Koffie is de op één na meest verhandelde grondstof ter wereld. Naar schatting worden er elke dag ongeveer 2,25 miljard kopjes koffie gedronken. Hoewel globalisering ook in de koffiecultuur gaande is - denk maar aan de grote koffieketens die je overal ter wereld tegenkomt - zijn de tradities vaak heel anders dan bij ons.

Landen met een interessante koffiecultuur

Voor zover bekend, wordt in alle landen van de wereld koffie gedronken. De meeste van die mensen in die landen doen dat al lang en hebben er eigen rituelen en gewoonten omheen. Veel daarvan lijken echter veel op elkaar. Daarom een bloemlezing van interessante koffiegewoonten wereldwijd.

De koffiecultuur van Italië

Denk je aan koffie, of in ieder geval aan espresso, dan denk je aan Italië. Grappig eigenlijk, want koffie wordt er niet verbouwd. Waarom is koffie dan zo ‘groot’ in Italië, het land met inmiddels meer dan 150.000 koffiebarretjes (naast normale cafés en restaurants, waar een lekkere espresso ook goed verkrijgbaar is)?

Italianen houden van smaak. Ze besteden er aandacht aan, het eten en drinken is wereldwijd beroemd. Zo ook met koffie. Italië is de geboortegrond van de espresso (en daarna van de cappuccino. Grazie, trouwens).

Hun espresso drinken ze bij voorkeur al voor het ontbijt. En trouwens ook gedurende de dag, vaak staand. Een espresso is tenslotte zó op. ‘s Avonds gaat er vaak ook nog zo’n sterke jongen in. Wil je in een Italië een espresso bestellen, dan bestel je gewoon een ‘caffe’. Het is daar zo ingeburgerd, dat ze al begrijpen dat je voor de espresso gaat. Dat doen ze expres zo.

Koffie werd in de 16e eeuw al geschonken in Italië, maar in de 20e eeuw was Italië de hub van wereldwijde koffiehandel. Dat kwam onder andere door de uitvinding van de espressomachine is 1884. Later, net na de Tweede Wereldoorlog, werd de moka pot (of percolator) uitgevonden om thuis een espresso-achtige koffie te maken. Dit werd een belangrijk exportproduct voor Italië en droeg bij aan de reputatie als koffieland.

Ook interessant: Light roast, medium roast en dark roast: dit doet de branding voor de smaak van je koffie

©rh2010 - stock.adobe.com

Ethiopië

Koffie komt oorspronkelijk uit Ethiopië. Hier is het nog steeds het middelpunt van rituelen. Uitgenodigd worden voor koffie wordt in de Ethiopische cultuur beschouwd als een symbool van vriendschap, respect en grote gastvrijheid. Het bereiden en drinken ervan is (traditioneel gezien dan) een hele ceremonie.

Koffiekenners zijn het erover eens: de meest verrassende koffie komt nog steeds uit Ethiopië. De meesten vinden Ethiopische koffie ook het lekkerst, maar smaak is natuurlijk persoonlijk.

Ben je op zoek naar een koffiemachine? Vraag dan de (gratis!) Kieskeurig.nl Koffiewijzer 2023 aan: 16 koffiemachines, uitgebreid getest door consumenten. Van gebruiksgemak tot onderhoud, van koffievariëteiten tot smaak: lees de onafhankelijke en eerlijke reviews van meer dan 100 testers.

Koffie in Vietnam

Vietnam is 's werelds op een na grootste koffie-exporteur, na Brazilië. Vooral robusta-koffiebonen zijn een specialiteit en worden veel gedronken, al dan niet in een blend met arabica-koffie. De traditionele manier van koffiezetten gebeurt in individuele porties met behulp van een zogeheten ‘phin-filter’, die bestaat uit een kleine kop, een filterkamer en een deksel dat tegelijk dient als opvangbak. Het is een langzaam proces, wat een rustmomentje biedt in het doorgaans hectische Vietnamese leven.

