Koffiebonen worden gebrand voordat je ze maalt en er koffie van zet. Hoelang je dat doet en op welke temperatuur bepaalt de branding. Light roast (licht branding), medium roast (ertussenin) of dark roast (donkere branding): in dit artikel lees je hoe dat precies zit en wat de branding doet voor de smaak van jouw koffie!

Lees ook: Verschillende soorten koffiebonen: welke kies je?

Wat is branding van koffiebonen?

Koffiebonen zijn koffiebonen. Ze zijn niet licht of donker van kleur. Dat wórden ze, door de branding, ook wel ‘roast’ genoemd.

We branden de koffie om de rauwe koffiebonen om te toveren tot de geurige korrels die we gebruiken om onze dag te beginnen.

Tijdens de branding worden rauwe koffiebonen blootgesteld aan hoge temperaturen. Door dit proces gaan de bonen van groen en smaakloos naar de aromatische koffiebonen die we allemaal kennen.

Het roosteren van de bonen heeft veel invloed op de uiteindelijke smaak van je kopje koffie. Het is een kunst die de nuances en karakteristieken van de bonen uitlicht en de unieke smaakprofielen van verschillende koffiesoorten benadrukt.

Eerste en tweede kraak

Het brandproces begint met rauwe bonen. Ze worden gebrand door ze bloot te stellen aan hitte in een koffiebrander (of, als je het thuis wilt doen, in de oven). De temperatuur ligt tussen de 180 en 240 graden Celsius. De duur en temperatuur van het brandproces bepalen of de bonen licht, medium, of donker worden gebrand.

Tijdens het branden ondergaan de bonen verschillende fases, waaronder het drogen, de eerste kraak en de tweede kraak. De eerste kraak is een hoorbaar geluid, vergelijkbaar met popcorn die in een pan wordt gepoft. Tijdens deze fase zetten de bonen uit en barsten ze open. De tweede kraak gebeurt op een later moment in het brandproces. De oliën beginnen vrij te komen uit de bonen. De bonen nemen hun uiteindelijke donkerdere kleur aan en ontwikkelen hun smaakprofiel. Elke fase heeft invloed op de smaak en aroma's van de bonen. Een goede koffiebrander luistert dus naar zijn of haar boontjes.

De keuze van de brandgraad (light, medium, dark roast) is sterk afhankelijk van de soort koffieboon, de herkomst en de kwaliteit van de boon. Om de juiste branding te kiezen, is wat expertise nodig. Maar het is natuurlijk erg leuk om hiermee te oefenen en je eigen smaak te ontdekken.

©Nitiphol

Light roast, ofwel lichte branding

Light roast koffiebonen zijn herkenbaar aan hun lichtere kleur en zachtere textuur. Ze zijn minder lang en minder heet geroosterd dan andere koffiebonen. Het branden stopt na de eerste kraak. De boon laat daarom minder oliën los: die blijven er grotendeels in.

Dit betekent dat ze mild van smaak zijn en de natuurlijke smaken en geuren van de bonen behouden. Light roast koffie heeft gewoonlijk een subtielere smaak en minder bitterheid dan donkerder gebrande koffievarianten.

Welke bonen je gebruikt heeft natuurlijk ook invloed op de smaak. Maar: bij light roast koffie proef je vaak fruitige tonen.

Dit type roast wordt vaak gebruikt om de specifieke smaakkenmerken van bonen uit bepaalde regio's te benadrukken, zoals specialty koffie. Je ziet het ook regelmatig bij single origin. Deze koffie staat bekend om zijn delicate en complexe smaakprofiel, in tegenstelling tot donkerder gebrande koffie, die vaak diepere maar eenvoudigere smaken heeft.

Koffiebonen met lichte branding bevatten meestal meer cafeïne dan donkere branding. Dit komt doordat cafeïne pas bij hogere temperaturen begint af te breken en light roast bonen worden niet op heel hoge temperaturen geroosterd.

Medium roast

Medium roast, oftewel medium gebrande koffiebonen, bevinden zich ergens tussen light en dark roast in. Logisch wel. Ze zijn langer geroosterd dan light roast koffiebonen, waardoor de bonen een iets donkerdere kleur hebben. Deze branding behoudt nog steeds de karakteristieke eigenschappen van de koffieboon, maar voegt ook meer aroma's toe. In koffietermen: een vollere body en een lichte bitterheid.

De smaak van medium roast koffie is goed in balans. Tijdens het roosteren ondergaan de bonen de karamelisering van suikers, vandaar de bruine kleur. Hierdoor worden de subtiele smaaktonen aangevuld met diepere smaakprofielen. Dit type roast staat bekend om zowel de natuurlijke smaken en aroma's van de oorspronkelijke bonen als de smaken en aroma's verkregen tijdens het roosteren aanwezig zijn.

