met miljoenen liters water worden gekoeld.

Er zijn in Europa maar weinig bedrijven voorhanden die bereid zijn om zulke investeringen te doen. Dat komt deels doordat de grote investeerders in Amerika zitten, waardoor start-ups moeilijk aan startkapitaal kunnen komen. Verder zijn de lonen in de VS hoger en is de loonbelasting lager, waardoor ook veel van het toptalent op AI-gebied dáár te vinden is. Daar komt ook nog de strenge regelgeving van de EU bij, die bedrijven kan afschrikken om te innoveren.

Toch is er sinds kort voorzichtig beweging zichtbaar op de Europese AI-markt. Steeds meer bedrijven werken aan eigen taalmodellen en chatbots die binnen de Europese wetgeving opereren en beter aansluiten op onze privacywaarden. Het gaat vaak nog om kleinschalige initiatieven met beperkte rekenkracht, maar ze laten wel zien dat Europa niet stilzit. Zo verschenen er de afgelopen maanden eindelijk enkele concrete voorbeelden van Europese chatbots die de concurrentie durven aan te gaan met Amerika: het Franse Le Chat van Mistral AI en het Zwitserse Lumo van Proton. Hun aanpak verschilt, maar beide projecten tonen dat ook binnen Europa ruimte ontstaat voor kunstmatige intelligentie op eigen voorwaarden.

Le Chat: Concurrent uit Frankrijk

Het Franse Mistral AI bracht eerder dit jaar onder de toepasselijk genaamde chatbot Le Chat een directe concurrent voor de gevestigde orde uit. Deze bot, beschikbaar voor Android, iOS en webbrowsers, maakt gebruik van volledig zelfgetrainde AI-modellen en staat dus voor een groot deel los van de VS. De hardware wordt nog wel geleverd door Amerikaanse fabrikanten. De gegevens worden echter opgeslagen op Europese servers en moeten daarmee voldoen aan strenge Europese privacywetten. Zo mag Mistral volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) je gegevens niet buiten de EU beschikbaar maken. Er moet een juridisch zwaarwegende reden zijn om de gegevens met de overheid te mogen delen.

Hoe goed is Le Chat?

Voor de privacy is Le Chat dus een interessante keuze, maar hoe presteert Mistral in vergelijking met de concurrentie? Uit onze eigen tests blijkt dat Le Chat op de eerste plaats nog niet zo heel vaardig is in het Nederlands. Bij het schrijven van een Sinterklaasgedicht komt de chatbot met veel kromme zinnen, terwijl ChatGPT (naast wat rare rijmpjes) wel consequent kloppende zinnen aan elkaar rijgt. Datzelfde geldt voor zaken die de Nederlandse cultuur aangaan. Als we vragen om suggesties voor klassieke verjaardagshapjes, zegt Le Chat dat we miniquiches en sushi moeten serveren. ChatGPT begrijpt de opdracht beter en raadt ons oer-Hollandse blokjes kaas met mosterd, leverworst en haring op roggebrood aan.

Ook uit onafhankelijke benchmarks blijkt dat Le Chat het vaak moet afleggen tegen Amerikaanse en Chinese modellen. Benchmarks meten hoe chatbots presteren in een breed scala aan taken, bijvoorbeeld op het gebied van wereldkennis, wetenschappelijk redeneren, wiskunde en programmeren.

Mistral Large 2, het model dat momenteel voor Le Chat wordt gebruikt, krijgt van de grootste AI-vergelijkingssite, Artificial Analysis, een gemiddelde intelligentiescore van 38. Vrijwel alle andere AI-chatbots behalen hogere scores. Het huidige standaardmodel van ChatGPT, GPT-4o, verschilt met zijn score van 41 niet veel van Le Chat. Alleen OpenAI biedt ook een Pro-abonnement aan voor 24 dollar waarmee gebruikers toegang krijgen tot geavanceerdere modellen, zoals o3, die juist een topscore van 69 behaalt.

Mistral biedt ook een betaald abonnement (15 dollar), maar daarbij krijgen gebruikers alleen een hogere daglimiet bij het genereren van teksten en afbeeldingen. Ook kun je dan aangepaste chatbots te maken, bijvoorbeeld een bot die altijd antwoordt als een rapper. Betalende gebruikers krijgen dus geen geavanceerder AI-model.