Vietnamese koffie staat bekend om zijn krachtige en kenmerkende smaak. In de traditionele methode wordt de koffie soms ook direct in een kopje met gecondenseerde melk gebrouwen, met behulp van die 'phin'.

Koffie is in Vietnam meer dan slechts een drankje. Je komt het overal in het straatbeeld tegen. Vanaf de vroege ochtend, zo vroeg als 4 uur, tot diep in de nacht zijn er cafés en straatverkopers geopend. Veel van hen schenken koffie tot laat in de avond.

Koffiedrinken in Vietnam is een sociale bezigheid en biedt een kans voor 'ba tam,' een Vietnamese uitdrukking die vrij vertaald 'roddelen' betekent. Koffie is de gelegenheid bij uitstek om op de hoogte te blijven van wat er in de directe omgeving gebeurt.

©Hasmix

Mexico

De Mexicaanse koffiecultuur is rijk en gevarieerd. Zij heeft invloeden van zowel inheemse tradities als wereldwijde trends in de koffieconsumptie. Mexico is een land met een lange geschiedenis van koffieproductie. De koffiebonen zijn bekend, vooral die uit de zuidelijke regio's als Chiapas en Oaxaca.

In de Mexicaanse koffiecultuur ligt de nadruk op traditie en gemeenschap. Koffie is meer dan alleen een drank; het is een sociaal bindmiddel. Als je op bezoek komt bij iemand in Mexico krijg je vrijwel zeker een kopje koffie aangeboden.

Een traditionele koffie bereidingsmethode in Mexico is 'Café de Olla.' De koffie wordt gemaakt in een pot of steelpan van aardewerk. Nadat het water kookt, wordt pilocillo (ruwe suiker) toegevoegd en opgelost, waarna koffiedik, kaneelstokje en optioneel wat sinaasappelschil wordt toegevoegd. Het vuur wordt uitgezet en de koffie laat je afgedekt ongeveer 10 minuten trekken. De kaneel en sinaasappelschil worden eruit gezeefd.

©cesar - stock.adobe.com

Koffiecultuur in het Midden-Oosten

De koffiecultuur in het Midden-Oosten heeft een lange geschiedenis. Arabica-koffiebonen komen hiervandaan, velen van ons drinken koffie van deze bonen elke dag. Het Arabische woord voor koffie is 'qahwa.' Deze naam verspreidde zich door het Midden-Oosten en Europa, terwijl de handel in koffiebonen zich langs de Zijderoutes ontwikkelde in de 16e eeuw.

In de 13e eeuw begonnen leden van de islamitische gemeenschap in Arabië koffie te brouwen vanwege de stimulerende eigenschappen. De drank werd gebruikt om hen wakker te houden tijdens zeer lange gebedssessies. De bonen werden geroosterd en gekookt om de drank te maken.

De koffieculturen in verschillende Midden-Oosterse landen hebben elk hun eigen kenmerken:

Sociaal bindmiddel

Koffie speelt een belangrijke rol in de samenleving en het sociale leven in het Midden-Oosten. Het is niet alleen een drank, maar ook een gelegenheid voor mensen om samen te komen, te praten en te genieten van het moment. De koffiehuizen zijn vaak levendige ontmoetingsplekken waar mensen samenkomen om te ontspannen en bij te praten.

Niet in elk land gaat het er hetzelfde aan toe, maar in grote lijnen begint het proces van koffiebereiding met het selecteren van de koffiebonen, die licht worden geroosterd in een ondiepe pan boven een kolenvuur. Soms worden hier nog andere specerijen aan toegevoegd, zoals kaneel of kardemom. Vervolgens worden ze in een koperen vijzel geplaatst en fijngemalen met een koperen stamper.

De gemalen koffie wordt in een grote koperen koffiepot gedaan, waar water aan wordt toegevoegd. In sommige landen, zoals Turkije, wordt hier vaak al suiker toegevoegd. Deze pot wordt boven het vuur geplaatst voor het brouwproces. De koffie wordt opgewarmd en doorgeroerd, waarbij het water nooit kookt. Zodra er schuim ontstaat (bubbels) gaat de koffie van het vuur af. Vaak gaat de kan later nog enkele keren terug, steeds totdat er een schuimlaagje komt.