Medium roast koffiebonen hebben doorgaans een medium niveau van bitterheid, waardoor ze een populaire keuze zijn.

Dark roast, ofwel donkere branding

Dark roast, ofwel donker gebrande koffiebonen, ondergaan een intensief roosterproces. Dit betekent dat de bonen gedurende een langere periode en bij hogere temperaturen worden geroosterd, tot ze een diepe donkerbruine kleur hebben. Deze roast staat bekend om zijn stevige en bittere smaak. Koffie voor gevorderden, zeg maar. Door de langere branding verdwijnen veel van de oorspronkelijke natuurlijke smaken en aroma's van de bonen. In plaats daarvan ontwikkelen zich eigen intense smaken en aroma's. Deze koffiebonen hebben zeker veel smaak!

De kleur van dark roast koffiebonen is donker, een beetje chocoladebruin. De smaak is bitter maar rijk. Dit komt doordat de bonen tijdens het roosteren op een temperatuur worden gebracht die hoger is dan 220 graden, wat het einde van de tweede kraak markeert. Hierdoor verliezen de bonen meer vocht en komen de oliën naar buiten. Er zit zelfs vaak een nuance van rokerigheid in dark roast koffie.

Veel grote ketens gebruiken dark roast, omdat het echt een goede koffiesmaak heeft. De meeste koffiedrinkers vinden het lekker.

Dark roast wordt vaak gebruikt om espresso mee te maken vanwege de stevige body en het smaakvolle karakter. Die espresso kan ook de basis zijn voor lattes of cappucino. Dit type roast wordt helaas soms ook ingezet om eventuele onvolkomenheden in kwalitatief mindere bonen te maskeren.

Koffiebonen met donkere branding zijn over het algemeen zwaarder. Dat wil overigens zeker niet zeggen dat dark roast bitterder is (tenzij de bonen natuurlijk verbrand zijn). De smaak na het roosteren hangt af van het soort boon en de kwaliteit ervan. Robusta-bonen zijn over het algemeen wat zuurder en minder fruitig dan Arabica-bonen.

Over het algemeen bevat dark roast minder cafeïne omdat een deel van de cafeïne tijdens het roosteren wordt verbrand.

©hedgehog94

Een lekkere sterke bak uit Frankrijk of Italië

Er zijn nog ‘tussenliggende’ roasts, zoals medium dark roast en extra dark. Ook bestaan er nog twee andere ‘roasts: French en Italian (Franse en Italiaanse branding).

Bij French roast worden de koffiebonen langer gebrand dan bij de meeste andere brandingen. Ze worden donkerbruin tot bijna zwart en vertonen vaak een olieachtige glans op hun oppervlak. De smaak is sterk, bitter en rokerig, hoewel er soms een beetje zoet of zuur in kan zitten. French roast koffie heeft meestal weinig tot geen oorspronkelijke smaak van de koffieboon zelf, omdat de smaken tijdens het roosteren worden vervangen door de intense rokerige tonen. Dit is een favoriet bij liefhebbers van sterke, bittere koffie.

Italian roast is vergelijkbaar met French roast, maar meestal nog iets donkerder. De bonen zijn bijna zwart van kleur en hebben ook een olieachtige glans. De smaak is echt vrij bitter en rokerig, met weinig nuances van de oorspronkelijke boon. Italian roast wordt vaak gebruikt om espresso mee te maken, omdat het de intense smaken levert die typisch zijn voor espresso. Het wordt dan iets fijner gemalen dan een medium maalgraad, waardoor er meer oppervlak ontstaat voor extractie. Hierdoor komt nog meer smaak van de oliën vrij. Italiaanse branding gaat nog voorbij de tweede kraak.

Beide brandingniveaus zijn geschikt voor mensen die van zeer donkere en intense koffie houden, maar ze zijn minder geschikt voor degenen die de subtiele smaaktonen van de oorspronkelijke koffieboon willen behouden.

Lees ook: Hard of zacht, uit de kraan of uit een fles: zo beïnvloedt water de smaak van jouw koffie

Met een prijskaartje van 399 euro is de Dyson V8 Cyclone een van de meest betaalbare draadloze steelstofzuigers van het Britse merk. Je haalt hiervoor een redelijk compacte maar krachtige huishoudhulp in huis, die een aantal duidelijke kanttekeningen heeft.

