ID.nl logo
Koffie proeven: zo vind je de smaak die bij je past
© Copyright @ Puripat
Huis

Koffie proeven: zo vind je de smaak die bij je past

Je hebt koffie en je hebt koffie. En die smaken lang niet allemaal hetzelfde – integendeel. Want er zijn allerlei factoren die van invloed zijn op de smaak, van de bonensoort tot de zetmethode. In dit artikel lees je hoe je erachter komt welke smaak het best bij jou past!

  • De smaak van koffie hangt af van verschillende factoren: de soort bonen, de branding, de maling en de zetmethode. Zelfs de temperatuur speelt een rol. Dat is best veel om rekening mee te houden.
  • Koffie bevat natuurlijke zoete, zure en bittere tonen. Welke koffie je het lekkerst vindt, sluit vaak aan bij je persoonlijke voorkeur voor deze smaken.
  • Wil je echt genieten van verse koffie? Investeer dan in een goede koffiemolen en koop hele bonen. Na het malen vervliegt de smaak snel, en dat is zonde!

Wil je meer weten over bonensoorten? Lees dan Verschillende soorten koffiebonen. Welke kies je?

Kies jouw koffie (met wat pro-advies)

Het kiezen van de juiste koffie draait om een paar belangrijke factoren, legt Joost Leopold, barista-instructeur, auteur van Water, Koffiebonen en Melken eigenaar van de Koffieschool uit. Hij vertelt dat er drie fundamentele smaken zijn in koffie: zuur, zoet en bitter. Je persoonlijke voorkeur voor een van deze smaken vormt de basis voor je keuze.

Naast smaak speelt ook de sterkte van de koffie een rol, variërend van licht tot krachtig, afhankelijk van wat je lekker vindt. Tot slot is de plek waar je je koffie koopt ook van invloed. Dit kan lokaal zijn, online, bij een koffiespeciaalzaak of bij een supermarkt. Meestal bepaalt dit voor een groot deel de kwaliteit.

Kortom, het begint bij het begrijpen van je eigen smaak. De gewenste sterkte en de plek waar je je koffie haalt, bepalen samen de uiteindelijke beleving.

Lees ook: Light roast, medium roast en dark roast: dit doet de branding voor de smaak van je koffie

©Joost Leopold

Joost Leopold van de Koffieschool.

Expert-tip: maal zelf je bonen

Joost benadrukt dat er nog een andere factor heel belangrijk is: de maling van de koffie. Een te grove of te fijne maling kan het moeilijk maken om lekkere koffie te maken. Daarom adviseert hij aan om een eigen koffiemolen aan te schaffen. Elektrisch of handmatig maakt daarbij niet uit: als je maar je eigen bonen maalt. Zonder molen heb je beperkte invloed op de smaak.

Meer weten? Lees dan: Koffiemolen kiezen: de beste tips om het ideale apparaat te vinden

Het beste moment om bonen te malen

Koffie is een delicaat product, legt Joost uit, vanwege de etherische oliën die in de bonen zitten. Deze oliën zijn erg vluchtig. Zodra je de bonen maalt, vergroot je het oppervlak dat aan lucht wordt blootgesteld, waardoor de oliën snel vervliegen. Gemalen koffie is daarom eigenlijk maar heel kort op z'n best.

Binnen een minuut verlies je al bijna 50 procent van de smaak. Dus als je echt wilt genieten, is die eerste minuut na het malen het moment waarop de koffie het lekkerst is.

©Natsicha

Koffiepads en koffiecups, hoe zit het daar mee? We zagen al dat de maling van de bonen invloed heeft op de smaak, maar ook de zetmethode speelt een grote rol. Je zou misschien denken dat koffieliefhebbers geen fan zijn van pads en cups, omdat deze vooral zijn ontworpen voor gemak en snelheid, niet per se voor een betere smaak.

Toch benadrukt Joost Leopold dat je vooral moet drinken wat jij lekker vindt. Jouw koffiemoment is jouw moment, en koffieliefhebbers doen gelukkig niet aan shamen.