Na het brouwen wordt de koffie overgegoten van de grote pot naar een kleinere koffiepot en vervolgens in kleine kopjes geschonken. Hierbij worden eerst de belangrijkste of oudste gasten bediend, waarbij elk kopje ongeveer een kwart wordt gevuld. Meestal worden er minstens één tot drie kopjes gedronken.

©fotofabrika - stock.adobe.com

Andere landen met een interessante koffiecultuur

Zoals koffie zelf zich snel over de wereld verspreidde, zo globaliseert de koffiecultuur ook behoorlijk. In veel landen zie je dan ook goede espresso, lattes en vaak ook grote koffieketens. Hier en daar zijn er kleine verschillen.

Zo kom je in Japan veel slow drip koffie tegen. Dat is opvallend, wat koffie werd daar eerst vooral gezien als onderdeel van het zakenleven. Een snelle opkikker. Voor slow drip neem je juist de tijd. Ook hier is koffie enorm in opkomst, waar Japan altijd een echt thee land is geweest.

In Spanje drinken veel mensen hun espresso met een wolkje gestoomde melk. De ‘café cortado’ kom je overal tegen. In Cuba houden ze ook van kleine kopjes koffie, maar dan met veel rietsuiker. Dit staat bekend als café Cubano.

In Indonesië en Maleisië kennen ze Kopi Luwak (kopi is inderdaad koffie). Deze prijzige koffie wordt gemaakt van koffiebessen die eerst door een civetkat zijn gegeten en vervolgens uitgepoept. In het spijsverteringsstelsel van het dier vindt een soort fermentatie plaats die het enorm lekker maakt. Zegt men.

Je hebt besloten om je huis duurzamer te verwarmen met een hybride warmtepomp. Een uitstekende keuze die je energierekening flink kan verlagen. Nu sta je voor een volgende beslissing: wordt het een monoblock- of een split-warmtepomp? In dit artikel leggen we de verschillen uit.

Partnerbijdrage: in samenwerking met Intergas

Voordat we de verschillen bespreken, is het goed om te begrijpen hoe een warmtepomp werkt. In essentie haalt een warmtepomp energie uit de buitenlucht en zet deze om in bruikbare warmte voor je huis. Dit proces is enorm efficiënt en kan daarom een forse besparing op je verwarmingskosten opleveren. De twee hoofdtypes die we hier bespreken zijn de monoblock- en de split-warmtepomp.

Wat is een monoblock-warmtepomp?

Een monoblock-warmtepomp is een alles-in-één oplossing. Zoals de naam al suggereert, bestaat deze uit een grote unit die buiten wordt geplaatst. Deze robuuste unit bevat alle technologie die nodig is om warmte uit de buitenlucht te halen en door te geven aan je verwarmingssysteem. De behuizing is stevig gebouwd om weersinvloeden te weerstaan, wat resulteert in een relatief zwaar apparaat – vaak meer dan 80 kilo. Ondanks zijn omvang wordt een monoblock-warmtepomp direct aangesloten op je bestaande verwarmingssysteem, wat de installatie in zekere zin vereenvoudigt.

©Intergas

Wat is een split-warmtepomp?

In tegenstelling tot de monoblock bestaat een split-warmtepomp uit twee afzonderlijke delen: een buiten- en een binnenunit. Deze twee units werken samen om je huis te verwarmen. De buitenunit haalt warmte uit de lucht, waarna deze via speciale leidingen naar de binnenunit wordt getransporteerd. Vervolgens geeft de binnenunit de warmte af aan je verwarmingssysteem.

De buitenunit van een split-systeem is kleiner dan een monoblock, maar even robuust gebouwd. De binnenunit is compact en stil, en wordt meestal op zolder of in een bijkeuken geplaatst. Een belangrijk detail is dat de installatie vanwege het speciale koudemiddel in de leidingen tussen de twee units door een erkende vakman moet gebeuren.

