ID.nl logo
Scannen met je smartphone: tips en apps
© Reshift Digital
Huis

Scannen met je smartphone: tips en apps

Hoewel veel post tegenwoordig digitaal wordt verstuurd, krijg je vast af en toe nog belangrijke brieven door de brievenbus. Wil je deze brieven digitaliseren, dan kan dat gemakkelijk met je telefoon. Wij leggen je uit hoe je kunt scannen met je smartphone. We bespreken apps voor zowel iOS- als Android-apparaten.

Tip 01: Werk mobiel

Voordat we je informatie gaan geven over welke apps je kunt gebruiken, eerst even een tip met betrekking tot je werkwijze. Mobiel scannen is veel eenvoudiger dan scannen met een oude vertrouwde scanner, maar wanneer je alle bonnetjes opspaart, is het alsnog een flink karwei waarbij je een berg bonnetjes op je bureau hebt liggen. Die bonnetjes zijn waarschijnlijk tegen die tijd voor de helft verkreukeld en dat maakt het scannen niet eenvoudiger (zie tip 6). Wat we je daarom willen aanraden is om je werkwijze te veranderen. Het voordeel van scannen met je smartphone is dat je die smartphone altijd bij je hebt. Het is handig om daarvan te profiteren. Oftewel: krijg je een bonnetje, zoek snel even een rustig plekje op, scan je bon in (en upload deze direct naar de cloud, zodat je niet het risico loopt dat je je bonnetjes verliest als je je smartphone verliest). Het is heel eventjes wennen, maar zodra dit deel wordt van je routine, maakt het je leven een stuk eenvoudiger en overzichtelijker.

©PXimport

Tip 02: Kies een cloud

Mobiel scannen maakt de zaken een stuk overzichtelijker … tenzij je er alsnog een zooitje van maakt. Immers, er zijn zoveel plekken waar je je bestanden kunt bewaren. Natuurlijk op je smartphone zelf, maar dat raden we sterk af: als je je smartphone verliest of als-ie gestolen wordt, ben je je gegevens kwijt. Synchroniseren met je pc of Mac kan natuurlijk ook, maar dat is een beetje omslachtig omdat uploaden naar de cloud veel sneller (en soms ook automatisch) gaat. Als je dan kiest voor een cloud, kies dan ook écht voor een cloud. Upload niet je ene bonnetje naar Dropbox en een ander bonnetje naar Google Drive. Maak een keuze, en gebruik de app die daarbij past. De meeste clouddiensten hebben hun eigen app met scanmogelijkheid. We bespreken deze apps én we bespreken een app die niet in handen is van een clouddienst.

Een handige online fotodienst voor je scans is Google Foto's. Deze kun je gratis gebruiken en werkt op zowel je tablet als smartphone (Android en Apple). Bovendien kun je in Google Foto's handig gebruikmaken van albums, om bijvoorbeeld je bonnetjes (of andere scans) te categoriseren, of juist te scheiden van je gewone foto's.

Clouddiensten zijn er in alle vormen en maten en je kunt zelf wellicht de voorkeur geven aan een andere dienst boven Google Foto's. Ze hebben elk namelijk hun eigen voordelen en eigenaardigheden. Anders dan veel concurrenten zit Dropbox bijvoorbeeld niet aan een bepaald besturingssysteem vast. Dat is anders bij bijvoorbeeld iCloud (geïntegreerd in het Apple-ecosysteem), Google Drive of Microsoft's OneDrive.

En dan zijn er nog talloze kleinere, iets minder bekende diensten. Box bijvoorbeeld, dat zich meer op bedrijven richt. Of SpiderOak, dat privacy als belangrijkste wapenfeit heeft. Mega is een dienst van Kim Dotcom, een bekende internetondernemer. En Stack is een Nederlandse cloud die je maar liefst een terrabyte gratis opslagruimte geeft. Keuze genoeg, dus.

©PXimport

Vrijwel elke cloud-app heeft ook een scanmogelijkheid

-

Tip 03: Scannen met Dropbox

Dropbox heeft sinds vorig jaar de mogelijkheid om documenten te scannen met de Dropbox-app voor zowel Android als iOS. Het handige hiervan is uiteraard dat de documenten niet op je smartphone worden bewaard, maar direct worden geüpload naar Dropbox en eventueel meteen worden gesynchroniseerd met de Dropbox-app op je computer. Om een document te scannen, start je de Dropbox-app, druk je op het plusteken onderin en kies je vervolgens voor Document scannen. De camera wordt nu direct gestart, waarna je deze kunt richten op het te scannen document. Een blauw kader toont aan welk oppervlak gescand zal worden. Mooi is daarbij dat je de camera er niet recht boven hoeft te houden; de app zet het plaatje zelf recht. Door te drukken op het plusteken linksonder kun je een pagina toevoegen, en door te drukken op de schuifregelaars kun je zaken bepalen als kleur, zwart-wit enzovoort. Met het pictogram rechtsboven draai je de afbeelding. Tevreden? Druk dan op Volgende, bepaal of het een pdf of een png-bestand wordt, kies een opslaglocatie op Dropbox en druk daarna op Bewaar.