Zetmethoden zoals Senseo en Nespresso zijn volgens Joost prima, maar de uiteindelijke smaak hangt vooral af van de kwaliteit van de koffie die je gebruikt. De keuze van de koffieboon, de branding en de maling zijn bepalend. Het nadeel van cups en pads is dat de maling vaak al ‘oud’ is. Daarom is een goede filterkoffie meestal lekkerder, zegt hij.

Het kan iets langer duren, of je moet even geduld hebben totdat je koffie klaar is, maar met de juiste bonen is de koffie vaak ook een stuk beter.

Dat ruikt lekker!

Versgemalen bonen!

Zo proef je koffie

Je eigen smaak voor sterkte en bonensoort bepaalt welke koffie jij lekker vindt. Om erachter te komen welke koffie je nu echt lekker vindt, kun je het best gewoon gaan proeven.

Watch on YouTube

Zelf koffie proeven: dit moet je weten

Tijd om te proeven. Koffiespeciaalzaken organiseren regelmatig proeverijen. Ook kun je vaak samples van verschillende bonensoorten opvragen.

Het heeft geen zin om appels met peren te vergelijken. Bereid de koffies die je gaat proeven op dezelfde manier. Gewone filterkoffie is hiervoor erg geschikt. De subtiele smaaktonen blijven prima overeind.

Je kunt koffie het beste zwart proeven. Houd je niet van zwarte koffie? Voeg dan hetzelfde toe aan alle koffies om goed te kunnen vergelijken. Dezelfde melk, dezelfde hoeveelheid suiker.

Stappenplan: zelf koffie proeven

Professionele koffie-proevers (of inkopers) noemen het proeven van koffie 'cuppen'. Kunnen wij ook. Een beetje. Zo doe je dat:

  • Bereid je smaakpapillen goed voor op de proeverij. Vermijd sterk smakende voedingsmiddelen vlak van tevoren en drink alleen water. Water is verfrissend en helpt om het licht uitdrogende effect van koffie te neutraliseren.

  • Koffie zelf werkt ook als neutralisator van smaken. Het eerste slokje neutraliseert wat er al in je mond zat, maar de tweede slok is de echte proefslok. Dat is waar je de smaak echt beoordeelt.

  • Gebruik altijd verse koffiebonen die recent zijn gebrand en zorg ervoor dat al je apparatuur schoon is.

  • Ga je meerdere soorten koffie proeven? Maak dan aantekeningen van elke soort.

  • Geur speelt een grote rol bij het proeven. zeker bij koffie, dat meer dan duizend aromatische verbindingen bevat. Geur en smaak zijn onlosmakelijk verbonden, dus zorg dat je neus goed werkt, want die speelt een grote rol..

  • Maal wat koffie in een droge kop voordat je het in je koffiezetapparaat doet. Breng je neus naar de kop en inhaleer diep. Vind je de geur lekker?

  • Nu kun je de koffie gaan zetten. Tijdens het brouwproces komen aroma’s vrij wanneer gemalen koffie en heet water samenkomen. Noteer je eerste indrukken van het aroma. Zet de koffie verder zoals je gewend bent en ruik opnieuw aan het oppervlak zodra de koffie klaar is.

©leszekglasner

Vijf elementen

Hoewel onze smaakpapillen op de tong slechts vijf basissmaken kunnen waarnemen (zoet, zout, zuur, bitter en umami), kunnen we dankzij onze neus en onze hersenen veel meer smaaknuances proeven. Er zijn vijf elementen waar je op kunt letten.

  1. Zoetheid

    Goede koffie heeft vaak een subtiele zoetheid. Bij slechte of verkeerd gezette koffie overheerst juist de bitterheid. Zoetheid kan uiteenlopen van de frisse tonen van vers fruit tot de rijke diepte van karamel of melasse. Probeer het zoetje op te merken tijdens het proeven.

  2. Body

    Body verwijst naar hoe de koffie aanvoelt op je tong. Is de koffie licht en dun, zoals magere melk, of juist vol en romig, zoals slagroom? De dosering en de zetmethode hebben hier grote invloed op.