Voor- en nadelen van een monoblock-warmtepomp

Een monoblock-warmtepomp, zoals de Intergas Xtend Monoblock, blinkt uit in efficiëntie. Hij kan meer warmte uit de lucht halen en hogere temperaturen bereiken, waardoor je cv-ketel minder vaak hoeft bij te springen. De grote ventilator van een monoblock produceert doorgaans minder geluid dan de kleinere ventilator van een split-systeem. Ook is de installatie vaak eenvoudiger, omdat er alleen waterleidingen op je cv-systeem aangesloten hoeven worden.

Er zijn echter ook uitdagingen. Een monoblock neemt meer ruimte in beslag en is zwaarder, wat een stevige ondergrond vereist. De waterleidingen naar je huis moeten goed worden beschermd tegen vorst. Tot slot is een monoblock meestal duurder in aanschaf dan een split-systeem.

©Intergas

Voor- en nadelen van een split-warmtepomp

Split-warmtepompen hebben als groot voordeel dat ze goedkoper zijn in aanschaf. Ze zijn ook compacter, wat handig is als je weinig buitenruimte hebt. Je kunt de buitenunit bijvoorbeeld aan de gevel van een appartement hangen. Een ander pluspunt is dat je de buiten- en binnenunit verder uit elkaar kunt plaatsen dan bij een monoblock mogelijk is.

Daar staat tegenover dat de kleinere ventilator van de buitenunit sneller moet draaien en daardoor meer geluid maakt. Een split-systeem haalt doorgaans ook iets minder warmte uit de lucht, waardoor je cv-ketel vaker moet bijspringen. De installatie is ingewikkelder vanwege de speciale leidingen die tussen de binnen- en buitenunit moeten komen.

Zowel monoblocks als split-systemen hebben dus hun voor- en nadelen. Wil je een keuze maken die bij jou past? Neem dan contact op met Intergas. De experts helpen je graag verder.

QNED, het antwoord van LG op quantum dots, wordt toegepast in deze miniled lcd-tv. Dit type televisie is inmiddels erg populair geworden, ook in het subtop- en middensegment van het tv-aanbod. Heeft deze LG 65QNED91T6A genoeg in huis om de concurrentie de baas te blijven?

Deze LG-televisie past perfect in het rijtje van moderne, prima afgewerkte televisies die we dit jaar al vaker voorbij zagen komen. Het toestel is vrij slank dankzij het profiel van slechts 45mm, heeft een mooie metaalkleurige rand rondom en een vlakke rug. Aan de zijdes is de rug zoals bij de meeste toestellen wat afgeschuind. De centrale voet biedt geen verschillende draaiposities, maar het scherm staat desondanks toch 7cm hoog boven het tv-meubel, zodat een soundbar goed onder het scherm past. Het enige echt opvallende kenmerk? Het toestel is relatief zwaar, namelijk 35kg inclusief voet.

De tv beschikt over vier HDMI-poorten die allemaal de maximale HDMI 2.1-bandbreedte van 48Gbps bieden. Dat is nog steeds vrij zeldzaam, maar is wel goed nieuws voor gamers met meerdere high-end gaming-bronnen. Er is ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync) en op één poort kun je ARC/eARC gebruiken. De input-lag is iets hoger dan bij de oled-modellen, maar blijft zeer goed, 17,0ms (4K60) en 7,6ms (2K120). Wie de tv wil uitbreiden met draadloze luidsprekers, kan gebruik maken van het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association). Je bent wel beperkt tot 2.1-configuraties, een WiSA surround-opstelling is dan helaas niet mogelijk.

Niet alle minileds zijn gelijk

Het gebruik van minileds voor de achtergrondverlichting is iets waar fabrikanten graag mee uitpakken, maar het resultaat per merk en model kan sterk uiteenlopen. Minileds verdelen de achtergrondverlichting in meer segmenten dan wanneer er gewone leds worden toegepast. Het aantal zones kan sterk verschillen, van 100 tot meer dan 1.000. Dat heeft uiteraard impact op de prestaties wat betreft contrast en helderheid.

