Koffie is de op één na meest verhandelde grondstof ter wereld. Naar schatting worden er elke dag ongeveer 2,25 miljard kopjes koffie gedronken. Hoewel globalisering ook in de koffiecultuur gaande is - denk maar aan de grote koffieketens die je overal ter wereld tegenkomt - zijn de tradities vaak heel anders dan bij ons.

Landen met een interessante koffiecultuur

Voor zover bekend, wordt in alle landen van de wereld koffie gedronken. De meeste van die mensen in die landen doen dat al lang en hebben er eigen rituelen en gewoonten omheen. Veel daarvan lijken echter veel op elkaar. Daarom een bloemlezing van interessante koffiegewoonten wereldwijd.

De koffiecultuur van Italië

Denk je aan koffie, of in ieder geval aan espresso, dan denk je aan Italië. Grappig eigenlijk, want koffie wordt er niet verbouwd. Waarom is koffie dan zo ‘groot’ in Italië, het land met inmiddels meer dan 150.000 koffiebarretjes (naast normale cafés en restaurants, waar een lekkere espresso ook goed verkrijgbaar is)?

Italianen houden van smaak. Ze besteden er aandacht aan, het eten en drinken is wereldwijd beroemd. Zo ook met koffie. Italië is de geboortegrond van de espresso (en daarna van de cappuccino. Grazie, trouwens).

Hun espresso drinken ze bij voorkeur al voor het ontbijt. En trouwens ook gedurende de dag, vaak staand. Een espresso is tenslotte zó op. ‘s Avonds gaat er vaak ook nog zo’n sterke jongen in. Wil je in een Italië een espresso bestellen, dan bestel je gewoon een ‘caffe’. Het is daar zo ingeburgerd, dat ze al begrijpen dat je voor de espresso gaat. Dat doen ze expres zo.

Koffie werd in de 16e eeuw al geschonken in Italië, maar in de 20e eeuw was Italië de hub van wereldwijde koffiehandel. Dat kwam onder andere door de uitvinding van de espressomachine is 1884. Later, net na de Tweede Wereldoorlog, werd de moka pot (of percolator) uitgevonden om thuis een espresso-achtige koffie te maken. Dit werd een belangrijk exportproduct voor Italië en droeg bij aan de reputatie als koffieland.

Ook interessant: Light roast, medium roast en dark roast: dit doet de branding voor de smaak van je koffie

©rh2010 - stock.adobe.com

Ethiopië

Koffie komt oorspronkelijk uit Ethiopië. Hier is het nog steeds het middelpunt van rituelen. Uitgenodigd worden voor koffie wordt in de Ethiopische cultuur beschouwd als een symbool van vriendschap, respect en grote gastvrijheid. Het bereiden en drinken ervan is (traditioneel gezien dan) een hele ceremonie.

Koffiekenners zijn het erover eens: de meest verrassende koffie komt nog steeds uit Ethiopië. De meesten vinden Ethiopische koffie ook het lekkerst, maar smaak is natuurlijk persoonlijk.

Ben je op zoek naar een koffiemachine? Vraag dan de (gratis!) Kieskeurig.nl Koffiewijzer 2023 aan: 16 koffiemachines, uitgebreid getest door consumenten. Van gebruiksgemak tot onderhoud, van koffievariëteiten tot smaak: lees de onafhankelijke en eerlijke reviews van meer dan 100 testers.

Koffie in Vietnam

Vietnam is 's werelds op een na grootste koffie-exporteur, na Brazilië. Vooral robusta-koffiebonen zijn een specialiteit en worden veel gedronken, al dan niet in een blend met arabica-koffie. De traditionele manier van koffiezetten gebeurt in individuele porties met behulp van een zogeheten ‘phin-filter’, die bestaat uit een kleine kop, een filterkamer en een deksel dat tegelijk dient als opvangbak. Het is een langzaam proces, wat een rustmomentje biedt in het doorgaans hectische Vietnamese leven.

