Als je de specificaties van de Honor 200 Pro ziet, zou je niet meteen denken dat dit een vlaggenschiptoestel is. Met een prijskaartje van 799 euro zit hij dan ook onder de (introductie)prijs van menig concurrent.

Nadat het Chinese merk Honor in 2020 door moederbedrijf Huawei verkocht werd, zodat het zelfstandig verder kon en geen last zou hebben van de handelsrestricties van de Amerikaanse regering, is het in Europa lang stil geweest rondom dit merk. Niet dat de fabrikant geen toestellen maakte, maar niet elk model kwam naar Europa of Nederland. We hebben nog wel de Honor Magic V2 (een vouwtelefoon) en Magic 6 Pro langs zien komen, maar heel veel aandacht was daar niet voor. Met de Honor 200 Pro zet het merk zichzelf weer in de spotlights.

Dat doet Honor met een opmerkelijke smartphone. Het ontwerp doet ons denken aan smartphones van pakweg twee tot vier jaar geleden, toen afgebogen schermranden nog volop furore maakten. Het display van de Honor 200 Pro is dus niet plat, terwijl veel fabrikanten daar inmiddels weer op zijn overgestapt. Toegegeven, het geeft de 200 Pro een uniek gezicht in het huidige landschap, maar is dat wel wenselijk? Niet alleen gaat dit soort schermen eerder kapot, ook zijn ze moeilijker te repareren en worden aanrakingen soms genegeerd.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Verder niets mis mee

Met het 6,8-inch oledscherm zelf is gelukkig helemaal niets mis. Het biedt diepe en rijke kleuren, de kijkhoek is breed en de resolutie is voldoende. De resolutie van 1224 bij 2700 pixels is niet superhoog, maar alles oogt desondanks scherp en fraai. Hogere resoluties kunnen natuurlijk, maar dat gaat ten koste van de accuduur. Nog fijner is de verversingssnelheid. Dankzij het ltpo-scherm kan het systeem dynamisch wisselen tussen 1 en 120 Hz, afhankelijk van de content. Zodoende krijgt de batterij meer ruimte en duurt het langer voordat die helemaal leeg is.

Verder is er een vingerafdrukscanner in het scherm verwerkt. Net als bij de Poco F6 Pro merken we op dat die gevoelsmatig te laag zit, waardoor je soms je duim in een oncomfortabele positie houdt. Smartphones zijn inmiddels ontzettend doorontwikkeld, waardoor dit soort minuscule punten meetellen (maar toegegeven: ook weer niet te zwaar). We maken er desondanks melding van, zodat dit niet als een verrassing komt. De stereospeakers klinken tot slot prima en kunnen redelijk hoog in volume zonder dat er enige vervorming optreedt.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Prima processor, maar…

De Honor 200 Pro is tevens een van de eerste smartphones die beschikt over de Qualcomm Snapdragon 8s Gen 3-processor. Die is qua prestaties vergelijkbaar met wat de eerdergenoemde Poco F6 Pro biedt, evenals toestellen die de afgelopen vijftien maanden zijn voorzien van de Snapdragon 8 Gen 2-cpu. Het grote verschil tussen beide modellen is dat de nieuwe variant veel meer nadruk op AI-capaciteiten legt. Voor dagelijks gebruik is de processor ideaal en zul je op weinig momenten merken dat het aan optimalisaties ontbeert.

In vergelijking met de Exynos-processor in de Samsung Galaxy S24 en Tensor G3-chipset van de Google Pixel 8 presteert de Snapdragon 8s Gen 3 in de Honor 200 Pro stukken beter als het gaat om gaming. Ook in onze throttle-test komt naar voren dat de telefoon z’n mannetje staat. Niettemin zit de nieuwe processor net onder het niveau van de 8 Gen 2. Het aantal frames per seconde kan wat tegenvallen bij wat meer veeleisende games. Daarnaast kan het toestel best warm worden, maar de hitte van bijvoorbeeld de ASUS Zenfone 11 blijft uit.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Hoe zit het precies met de prijs?