Deze LG heeft een achtergrondverlichting met 16x10 (160) zones, en dat is vandaag de dag toch redelijk weinig. Concurrenten zitten in dit segment al op 1.500 zones. Het eigen contrast van het VA-paneel is goed, 4.800:1, maar met dat beperkt aantal zones stijgt dat nauwelijks naar 5.000:1, en dat is vooral ook omdat LG erg voorzichtig is met de dimming. Op eenvoudigere testen kan dit wel naar 35.000:1 stijgen. Naar een reden hoeven we niet ver te zoeken, agressief dimmen met zo weinig zones maakt de zonegrenzen zichtbaar, ook omdat ze soms wat traag reageren. Dat stoort erg en hierdoor is een vage halo rond heldere voorwerpen op een donkere achtergrond dan ook onvermijdelijk.

©LG Electronics

Ook op het vlak van helderheid doet de LG op veel vlakken onder voor de concurrentie. Op een 10% venster meten we in de goed gekalibreerde HDR Filmmaker mode 1.099 nits, en op het volledig wit beeld haalt hij nog 644 nits. Dat was twee jaar geleden weliswaar nog acceptabel, maar nu concurrenten vlot over de 2.000 nits gaan, is dat toch wat te beperkt. Het kleurbereik scoort wel uitstekend, daar meten we 95% P3.

Toch heeft LG nog een sterke troef in handen, namelijk de uitstekende kalibratie af fabriek. De Filmmaker mode is zowel in SDR als HDR bijzonder goed gekalibreerd. Dat betekent dat je kunt rekenen op veel schaduwnuances, een neutrale grijsschaal en mooie, natuurlijke kleurweergave. Met HDR10-beeld kan LG’s dynamische tone mapping prachtige resultaten opleveren en daarmee maakt de tv het beste van zijn kleurbereik en helderheid. Witnuances en intense kleuren worden uitstekend bewaard. Alleen heel donkere HDR10-scènes lijden wat onder het beperkte aantal zones, die beelden worden iets té donker. De QNED91 ondersteunt ook Dolby Vision, maar geen Dolby Vision IQ zoals bij de oled-modellen.

Uitstekende beeldverwerking

Naast een uitstekende kalibratie toont deze LG ook sterke prestaties voor beeldverwerking. Dat dankt de tv aan zijn Alpha 8-processor die verbeterd werd met eigenschappen en functies die vorig jaar nog exclusief voor de Alpha 9-processor waren. We kunnen zelfs zeggen dat de LG geen echte zwakke plekken meer heeft. Deinterlacen van 1080i-beelden zoals die van live tv, doet hij prima zodat je zelden nog een gekartelde rand ziet. Upscaling en ruisonderdrukking maken van oudere content mooie 4K-beelden, al kun je van oudere videocontent zoals dvd’s geen wonderen verwachten. Via een superresolutie-bewerking kan de tv wat fijn extra detail toevoegen, dat werkt goed voor HD-materiaal, maar kan bij dvd’s bijvoorbeeld wel voor een wat overbewerkt resultaat zorgen. De ruisonderdrukking kan ook kleurstroken in zachte gradiënten wegnemen.

©LG Electronics

Een lcd-paneel heeft minder bewegingsscherpte dan een oled-paneel, en dus maskeert het fijn detail in snelle actiescènes. Bewegende voorwerpen hebben soms een wazige rand of tonen een beperkt sleepspoor. LG biedt met Motion Pro verschillende opties om dat te elimineren, maar introduceren op hun beurt juist weer andere problemen, dus deze functie kun je beter uit laten staan. Heb je een hekel aan schokken in het beeld wanneer de camera snel beweegt, activeer dan de Trumotion-functie. Zeker voor sport is dat prettig, maar voor film blijft het vaak een kwestie van smaak.