Vietnamese koffie staat bekend om zijn krachtige en kenmerkende smaak. In de traditionele methode wordt de koffie soms ook direct in een kopje met gecondenseerde melk gebrouwen, met behulp van die 'phin'.

Koffie is in Vietnam meer dan slechts een drankje. Je komt het overal in het straatbeeld tegen. Vanaf de vroege ochtend, zo vroeg als 4 uur, tot diep in de nacht zijn er cafés en straatverkopers geopend. Veel van hen schenken koffie tot laat in de avond.

Koffiedrinken in Vietnam is een sociale bezigheid en biedt een kans voor 'ba tam,' een Vietnamese uitdrukking die vrij vertaald 'roddelen' betekent. Koffie is de gelegenheid bij uitstek om op de hoogte te blijven van wat er in de directe omgeving gebeurt.

©Hasmix

Mexico

De Mexicaanse koffiecultuur is rijk en gevarieerd. Zij heeft invloeden van zowel inheemse tradities als wereldwijde trends in de koffieconsumptie. Mexico is een land met een lange geschiedenis van koffieproductie. De koffiebonen zijn bekend, vooral die uit de zuidelijke regio's als Chiapas en Oaxaca.

In de Mexicaanse koffiecultuur ligt de nadruk op traditie en gemeenschap. Koffie is meer dan alleen een drank; het is een sociaal bindmiddel. Als je op bezoek komt bij iemand in Mexico krijg je vrijwel zeker een kopje koffie aangeboden.

Een traditionele koffie bereidingsmethode in Mexico is 'Café de Olla.' De koffie wordt gemaakt in een pot of steelpan van aardewerk. Nadat het water kookt, wordt pilocillo (ruwe suiker) toegevoegd en opgelost, waarna koffiedik, kaneelstokje en optioneel wat sinaasappelschil wordt toegevoegd. Het vuur wordt uitgezet en de koffie laat je afgedekt ongeveer 10 minuten trekken. De kaneel en sinaasappelschil worden eruit gezeefd.

©cesar - stock.adobe.com

Koffiecultuur in het Midden-Oosten

De koffiecultuur in het Midden-Oosten heeft een lange geschiedenis. Arabica-koffiebonen komen hiervandaan, velen van ons drinken koffie van deze bonen elke dag. Het Arabische woord voor koffie is 'qahwa.' Deze naam verspreidde zich door het Midden-Oosten en Europa, terwijl de handel in koffiebonen zich langs de Zijderoutes ontwikkelde in de 16e eeuw.

In de 13e eeuw begonnen leden van de islamitische gemeenschap in Arabië koffie te brouwen vanwege de stimulerende eigenschappen. De drank werd gebruikt om hen wakker te houden tijdens zeer lange gebedssessies. De bonen werden geroosterd en gekookt om de drank te maken.

De koffieculturen in verschillende Midden-Oosterse landen hebben elk hun eigen kenmerken:

Sociaal bindmiddel

Koffie speelt een belangrijke rol in de samenleving en het sociale leven in het Midden-Oosten. Het is niet alleen een drank, maar ook een gelegenheid voor mensen om samen te komen, te praten en te genieten van het moment. De koffiehuizen zijn vaak levendige ontmoetingsplekken waar mensen samenkomen om te ontspannen en bij te praten.

Niet in elk land gaat het er hetzelfde aan toe, maar in grote lijnen begint het proces van koffiebereiding met het selecteren van de koffiebonen, die licht worden geroosterd in een ondiepe pan boven een kolenvuur. Soms worden hier nog andere specerijen aan toegevoegd, zoals kaneel of kardemom. Vervolgens worden ze in een koperen vijzel geplaatst en fijngemalen met een koperen stamper.