Gezien de prijs willen we iets coulanter zijn met ons oordeel daarover. Maar ondertussen kun je bijvoorbeeld ook de eerdergenoemde Poco F6 Pro aanschaffen, die een premium smartphone-ervaring biedt voor de helft van de prijs. Dan valt de Honor ineens wat duurder uit dan we zouden willen. Waar komt dat prijsverschil dan precies vandaan? Daar zijn verschillende verklaringen voor. Zo rust Honor dit toestel meteen uit met meer opslagruimte en een grote accu (van 5200 mAh). In beide toestellen komen we daarnaast 12 GB aan werkgeheugen tegen.

Opladen gaat met een snelheid van 100 watt, waardoor je binnen drie kwartier bent voorzien van een volledig opgeladen smartphone. Ook is draadloos laden met 66 watt beschikbaar, en dat is een van de belangrijkste verschillen. Het kan dan ongeveer een uurtje duren voordat die gevuld is. Dan zijn betere scores dan bij Samsung of Google. Echter, verwacht niet eenzelfde soort gebruiksduur. Gemiddeld genomen houd je het een dag uit met de Honor 200 Pro (uiteraard afhankelijk van gebruik), terwijl concurrenten het tot anderhalve dag volhouden.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

De ovale cameramodule

Het prijsverschil met andere vlaggenschipvechters is beter te verklaren aan de hand van de cameramodule. Dit is duidelijk waar veel tijd en aandacht naar is uitgegaan. Achterop zitten een hoofdlens en een telelens van elk 50 megapixel (allebei met optische beeldstabilisatie). Ook zijn er een ultragroothoeklens van 12 en zelfs een selfiecamera van 50 megapixel aanwezig. De telelens stelt je in staat tot 2,5x optisch te zoomen. Dankzij de relatief grote sensor maakt de hoofdcamera zowel overdag als 's avonds mooie beelden.

Daarmee heeft de Honor 200 Pro een van de krachtigste camerasystemen voor midrange smartphones van dit moment in handen. De hoofdcamera kan goed overweg met lichtbronnen en legt zowel een heldere lucht als details in de schaduw goed vast. We vinden wel dat de kleuren soms wat kunstmatig worden ingevuld, maar je socials krijgen er ongetwijfeld een boost van. Verder is het zo dat de lens weinig tot geen ruis introduceert, ook niet 's avonds, en dat vooral portretfotografie overtuigt met een goed onderscheid tussen de persoon en de achtergrond.

Ingezoomde foto’s laten eveneens weinig te wensen over, mits je niet té ver inzoomt. Tot 2,5x gebeurt dat dus optisch, terwijl 5x alweer leunt op digitale zoom. Pas vanaf 10x zien we de eerste scheurtjes ontstaan, en dat is eigenlijk gewoon heel netjes. De ultragroothoeklens beschikt over autofocus en kan ook van dichtbij nette beelden schieten (ondanks de lagere resolutie). Tot slot heeft de selfiecamera een grote kijkhoek, waardoor die uitermate geschikt is voor groepsselfies. Door het gebrek aan autofocus kan het zijn dat je foto’s soms opnieuw moet maken.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Matig updatebeleid, leuke functies

Het systeem leunt op Android 14 met daaroverheen MagicOS 8.0. Het updatebeleid is met drie Android-upgrades en vier jaar aan beveiligingsupdates wat mager – daarvoor zit de Honor 800 Pro te hoog in het middensegment. Daarnaast komen we aardig wat bloatware tegen op de smartphone. Gelukkig is het gros van de ongewenste apps gewoon te verwijderen, maar dan nog. Hoe minder, hoe beter en hoe eerder je gewoon met je smartphone aan de gang kunt. Daar staat tegenover dat je best wat leuke functies tegenkomt op de Honor 200 Pro.

Zo is er de Magische capsule. Dat is een kloon van het Dynamische eiland op een iPhone, maar dat maakt hem niet minder welkom. In die capsule tref je muziekbediening, een timer of de opname-app aan. Dat scheelt weer een keer dat snelle menu naar beneden trekken. Daarover gesproken: dat menu doet sterk denken aan wat andere Chinese smartphonemakers ook bieden, zoals Oppo en Poco. Dat is een van Apple overgenomen stijl die we niet altijd kunnen waarderen – maar gelukkig kun je hier snel heen en weer swipen tussen menu en notificaties.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Honor 200 Pro kopen?