  3. Zuurgraad

    Zuurgraad is ook onderdeel van de smaak van koffie. Het gaat niet om de pH-waarde, maar om de kwaliteit van het zuurtje. Vergelijk het met de verschillen tussen de milde zuurheid van een druif en het scherpere zuur van een citroen. De zuurgraad varieert van nauwelijks merkbaar tot levendig, afhankelijk van de soort koffie en hoe deze gebrand is.

  4. Smaaktonen

    Koffie bevat vaak complexe smaaktonen die verder gaan dan alleen 'koffiesmaak'. Probeer te ontdekken of je noten, fruit zoals blauwe bes of citrus, of zelfs bloemige tonen herkent. Dit lukt alleen als je deze smaken al eens hebt ervaren.

  5. Afdronk

    De afdronk is de smaak die blijft hangen na het doorslikken van een slok koffie. Deze kan variëren in duur en intensiteit. Wat blijft er achter op je tong? Een goede koffie laat zelfs minuten na het proeven nog een aangename smaak achter. De etherische oliën spelen hierbij een grote rol, en de afdronk is vaak beter als de bonen vlak voor het zetten van de koffie zijn gemalen.

P.S. Een koffiespeciaalzaak kan je altijd helpen, ook met proeven. Zij doen dit zelf ook!

©mavoimages

Laatste tip van de kenner: mengen

Joos Leopold houdt, net als veel andere koffieliefhebbers, van filterkoffie. Maar, daar zit een extra stap aan: leopolderen. Wat?

Wanneer je filterkoffie zet, is het onderste deel van de kan vaak het sterkst terwijl het bovenste deel wat zwakker smaakt. In het onderste gedeelte proef je meestal een flinke zuurheid, terwijl het bovenste deel wat bitterder kan zijn. Het middelste deel is romig zoet.

Je zou ze moeten mengen voor een lekker geheel en een aangenamere smaak. Maar roeren veroorzaakt een draaikolkbeweging en die doet je koffie geen goed. De lichte bitters zakken dan naar beneden. Het klonk ook al te makkelijk. Wat wel?

Je pakt een tweede koffiekan die je voorverwarmt (bijvoorbeeld met warm water). Je giet de koffie vanuit de oorspronkelijke kan over. En weer terug. Nog een keer. Zeven (!) keer in totaal. Net zoveel keer als er letters in de naam 'leopold' zitten. Vandaar de naam, leopolderen. Nou ja, en van Joost natuurlijk.

▼ Volgende artikel
Slimme warmwaterkraan: waarom een Quooker de onmisbare hulp in de keuken is
© INGA POWILLEIT | QUOOKER
Huis

Slimme warmwaterkraan: waarom een Quooker de onmisbare hulp in de keuken is

Een waterkoker of fluitketel lijkt misschien onmisbaar in de keuken, maar steeds meer mensen stappen over op een slimme warmwaterkraan. Hiermee tap je in een handomdraai kokend, gekoeld of zelfs bruisend water, rechtstreeks uit de kraan. Handig, snel en vaak ook zuiniger dan je denkt.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bemmel & Kroon

De Quooker-warmwaterkraan is een Nederlandse uitvinding die teruggaat tot de jaren 70. Het eerste productiemodel werd al in 1992 geïntroduceerd en enkele jaren later volgden verschillende varianten van de kraan tot de modellen die we nu kennen.

Werking van het systeem

Het Quooker-systeem is gebaseerd op een eenvoudig maar ingenieus principe: een kraan op het aanrecht is verbonden met een compact reservoir dat in het keukenkastje wordt geplaatst. Dit reservoir fungeert als een soort extreem goed geïsoleerde thermosfles, waarin water continu op 108° C wordt gehouden. Dankzij deze hoogvacuümisolatie is het energieverbruik om het water op temperatuur te houden enorm laag, met een stand-byverbruik van slechts 10 watt per dag, wat neerkomt op circa 0,06 euro per dag, afhankelijk van je energiecontract.

