Eigenlijk zijn de toegankelijkheidsopties van iPadOS en iOS primair bedoeld voor mensen die op de een of andere manier moeite hebben met bepaalde dingen. Denk aan bijvoorbeeld slechtzienden (en horenden) enzovoort. Veel van de opties zijn dan ook heel specifiek. Maar een flink deel is zeker ook geschikt voor de gemiddelde gebruiker!

Als je bijvoorbeeld je iPad – voor een iPhone is het minder irritant – serieus wilt gebruiken, zorgt de overdaad aan animaties tijdens allerlei actie in de gebruikersinterface al snel voor vermoeidheid. Het mag ook best wat minder. Bovendien – veel erger – leveren al die effecten ‘ruzie’ op met een gekoppelde muis. De muiscursor – die toch al niet zo heel goed te zien is, komen we straks op terug – verdwijnt maar al te vaak in een pictogram. Waarna je als gebruiker maar moet raden dat het ding klaar staat om aangeklikt te worden. Voor meer zakelijk gebruik in combinatie met een muis en toetsenbord kunnen we al het geanimeer gelukkig snel en effectief temmen, waarbij meteen het gedrag van de muiscursor ook een heel stuk logischer wordt. Tik op de app Instellingen en daarin op Toegankelijkheid. Tik vervolgens op Beweging en zet de schakelaar achter Verminder beweging aan. Extra voordeeltje: het onderdrukken van ‘smurfensnotterig’ zachte animaties komt ook ten goede aan de batterijduur van je apparaat.

Muiscursor

Blijft over die muiscursor. Apple heeft voor een grijs balletje gekozen. Behalve dat dat niet extreem goed zichtbaar is, is het ding ook niet supernauwkeurig. Wil je bijvoorbeeld heel precieze uitsneden maken in een foto-app, dan moet je eerst flink wat ervaring opdoen om blindelings het midden van ’t balletje te gokken. En dan nog gaat het niet altijd goed. Door in Instellingen onder Toegankelijkheid en Aanwijzerbediening een andere kleur voor het balletje te kiezen, gaat het al een stuk beter. Let wel: het bolletje zelf blijft nog altijd grijs, maar er komt een duidelijke gekleurde cirkel omheen, die bepalen van het midden net weer wat makkelijker maak. Eventueel kun je ook de schakelaar achter Verhoog contrast aanzetten, al zal dat voor de meeste mensen niet echt noodzakelijk zijn. Wel weer handig is de schakelaar achter Verberg aanwijzer automatisch. Zet je die uit (staat standaard aan), dan blijft de cursor altijd in beeld en verdwijnt deze niet steeds als je bijvoorbeeld aan het tikken slaat. Ook met de overige opties – inclusief versnelling – kun je eens spelen, zo kun je het muisgedrag helemaal finetunen aan je eigen behoeften.

©PXimport

USB-muis versus Bluetooth-exemplaar

Tipje tussendoor trouwens (nu we het toch over die muis hebben): ja de iPad ondersteunt alweer een tijd muisgebruik. In theorie kun je ook een USB-muis gebruiken via een kabel. De ervaring leert echter dat dat minder nauwkeurig werkt dan een echte draadloze Bluetooth-muis. En dat moet dan ook echt een native Bluetooth-exemplaar zijn die zonder USB-dongle werkt. Die zijn inmiddels zeer betaalbaar en van diverse merken leverbaar. Een must voor serieus (thuis)werken met je iPad!

Voorlezen

We gaan eens naar een heel ander onderdeel in Instellingen onder – nog altijd – Toegankelijkheid. Als je onder Gesproken materiaal de schakelaar achter Spreek selectie uit aan zet, kun je geselecteerde tekst in bijvoorbeeld een document automatisch laten voorlezen. Je kiest dan simpelweg voor de optie Spreek uit na het maken van de selectie. Een andere mogelijkheid is om de schakelaar achter Spreek scherm uit aan te zetten. Je kunt dan door met twee vingers van boven naar beneden te vegen het hele scherm in één keer voor laten lezen. Beide opties komen wellicht van pas als je in een trein of iets dergelijks zit en geen zin hebt om naar een schermpje te staren. Of bij het achterhalen van de uitspraak van woorden in een vreemde taal. Daarbij is het goed om te weten dat van veel talen stemmen in een hogere kwaliteit beschikbaar zijn. Die nemen meer opslagruimte in, maar op een apparaat met opslag van 128 GB of meer is dat geen drama. Om een hoge kwaliteit-stem te installeren tik je op Stemmen en dan op de gewenste taal. Dan de stemnaam en als het een beetje mee zit is er voor de betreffende stem ook een versie met (verbeterd) erbij beschikbaar. Die moet je hebben en als stem selecteren. Klinkt een stuk beter!