Onderaan de streep laat de Honor 200 Pro – ondanks de positieve elementen – zich toch wat moeilijk aanbevelen. Laten we positief beginnen. De camera’s presteren ontzettend goed (maar dat moet ook wel op dit prijspunt), het beeldscherm oogt levendig en soepel, en de accu is zo opgeladen. De processor is ideaal voor dagelijks gebruik en ook het design is wat ons betreft een dik pluspunt. O, en dat hadden we nog niet genoemd, maar de witte versie die wij hebben beschikt over een soort golvend effect op de ac wat het totaalplaatje echt uniek en eigen maakt.

Maar daar tegenover staan wel wat teleurstellende keuzes. Zo valt het updatebeleid tegen, zal niet iedereen het MagicOS kunnen waarderen en stelt de batterijduur ook wat teleur. En hoewel de selfiecamera beschikt over veel megapixels, voelt het gebrek aan autofocus echt aan als een groot gemis. 799 euro is misschien niet duur voor een vlaggenschip-ervaring, maar op dit prijspunt mag je net even wat meer verwachten. Honor heeft in elk geval duidelijke keuzes gemaakt en dat levert een goede smartphone op – maar helaas geen fantastische.

AI is inmiddels doorgedrongen tot in bijna elk digitaal domein. Van vertaaltools en chatbots tot beeldmakers en medische toepassingen. Veel gebruikers vinden AI handig, efficiënt en zelfs creatief. Toch brengt deze evolutie ook minder zichtbare risico's met zich mee, op persoonlijk, maatschappelijk en ecologisch vlak.

AI is inmiddels doorgedrongen tot in bijna elk digitaal domein. Van vertaaltools en chatbots tot beeldmakers en medische toepassingen. Veel gebruikers vinden AI handig, efficiënt en zelfs creatief. Toch brengt deze evolutie ook minder zichtbare risico's met zich mee, op persoonlijk, maatschappelijk en ecologisch vlak.

In dit artikel bekijken we verschillende AI-risicozones. Wat is bijvoorbeeld de milieu-impact van AI? Hoe betrouwbaar zijn de antwoorden van chatbots? Wat als synthetische media (alles wat met AI wordt gemaakt) niet meer van echt te onderscheiden zijn? En hoe beïnvloeden AI-systemen onze economie, privacy en ons denkvermogen? De grens tussen mens en machine vervaagt.

Dit artikel is bedoeld voor wie voorbij de hype wil kijken en wil begrijpen wat er op het spel staat. Elk onderdeel behandelt een specifiek risico, met voorbeelden en toepassingen. Zo krijg je een goed beeld van de schaduwkanten van AI. Niet om de technologie af te wijzen, maar om er bewuster en verantwoordelijker mee om te gaan.

Ecologische voetafdruk

Hoewel AI vaak als iets immaterieels en 'in de cloud' wordt voorgesteld, is de milieu-impact allesbehalve onzichtbaar. De menselijke hersenen verbruiken continu ongeveer 20 watt, vergelijkbaar met een gloeilampje. Daarmee worden 86 miljard neuronen en duizenden synapsen per neuron gevoed.

Grote taalmodellen als GPT of Gemini vragen daarentegen enorm veel rekenkracht. De trainingsfase kan duizenden MWh vereisen en miljoenen liters water voor koeling, afhankelijk van het datacenter en de gebruikte hardware. Ook het gebruik (inferentie) is belastend: elke prompt/antwoord-interactie bij modellen uit deze klasse vraagt energie en koeling aan de serverzijde.

AI heeft dus een stevige ecologische voetafdruk. Tegelijk worden oplossingen ontwikkeld, zoals restwarmtehergebruik, luchtkoeling in plaats van waterkoeling, meer hernieuwbare energie en efficiëntere modellen. Denk aan compacte taalmodellen, zoals TinyML, quantisatietechnieken (kleinere getallen en minder geheugen) en lokaal draaiende AI's (edge AI).

©(c) Wikipedia, CC BY-SA

Hallucinaties

AI-chatbots doen de gebruiker graag een plezier. Daarbij zijn ze opvallend overtuigend, ook wanneer ze onzin produceren, oftewel wanneer ze hallucineren.