Lumo: Protons privacygerichte alternatief

Sinds juli 2025 is Proton – bekend van Proton Mail en Proton VPN – met zijn eigen AI-chatbot Lumo op de markt gekomen. Daarmee voegt het bedrijf zich bij de kleine maar groeiende groep Europese spelers die een antwoord proberen te bieden op de Amerikaanse dominantie. Lumo profileert zich nadrukkelijk als een privacyvriendelijk alternatief dat de waarden van de Europese digitale soevereiniteit belichaamt.

De chatbot is gebouwd op open-sourcemodellen, waaronder Nemo, OpenHands, OLMO en Mistral Small, en draait volledig op Europese servers. Dat betekent dat alle gegevens binnen de grenzen van de EU blijven en dus onder de strenge AVG-regels vallen. Proton garandeert dat gesprekken niet worden gelogd en uitsluitend lokaal versleuteld worden opgeslagen, zodat zelfs het bedrijf zelf er geen toegang toe heeft. De dienst gebruikt geen enkele gebruikersinput om zijn modellen verder te trainen, iets wat bij Amerikaanse chatbots nog altijd de norm is.

©Proton

Wie wil, kan de webzoekfunctie inschakelen om actuele informatie op te vragen, maar standaard staat die uit. Daardoor werkt Lumo iets minder up-to-date dan ChatGPT of Gemini, maar het voorkomt dat de dienst ongezien data doorsluist naar externe bronnen. Ook kun je bestanden uploaden voor analyse, die vervolgens via Proton Drive worden verwerkt en net als e-mails en documenten volledig end-to-end-versleuteld blijven.

Lumo kent nog beperkingen. Zo kan de chatbot minder context onthouden dan de grote Amerikaanse modellen en ontbreken geavanceerde multimodale functies, zoals spraakinteractie of beeldherkenning. Toch is de komst van Lumo van grote symbolische waarde: eindelijk heeft Europa een concreet alternatief dat niet draait om schaal of winst, maar om vertrouwen, transparantie en privacy. Het laat zien dat innovatie ook kan ontstaan vanuit principes in plaats van marketingbudgetten – al zal de tijd moeten uitwijzen of dat genoeg is om het tegen de reuzen uit Silicon Valley op te nemen.

Kleine tekortkomingen

Een veelgehoorde klacht van AI-fanaten is dat Le Chat minder flexibel is dan de niet-EU-bots. Zo kan de chatbot minder context verwerken, waardoor de dienst niet geschikt is om een verslag van honderden pagina’s samen te vatten. Ook ontbreekt de mogelijkheid voor spraakgesprekken en kan de bot geen tekst lezen op afbeeldingen die je opstuurt. Je kunt Le Chat wel vragen om plaatjes te maken, maar daarvoor gebruikt de dienst het Flux Pro-model van een Duitse start-up. Dat model levert behoorlijke resultaten, al zijn de nieuwste beeldgeneratoren van ChatGPT en Google Gemini nog beter in het uitvoeren van complexe opdrachten en het leesbaar schrijven van tekst.

Ook Lumo is op dit vlak nog beperkt: de chatbot kan geen beelden genereren of analyseren en mist functies als spraakinteractie of uitgebreide contextherkenning. Proton richt zich voorlopig bewust op een veilige basisfunctionaliteit in plaats van op toeters en bellen. In vergelijking met Le Chat is Lumo dus minder veelzijdig, maar wel consistenter in zijn focus op privacy en databeveiliging.

AI-actieplan

Al met al kunnen Le Chat en Lumo op sommige punten aardig meekomen met hun Amerikaanse tegenhangers, maar op veel fronten blijven ze nog achter. De gemiddelde gebruiker kan er prima mee uit de voeten, al zullen bedrijven pas overstappen als Europese bots krachtiger worden en meer taken aankunnen. Om dat te bereiken zijn forse investeringen nodig. De Europese Unie beseft dat inmiddels ook. In april werd een actieplan gepresenteerd dat Europa moet helpen uit te groeien tot wereldleider op het gebied van kunstmatige intelligentie. Daarin belooft Brussel de bouw van vijf gigafabrieken voor de ontwikkeling van geavanceerde AI-modellen, investeringen in cloudcapaciteit en datacenters, en steun voor Europese start-ups. Na jaren van afwachten lijkt Europa zich dus eindelijk op te maken voor een inhaalslag. Met de komst van spelers als Mistral AI (Le Chat) en Proton (Lumo) krijgt het continent stap voor stap meer grip op zijn digitale toekomst. Misschien is dat bescheiden begin precies wat nodig is om ooit echt onafhankelijk te worden van Silicon Valley.