Je kunt momenteel kiezen uit drie varianten van de Quooker: de Pro3-VAQ, de COMBI en de COMBI+. In de tabel hieronder zie je de verschillen:

ReservoirCapaciteit kokendCapaciteit warmGeschikt voor
Pro3-VAQ3 liter, directn.v.t.Huishoudens die alleen kokend water wensen
COMBI7 liter, direct15 literKeukens zonder warmwaterleiding of met lange wachttijden
COMBI+7 liter, directVia cv-ketelHuishoudens met cv-ketel die snel kokend water wensen

De grootste besparing op energie en water behaal je met de COMBI- en COMBI+-systemen. Staat de cv-ketel ver van de keuken, dan gaat er vaak een hoop water verloren. Dat komt doordat je eerst een tijdje koud water moet laten weglopen voordat er warm water uit de kraan komt. Met een Quooker heb je dat probleem niet: het waterreservoir zit direct onder de kraan. Zo bespaar je tot wel 10 liter water per dag. Het systeem is daardoor niet alleen een handige kokendwaterkraan, maar ook een slimme manier om warm water te regelen. Dat maakt het een duurzame investering die verder gaat dan alleen gemak.

©Quooker / Bemmel & Kroon

Verschillende kranen

De reservoirs van de Quooker kun je combineren met elke gewenste kraan van het systeem. Er zijn vier types Quooker-kranen:

De Flex: Dit is een Quooker-kraan met een flexibele uittrekslang voor warm en koud water. De slang is handig voor het spoelen van de spoelbak of het vullen van pannen buiten de wasbak. Een ingebouwd veiligheidsmechanisme, de kokendwaterstop, zorgt ervoor dat er geen kokend water kan worden getapt als de slang is uitgetrokken.

De Fusion: De alles-in-één kraan die kokend, warm en koud water levert. Dit strakke, minimalistische design past in vrijwel elke moderne keuken en is verkrijgbaar in diverse afwerkingen, zoals chroom, rvs, zwart, goud en messing-platina.

De Front: Een kraan met een uitgesproken uiterlijk en een vernieuwde bediening aan de voorkant van de uitloop voor warm en koud water. Dit model is verkrijgbaar in rvs en zwart.

De Nordic-modellen: Deze serie omvat de Nordic Twintaps, een set van een kokendwaterkraan en een mengkraan in hetzelfde ontwerp, en de Nordic Single Tap, een losse kokendwaterkraan die kan worden gecombineerd met een bestaande mengkraan. Deze opties zijn ideaal voor consumenten die de functionaliteiten van warm/koud water en kokend water gescheiden willen houden.  

De CUBE: Bruisend en gekoeld water

De Quooker CUBE is een extra reservoir naast de boiler waarmee je kraan ook gekoeld, bruisend en gefilterd water geeft. De bediening is zo ontworpen dat je niet per ongeluk de verkeerde stand kiest: bruisend water tap je door de ring tweemaal in te drukken en te draaien (blauw knipperend licht), gefilterd koel water door één keer indrukken en draaien (continu blauw licht).

De CUBE werkt met CO₂-cilinders, goed voor zo’n 60 liter bruisend water per cilinder. Een set van vier kost zo'n 70 euro, lege cilinders stuur je gratis terug voor hergebruik. Het filter dat het water zuivert moet jaarlijks worden vervangen. Zo helpt de CUBE plastic flessen overbodig te maken.

©Quooker / Bemmel & Kroon

Oude kraan vervangen

Vaak wordt gedacht dat je een Quooker-kraan alleen in een nieuwe keuken kunt installeren. Dat is niet zo: een Quooker past in principe in elke keuken en het is zelfs mogelijk om deze náást je oude vertrouwde kraan te installeren. Dat zou je (als je een beetje handig bent) in principe helemaal zelf kunnen doen, maar je kunt de Quooker uiteraard ook door een expert laten installeren. Maar waar moet je rekening mee houden als je een Quooker wil installeren?

Stroomvoorziening: Er is een geaard stopcontact en bij voorkeur een aparte elektriciteitsgroep nodig, vooral wanneer de CUBE wordt toegevoegd. Als er geen aparte groep beschikbaar is, kan een energieverdeler worden gebruikt om de stroom te verdelen tussen de Quooker en andere apparaten, zodat de zekeringen niet springen.