Hallucinaties kunnen ernstige gevolgen hebben, bijvoorbeeld wanneer juristen verwijzen naar niet-bestaande wetsartikelen of wanneer medische informatie klakkeloos wordt overgenomen. Controleer gevoelige informatie daarom altijd via meerdere bronnen. Doe dit zeker bij gevoelige of complexe thema's. Weet ook dat AI-modellen zich vaak verontschuldigen als je teruggeeft dat er een fout is gemaakt. Vervolgens herhalen ze zich doodleuk.

Hallucinaties zijn hardnekkiger bij fenomenen als data- en conceptdrift. Bij het eerste herkent het model je eigen input minder goed doordat de vorm afwijkt van de trainingsinput. Bij het tweede is de inputvorm hetzelfde gebleven, maar is de betekenis inmiddels veranderd. Meer weten over datadrift en conceptdrift.

Verder kan het model te veel details uit trainingsdata opnemen en zo irrelevante informatie meenemen (overfitting). Of omgekeerd: onvoldoende zinvolle data gebruiken (underfitting). Ook deze fenomenen kunnen het hallucineren versterken.

Bias en manipulatie

AI-modellen krijgen enorme datahoeveelheden van het internet als input. Deze zijn zelden neutraal, waardoor vooroordelen of een westers wereldbeeld in het leerproces sluipen. Dat zorgt voor vertekening of bias (vooringenomenheid). AI-modellen kunnen bijvoorbeeld vrouwen aan zorgberoepen linken en mannen aan leidinggevende functies, of etnische groepen benadelen bij risicobeoordelingen.

Bias is niet alleen maatschappelijk, maar ook technisch. Een model leert niet alleen wat er ín de data staat, maar ook hoe die data zijn verdeeld. Als een bepaalde bron oververtegenwoordigd is, of als een schrijfstijl vaker voorkomt, dan krijgt dat automatisch meer gewicht. De architectuur en trainingsmethode versterken die patronen. Daardoor kunnen antwoorden die objectief lijken toch subtiel een voorkeur bevatten.

Interessant is ook dat onderzoekers political compass-testvragen voorlegden aan grote AI-taalmodellen (LLM's). De conclusie: zowat alle LLM's situeren zich in het links-economische, sociaal-libertaire kwadrant. Besef dat ook deze testvragen een vooroordeel (kunnen) bevatten, wat aantoont hoe moeilijk het is bias correct te beoordelen.

Nog problematischer wordt het bij manipulatie, wanneer deze bias opzettelijk in het model zit. Denk aan AI-toepassingen in advertenties die inspelen op angsten of overtuigingen. Algoritmische sturing kan bovendien gemakkelijk tot gelijkgezinde groepen (echo chambers) en polarisering leiden.

Omdat AI-modellen zo complex zijn, is vaak onduidelijk hoe de output tot stand komt (de black box). Dit vergroot de transparantiebehoefte en verklaart waarom veel wetenschappers pleiten voor explainable AI, of LLM's en AI-algoritmen opensource willen maken.

Synthetische media

De term synthetische media verwijst naar beelden, audio of tekst die volledig of deels AI-gegenereerd zijn. Denk aan deepfakes, nagebootste stemmen of automatisch gegenereerde nieuwsartikelen. Zulke toepassingen lijken creatief en handig, je maakt bijvoorbeeld een marketingvideo zonder camera of acteurs, maar de keerzijde is zorgwekkend.

Deepfakes kunnen personen dingen laten zeggen die zo zijn uitgesproken. Andersom kunnen echte beelden als deepfake worden afgedaan, ook wel 'the liar's dividend' genoemd. Deepnudes (gefingeerde naaktbeelden) kunnen dan weer gebruikt worden voor wraakporno.

Deze technologieën maken ook nepnieuws: desinformatie waarbij feiten doelbewust worden verdraaid. Dit tast het vertrouwen in communicatie en bewijsvoering aan en doet steeds meer mensen geloven in de maakbaarheid van de realiteit. Wat echt is, hangt vooral af van hoe je deze zelf vormgeeft. Feit en fictie raken verstrengeld, waardoor we belanden bij concepten als alternate truth en postrealiteit. Daarin wegen perceptie, gevoel en overtuiging zwaarder dan feiten. Synthetische media vragen daarom niet alleen om kritische blik, maar mogelijk ook om watermerken en regulering.