Op elke website, in elke app en zelfs in de supermarkt laat je digitale sporen achter. Deze worden door bedrijven verzameld en doorverkocht en helaas gebeurt dat vaak op een slecht beveiligde manier. Het gevolg? Datalekken die je privacy en je geld in gevaar brengen. Gelukkig kun je je gegevens met een paar gerichte maatregelen zelf beschermen.

Een goede bescherming van je gegevens begint met het vaststellen welke gegevens er al van je rondzwerven. Daarna beslis je wat écht bewaard moet blijven en vervolgens dicht je elk lek met slimme hulpmiddelen. In dit artikel leiden we door het hele proces. We starten met een snelle inventarisatie van je digitale voetafdruk. Denk aan ongebruikte accounts, verborgen toestemmingen en vergeten wachtwoorden.

Vervolgens gaan we aan de slag: van wachtwoordmanagers en tweestapsverificatie tot versleutelde bestandsdeling en VPN’s. Tot slot kijken we naar je wettelijke rechten onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en laten we zien hoe je die in je voordeel kunt inzetten. Zo groeit je beveiliging organisch mee met elke stap die je zet. Je minimaliseert de risico’s en pakt je regie terug!

Digitale voetafdruk

Elk beveiligingsplan begint met inzicht. Open daarom eerst op je computer Instellingen, kies Privacy en beveiliging en bekijk alle categorieën om te zien welke apps toegang hebben tot je locatie, camera en microfoon. Noteer wat je niet verwacht had.

Ga vervolgens naar je e-mail en zoek op trefwoorden als ‘registratie’, ‘bevestig je account’ en ‘privacyverklaring’. Zo spoor je vergeten accounts op, bijvoorbeeld de webshop waar je vijf jaar geleden een cadeautje bestelde. Bezoek tot slot de website Have I Been Pwned en vul je e-mailadres in. De dienst toont of je gegevens in bekende datalekken zitten.

Geef elke vondst een kleurcode: groen voor veilig, oranje voor opletten en rood voor directe actie. Met dit kleurenoverzicht zie je in een oogopslag waar het gevaar zit. Sla het bestand lokaal op, niet in de cloud, en bescherm het met een wachtwoord. Nu je precies weet welke gegevens rondzwerven, kun je gericht maatregelen nemen in plaats van schieten met hagel. Zo bespaar je tijd en mis je geen verborgen risico.

Onkraakbare wachtwoorden

Een uniek en lang wachtwoord voor elk account is de simpelste en beste bescherming. Installeer daarom een wachtwoordmanager zoals Bitwarden (https://bitwarden.com) of 1Password (https://1password.com). Maak eerst een hoofdwachtwoord van minstens zestien tekens dat geen bestaand woord bevat; combineer hoofdletters, leestekens en een zin die je alleen zelf begrijpt. Open daarna de manager en klik op Nieuwe login of Add Item, plak de url, vul gebruikersnaam in en laat de generator een wachtwoord van vijfentwintig willekeurige tekens maken.

Je kunt ook een volledige lijst met wachtwoorden importeren uit je browser. Sla het op en activeer Autofill in de browserextensie. Wis direct het oude, zwakke wachtwoord en gebruik de functie Password Health om overgebleven duplicaten op te sporen. Dankzij de versleutelde kluis verlaat geen enkel wachtwoord je apparaat onversleuteld; alleen jij bezit de sleutel. Vergeet niet regelmatig een back-up van de kluis te exporteren naar een versleuteld usb-station voor extra zekerheid. Zo voorkom je dat één lek al je accounts in gevaar brengt en kun je wachtwoorden probleemloos blijven vernieuwen.

Tweestapsverificatie

Helaas is zelfs een fantastisch wachtwoord kwetsbaar wanneer een bedrijf een datalek heeft. Activeer daarom altijd een tweestapsverificatie, ook wel multi-factor authentication genoemd. Veel diensten bieden deze optie aan. Ga naar de beveiligingsinstellingen van je account, bijvoorbeeld Account / Beveiliging / Tweestapsaanmelding, en kies voor een authenticator-app.