Wateraansluiting: Je hebt een minimale waterdruk van 2 bar nodig om de Quooker-systemen goed te laten werken. Voor de Quooker COMBI+ geldt dat ook voor de warmwaterkraan: die moet ook op 2 bar staan. De maximale waterdruk is 6 bar.

Ruimte in het keukenkastje:
De reservoirs zijn compact, maar vereisen wel voldoende ruimte. Het PRO3-reservoir is 40 cm hoog en heeft een diameter van 15 cm, terwijl de COMBI-reservoirs 47 cm hoog zijn en een diameter van 20 cm hebben. De CUBE meet 43 cm hoog, 30 cm breed en 44 cm diep, inclusief de CO₂-cilinder. Daarnaast heb je voor de Flex een minimale diepte van 500 mm en een breedte van 200 mm onder het aanrechtblad nodig voor het contragewicht van de uittrekslang.

Bij het zelf installeren van een Quooker is het overigens erg fijn dat de fabrikant allerlei handige instructievideo's en -documenten heeft voor de zelfklusser, waardoor je altijd stap-voor-stap weet wat je moet doen.

Voordelen

Waarom zou je voor een Quooker kiezen als je al een waterkoker hebt of een fluitketel gebruikt? Het grootste voordeel is dat je altijd en direct kokend water tot je beschikking hebt. Nooit meer wachten op je waterkoker of ketel totdat deze het kookpunt hebben bereikt. De Quooker verbruikt weliswaar continu stroom voor het op temperatuur houden van het hete water, maar een waterkoker verbruikt veel energie in korte tijd. En dat voor elke keer dat je warm water nodig hebt. Een fluitketel op het vuur is ook niet erg duurzaam als je kookt op gas. Voor het koken van uitgebreide maaltijden met pasta is het extra fijn als je snel over kokend water kunt beschikken.

©Dmitry Vereshchagin - stock.adobe.com

Prijzen en verbruik

Misschien is het goed om even stil te staan bij het energieverbruik en de kosten. Want wat verbruikt een Quooker nu eigenlijk op jaarbasis, en wat kost je dat gemiddeld? Voor dit voorbeeld nemen we een huishouden van drie personen, die gezamenlijk per dag 10 liter kokend water verbruiken. In dat geval verbruikt dat gezin volgens Quooker 511 kWh op jaarbasis.

Stel dat je bij je huidige energieleverancier 0,40 eurocent per kWh gemiddeld betaalt. De Quooker kost je dan op basis van de bovenstaande gegevens 204,40 euro per jaar.

Dat is natuurlijk lastig één-op-één te vergelijken met het verbruik van gas of elektriciteit om water te koken. Het voordeel van een Quooker is bijvoorbeeld dat je veel makkelijker de exact benodigde hoeveelheid water pakt. Als je water kookt met een fluitketel of elektrische waterkoker, dan ben je algauw geneigd om meer water in de ketel te doen dan noodzakelijk is. En meer water kost meer energie om op te warmen.

Overwegingen

Ben je van plan om een warmwaterkraan zoals een Quooker aan te schaffen? Houd dan wel rekening met een aantal zaken. Om te beginnen de aanschafprijs, maar ook de manier waarop een Quooker in je keuken wordt geïnstalleerd. Er moet immers extra ruimte onder de gootsteen worden vrijgemaakt, en dat is nu eenmaal niet zomaar in elke keuken mogelijk.

Welk systeem het best past, hangt af van je wensen en je keuken. Wil je alleen kokend water? Dan is de compacte PRO3 op zich afdoende. Heb je een lange wachttijd op warm water, dan zijn de COMBI of COMBI+ de slimste keuzes. Met de CUBE heb je meteen ook gekoeld en bruisend water tot je beschikking; ideaal als je minder plastic flessen wilt gebruiken. De Quooker biedt dus veel gemak, veiligheid en duurzaamheid. Een goede investering voor je keuken!