Degelijke audio

De QNED91 is uitgerust met een 2.2-systeem van 40 watt, en ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X. Onze filmfragmenten klonken prima met een aangename warme klank en een vleugje ruimtelijkheid. Die echte surround sound-ervaring kan je uit dit soort systeem niet halen, zelfs niet met ondersteuning voor de modernste audioformaten. Dat AI niet altijd de juiste resultaten geeft, werd hier bevestigd. De tv heeft een AI-Pro mode voor geluid, maar die klonk erg slecht, zeker voor muziek. In de muziek audiomode konden we het resultaat wél waarderingen, als loop je daar wel tegen beperkingen aan wanneer je voor hardere muziekgenres zoals metal kiest. Met het volume op ongeveer driekwart hoor je de woofer trillen in het chassis en gaat de bas uit de bocht. Al bij al een degelijk resultaat, in lijn met deze categorie. 

WebOS 24, helaas met reclame

De smart tv-omgeving van LG, WebOS, heeft veel goede punten. Zo vind je nagenoeg alle streaming-apps op dit platform, zowel internationaal als lokaal. Daarnaast heeft LG op de 2024-versie van webOS naast Airplay 2 ook Google Cast geïmplementeerd zodat je vanaf je smartphone, Android of iOS, moeiteloos content naar de tv kunt streamen. Apps en andere functies zijn gegroepeerd in zogeheten Quick Cards, zodat je gemakkelijk bepaalde functies kunt terugvinden.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Er zijn Quick Cards voor Thuis-hub, Sport, Thuiskantoor, Games, Muziek, Toegankelijkheid en sinds kort ook voor Leren en Groeien. De lay-out van WebOS zelf is vrij eenvoudig en ook redelijk compact zodat je niet nodeloos hoeft te scrollen om iets te vinden. De Magic Remote van LG waarmee je een cursor bestuurt door naar het scherm te wijzen blijft ook een belangrijke factor in het gebruiksgemak. Aangezien smart tv-platformen nog steeds evolueren is het ook erg fijn om te weten dat LG nu vijf jaar lang de nieuwste versie van WebOS op je tv belooft te plaatsen. In dit overzichtsartikel vind je alle info over webOS.

Toch heeft LG wat ons betreft een foute beslissing genomen. De fabrikant toont namelijk nu reclame op het Home-scherm, en die reclame is in tegenstelling tot bij andere fabrikanten niet beperkt tot content, maar kan bijvoorbeeld ook een sportwinkel of automerk tonen. Dat is echt wel het laatste wat we willen. Zelfs de screensaver kan reclame tonen (al zagen daar gelukkig alleen LG’s eigen LG Channel-dienst). Je kunt de reclame uitschakelen via de instellingen, iets dat we dan ook van harte aanraden.

Conclusie

De 65QNED91T6A kan zijn miniled-beloftes niet echt waarmaken. Het aantal zones in de achtergrondverlichting is vrij laag, waardoor er maar een beperkte verbetering van het contrast is. Ook op het gebied van piekhelderheid scoort hij niet overdreven goed. Als we naar concurrenten in deze categorie kijken, zoals Hisense of TCL, dan bieden die meer zones, beter contrast en meer piekhelderheid. LG slaat de plank verder ook mis door reclame op het Home-scherm toe te laten, dat zetten we onverbiddelijk uit.

Ondanks die beperking levert de tv nog voldoende contrast en piekhelderheid, en gecombineerd met een ruim kleurbereik en zeer goede beeldverwerking levert dat alsnog erg mooie beelden. De tv is op zijn best in verlichtte woonkamer. Hij ondersteunt Dolby Vision, maar geen HDR10+. LG vangt dat uitstekend op door zijn eigen dynamische tone mapping. Dat illustreert dat goede beeldverwerking net zo belangrijk als puur contrast of piekhelderheid. WebOS is een prima smart tv-systeem met ruim aanbod apps en functies en nu ook met de garantie voor vijf jaar nieuwe versies voor het OS. De prijs is wat ons betreft echter nog iets te hoog.