De Dyson V8 heeft een nieuw ontwerp gekregen. Weg is de trekker die je constant moet indrukken om het apparaat te laten zuigen. In plaats daarvan beschikt hij voortaan over een handige aan-uitknop. Daarnaast zit een moduswisselaar, die met verschillende kleuren aangeeft welke zuigstand je gebruikt. Opvallend is ook dat Dyson voor de V8 Cyclone geen spannende kleuren voor de plastic onderdelen gebruikt. In plaats daarvan zien we een combinatie van kaki, rood, grijs en zwart; het geheel valt daardoor minder op.

©Wesley Akkerman

De nieuwe Dyson V8 Cyclone

De nieuwe V8 levert 30 procent meer zuigkracht en een 50 procent langere accuduur. In de laagste zuigstand houdt hij het tot 60 minuten vol. Helaas ontbreekt een handig lcd-scherm (dat wel op duurdere modellen zit) voor de resterende accutijd; ook hier moet je het doen met iets te simpele led-indicators. Onderop zit een nieuwe vloerzuigmond, die Dyson de 'Motorbar' noemt. Die moet dankzij het gebruik van speciale kammetjes effectief zijn tegen vastzittende haren, maar de stofzuiger moet het verder ook zonder moderne functies doen zoals lasers of stofsensoren.

Met slechts 2,7 kilogram is de Dyson V8 Cyclone lekker licht en wendbaar, waardoor je moeiteloos vloeren en zelfs hoekjes op het plafond schoonhoudt. Het stofreservoir (540 milliliter) heeft een handig uitwerpsysteem waarbij je het vuil niet hoeft aan te raken. Toch zijn we niet helemaal tevreden over alle eigenschappen van de zuigmodule. Het handvat is namelijk smal en klein, waardoor je grip bij langer gebruik oncomfortabel is. Ook kan het bij je duim gaan schuren. Dit is waarschijnlijk de minst ergonomische Dyson die we op de redactie hebben getest.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone in de praktijk

Gelukkig biedt de Dyson V8 Cyclone met 297 air-watts in de Boost-stand een flinke verbetering in zuigkracht (ten opzichte van zijn voorganger). De standaardmodus levert 79 aW en dat is voor ons ruim voldoende voor dagelijkse taken. Vooral het vloerkleed moet eraan geloven: haren, kruimels en ander vuil worden daar moeiteloos uit gezogen. Op hardere vloeren stelt de Cyclone eveneens niet teleur, al valt er wel één ding op. Wanneer je de stofzuiger oppakt nadat je bijvoorbeeld wat kruimels of korrels opzuigt, kan het zijn dat er een paar uit de mond vallen.

Daarnaast missen we een zachte(re) borstel op de Dyson V8 Cyclone. De huidige zuigmond ratelt namelijk hard over de vloer, wat niet zo prettig is voor (onder)buren in een flat- of appartementsgebouw of slapende kinderen. En dat terwijl de motor zelf stiller is dan verwacht. Gelukkig neemt de zuigmond moeiteloos allerlei soorten haren op en raken die niet in de borstel verstrengeld. Ook goed om te weten: de Cyclone past zijn zuigkracht niet automatisch aan, zoals duurdere modellen dat wel doen, waardoor je dat dus zelf in de gaten moet houden. Geen groot probleem, maar toch.

©Wesley Akkerman

Batterij en accessoires

Zoals gezegd gaat de batterij maximaal een uurtje mee wanneer je de zuinigste modus inschakelt. Anders moet je rekening houden met ongeveer een halfuur in de normale stand. Zet je de Boost-modus aan en laat je die aanstaan, dan is het binnen tien minuten wel gedaan. Geen vreemde scores als je kijkt naar het formaat en de behoorlijk indrukwekkende zuigkracht. Een groot pluspunt is daarnaast dat je de accu kunt verwisselen. Daardoor kun je de levensduur aanzienlijk verlengen door mettertijd een nieuwe batterij aan te schaffen.

Je krijgt trouwens twee accessoires bij aanschaf van de Dyson de V8 Cyclone: een kierenzuiger en een gemotoriseerde miniborstel. Hoewel dat misschien wat karig lijkt vergeleken met eerdere modellen, zijn oude V8-hulpstukken compatibel (mocht je die nog hebben). In de praktijk blijkt de basisset echter compleet genoeg. De kierenzuiger werkt goed voor meubels en lastige hoeken, terwijl de miniborstel onmisbaar is voor trappen, matrassen en bekleding. Ondanks het beperkte pakket biedt de stofzuiger dus voldoende opties voor de meeste huishoudens.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone kopen?

