Het koffiemoment is weer terug: even de tijd nemen om te genieten van de geur en smaak van verse koffie, in plaats van snel een sloot cafeïne naar binnen te werken. Daarmee maakt ook de ‘ouderwetse’ filterkoffie een comeback! Dat is goed voor koffieliefhebbers, want filterkoffie laat je het best genieten van de smaaknuance in de drank. Hoe maak je het en waarom zou je kiezen voor filterkoffie?

Lees ook: Hard of zacht, uit de kraan of uit een fles: zo beïnvloedt water de smaak van jouw koffie

Wat is filterkoffie?

Filterkoffie is een methode om koffie te zetten zonder hoge druk te gebruiken. In hippe koffiecafés staat het ook bekend als ‘slow coffee’ of ‘drip coffee’. Het duurt namelijk iets langer om te bereiden. Na de periode van snelle koffie in cups of pads wordt het koffiemomentje weer meer gewaardeerd. De dagen van even snel een bak troost lijken grotendeels voorbij. Daarom is filterkoffie terug van weggeweest.

Er zijn twee gangbare manieren om filterkoffie te zetten: onderdompelen of opgieten. Dat bereiden kan handmatig, bijvoorbeeld met een French press of een automatische koffiemachine. De meest bekende methode is het ‘ouderwetse koffiezetapparaat’.

©Suzi Media

Ben je op zoek naar een koffiemachine? Vraag dan de (gratis!) Kieskeurig.nl Koffiewijzer 2023 aan: 16 koffiemachines, uitgebreid getest door consumenten. Van gebruiksgemak tot onderhoud, van koffievariëteiten tot smaak: lees de onafhankelijke en eerlijke reviews van meer dan 100 testers.

Dit zijn de voordelen van filterkoffie

Dat filterkoffie weer terrein wint, is niet gek, want het heeft best wat sterke punten:

1: Het is de gezondste koffie

Filterkoffie heeft een van de laagste niveaus van cafestol, een stofje in koffie dat het cholesterol in je lichaam kan verhogen. De filter haalt veel van deze stof uit je drankje. Verder bevat koffie antioxidanten en die blijven in filterkoffie prima bewaard.

2: Pure koffiesmaak

Filterkoffie staat bekend om zijn pure en rijke smaak. Het langzame zetproces haalt veel smaak uit de koffiebonen, waardoor je het karakter en de oorsprong van de boon duidelijk proeft. Het is vaak zachter en minder intens dan espresso, wat onder hoge druk bereid is. Voor de fijnproevers dus. Of de lekkerbekken.

3: Cafeïneboost

Filterkoffie bevat over het algemeen meer cafeïne dan espresso. Je zou het misschien niet zeggen door de scherpe smaak van espresso, maar filterkoffie geeft je een energieke start van de dag. Overigens komt dat wel grotendeels doordat je filterkoffie meestal uit een groter kopje drinkt. Per milliliter is een espresso wel sterker.

4: Caloriearm

Filterkoffie bestaat voor het grootste deel uit water en bevat geen calorieën, suikers, koolhydraten, eiwitten of vetten. Ook worden geen kunstmatige cremalaagjes toegevoegd. We hebben het dan overigens wel over koffie zonder melk en suiker.

5: Variatiemogelijkheden

Met filterkoffie kun je eindeloos variëren met verschillende soorten koffiebonen. Omdat de smaak goed overeind blijft, biedt filterkoffie een goede manier om ze uit te proberen. Professionele proevers proeven ook met filterkoffie.

6: Minder afval

Filterkoffie geeft weinig afval, aangezien de gebruikte filters vaak biologisch afbreekbaar zijn en kunnen worden gecomposteerd. De koffiedrab kun je heel goed in de tuin gebruiken.

Lees ook: Even wachten met weggooien: 5 handige toepassingen voor koffiedik

Dit zijn de nadelen van filterkoffie

Er zijn toch nog steeds mensen die hun koffie anders bereiden dan met een filter. Dat zou kunnen komen door de nadelen:

1: Duurt lang

Filterkoffie zetten kost meer tijd in vergelijking met sommige andere koffiezetmethoden, zoals espresso of machines met cupjes. Niet handig als je haast hebt.

2: Minder intense smaak

Hoewel de pure smaak van filterkoffie ook een voordeel is, kan het voor anderen juist een nadeel zijn. Koffie blijft per slot van rekening een kwestie van smaak.

3: Geen cremalaag.

Een cremalaag zou ervoor zorgen dat de smaak van de koffie langer blijft hangen. Ook verspreidt het aroma’s. In feite ziet het er vooral enorm aantrekkelijk uit. De cremalaag ontstaat door de druk in een espressomachine. Filterkoffie werkt niet met druk en dus ook geen crema.

Lees ook: Is koffie gezond of ongezond? 7 voordelen en 6 misvattingen op een rij

Hoe werkt filterkoffie in een ‘ouderwetse’ koffiemachine?

In een 'ouderwetse' koffiemachine, een druppel koffiezetapparaat met filter, begint het koffiezetten met het vullen van het waterreservoir met de gewenste hoeveelheid water.

De filterhouder zit meestal bovenop of -in het apparaat. Hierin gaat een papieren filter. Daar gaat de gemalen koffie in, de hoeveelheid die past bij het aantal koppen dat je zet.

De machine verwarmt het water en druppelt het langzaam over de gemalen koffie in het filter. Terwijl het hete water door de koffie stroomt, worden de smaakstoffen en aroma's onttrokken aan de gemalen koffie. De pas gezette koffie druppelt dan in de koffiekan eronder, klaar om te worden geserveerd.

