Hoewel de mobiele besturingssystemen van Apple – iOS en iPadOS – van huis uit al tot het veiligst op ’t gebied van (mobiele) OS’en gerekend wordt, moet je natuurlijk zelf ook nog wel op wat dingetjes letten. We duiken dan ook eens in de wereld van privacy- en veiligheidsgerelateerde instellingen en gezond verstand.

Virussen bestaan niet voor iOS en iPadOS. Althans, zolang je de officiële Apple-versie van de mobiele besturingssystemen gebruikt. Heb je een zogeheten jailbreak uitgevoerd op jouw apparaat, dan kun je ook van allerlei andere bronnen afkomstige apps installeren. Klinkt alleraardigst, maar daarmee ben je voor 100% zelf verantwoordelijk voor veiligheid. Op dat moment kan er namelijk wel heel makkelijk malware op jouw apparaat belanden.

Kortom: wil je veilig aan de slag met je mobiele Apple-apparaten, dan is het zaak om simpelweg binnen het Apple-ecosysteem te blijven.

Je kunt dan ‘alleen’ apps uit de al even officiële app-store binnenhalen, maar die worden wel extreem goed in de gaten gehouden. Op het moment dat er ook maar iets verdachts wordt aangetroffen, wordt een app verwijderd (als het met opzet gedaan is) of wordt een programmeur geacht heel rap voor een oplossing te zorgen (in geval van per ongeluk).

Let op toestemmingen

Ook geldt dat zélfs als een app malware zou bevatten dit weinig kwaad kan. Elk programma draait namelijk in z’n eigen volledig geïsoleerde container en kan daar niet uitbreken. Zelfs directe interactie met andere apps is niet mogelijk. Dat leidt dan ook weer tot soms gekke nadelen qua uitwisselen van gegevens tussen apps , maar die nadelen wegen niet op tegen de grote voordelen.

Kortom: onder iOS en iPadOS zit je best goed wat veiligheid betreft. Meestal ook wat privacy betreft, maar daar ben je toch net wat meer afhankelijk van app-makers. Waarbij geldt dat je na het installeren van een nieuwe app en het de eerste keer starten daarvan goed op moet letten om wat voor toestemmingen gevraagd wordt. Dat een camera-app graag toegang wil tot de camera is vanzelfsprekend niet heel apart. Wel kun je je ernstig afvragen of diezelfde app toegang tot je contacten moet hebben. Ook social media apps als Facebook geef je liever geen toegang tot contacten; zelfs bij locatiegegevens kun je al je twijfels hebben.

Locatiegegevens onnauwkeurig maken

Wat dat laatste betreft – locatiegegevens – hebben iOS 14 en iPadOS 14 iets aardigs aan boord. Je kunt namelijk de locatie bij benadering door laten geven in plaats van je exacte locatie. Heeft een (social media) app per se locatiegegevens nodig om te kunnen werken dan kan je toch niet van deur tot deur gevolgd worden. Ja, de app weet dan dat je ergens in Amsterdam bent, maar niet exact waar.

Om dat te bewerkstelligen start je de app Instellingen en tik je vervolgens op Privacy en dan Locatievoorzieningen. Tik op een van de in de lijst genoemde apps en je ziet ten eerste drie opties voor toegang. Veel weer-apps hebben continu toegang nodig tot locatiegegevens om via notificaties weerupdates- en waarschuwingen te geven. Maar wil je de locatiedata alleen beschikbaar maken als je een app gebruikt, dan tik je op Vraag volgende keer. Als je de app dan (opnieuw) start, kun je aangeven wanneer de app precies toegang mag hebben.

Van apps die op de achtergrond locatiegegevens gebruikt worden, wordt met regelmaat gevraagd of dat nog steeds mag. De schakelaar achter Exacte locatie zorgt er in ingeschakelde toestand voor dat een app exact nauwkeurige gps-gegevens uit je telefoon krijgt. Onmisbaar voor navigatie-apps, bijvoorbeeld. Voor social media-apps kun je de knop ’t best uitzetten. De ongeveer-optie is dan meer dan nauwkeurig genoeg. Probeer ook zeker de optie Nooit eens, al gokken we dat veel van dit soort apps dan simpelweg je ip-adres gebruiken om de locatie te traceren.

©PXimport

Privacy finetunen

Onder Privacy vind je verdeeld over categorieën alle apps op een rijtje die toegang tot bijvoorbeeld camera, microfoon, Gezondheid en meer hebben. Kijk zo af en toe heel kritisch welke apps waartoe toegang krijgen. Je voorkomt ermee dat app-makers privacygevoelige gegevens toegespeeld krijgen. Overigens ziet ook Apple het gevaar van dataverzamelaars. In iOS/iPadOS 14 wordt tot grote onvrede van onder meer Facebook stapsgewijs steeds meer aan blokkeermogelijkheden toegevoegd. Maak daar zonder meer gebruik van, ook al wordt gedreigd met mogelijk ‘mindere’ functionaliteit. Jammer dan, zouden we zeggen. Maar Facebook & friends hoeft echt niet alles van je te weten.

Privacy-info in app store

Apple heeft ’t sinds kort verplicht om privacy-informatie door app-makers in de app store te laten vermelden. Zie het maar als de bijwerkingen op een bijsluiter. Nog niet alle apps zijn voorzien van een overzichtje, alleen de recent bijgewerkte exemplaren. Goed in de gaten houden als je een nieuwe app installeert dus, je kunt zo zelfs voorkomen dat een gegevenshongerige app überhaupt nog op je apparaat belandt. En ook geldt: apps die al heel lang niet meer van updates worden voorzien: lekker links laten liggen.

Phishing

Geen enkel OS biedt bescherming tegen phishing. Daarvoor heb je echt je eigen gezonde verstand nodig. Klik nooit op links of afbeeldingen in mails, al helemaal niet van onbekende afzenders. Bedenk daarbij verder dat de meeste banken nooit mails sturen aan klanten, en al helemaal niet voorzien van links. Is dat wel het geval, dan is de kans levensgroot dat het om nepmail gaat, die je naar een fake pagina doorsluizen die er net zo uitziet als die van je bank.

Beantwoord ook nooit oproepen van totaal onbekende WhatsAppers, buitenlandse telefoonnummers die je niet herkent, voeg geen onbekenden toe als vrienden op Facebook (vaak voorzien van profielen met wat foto’s van bling en aantrekkelijke dames/heren). Focus op vrienden die je ook écht kent. Maakt het meteen allemaal een heel stuk overzichtelijker. Luister naar die onderbuik, als die iets niet oké vindt is het vaak ook niet in orde. En als je een keer misgokt en het was wél echt, dan hoor je dat vanzelf wel.

©PXimport

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!