▼ Volgende artikel
Huis winterklaar? Maak kans op een WOLF-Garten multi-star schoonmaakset
© AK | ID.nl
Huis

Huis winterklaar? Maak kans op een WOLF-Garten multi-star schoonmaakset

Nu de herfst inzet is dit hét moment om je huis winterklaar te maken. Ramen nog even goed lappen vóór de natte kou, de dakgoot ontdoen van bladeren zodat het water vrij wegloopt… Met het WOLF-Garten multi-star systeem heb je daar geen ladder voor nodig: je klikt gewoon het opzetstuk dat je nodig hebt op de uitschuifbare Variosteel en je kunt overal bij. Wij mogen twee sets weggeven.

Wat zit er in de set

De Variosteel ZM-V4 (220–400 cm) klikt stevig vast op verschillende opzetkoppen. In totaal zijn er ruim 70 opzetstukken; daarvan zitten er vier in de set die je kunt winnen. Voor glaswerk is er de raamwasser (EW-M), een brede mop met verstelbare kop die ook handig is bij schuine ruiten of zonnepanelen. Voor een streeploos resultaat gebruik je de raamreiniger (KW-M/ZM015), waarbij mop en wisser in één zijn gecombineerd. Stofnesten en spinnenwebben verwijder je met de flexibele ragebol (BM 25 M); de kop buigt mee zodat je boven kozijnen en in hoeken komt zonder dat je op een ladder hoeft te staan. Voor het schoonmaken van de dakgoot gebruik je de twee-in-een dakgootreiniger (GC-M): eerst bladeren en vuil losvegen, daarna eenvoudig uitscheppen. Alle opzetstukken klik je op dezelfde steel, waarmee je zowel hoog als laag werkt.

➡️ Zo haal je het meest uit de opzetstukken

Begin bij ramen altijd met twee emmers: één met schoon sop en één met helder water. Maak het raam nat met de mop en spoel die tussendoor uit in schoon water. Werk daarna in rustige horizontale banen met de wisser en droog de onderste kozijnrand direct af met een doek. Zo voorkom je druipers en blijft het glas streeploos schoon. Doe dit liever niet in volle zon, want dan droogt het water te snel op en krijg je sneller waas.

Voor de dakgoot kies je een droge dag. Zet de steel zo lang dat je recht kunt blijven staan en niet hoeft te reiken. Veeg eerst bladeren en takjes los met de borstelzijde van de GC-M en schep het vuil daarna uit de goot. Controleer meteen de afvoerpijp door er wat water in te gieten, zodat je zeker weet dat alles goed doorloopt. Draag handschoenen; niet alleen om te voorkomen dat je vieze handen krijgt, maar ook omdat er scherpe takjes of steentjes in de modder kunnen zitten. Kijk tot slot of er nergens nog vuil of takjes zijn achtergebleven, zodat de goot ook bij de eerste najaarsstorm goed blijft doorstromen.

©AK | ID.nl

Met de ragebol werk je van boven naar beneden. Klap de kop iets schuin en laat de borstel het werk doen; hard duwen vervormt de vezels en haalt minder weg. Ga een dag later nog een keer langs de buitenlampen en camera's: spinnen komen snel terug, een tweede ronde houdt het langer netjes.

➡️ Onderhoud en veiligheid

Spoel moppen en borstels na gebruik met lauwwarm water uit en laat ze volledig drogen. Bewaar de steel en koppelingen vorstvrij en zandvrij, dan klikken ze soepel en gaan ze lang mee. Kies altijd de kortst mogelijke steellengte die de klus toelaat; hoe korter, hoe lichter en stabieler het werkt.

➡️ Maak kans op een WOLF-Garten multi-star systeem schoonmaakset

Wil jij zo'n mooie set ter waarde van 216 euro winnen? We geven er twee weg. Wat moet je doen?

Beantwoord de volgende vraag: Wat is jouw grootste hilarische schoonmaakdrama ooit (trapje instabiel, emmer omgevallen, enzovoort)?

Stuur je antwoord naar wolf@id.nl. Meedoen kan tot en met zondag 21 september. De twee origineelste inzendingen winnen. Prijswinnaars krijgen automatisch bericht.