De Moccamaster, favoriet bij koffieliefhebbers, werkt volgens hetzelfde principe. Alleen druppelt de vers gezette koffie niet boven in de kan: via een hol staafje gaat de koffie naar de onderkant van de kan. Hierdoor mengt de koffie beter en smaakt het nog lekkerder.

©Juriy Maslak

Alternatieve manieren om filterkoffie te bereiden

Bij filterkoffie denk je waarschijnlijk aan het koffiezetapparaat dat vroeger op elk aanrecht stond te pronken. Het wordt nu ook wel ‘drip coffee’ of ‘slow coffee’ genoemd en kan ook met andere apparaten bereid worden.

Pour over

Pour over, koffie met de hand opschenken, is een zeer precieze methode waarbij je langzaam heet water over gemalen koffie giet met behulp van een heetwaterketel met dunne tuit. Hiermee kun je het zetproces goed controleren en de smaak helemaal in de hand houden. Een goede barista kan aanpassingen maken tijdens het koffie zetten. Bovendien duurt het even, waardoor koffie echt een genietmoment wordt.

Chemex

Dit is een mooi glazen koffiezetapparaat met een houten kraag en een speciale papieren filter. Het zetproces is vergelijkbaar met het opschenken, waarbij het water langzaam over de gemalen koffie wordt gegoten.

French press (cafetière)

Bij deze methode meng je grof gemalen koffiebonen met heet water. Dit mengsel laat je een paar minuten trekken voordat je de koffie perst met een metalen of kunststof zuiger. Dit geeft een rijke smaak aan de koffie, omdat de oliën behouden blijven.

Moka pot

De Moka pot, of percolator, bestaat uit een waterreservoir aan de onderkant, een middelste metalen filter waar de gemalen koffie in gaat en een bovenste kamer voor de koffie. Het waterreservoir wordt verwarmd, waardoor druk wordt opgebouwd en het water door de gemalen koffie omhoog wordt geduwd. Dit geeft een sterke, geconcentreerde koffie die lijkt op espresso.

AeroPress

Deze methode maakt gebruik van luchtdruk om heet water door gemalen koffie te persen. Je plaatst de gemalen koffie in een cilindrische kamer, voegt heet water toe en plaatst een zuiger bovenop. Vervolgens duw je langzaam de zuiger naar beneden, wat luchtdruk creëert en het water door de koffie perst, waardoor de koffie wordt geëxtraheerd.

Uitgebreidere informatie over deze zetmethodes lees je in het artikel Van French press en filter tot slow drip en espressomachine: hoe zet jij je koffie?

Filterkoffie voor een cafeïneboost

De meeste mensen denken dat je het beste een espressootje kunt pakken voor een goede cafeïneboost. Dat is niet zo! Filterkoffie bevat meer cafeïne dan espresso. Dit komt niet alleen door de grootte van de kop, maar ook door de manier van zetten. Het type koffieboon speelt ook een rol, waarbij Robusta-bonen over het algemeen meer cafeïne bevatten dan Arabica-bonen. Doordat filterkoffie langzamer gezet wordt, behoudt de drank ook meer van de natuurlijke oliën uit de bonen. Daardoor is het cafeïnegehalte ook hoger.

Een paar bestanden hernoemen is zo gebeurd. Maar zodra je tientallen of honderden namen moet aanpassen, schiet handmatig werk tekort. Dan komt externe software goed van pas. PowerRename, onderdeel van de PowerToys-collectie, biedt uitkomst. Met deze slimme tool kun je grote aantallen bestanden in één keer hernoemen. Dat gaat snel, efficiënt en precies zoals jij het wilt.

PowerRename activeren

PowerRename is een stuk krachtiger dan de standaard hernoemfunctie van Windows. De tool maakt deel uit van PowerToys, een opensource-project van Microsoft. Wil je de Microsoft Store-versie installeren? Open dan het Startmenu, zoek naar Microsoft Store en start de app. Typ PowerToys in het zoekveld bovenaan. Klik op Installeren zodra je het programma hebt gevonden. Na installatie verschijnt PowerToys in het systeemvak van Windows. Open het, kies in de linkerkolom PowerRename en je ziet meteen een korte animatie van hoe de tool werkt. Klik op Instellingenopenen en controleer of PowerRename is ingeschakeld. Let op: bij ons werkte PowerRename pas na een herstart van het systeem.

Contextueel menu in Verkenner

Open de map met de bestanden die je wilt hernoemen. Selecteer ze allemaal met Ctrl+A en klik met de rechtermuisknop op de selectie. In het contextmenu van Windows Verkenner kies je onderaan de opdracht Naam wijzigen met PowerRename.

Zoeken en vervangen

Daarna opent het venster van PowerRename. In het veld Zoeken geef je in welk deel van de bestandsnaam je wilt vervangen. In het veld eronder typ je de nieuwe tekst. In ons voorbeeld vervangen we het woord Image door Kreta2015. Nog vóór de wijziging wordt uitgevoerd, toont PowerRename een overzicht: links de oorspronkelijke bestandsnamen, rechts de nieuwe. Zo zie je meteen wat er verandert. Daaronder kies je of de aanpassing moet gelden voor de volledige naam inclusief extensie, alleen de bestandsnaam, of alleen de extensie.

Met de knoppen onder Tekstopmaak pas je eenvoudig het hoofdlettergebruik aan, van alles in kleine letters, naar alles in hoofdletters, alleen een hoofdletter aan het begin, of elke beginletter van een woord in hoofdletters. Het laatste pictogram schakelt de nummering in. Activeer je dat, dan voegt PowerRename automatisch nummers tussen haakjes toe aan de bestandsnamen.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!