Zelfbevlekking

AI-modellen gebruiken vrijwel alle beschikbare internetbronnen als trainingsmateriaal. Omdat generatieve AI zelf steeds meer online content produceert, gebruiken modellen ook hun eigen output opnieuw. Zo ontstaat een zichzelf versterkende kringloop waarbij AI zich voedt met AI-gegenereerde inhoud. Deze vorm van zelfbevlekking verhoogt het risico op kwaliteitsverlies in digitale content, ook wel slop of enshittification genoemd.

AI genereert output namelijk op basis van patronen, niet vanuit betekenis of intentie. Als deze patronen ook nog eens uit andere AI-bronnen komen, ontstaat een neerwaartse spiraal met nauwelijks nuancering en steeds herhaalde ideeën. Hierdoor verhoogt ook het risico op hallucinaties en bias en de mens raakt out-of-the-loop. Op termijn dreigt model collapse: AI-modellen worden minder intelligent naarmate ze vaker op eigen output trainen.

Sommigen spreken van een zombie-internet. Zo blijkt inmiddels al zeker vijf procent van de nieuwe Engelstalige Wikipedia-inhoud AI-gegenereerd te zijn. Bovendien nemen mensen typische AI-taal, met herkenbare woordkeuzes, steeds vaker over. Om deze dynamiek te doorbreken, moeten menselijke input en creativiteit centraal blijven staan in het AI-trainingsproces.

Auteursrecht

AI roept fundamentele vragen op rond auteursrecht. Modellen worden getraind op grote hoeveelheden tekst, beeld en audio zonder dat makers altijd toestemming hebben gegeven. Dit leidt tot discussies over schending van auteursrecht.

Er lopen inmiddels meerdere rechtszaken tegen AI-bedrijven. Het gaat onder meer om claims rond ongeoorloofd gebruik van beschermde werken voor training en ongewenste herhaling van fragmenten in AI-output. Bedrijven worden daardoor steeds bewuster van licenties, databescherming en toestemmingseisen.

De VS en Europa hanteren verschillende juridische kaders. In de VS wordt soms gesproken van 'fair use' bij transformatief gebruik, terwijl Europa zich baseert op strengere richtlijnen en opt-out-mechanismen via het TDM-AI-protocol.

AI-output roept ook andere auteursrechtelijke vragen op. Wie is bijvoorbeeld de auteur van een AI-tekening? Is dat de modelontwikkelaar, de gebruiker of niemand? AI kan ook onbedoeld tekst- of beeldfragmenten uit het trainingsmateriaal overnemen, met mogelijk plagiaat. Er bestaat dus een juridische grijze zone en er is behoefte aan duidelijke regelgeving, aangepast aan de AI-evoluties.

Privacy

AI kan verder een bedreiging voor onze privacy vormen. In China zie je dit scherp: gezichtsherkenning en camera's ondersteunen er een sociaal kredietsysteem. Burgers worden continu gevolgd. Wie een overtreding begaat, riskeert sancties.

Ook in het Westen ontstaan zorgwekkende trends. Het Amerikaanse bedrijf Clearview AI bijvoorbeeld bouwt een databank met miljarden gezichten, geplukt uit sociale media en websites, zonder toestemming van de betrokkenen. Beveiligingsbedrijven gebruiken deze beelden om burgers te identificeren, nagenoeg zonder controle.

Een bijkomend gevaar is dat je zelf te veel prijsgeeft. Steeds meer AI-tools gebruiken bijvoorbeeld Retrieval-Augmented Generation (RAG), waarbij je eigen of andere data kunt uploaden voor betere antwoorden. Maar wie garandeert dat deze informatie niet elders wordt opgeslagen of hergebruikt?

Daarnaast ondermijnt AI je informatievrijheid via filterbubbels. Algoritmen tonen vooral inhoud die aansluit bij eerdere voorkeuren, waardoor je blik vernauwt en confirmation bias toeneemt: je vertrouwt vooral informatie die je bestaande overtuiging bevestigt. Gecombineerd met micro-targeting, waarbij je gericht wordt beïnvloed met politieke of commerciële boodschappen, ontstaan risico's op manipulatie.

Geestelijke ontwikkeling

Steeds meer AI-tools nemen cognitieve taken over: ideeën bedenken, teksten samenvatten of wiskundeproblemen oplossen. Dit is handig, maar geeft ook risico's. Als je brein weinig wordt uitgedaagd, komt je mentale ontwikkeling in het gedrang.