De gemalen koffie wordt in een grote koperen koffiepot gedaan, waar water aan wordt toegevoegd. In sommige landen, zoals Turkije, wordt hier vaak al suiker toegevoegd. Deze pot wordt boven het vuur geplaatst voor het brouwproces. De koffie wordt opgewarmd en doorgeroerd, waarbij het water nooit kookt. Zodra er schuim ontstaat (bubbels) gaat de koffie van het vuur af. Vaak gaat de kan later nog enkele keren terug, steeds totdat er een schuimlaagje komt.

Na het brouwen wordt de koffie overgegoten van de grote pot naar een kleinere koffiepot en vervolgens in kleine kopjes geschonken. Hierbij worden eerst de belangrijkste of oudste gasten bediend, waarbij elk kopje ongeveer een kwart wordt gevuld. Meestal worden er minstens één tot drie kopjes gedronken.

©fotofabrika - stock.adobe.com

Andere landen met een interessante koffiecultuur

Zoals koffie zelf zich snel over de wereld verspreidde, zo globaliseert de koffiecultuur ook behoorlijk. In veel landen zie je dan ook goede espresso, lattes en vaak ook grote koffieketens. Hier en daar zijn er kleine verschillen.

Zo kom je in Japan veel slow drip koffie tegen. Dat is opvallend, wat koffie werd daar eerst vooral gezien als onderdeel van het zakenleven. Een snelle opkikker. Voor slow drip neem je juist de tijd. Ook hier is koffie enorm in opkomst, waar Japan altijd een echt thee land is geweest.

In Spanje drinken veel mensen hun espresso met een wolkje gestoomde melk. De ‘café cortado’ kom je overal tegen. In Cuba houden ze ook van kleine kopjes koffie, maar dan met veel rietsuiker. Dit staat bekend als café Cubano.

In Indonesië en Maleisië kennen ze Kopi Luwak (kopi is inderdaad koffie). Deze prijzige koffie wordt gemaakt van koffiebessen die eerst door een civetkat zijn gegeten en vervolgens uitgepoept. In het spijsverteringsstelsel van het dier vindt een soort fermentatie plaats die het enorm lekker maakt. Zegt men.

Je wilt brieven, verslagen en documenten in Word voorzien van een echte handtekening? Dat kan bijvoorbeeld met een tablet-pc en een digitale pen. Als je die niet hebt, dan kun je gebruikmaken van de OneDrive-app van Microsoft, als die op je telefoon staat.

Lees ook: Dicteren in Word: typen is zilver, spreken is goud

Stap 1: Scannen

Eerst zet je de handtekening op papier en daarna open je de mobiele OneDrive-app. Die app synchroniseert snel met de cloudopslag van Microsoft én is voorzien van een prima scanfunctie. Wellicht moet je de toegang tot de camera van je telefoon nog toestaan. Wanneer de app geopend is, tik je op het blauwe plusteken en dan selecteer je onderaan de optie Foto scannen. Vervolgens zorg je dat de handtekening goed belicht is en neem je een foto van de handtekening.

In de volgende stap kun je de handtekening uitsnijden. Daarna tik je onderaan op de Filters en je kiest de filteroptie Document of Zwart-wit. Voordat je de app sluit, moet je de afbeelding een naam geven en aanduiden in welke map dit bestand wordt opgeslagen.

Stap 2: Invoegen

Vervolgens kun je de foto van de handtekening invoegen op de gewenste locatie van het Word-document. Gebruik in het tabblad Invoegen de knop Afbeeldingen. Daarna kies je bij Afbeelding invoegen de optie Dit apparaat. In de Mac-versie van Microsoft Word kies je Invoegen / Afbeeldingen / Afbeelding uit bestand. Na het invoegen kun je de afbeelding nog verkleinen. Zorg dat de afbeelding geselecteerd is en sleep de hoeken van het selectiekader om de handtekening te schalen.