Tip 04: … met Google Drive

Ook Google heeft de mogelijkheid tot scannen ingebouwd in z’n Google Drive-app, maar helaas bestaat deze functionaliteit op het moment van schrijven alleen voor Android. Om gebruik te maken van de scanfunctie in Google Drive, start je de app op je Android-smartphone en druk je op het plusteken rechtsonder (in de blauwe cirkel). In het menu dat verschijnt druk je op Scannen. Net als in de Dropbox-app wordt de camera direct gestart en kun je deze richten op het document dat je wilt scannen. Er wordt, in tegenstelling tot in Dropbox, geen kader getoond, maar het idee is hetzelfde en ook hier worden scheve plaatjes rechtgezet. Mocht dat kader toch niet helemaal goed zijn gezet, dan kun je het corrigeren door bovenin op het pictogram met het vierkantje te drukken. Ook in deze app kun je pagina’s toevoegen door op het plusteken linksonder te drukken. Met het pictogram van het verfpalet bovenin kun je kiezen of het kleur of zwart-wit moet worden, en met de drie puntjes rechtsboven kun je de pagina eventueel draaien, een naam geven of volledig verwijderen. Ben je tevreden, druk dan rechtsonder op het vinkje en je afbeelding wordt automatisch geüpload naar Google Drive.

©PXimport

Tip 05: … met Turboscan

De app TurboScan Pro kost 5,99 euro (of 3,50 euro voor Android), waar de apps van Dropbox en Google Drive gratis zijn. Maar deze app is wel flexibeler en daarvoor hebben we wel iets over. Om te scannen met TurboScan Pro (voor iOS of Android) start je de app en druk je op het pictogram met de camera linksonder (prettig is dat je ook bestaande foto’s kunt inladen met behulp van het pictogram rechtsonder). Zodra je de foto schiet, plaatst TurboScan het kader, dat je ter plekke kunt aanpassen. Druk op Done zodra het kader klopt (in de meeste gevallen is dat automatisch goed). Rechtsonder kun je aangeven of je de bon wilt opslaan in zwart-wit of in kleur (zwart-wit kost minder ruimte), en de kleurstelling kun je met de vierkantjes onderin aanpassen. Druk vervolgens op Next. Met het pictogram rechtsonder (plusteken) kun je een pagina toevoegen aan de scan, met het pictogram van het penseel kun je de naam aanpassen, eventueel automatisch een datum toevoegen én aangeven in welk formaat de scan moet worden opgeslagen. Met de knop Delen linksonder sla je de scan op of upload je deze naar de cloud.

Tip 06: … met Adobe Scan

Adobe Scan is beschikbaar voor Android en iOS en is volledig gratis te gebruiken, je moet je alleen even registreren om hem te gebruiken. Adobe Scan gebruikt de camera van je smartphone als draagbare scanner. Om een factuur, parkeerticket, restaurantbonnetje of betaalbewijs van de taxi in pdf-formaat op te slaan, moet je het dus simpelweg fotograferen. Adobe Scan herkent het document automatisch en slaat razendsnel een afbeelding op. Vervolgens kun je de scan nog wat bewerken. Ziet de scan er automatisch goed uit? Dan tik je rechtsboven op PDF opslaan.

Zijn je bonnetjes gekreukt? Leg ze voor het scannen onder een glasplaatje

-

Tip 07: Kreukels

We raden je aan om zaken als bonnetjes direct te scannen wanneer je ze krijgt, zoals je hebt kunnen lezen in tip 1. Is dit niet mogelijk of simpelweg gewoon niets iets dat je wilt doen, dan is de kans groot dat je met gekreukte bonnetjes te maken krijgt. Dat maakt het scannen aanzienlijk lastiger, maar niet onmogelijk. Je kunt natuurlijk de bonnetjes/documenten terugvouwen en terugrollen, maar dat kost veel tijd en daarmee is het nut van het mobiel scannen natuurlijk ver te zoeken. Dit probleem is vrij makkelijk te verhelpen met de methode die eigenlijk niet zo heel erg veel verschilt van een traditionele scanner: een glasplaatje. Neem een glazen of plastic plaatje uit een fotolijstje en leg dit over het te scannen bonnetje heen. Kreukels zijn direct geen probleem meer. Wel iets om overdag te doen, want de reflectie van lampen kan roet in het eten gooien.

©PXimport

Tip 08: ocr?