©PXimport

Brand! (en andere rampspoed)

Eigenlijk bedoeld voor doven en slechthorenden zijn de opties onder Geluidsherkenning wellicht ook interessant voor een ieder die een groot deel van de dag naar muziek zit te luisteren via een hoofdtelefoon. Je hoort dan eventueel alarmerende geluiden uit je directe omgeving immers niet. Door de schakelaar achter Geluidsherkenning aan te zetten en vervolgens onder Geluiden aan te geven waarvoor je visueel gewaarschuwd wilt worden zit je net weer een stukje veiliger.

Schudbestendig

Misschien heb je al eens een ‘vreemd’ gedrag opgemerkt van je iPad. Wanneer je bijvoorbeeld in een bus over een hobbelige weg rijdt worden ineens allerlei acties ongedaan gemaakt. Dit is een standaard ingeschakelde ‘feature’ van de iPad: ongedaan maken door schudden. Kun je uitzetten. Via Instellingen, Toegankelijkheid en Aanraken bereik je de schakelaar Herstel door schudden. Scheelt weer wat frustratie als je in een beweeglijke omgeving zit, of regelmatig met vervelende aardbevingen wordt geconfronteerd.

Vergrootglas voor priegelwerk

Verdraaid handig is het in iOS en iPadOS ingebouwde vergrootglas. Dat komt zéker niet alleen van pas voor bijvoorbeeld senioren. Denk aan fijn gepriegel met elektronische componenten, fijnmechanische reparaties, hobbywerk enzovoort: een goed vergrootglas komt altijd wel van pas. Met name het grote scherm van de iPad is dan perfect. Zeker de nieuwere exemplaren beschikken daarbij ook nog eens over een camera met een hoge mate van lichtgevoeligheid (al kun je ook de eventueel aanwezige LED-lamp gebruiken om bij te lichten). Om dat vergrootglas razendsnel beschikbaar te maken, tik je in de app Instellingen onder Activeringsknop op Vergrootglas. Als je nu voortaan drie keer snel achter elkaar op de aan/uit-knop drukt opent het vergrootglas. Ook alleraardigst om kleine insecten, plantjes enzovoort te bekijken. Eenmaal in de vergrootglas-app tref je daar – natuurlijk – een regelaar voor de vergrotingsfactor aan, een knop om de LED-lamp aan of uit te zetten, wat filters en een pauzeknop.

©PXimport

Al met al kun je stellen dat er alleraardigste opties tussen in de categorie Toegankelijkheid zijn te vinden. Neus er eens rustig in rond, het is een vaak wat vergeten categorie. Grote kans dat je er iets in aantreft waar je zomaar ineens heel gelukkig van wordt. En daar draait het toch allemaal maar mooi om in ’t leven!

Een paar bestanden hernoemen is zo gebeurd. Maar zodra je tientallen of honderden namen moet aanpassen, schiet handmatig werk tekort. Dan komt externe software goed van pas. PowerRename, onderdeel van de PowerToys-collectie, biedt uitkomst. Met deze slimme tool kun je grote aantallen bestanden in één keer hernoemen. Dat gaat snel, efficiënt en precies zoals jij het wilt.

PowerRename activeren

PowerRename is een stuk krachtiger dan de standaard hernoemfunctie van Windows. De tool maakt deel uit van PowerToys, een opensource-project van Microsoft. Wil je de Microsoft Store-versie installeren? Open dan het Startmenu, zoek naar Microsoft Store en start de app. Typ PowerToys in het zoekveld bovenaan. Klik op Installeren zodra je het programma hebt gevonden. Na installatie verschijnt PowerToys in het systeemvak van Windows. Open het, kies in de linkerkolom PowerRename en je ziet meteen een korte animatie van hoe de tool werkt. Klik op Instellingenopenen en controleer of PowerRename is ingeschakeld. Let op: bij ons werkte PowerRename pas na een herstart van het systeem.

Contextueel menu in Verkenner

Open de map met de bestanden die je wilt hernoemen. Selecteer ze allemaal met Ctrl+A en klik met de rechtermuisknop op de selectie. In het contextmenu van Windows Verkenner kies je onderaan de opdracht Naam wijzigen met PowerRename.

Zoeken en vervangen

Daarna opent het venster van PowerRename. In het veld Zoeken geef je in welk deel van de bestandsnaam je wilt vervangen. In het veld eronder typ je de nieuwe tekst. In ons voorbeeld vervangen we het woord Image door Kreta2015. Nog vóór de wijziging wordt uitgevoerd, toont PowerRename een overzicht: links de oorspronkelijke bestandsnamen, rechts de nieuwe. Zo zie je meteen wat er verandert. Daaronder kies je of de aanpassing moet gelden voor de volledige naam inclusief extensie, alleen de bestandsnaam, of alleen de extensie.

Met de knoppen onder Tekstopmaak pas je eenvoudig het hoofdlettergebruik aan, van alles in kleine letters, naar alles in hoofdletters, alleen een hoofdletter aan het begin, of elke beginletter van een woord in hoofdletters. Het laatste pictogram schakelt de nummering in. Activeer je dat, dan voegt PowerRename automatisch nummers tussen haakjes toe aan de bestandsnamen.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!