Stap 3: Bouwsteen

Om de handtekening altijd bij de hand te hebben, kun je er een zogeheten Bouwsteen van maken. Selecteer de ingevoegde handtekening en eventueel de aanvullende tekst. Gebruik de toetscombinatie Alt+F3 of ga naar Invoegen / Snelonderdelen / Selectie opslaan in galerie Snelonderdelen. Voeg een korte beschrijving toe onder Naam.

In de toekomst kun je deze bouwsteen razendsnel toevoegen via het tabblad Invoegen. Kies Snelonderdelen / Autotekst en klik op het onderdeel met de handtekening. Een snellere manier van invoegen is de naam van de bouwsteen typen, gevolgd door F3. Let op dat er geen spatie staat tussen de naam van de bouwsteen en de cursor wanneer je op F3 drukt.

Krijg je het benauwd van je energierekening? Dan is het logisch dat je je afvraagt hoeveel stroom je apparaten daadwerkelijk verbruiken. De koelkast, oven, televisie, vaatwasser en wasmachine – ze draaien dagelijks, maar wat kosten ze je precies? In dit artikel leer je hoe je met een eenvoudige berekening inzicht krijgt in het stroomverbruik per toestel.

De bewuste verbruiker

Wie het precies wil weten, kan een energiemeter aanschaffen. Die plug je tussen het stopcontact en het apparaat waarvan je het verbruik wilt meten. Handig, maar zelfs de eenvoudigste modellen geven al snel een berg aan cijfers. Voor wie daar niet meteen wijs uit raakt, of een aankoop nog overweegt, is er een alternatieve manier. Door zelf een eenvoudige berekening te maken, krijg je snel en overzichtelijk inzicht in het stroomverbruik van een apparaat. Bovendien kun je op die manier gemakkelijk verschillende toestellen met elkaar vergelijken.  

©Dirk Schoofs

Watt maal gebruikstijd: zo bereken je het verbruik

Het vermogen van een elektrisch toestel – uitgedrukt in watt (W) – vind je meestal op een sticker of typeplaatje aan de onder- of achterkant. Als je dit wattage vermenigvuldigt met het aantal uren dat je het toestel gebruikt, en vervolgens met het aantal dagen per jaar, weet je hoeveel energie het jaarlijks verbruikt. Deel dat getal door duizend om het om te zetten naar kilowattuur (kWh), en vermenigvuldig het resultaat met de actuele stroomprijs. Voor dit artikel rekenen we met een gemiddelde elektriciteitsprijs van 0,27 euro per kWh (september/oktober 2025).

Enkele voorbeelden… 

Badkamerheater

Stel dat een gezin in de koude maanden – van oktober tot en met maart – dagelijks één uur lang een elektrische badkamerverwarmer van 1200 watt gebruikt. Dat komt neer op 182 dagen. De berekening is eenvoudig: 1 uur × 182 dagen × 1200 W = 218.400 wattuur. Omgerekend is dat 218,4 kWh. Bij een stroomprijs van 0,27 euro per kWh kost dat op jaarbasis 59 euro.

Strijkijzer

Een strijkijzer met een vermogen van 2500 watt, dat je twee uur per week gebruikt, tikt ook aan. De som: 2 uur × 52 weken × 2500 W = 260.000 wattuur, oftewel 260 kWh. Met dezelfde stroomprijs kom je uit op een jaarlijkse kost van 70,20 euro.  

©PhotoSG - stock.adobe.com

Wekkerradio

Op het eerste gezicht lijkt het verbruik van een wekkerradio verwaarloosbaar, maar dit bescheiden apparaatje draait 24 uur per dag, het hele jaar door. Met een vermogen van 5 watt ziet de berekening er zo uit: 24 uur × 365 dagen × 5 W = 43.800 wattuur, oftewel 43,8 kWh. Dat is goed voor een jaarlijkse kost van 11,83 euro – toch niet niks voor een apparaat dat je amper gebruikt.

Ben je een kleine of grote stroomverbruiker?