Vooral jongeren (digital natives) zijn kwetsbaar. Schoolopdrachten worden sneller aan AI-bots uitbesteed dan zelf uitgewerkt. Daardoor oefenen ze minder op formulering, redenering en foutcorrectie, wat juist belangrijk is voor de intellectuele groei.

Dit daagt ook het onderwijs uit, bijvoorbeeld wat betreft lesmethodes. Mogelijk biedt een aanpak als flip the classroom enig soelaas: leerlingen bereiden thuis (met hulp van AI) de leerstof voor en in de klas worden samen oefeningen gemaakt en besproken.

Bovendien zijn AI-antwoorden vaak vlot geschreven, maar missen ze nuance of tegenstrijdige ideeën. Wie zijn denkproces voortdurend daaraan spiegelt, loopt het risico op vervlakking van mening en expressie.

AI-bots creëren ook onrealistische sociale verwachtingen. Ze zijn vaak opvallend geduldig en meegaand, wat mensen minder sociaal vaardig kan maken. Sommigen raken meer sociaal geïsoleerd of ontwikkelen parasociale relaties met bots als Replika en CharacterAI.

Politiek en economie

AI dreigt ook de politiek-economische verhoudingen grondig te herschikken. Waar staten traditioneel economische groei sturen via beleidsinstrumenten (Keynesiaans model), nemen Big Tech-giganten het steeds meer over. Overheden worden afhankelijker van deze bedrijven, wat machtsasymmetrie versterkt. Er zijn al duidelijke tekenen van deregulatie: regels worden versoepeld om innovatie aan te trekken.

Ook op microniveau is de impact zichtbaar. Ontwikkelingen (zoals agentic AI) kunnen de economie en de productiviteit stimuleren en er ontstaan ook nieuwe functies, zoals prompt engineers, AI-ethici en data-curatoren. Maar helaas gaat het voornamelijk om laagbetaalde ghost workers die AI-modellen helpen trainen. Daarnaast veranderen veel jobs inhoudelijk, zoals in administratie, marketing, financiën en juridische diensten. Andere functies zullen ongetwijfeld verdwijnen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat bijvoorbeeld vertalers, copywriters, klantenservicemedewerkers, boekhoudassistenten en junior programmeurs zich ernstig zorgen maken.

AI zal daarnaast ongetwijfeld ook de internationale machtsverhoudingen beïnvloeden. Geopolitieke spelers als de VS en China dreigen met hun AI-overmacht nog dominanter te worden, ten koste van andere (supra)nationale entiteiten. Is Europa hier een goed voorbeeld van?

Veiligheid

Vooralsnog kwamen vooral risico's aan bod die niet per se bedoeld of gewild zijn, maar er zijn ook partijen die bewust de destructieve kracht van AI inzetten. Zo worden cyberaanvallen steeds geavanceerder. Aanvallers gebruiken zelflerende algoritmen om netwerken te exploiteren. Er bestaan AI-tools die phishingmails opstellen, perfect afgestemd op het slachtofferprofiel.

Ook maatschappelijke structuren staan onder druk. Een AI die (via sociale media) nepnieuws verspreidt over bijvoorbeeld verkiezingen, kan wijdverspreide onrust veroorzaken. Door hun schaal en snelheid kunnen AI-systemen hele informatienetwerken ontregelen, zonder aanwijsbare dader.

Daarnaast loert het gevaar van verkeerde afstemming (misalignment): een AI die geen kwaad wil, maar schade aanricht omdat het doel fout werd geformuleerd. Denk aan een AI die waterverbruik wil beperken en daarom irrigatiesystemen stillegt.

Militaire toepassingen zijn er uiteraard ook. Autonome drones en zelflerende wapensystemen worden volop ontwikkeld. Grote spelers zijn bijvoorbeeld het Amerikaanse Anduril (AI-drones)en Palantir (militaire AI-software). Tekenend is dat een oprichter een ultranationalistisch manifest publiceerde waarin hij stelt dat de VS absoluut de AI-oorlog moet winnen.