De Dyson V8 Cyclone is een geslaagde steelstofzuiger voor wie krachtige prestaties zoekt zonder overbodige luxe. Vooral op tapijt en bekleding komt hij sterk naar voren, en ook het verwijderen van haren gaat hem goed af. Het harde, smalle handvat en de wat stugge vloermond voelen niet altijd even prettig aan, maar dat past deels bij de prijsklasse. Jammer is ook het ontbreken van een lcd-display met handige informatie, al is dat net als het gebrek aan een automatische zuigstand goed te overzien. Alles bij elkaar is dit een betrouwbaar basismodel dat doet wat hij moet doen.

In de winter loopt de energierekening al snel op. De droger gaat vaker aan omdat de was buiten niet droogt, en omdat we vaker thuis koken en eten gaat ook de vaatwasser vaker aan. Ook de wasmachine draait op volle toeren, want nat weer en dikke kleding leveren extra was op. Hét moment dus om even stil te staan bij het energieverbruik van deze drie apparaten. Met wat kleine aanpassingen zorg je voor een zichtbaar (gunstig!) verschil op je stroomrekening.

Slim plannen loont

Wie een slimme meter of dynamisch energietarief heeft, kan precies zien wanneer stroom het goedkoopst is. Door het programma van je wasmachine, droger of vaatwasser daarop af te stemmen, draai je letterlijk op de voordeligste momenten. Veel moderne apparaten hebben een startuitstelknop, waarmee je eenvoudig plant dat een was 's nachts of vroeg in de ochtend klaar is.

Heb je geen dynamisch contract, dan is het slim om eerst te kijken of jouw leverancier een piek- en daltarief hanteert. Bij een dubbeltariefmeter geldt het lagere tarief meestal alleen tussen ongeveer 23.00 en 07.00 uur, niet standaard in het weekend. Even checken bij je energieleverancier voorkomt verrassingen.

Wassen op lagere temperatuur

De grootste energiebesparing zit in de temperatuur van het waswater. Een was van 30 graden is meestal voldoende schoon, zeker met de huidige wasmiddelen die ook bij lage temperatuur goed werken. Alleen bij sterk vervuilde was of handdoeken kan een hogere stand nodig zijn. Een wasbeurt op 60 graden of af en toe een machinereiniger houdt de trommel fris en voorkomt vetluis - een kookwas op 90 graden is bij moderne machines niet meer nodig.

Een andere eenvoudige stap is de wasmachine pas te laten draaien als hij goed vol is. Een halve was verbruikt bijna evenveel energie als een volle: zonde. Ook de juiste dosering helpt: te veel wasmiddel kan op den duur zeepresten achterlaten, waardoor de machine harder moet werken.

Droger of droogrek?

De droger is een onmisbare hulp in de winter, maar verbruikt veel stroom. Centrifugeer je was daarom eerst op de hoogste stand, zodat er minder vocht overblijft. Hoe droger het de trommel ingaat, hoe korter het droogprogramma duurt. Warmtepompdrogers verbruiken het minst stroom, al bespaar je nog meer door de was af en toe op te hangen. In een goed geventileerde kamer, bijvoorbeeld bij de verwarming, droogt het prima zonder dat je ernaar hoeft om te kijken.

De vaatwasser slim inzetten

Een vaatwasser verbruikt vooral energie om water te verwarmen. Kies daarom het eco-programma: dat duurt wat langer, maar gebruikt minder stroom en water doordat het water op lagere temperatuur wordt verwarmd. Grote etensresten kun je beter even wegschrapen, maar spoel servies niet voor onder de kraan - dat is onnodig en verspilt warm water. Licht aangekoekte pannen en schalen vormen voor moderne vaatwassers echt geen probleem.

Wie zonnepanelen heeft, kan de vaatwasser het beste overdag laten draaien, zodat de stroom direct uit eigen opwekking komt. Ook hier geldt dat een startuitstelknop handig is: je plant eenvoudig in dat het programma start zodra de zon op het dak staat.

Onderhoud maakt echt verschil

Goed onderhoud klinkt saai, maar heeft een direct effect op het energieverbruik. Een verstopt filter, kalk in de sproeiarmen of pluis in de droger laten apparaten harder werken dan nodig. Zet ze af en toe op een onderhoudsprogramma of gebruik een speciale reiniger. Dat voorkomt niet alleen geurtjes, maar zorgt ook dat de machine weer zo goed (lees: zo zuinig) mogelijk zijn werk kan doen.

Kleine aanpassingen, harde euro's

Energie besparen is vooral een optelsom van gewoontes. Door slimmer te plannen, de juiste temperatuur te kiezen en je apparaten schoon te houden, daalt het verbruik ongemerkt. En misschien nog belangrijker: je verlengt de levensduur van apparaten die het dagelijks zwaar te verduren hebben. Daarmee bespaar je ook op de langere termijn.