Installeer op je telefoon een gratis app als Google Authenticator. Klik op QR-code scannen, houd de camera boven het scherm en bevestig. De app toont nu elke dertig seconden een nieuwe zescijferige code. Voer die in op het webformulier en sla de herstelcodes op in een offline-document.

Voor kritieke accounts, zoals je cloudopslag of crypto-wallet, gebruik je bij voorkeur een hardware-sleutel als YubiKey. Steek de sleutel in de usb-poort, druk op het lampje en log in zonder een code over te typen. Dankzij de FIDO2-standaard wordt phishing onmogelijk, omdat de sleutel de url controleert voordat hij tekent. Zo combineer je gemak met een ijzersterke tweede factor die indringers buitenhoudt. Bewaar een reservesleutel op een andere locatie zodat verlies of diefstal je niet buitensluit.

Veilig en tijdelijk delen

Je wilt een scan van je paspoort opsturen naar een overheidsinstelling, of een map met familiefoto’s delen met oma. Gebruik dan nooit onbeveiligde e-mailbijlagen. Kies in plaats daarvan voor een end-to-end-versleutelde dienst als Wormhole.

Sleep het bestand naar het tabblad en beperk de download tot één keer. Kopieer de link, plak hem in een bericht en stuur het wachtwoord via een ander kanaal. Wie te laat klikt, krijgt een 404-fout, waardoor je geen nieuwsgierige meelezers meer hebt.

Werk je in Windows, open dan een willekeurige map, klik met rechts op een bestand, ga naar OneDrive / Delen, kies via de drie puntjes Instellingen voor delen en voeg een Wachtwoord en Vervaldatum toe. Door tijd, wachtwoord en versleuteling te combineren geef je kwaadwillenden geen kans. Bovendien bespaar je opslagruimte omdat het bestand niet in talloze inboxen blijft zweven.

Virtueel privénetwerk

Openbare hotspots in hotels en cafés zijn een paradijs voor datadieven. Zodra je onversleuteld verkeer verstuurt, kan iedereen in het netwerk meelezen. De eenvoudigste bescherming is het inschakelen van een virtueel privénetwerk. Installeer op je laptop en mobiel bijvoorbeeld de opensource-dienst Mullvad of het commerciële NordVPN.

Open de app, klik op Snel verbinden en verifieer dat het slot-pictogram in de menubalk verschijnt. Activeer daarnaast de optie Kill Switch zodat je verbinding blokkeert zodra de tunnel wegvalt. Voor extra zekerheid kun je in je browser de ingebouwde optie Altijd beveiligde verbindingen gebruiken activeren, die je vindt via Instellingen / Privacy en beveiliging. In Firefox heet de optie Alleen-HTTPS-modus. Test je opstelling via de site DNSLeakTest. Verschijnt je eigen provider niet, dan zit je goed. Zo browse je veilig, zelfs op een open wifinetwerk.

Monitoren én reageren

Beveiliging is geen eenmalige klus. Stel dus alerts in die automatisch waarschuwen wanneer jouw gegevens op straat liggen. Klik op Have I Been Pwned bovenaan op Notify me en vul je e-mailadres in. De dienst mailt je voortaan zodra je mailadres opduikt in een nieuw lek.

Voeg daarnaast domeinmonitoring toe voor je eigen website als je die hebt. Als er een waarschuwing verschijnt, open je direct de wachtwoordmanager, genereer je een nieuw wachtwoord en controleer je of tweestapsverificatie actief is. Noteer het incident in je kleurenoverzicht.

Reageer je snel, dan is de kans klein dat cybercriminelen al hebben toegeslagen. Zo bouw je een continue verdedigingslinie die meegroeit met het dreigingslandschap. Maak er een maandelijkse routine van. Dan zijn al je accounts, ook de oude, veilig.

Pak de regie over je data!

Datalekken horen bij het digitale leven, maar hun impact bepaal jij. Door eerst je voetafdruk in kaart te brengen, vervolgens unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie toe te passen en je apparaten te versleutelen, sluit je de belangrijkste toegangspoorten. Veilige bestandsdeling, een betrouwbare VPN en een periodieke schoonmaak dichten de resterende kiertjes. Met automatische monitoring en hulp van de AVG is er een goede basis. Geen enkele maatregel staat op zichzelf; samen vormen ze een flexibel schild dat meebeweegt met nieuwe dreigingen. Begin vandaag, ervaar morgen al meer gemoedsrust en bespaar geld en ongemak op de lange termijn.