Cyborgisering

Misschien wel het grootste gevaar van AI dringt langzaam en ongemerkt ons leven binnen: cyborgisering. Dit is het vervagen van de grens tussen mens en de machine. Denk aan avatars die levensecht reageren, digitale dubbelgangers van echte personen of AI-influencers met miljoenen volgers. Daardoor wordt het steeds moeilijker om te onderscheiden waar de mens stopt en de machine begint.

Nieuwe categorieën digitale wezens duiken op, zoals virtuele klantenadviseurs, AI-therapeuten en synthetische gezelschapsdieren. Een Spaanse vrouw trouwde zelfs met een AI-hologram.

Op termijn ontstaat er een samenleving waarin mensen voortdurend zijn verbonden met AI, via brillen, lenzen, implantaten of herseninterfaces (denk aan Neuralink van Elon Musk: AI-in-the-human). Technieken als de Turingtest of Winograd-challenge volstaan al lang niet meer om mens van machine te onderscheiden. Daardoor komen autonomie en authenticiteit steeds meer onder druk te staan.

Cyborgisering roept fundamentele vragen op. In hoeverre blijven we menselijk? Wellicht is niet iedereen een transhumanist zoals Ray Kurzweil, die reikhalzend uitkijkt naar de singulariteit: het moment waarop AI slimmer wordt dan de mens.

Black Friday staat weer voor de deur en dat betekent dat je overspoeld wordt met aanbiedingen. Maar let goed op voordat je op de bestelknop drukt: uit onderzoek van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) blijkt dat veel van deze 'megadeals' in werkelijkheid misleidend zijn. Driekwart van de onderzochte winkels houdt zich niet aan de regels.

De toezichthouder nam 24 grote webshops en fysieke winkels onder de loep. De conclusie is schokkend: maar liefst 18 van de 24 winkels gaan de fout in met hun kortingsacties.

Sjoemelen met de 'van-prijs'

De grootste valkuil voor consumenten zit hem in de zogenoemde 'van-prijs'. Wettelijk is vastgelegd dat de doorgestreepte prijs (waar de korting vanaf gaat) de laagste prijs moet zijn die de winkel in de afgelopen 30 dagen heeft gerekend.

In de praktijk lappen veel winkeliers deze regel aan hun laars. Ze baseren de korting bijvoorbeeld op de (vaak veel hogere) adviesprijs, of een oude prijs van maanden geleden. Hierdoor lijkt het alsof je een enorme korting pakt, terwijl je in werkelijkheid soms nauwelijks goedkoper – of zelfs duurder – uit bent.

Volgens Fleur Severijns van de ACM is dit niet alleen oneerlijk tegenover de consument, maar ook tegenover concurrenten die wél netjes de regels volgen. De toezichthouder heeft de overtredende winkels aangeschreven. Vorig jaar kregen ketens als Leen Bakker en Jysk al boetes van boven de een ton voor dit soort praktijken; dat risico lopen de huidige overtreders nu ook.

Ook Bol, Amazon en Wehkamp genoemd

De ACM maakt de namen van de 18 winkels nog niet bekend, omdat zij nog bezwaar mogen maken. De Consumentenbond deed echter eigen onderzoek en noemt man en paard. Volgens de bond gaan onder andere Amazon, Wehkamp en Bol de mist in:

Waarom trappen we erin?

Winkeliers worden steeds creatiever in het verhullen van de werkelijke prijshistorie. Niels Holtrop, universitair docent Marketing, legt aan de NOS uit dat dit een bewust psychologisch spel is. Omdat aanbiedingen vaak tijdelijk zijn, ontstaat er bij consumenten de angst om de deal te missen (Fear Of Missing Out).

Doordat het voor de ACM onmogelijk is om elke (kleine) webshop te controleren, nemen veel winkeliers de gok. "Prijsconcurrentie is een krachtig wapen; klanten zijn er enorm gevoelig voor," aldus Holtrop.

Wat kun je doen?

Controleer zelf of de prijzen van producten niet stiekem zijn verhoord door gebruik te maken van de prijshistorie. Op vergelijkingssites kun je bijvoorbeeld zien wat het prijsverloop van een bepaald product is geweest gedurende een jaar.

Op Kieskeurig.nl kun je bijvoorbeeld de prijsdalers bekijken, hier vind je producten die de afgelopen periode sterk in prijs zijn gedaald.