De genoemde apps werken allemaal zeer prettig en efficiënt, maar hebben één gezamenlijk gebrek: ze zijn niet in staat om gescande tekst om te zetten in digitale tekst (oftewel, tekst die je daarna kunt kopiëren en plakken). Gelukkig zijn er wel apps die deze technologie (ocr) gebruiken, en een van die apps is van een wel heel bekende softwareproducent: Microsoft! Office Lens is gratis en beschikbaar voor zowel Android als iOS. Om een document te scannen, start je de app en geef je onderin aan dat het gaat om een Document. Richt je camera op het document/bonnetje dat je wilt scannen en druk op de rode knop wanneer het witte kader het document goed omsluit. Druk nu op +1 linksonder om nog een document toe te voegen aan de scan of op Gereed rechtsboven als je tevreden bent met het resultaat. Wanneer je nu onderin drukt op PDF, wordt het document opgeslagen als bewerkbare pdf, oftewel alle tekst in het document kan vervolgens geselecteerd en gekopieerd worden.

Tip 09: Bestanden scheiden

In sommige gevallen is het handig om héél veel documenten als één document te scannen, simpelweg omdat dit sneller is. Maar dan zit je natuurlijk wel met één grote pdf, terwijl je eigenlijk losse documentjes wilde hebben. Maar je kunt documenten heel eenvoudig scheiden. Een prachtig programma hiervoor is Adobe Acrobat DC, maar dit programma is prijzig en niet voor iedereen een optie. Gelukkig zijn er ook gratis alternatieve, en je hoeft er niet eens iets voor te installeren. Surf naar www.splitpdf.com en upload het bestand dat je wilt splitsen (je kunt het ook rechtstreeks importeren vanuit Dropbox of Google Drive). Klik op Extract all pages into separate files of geef specifiek aan welke bestanden je wilt splitsen. Druk nu op Split om de bestanden daadwerkelijk te splitsen. Er wordt nu een zip-bestand aangemaakt met daarin alle pagina’s uit het hoofddocument als afzonderlijk pdf-bestand.

©PXimport

Wil je meerdere losse documenten samenvoegen tot één geheel? Dat kan gratis online

-

Tip 10: … en combineren

De tegenovergestelde situatie is natuurlijk ook mogelijk: je hebt allerlei losse bestanden gescand en wil die graag combineren in één pdf. Ook dat kan Adobe Acrobat DC, maar ook in dit geval is er een gratis online tool die het voor je kan doen (van dezelfde makers overigens). Surf naar www.pdfmerge.com en upload de bestanden die je wilt combineren tot één pdf. Standaard staan er vier velden, maar door te klikken op More files kun je meer velden toevoegen. Klik vervolgens op Merge! De site gaat voor je aan de slag, en vrijwel direct daarna wordt het gecombineerde pdf-bestand automatisch voor je gedownload. Er is van beide sites overigens ook software beschikbaar die de klus online voor je kan klaren, maar die software is niet gratis.

©PXimport

Tip 11: Organiseren

We hebben aan het begin van dit artikel aangeraden om te kiezen voor één clouddienst. In sommige gevallen zal dat niet mogelijk zijn (bijvoorbeeld omdat je samen een administratie beheert, en de één een Android telefoon heeft, en de ander een iPhone met een Google Drive-app die dus geen scans ondersteunt). Zo’n situatie is niet optimaal, maar toch vrij eenvoudig te verhelpen met IFTTT. IFTTT is een website die diensten aan elkaar kan koppelen. Surf naar www.ifttt.com en maak een account aan. Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden, de handeling die je zoekt is al door anderen gemaakt. Klik op het vergrootglas en zoek op sync dropbox google drive (je kunt hier uiteraard elke clouddienst invullen die je wilt; wij nemen deze twee als voorbeeld). Kies de app met de gewenste omschrijving (in ons geval Automatically sync new files added to Dropbox to your Google Drive). Selecteer de map in Dropbox waar je de bonnetjes naar uploadt en klik vervolgens op Turn on. De bonnetjes die in deze map worden geplaatst worden automatisch naar Google Drive gesynchroniseerd. Zo houd je alles netjes bij elkaar.

Er is overigens nog veel meer mogelijk met IFTTT.  Zo kun je je thermostaat aan de buitentemperatuur laten aanpassen, je verlichting koppelen aan de zonsondergang en het koffiezetapparaat automatisch inschakelen. In dit artikel geven we nog veel meer tips. 

▼ Volgende artikel
Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Belangrijk om te weten: geduld wordt beloond

Overstappen doe je vóór 1 januari, maar de controle duurt even. Zorgverzekeraars keuren de aanvragen namelijk pas definitief in april 2026. Het duurt dus even voordat de punten in je account op 'goedgekeurd' staan, maar dat is het wachten waard.

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort op Kiyoh een klantwaardering van een 9,0. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks (of wanneer jij wilt, zonder minimumbedrag), krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!