Hoeveel elektriciteit een huishouden verbruikt, hangt natuurlijk af van het aantal mensen, hun gewoonten en het type apparaten in huis. De afgelopen jaren is het gemiddelde verbruik gestegen, mede door de opkomst van nieuwe toestellen zoals elektrische fietsen, oplaadbare auto’s, en het steeds intensiever gebruik van smartphones en andere gadgets. Tegelijk worden veel apparaten juist energie-efficiënter. Dat maakt het beeld genuanceerd: meer stroomverbruik, maar soms ook bewuster en zuiniger. 

Wat zijn de grootste stroomvreters in huis?

Verwarming en airco

In veel huishoudens voeren verwarming en airconditioning de lijst van energieslurpers aan. Logisch, in een land waar de winters guur en de zomers steeds warmer worden. Het vergt nu eenmaal veel energie om het binnen aangenaam te houden. Gelukkig beschikken veel moderne systemen over een Eco-stand, waarmee je het verbruik aanzienlijk kunt beperken.

Elektrische boiler

Een boiler die zorgt voor warm water in de keuken en badkamer – bijvoorbeeld een model van 150 liter – kan bij een gezin van vier personen oplopen tot een verbruik van wel 2500 kWh per jaar. Dat maakt het een relatief dure oplossing, zeker als je elektrisch verwarmt.

Diepvriezer en koelkast

Koelkasten en diepvriezers staan nooit stil en draaien dus dag en nacht. Samen zijn ze goed voor gemiddeld 500 kWh per jaar. Vooral oudere modellen zijn vaak niet erg zuinig. Een koelkast met energielabel C verbruikt bijvoorbeeld 2,5 keer meer dan een toestel met label A. Ontdooi regelmatig, kies voor een toestel met een A-label, en plaats het niet naast een warmtebron zoals een droger of oven – dat scheelt echt.

Wasmachine

Gemiddeld draait een gezin zo’n 200 wasbeurten per jaar. Een moderne wasmachine met energielabel A verbruikt dan ongeveer 180 kWh. Hoe warm je wast, maakt een groot verschil: een wasbeurt op 40 graden verbruikt tot 30 procent minder energie dan een op 60 graden. Wil je zuinig wassen? Kies dan voor een lage temperatuur, een volle trommel en gebruik de Eco-stand.

Wasdroger

Vooral in de herfst en winter is een wasdroger erg praktisch. Maar dat gemak heeft een prijs: het verbruik ligt rond de 500 kWh per jaar. Wie zijn was regelmatig aan een rekje laat drogen, bespaart dus niet alleen energie, maar ook flink wat geld.

Vaatwasser

Een zuinige vaatwasser met energielabel A komt gemiddeld uit op 220 kWh per jaar. Door het Eco-programma te gebruiken kun je tot 60 kWh besparen. De vuistregel: zet je vaatwasser pas aan als hij helemaal vol is. Zo haal je het maximale rendement uit elk programma.

Oven

De oven is een van de meest energie-intensieve apparaten in de keuken. Afhankelijk van hoe vaak je hem gebruikt, schommelt het jaarlijkse verbruik tussen de 160 en 200 kWh. Ook hier loont het om bewuster te plannen: bak meerdere gerechten na elkaar, zodat de ovenwarmte optimaal wordt benut.

Circulatiepomp

Een verrassende stroomverbruiker is de circulatiepomp van je verwarmingsinstallatie. In oudere systemen draait deze pomp het hele stookseizoen onafgebroken, vaak met een vermogen van 70 tot 80 watt. Bij 6000 draaiuren per jaar kom je dan uit op een verbruik tussen de 420 en 480 kWh – méér dan een koelkast, wasmachine of vaatwasser. Moderne cv-installaties hebben efficiëntere pompen met drie standen, die slechts 25 tot 75 watt vragen. Een slimme vervanging kan dus behoorlijk wat opleveren.